قراقل پاکستان

لوکراج قراقل پاکستان
Republic of Karakalpakstan
لوکراج قراقل پاکستان; Republic of Karakalpakstan Qaraqalpaqstan Respublikasi‘; Қарақалпақстан РеспубликасыQoraqalpog‘iston Respublikasi; Қорақалпоғистон Республикаси
	قراقل پاکستان دا محل وقوع (جامنی)
راجگڑھ	نوکوس
سرکاری بولی	قراقل پاک بولی ; ازبک بولی;
دیسی ںاں	قراقل پاک
حکومت	ازبکستان دی خود مختار لوکراج
خود مختاری ازبکستان دے اندر
رقبہ
لوک گنتی
کرنسی	سوم (UZS)

قراقل پاکستان (سانچہ:Lang-kaa / Қарақалпақстан) سرکاری طور تے قراقلپاکستان دا لوکراج (سانچہ:Lang-kaa / Қарақалпақстан Республикасы) ازبیکستان دے وچ اک خودمختار لوکراج ہے۔ اسنے ازبیکستان دے سارے شمال مغربی محصے نوں گھیریا ہویا ہے۔ اسدا راجگڑھ نکوس (Noʻkis / Нөкис) اے۔ کراکلپکستان دے لوکراج دا رقبہ 160000 مربع کلومیٹر اے۔ اسدے علاقے نے خوارزم دی تریخی دھرتی نوں گھیریا ہویا اے، حالانکہ فارسی ساہت وچ اس علاقے نوں کات Kāt (کات) کیہا گیا اے۔

قراقل پاکستان ازبکستان دی اک خودمختار لوکراج اے ۔ ایہہ ازبکستان دے پورے لہندے حصے تے مشتمل اے ۔ ایہدا راجگڑھ نوکوس شہر اے۔

جغرافیہ تے آبادی[لکھو]

قراقل پاکستان دا رقبہ 1 لکھ 60 ہزار مربع کلومیٹر (61،776 مربع میل) اے ۔ لوکراج دی آبادی 15 لکھ 71 ہزار 8 سو اے ۔ اسدا علاقہ تریخی علاقے خوارزم تے مشتمل اے جیہنوں فارسی ادب چ کیط آکھیا جاندا سی ۔

خصوصیات[لکھو]

قراقل پاکستان دی آبادی چوں 5 لکھ قراقل پاک لوک ، 5 لکھ ازبک تے ساڈھے 3 لکھ قازق نیں ۔ قراقل پاک لوک پہلے ٹپری واس، آجڑی تے مچھیرے سن۔ پہلی دفعہ 16ویں صدی عیسوی چ ایہناں دا ذکر ملدا اے۔ ایہناں دے ناں قراقل پاک دا مطلب کالی پگ یا ٹوپی اے۔ قراقلی ٹوپی ایتھے دی تریخی پچھاݨ اے۔ قراقل پاک رہتل سویتنائیزیشن راہیں گواچ گئی سی تے ہُݨ قراقل پاک لوک اپݨی پراݨی رہتل دی سانبھ لئی کم کر دے نیں۔ قراقل پاک بولی ازبک بولی نالوں قازق بولی دے بوہتی نیڑے اے۔ اصل چ قراقل پاکاں نوں علیحدہ دسنا، سویت یونین دی قازق لوکاں نوں وکھ کرن دی چال سی۔ قراقل پاک بولی سویت ویلے چ کریلک لپی چ تے 1996ء توں لاطینی لپی چ لکھی جاندی اے ۔

اتہاس[لکھو]

لگبھگ 500 ق م توں 500 عیسوی تک، کراکلپکستان دا علاقہ سنجائی دے کارن کھیتی باڑی وچ پرپھلت سی۔^[1] کراکلپاک جہڑے کہ شروع توں ہی اجڑ چارن والے اتے مچھیاں پھڑن والے لوک منے جاندے ہن، پہلی وار 16ویں صدی وچ مکھ روپ وچ ساہمنے آئے۔^[2] کراکلپکستان نوں 1873 وچ خیوا خانت نے روسی سلطنت وچ شامل کر لیا۔^[3] سوویت یونین دے راج ویلے ایہہ اک خودمختار علاقہ سی، جستوں بعد اسنوں 1936 وچ ازبیکستان وچ شامل کر لیا گیا۔^[4] ایہہ کھیتر 1960 توں 1970 تک اپنے چرم اتے سی جدوں کہ آمو دریا توں سنجائی دا پربندھ پھیلنا شروع ہویا سی۔^{[حوالہ درکار]} اجکلھ بھاویں ارال سمندر وچ پانی دے نکاس نے کراکلپکستان نوں ازبیکستان دے سبھ توں ماڑے علاقےآں وچوں اک بنا دتا اے۔ ^[2] ایہہ کھیتر ہن اوڑ توں بہت متاثر اے، جس وچ موسم دیاں گمبھیر حالتاں دا وی یوگدان اے، پر اسدا مکھ کارن سر دریا اتے آمو دریا دے پانیاں دا رخ دیس دے چڑھدے حصے ول کرنا اے۔ فصلاں تے انحصار 48000 لوک معاشی طور تے بہت متاثر ہوئے اتے پینیوگ پانی دی گھاٹ دے کارن لوکاں وچ کئی بیماریاں پیدا ہو گئیاں ہن۔^[5]

شہر[لکھو]

