قراقل پاکستان

ازبکستان دی انتظامی ونڈ
راجگڑھ	تاشقند
خودمختار لوکراج	قراقل پاکستان (نوکوس)
صوبے(راجگڑھ)	اندیجان(اندیجان) • بخارا(بخارا) • تاشقند(تاشقند) • جیزک (جیزک) • خوارزم(اورگانچ) • سرخان دریا(ترمذ) • سمرقند(سمرقند) • سردریا(سردریا) • فرغانہ(فرغانہ); قشقہ دریا(قرشی) • نمنگان(نمنگان) • نوائی(نوائی)

لوکراج قراقل پاکستان
Republic of Karakalpakstan
لوکراج قراقل پاکستان; Republic of Karakalpakstan; Qaraqalpaqstan Respublikasi‘; Қарақалпақстан РеспубликасыQoraqalpog‘iston Respublikasi; Қорақалпоғистон Республикаси
Flag	Coat of arms
	قراقل پاکستان دا محل وقوع (جامنی)
دار الحکومت	نوکوس
دفتری زباناں	قراقل پاک بولی ; ازبک بولی;
نام آبادی	قراقل پاک
حکومت	ازبکستان دی خود مختار لوکراج
• صدر	موسا ارنیازوف
خود مختاری ازبکستان دے اندر
• قراقل پاکستان دا پہلا ذکر	سولویں صدی
• رشیا نے مَل ماریا	1867
رقبہ
• کل	164,900 کلومیٹر2 (63,700 مربع میل)
آبادی
• 2013 تخمینہ	1,711,800
• کثافت	7.5/کلو میٹر2 (19.4/مربع میل)
کرنسی	سوم (UZS)
آیزو 3166 رمز	[[آیزو 3166-2:\|]]

قراقل پاکستان (سانچہ:Lang-kaa / Қарақалпақстан) سرکاری طور تے قراقل پاکستان دا لوکراج (سانچہ:Lang-kaa / Қарақалпақстан Республикасы) ازبکستان دے ماتحت اک خودمختار لوکراج اے ۔ ایہنے ازبکستان دے شمال مغربی حصے وچ اے ۔ ایہدا راجگڑھ نوکوس (Noʻkis / Нөкис) اے ۔ قراقل پاکستان دا رقبا 160000 مربع کلومیٹر اے ۔ ایہ خوارزم دی تریخی دھرتی اُتے واقع اے ۔ فارسی ادب وچ اس علاقے نوں کات Kāt (کات) کہیا گیا اے ۔

قراقل پاکستان ازبکستان دی اک خودمختار لوکراج اے ۔ ایہہ ازبکستان دے پورے لہندے حصے تے مشتمل اے ۔ ایہدا راجگڑھ نوکوس شہر اے۔

جغرافیا تے آبادی[سودھو]

قراقل پاکستان دا رقبہ 1 لکھ 60 ہزار مربع کلومیٹر (61،776 مربع میل) اے ۔ لوکراج دی آبادی 15 لکھ 71 ہزار 8 سو اے ۔ اسدا علاقہ تریخی علاقے خوارزم تے مشتمل اے جیہنوں فارسی ادب چ کیط آکھیا جاندا سی ۔

خصوصیات[سودھو]

قراقل پاکستان دی آبادی چوں 5 لکھ قراقل پاک لوک ، 5 لکھ ازبک تے ساڈھے 3 لکھ قازق نیں ۔ قراقل پاک لوک پہلے ٹپری واس، آجڑی تے مچھیرے سن۔ پہلی دفعہ 16ویں صدی عیسوی چ ایہناں دا ذکر ملدا اے۔ ایہناں دے ناں قراقل پاک دا مطلب کالی پگ یا ٹوپی اے۔ قراقلی ٹوپی ایتھے دی تریخی پچھاݨ اے۔ قراقل پاک رہتل سویتنائیزیشن راہیں گواچ گئی سی تے ہُݨ قراقل پاک لوک اپݨی پراݨی رہتل دی سانبھ لئی کم کر دے نیں۔ قراقل پاک بولی ازبک بولی نالوں قازق بولی دے بوہتی نیڑے اے۔ اصل چ قراقل پاکاں نوں علیحدہ دسنا، سویت یونین دی قازق لوکاں نوں وکھ کرن دی چال سی۔ قراقل پاک بولی سویت ویلے چ کریلک لپی چ تے 1996ء توں لاطینی لپی چ لکھی جاندی اے ۔

تریخ[سودھو]

لگ بھگ 500 ق م توں 500 عیسوی تک، کراکلپکستان دا علاقہ سنجائی دے کارن کھیتی باڑی وچ پرپھلت سی۔^[۱] کراکلپاک جہڑے کہ شروع توں ہی اجڑ چارن والے اتے مچھیاں پھڑن والے لوک منے جاندے ہن، پہلی وار 16ویں صدی وچ مکھ روپ وچ ساہمنے آئے۔^[۲] کراکلپکستان نوں 1873 وچ خیوا خانت نے روسی سلطنت وچ شامل کر لیا۔^[۳] سوویت یونین دے راج ویلے ایہہ اک خودمختار علاقہ سی، جستوں بعد اسنوں 1936 وچ ازبیکستان وچ شامل کر لیا گیا۔^[۴] ایہہ کھیتر 1960 توں 1970 تک اپنے چرم اتے سی جدوں کہ آمو دریا توں سنجائی دا پربندھ پھیلنا شروع ہویا سی۔^{[حوالہ درکار]} اجکلھ بھاویں ارال سمندر وچ پانی دے نکاس نے کراکلپکستان نوں ازبیکستان دے سبھ توں ماڑے علاقےآں وچوں اک بنا دتا اے۔ ^[۲] ایہہ کھیتر ہن اوڑ توں بہت متاثر اے، جس وچ موسم دیاں گمبھیر حالتاں دا وی یوگدان اے، پر اسدا مکھ کارن سر دریا اتے آمو دریا دے پانیاں دا رخ دیس دے چڑھدے حصے ول کرنا اے۔ فصلاں تے انحصار 48000 لوک معاشی طور تے بہت متاثر ہوئے اتے پینیوگ پانی دی گھاٹ دے کارن لوکاں وچ کئی بیماریاں پیدا ہو گئیاں ہن۔^[۵]

شہر[سودھو]

راجگڑھ نوکوس توں علاوہ ہور وڈے شہراں چ خوجائلی ، چمبائی ، قونگیرات تے موئیناق شامل نیں ۔ بحیرہ ارال دی اک سابق بندرگاہ ہن 85 کلومیٹر ساحل توں دور اے ۔

معیشت[سودھو]

علاقے دی معیشت پہلاں ماہی گیری تے بوہتی منحصر سی ، تے ہن کپاہ ، چول تے متیرےآں دی پیداوار پاروں زراعت دا وی معشیت چ کافی حصہ اے ۔ تے سویت یونین دا آمو دریا تے بنایا اک پن بجلی دا منصوبہ وی معیشت چ اہم اے ۔

انتظامی ونڈ[سودھو]

قراقل پاکستان جمہوریا نوں 14 ضلعاں چ ونڈیا گیا اے ۔

قراقل پاکستان دے ضلعے

قراقل پاکستان دے وڈے شہر

	ضلع	راجگڑھ
1	ضلع آمودریا	مانغیت
2	ضلع بیرونی	بیرونی (شہر)
3	ضلع چمبائی	چمبائی
4	ضلع ایللک قلعہ	بوستان ،ازبکستان
5	ضلع کیگیئلی	کیگئلی
6	ضلع موئیناق	موئیناق
7	ضلع نوکوس	آق مانغیت
8	ضلع قانلیکول	قانلیکول
9	ضلع کونگیرات	کونگیرات
10	ضلع قاراؤزاک	قاراؤزاک
11	ضلع شومانائی	شومانائی
12	ضلع تختاکوپر	تختاکوپر
13	ضلع تورتکول	تورتکول
14	ضلع خوجائلی	خوجائلی