راجگڑھ نوکوس دے علاوہ ہور وڈے شہراں چ خوجائلی ، چمبائی ، قونگیرات تے موئیناق شامل نیں ۔ بحیرہ ارال دی اک سابق بندرگاہ ہن 85 کلومیٹر ساحل توں دور اے ۔

معیشت[لکھو]

علاقے دی معیشت پہلے ماہی گیری تے بوہتی منحصر سی ، تے ہن کپاہ ، چول تے متیرےآں دی پیداوار پاروں زراعت دا وی معشیت چ کافی حصہ اے ۔ تے سویت یونین دا آمو دریا تے بنایا اک پن بجلی دا منصوبہ وی معیشت چ اہم اے ۔

انتظامی ونڈ[لکھو]

قراقل پاکستان جمہوریہ نوں 14 ضلعاں چ ونڈیا گیا اے ۔

قراقل پاکستان دے ضلعے

قراقل پاکستان دے وڈے شہر

	ضلع	راجگڑھ
1	ضلع آمودریا	مانغیت
2	ضلع بیرونی	بیرونی (شہر)
3	ضلع چمبائی	چمبائی
4	ضلع ایللک قلعہ	بوستان ،ازبکستان
5	ضلع کیگیئلی	کیگئلی
6	ضلع موئیناق	موئیناق
7	ضلع نوکوس	آق مانغیت
8	ضلع قانلیکول	قانلیکول
9	ضلع کونگیرات	کونگیرات
10	ضلع قاراؤزاک	قاراؤزاک
11	ضلع شومانائی	شومانائی
12	ضلع تختاکوپر	تختاکوپر
13	ضلع تورتکول	تورتکول
14	ضلع خوجائلی	خوجائلی

ہور دیکھو[لکھو]

حوالے[لکھو]

فریڈ پیرسے(2007ء) جدوں دریا سوکے وگن ، 20ویں صدی دا بھیڑا مسئلہ ۔ بیکن پریس ۔

باہرلے جوڑ[لکھو]

ازبکستان دی انتظامی ونڈ
راجگڑھ	تاشقند

خودمختار لوکراج	قراقل پاکستان (نوکوس)

صوبے(راجگڑھ)	اندیجان(اندیجان) • بخارا(بخارا) • تاشقند(تاشقند) • جیزک (جیزک) • خوارزم(اورگانچ) • سرخان دریا(ترمذ) • سمرقند(سمرقند) • سردریا(سردریا) • فرغانہ(فرغانہ) قشقہ دریا(قرشی) • نمنگان(نمنگان) • نوائی(نوائی)

سانچہ:ترک دیس سانچہ:ترک خودمختار لوکراج

↑ سائیٹ غلطی:ناں منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے Bolton لئی۔
↑ ^2.0 ^2.1 Mayhew, Bradley (2007). Central Asia: Kazakhstan, Tajikistan, Uzbekistan, Kyrgyzstan, Turkmenistan. Lonely Planet, 258. ISBN 1-74104-614-9. Retrieved on 2012-03-03.
↑ (2012) Qaraqalpaqs of the Aral Delta. Prestel Verlag, 68. ISBN 978-3-7913-4738-7.
↑ Europa Publications Limited (2002). Eastern Europe, Russia and Central Asia. Taylor & Francis, 536. ISBN 1-85743-137-5. Retrieved on 2012-03-03.
↑ Thomas, Troy S. (2005). Warlords rising: confronting violent non-state actors. Lexington Books, 30, 147–148. ISBN 0-7391-1190-6. Retrieved on 2012-03-03.

[Bolton-1] سائیٹ غلطی:ناں منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے Bolton لئی۔

[Mayhew-2] 2.0 ^2.1 Mayhew, Bradley (2007). Central Asia: Kazakhstan, Tajikistan, Uzbekistan, Kyrgyzstan, Turkmenistan. Lonely Planet, 258. ISBN 1-74104-614-9. Retrieved on 2012-03-03.

[Richardson-3] (2012) Qaraqalpaqs of the Aral Delta. Prestel Verlag, 68. ISBN 978-3-7913-4738-7.

[Europa-4] Europa Publications Limited (2002). Eastern Europe, Russia and Central Asia. Taylor & Francis, 536. ISBN 1-85743-137-5. Retrieved on 2012-03-03.

[Thomas-5] Thomas, Troy S. (2005). Warlords rising: confronting violent non-state actors. Lexington Books, 30, 147–148. ISBN 0-7391-1190-6. Retrieved on 2012-03-03.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

	صوبہ قزل اوردا قازقستان	صوبہ آقتوبے قازقستان
صوبہ نوائی صوبہ بخارا		صوبہ مانغیستاؤ قازقستان
	قراقل پاکستان

صوبہ لیباپ ترکمانستان صوبہ خوارزم	صوبہ داش اوغوز ترکمانستان	صوبہ بلخان ترکمانستان

قراقل پاکستان
راجگڑھ:۞:نوکوس
ضلع (راجگڑھ)	ضلع آمودریا(مانغیت) • ضلع ایللک قلعہ(بوستان ،ازبکستان) • ضلع بیرونی(بیرونی (شہر)) • ضلع تورتکول(تورتکول) • ضلع تختاکوپر(تختاکوپر) ضلع چمبائی(چمبائی) • ضلع خوجائلی(خوجائلی) • ضلع قاراؤزاک(قاراؤزاک) • ضلع کیگیئلی(کیگیئلی) • ضلع قونگیرات(قونگیرات) ضلع قانلیکول(قانلیکول) • ضلع موئیناق(موئیناق) • ضلع شومانائی(شومانائی) • ضلع نوکوس(آق مانغیت)