ہور دیکھو[سودھو]

باہرلے جوڑ[سودھو]

سانچہ:ترک دیس سانچہ:ترک خودمختار لوکراج

↑ سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے Bolton لئی۔
↑ ^۲.۰ ^۲.۱ Mayhew, Bradley (2007). Central Asia: Kazakhstan, Tajikistan, Uzbekistan, Kyrgyzstan, Turkmenistan. Lonely Planet, 258. ISBN 1-74104-614-9. Retrieved on 2012-03-03.
↑ (2012) Qaraqalpaqs of the Aral Delta. Prestel Verlag, 68. ISBN 978-3-7913-4738-7.
↑ Europa Publications Limited (2002). Eastern Europe, Russia and Central Asia. Taylor & Francis, 536. ISBN 1-85743-137-5. Retrieved on 2012-03-03.
↑ Thomas, Troy S. (2005). Warlords rising: confronting violent non-state actors. Lexington Books, 30, 147–148. ISBN 0-7391-1190-6. Retrieved on 2012-03-03.

[Bolton-1] سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے Bolton لئی۔

[Mayhew-2] ۲.۰ ^۲.۱ Mayhew, Bradley (2007). Central Asia: Kazakhstan, Tajikistan, Uzbekistan, Kyrgyzstan, Turkmenistan. Lonely Planet, 258. ISBN 1-74104-614-9. Retrieved on 2012-03-03.

[Richardson-3] (2012) Qaraqalpaqs of the Aral Delta. Prestel Verlag, 68. ISBN 978-3-7913-4738-7.

[Europa-4] Europa Publications Limited (2002). Eastern Europe, Russia and Central Asia. Taylor & Francis, 536. ISBN 1-85743-137-5. Retrieved on 2012-03-03.

[Thomas-5] Thomas, Troy S. (2005). Warlords rising: confronting violent non-state actors. Lexington Books, 30, 147–148. ISBN 0-7391-1190-6. Retrieved on 2012-03-03.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

	صوبہ قزل اوردا قازقستان	صوبہ آقتوبے قازقستان
صوبہ نوائی صوبہ بخارا		صوبہ مانغیستاؤ قازقستان
	قراقل پاکستان

صوبہ لیباپ ترکمانستان صوبہ خوارزم	صوبہ داش اوغوز ترکمانستان	صوبہ بلخان ترکمانستان

قراقل پاکستان
راجگڑھ:۞:نوکوس
ضلع (راجگڑھ)	ضلع آمودریا(مانغیت) • ضلع ایللک قلعہ(بوستان ،ازبکستان) • ضلع بیرونی(بیرونی (شہر)) • ضلع تورتکول(تورتکول) • ضلع تختاکوپر(تختاکوپر) ضلع چمبائی(چمبائی) • ضلع خوجائلی(خوجائلی) • ضلع قاراؤزاک(قاراؤزاک) • ضلع کیگیئلی(کیگیئلی) • ضلع قونگیرات(قونگیرات) ضلع قانلیکول(قانلیکول) • ضلع موئیناق(موئیناق) • ضلع شومانائی(شومانائی) • ضلع نوکوس(آق مانغیت)

ازبکستان دی انتظامی ونڈ
راجگڑھ	تاشقند

خودمختار لوکراج	قراقل پاکستان (نوکوس)

صوبے(راجگڑھ)	اندیجان(اندیجان) • بخارا(بخارا) • تاشقند(تاشقند) • جیزک (جیزک) • خوارزم(اورگانچ) • سرخان دریا(ترمذ) • سمرقند(سمرقند) • سردریا(سردریا) • فرغانہ(فرغانہ) قشقہ دریا(قرشی) • نمنگان(نمنگان) • نوائی(نوائی)