محاسن برقی
موضوع | عقائد، اخلاق، فقہ، آداب … |
---|---|
ناشر | دار الکتب الاسلامیہ، قم (ایران) |
متن | [[s:{{{Wikisource}}}|محاسن برقی]] ویکی ماخذ اُتے |
المحاسن، محاسن برقی دے نام توں مشہور، شیعہ کتب روایی وچوں اے۔ اس دے مولف شیعہ عالم ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد بَرقی (متوفی 274 ھ) نيں۔ انہاں نے اس کتاب وچ فقہ و اخلاق جداں مختلف موضوعات دی روایات دے مجموعے نوں جمع کیتا اے۔
مؤلف
[سودھو]ابو جعفر احمد بن محمّد بن خالد بن عبد الرّحمان بن علی برقی تیسری صدی ہجری دے بزرگ شیعہ علما، محدثین، امام محمد تقی و امام علی نقی (ع) دے اصحاب وچوں نيں۔ اگرچہ انہاں دو اماماں توں منقول کوئی ایسی روایت نئيں ملدی جسنوں برقی نے انہاں اماماں توں بلا واسطہ نقل کیتا ہوئے۔ اوہدی تاریخ ولادت مذکور نئيں اے لیکن ابن ابی عمیر (متوفی ۲۱۷ ھ) و بزنطی (متوفی ۲۲۱ ھ) توں بلا واسطہ روایات نقل کرنے، ابن فضّال (متوفی ۲۲۴ ھ) تے حسن بن محبوب (متوفی ۲۲۳ ھ) توں بہت زیادہ بلا واسطہ روایات نقل کرنے توں اندازہ لگایا جا سکدا اے کہ انہاں دا سن ولادت ۲۰۰ ھ دے آس پاس ہوئے گا۔ اس کتاب دے علاوہ چند حدیثی، جغرافیائی تے ہور آثار دی انہاں دی طرف نسبت دتی گئی اے۔
اعتبار
[سودھو]یہ کتاب قدیم شیعہ حدیثی مجموعے وچ شمار ہُندی اے تے علمائے شیعہ دے نزدیک بہت زیادہ قابل اعتبار اے یہان تک کہ بعض اس کتاب نوں کتب اربعہ دا اسيں پلہ سمجھدے نيں۔ اوہدی اہمیت دا اندازہ اس گل توں وی لگایا جا سکدا اے کہ کلینی نے اپنی کتاب کافی وچ اس کتاب توں بہت سی احادیث نقل کيتیاں نيں۔[۱]
اقوال علما
[سودھو]- شیخ صدوق نے کتاب من لا یحضرہ الفقیہ وچ کتاب محاسن توں احادیث نقل کيتیاں نيں تے کتاب دے مقدمے وچ کہیا اے: ميں نے اس کتاب وچ ایسے مطمئن منابع توں روایات اخذ کيتیاں نيں جو شیعہ فقہاء دے درمیان مشہور سن تے اوہ انہاں دی طرف رجوع کیتا کردے سن جداں … کتاب المحاسن کہ جو تالیف احمد بن ابی عبد اللّہ برقی اے۔[۲]
- ابن ادریس حلی کتاب السرائر دے آخر وچ مستطرفات دے حصے وچ محاسن نوں شیعاں دی مورد اطمینان اصول روائی وچ شمار کردے اے۔[۳]
- قاضی نور الله شوشتری اسنوں کتب اربعہ دے نال پنجويں کتاب شمار کردے نيں۔[۴]
- علامہ مجلسی دے والد محمد تقی مجلسی من لا یحضرہ الفقیہ دی فارسی شرح وچ لکھدے نيں: کتاب محاسن ساڈے پاس موجود اے تے جداں کہ مشائخ نے نقل کیتا اے کہ اسدے مؤلف نہایت بزرگ، ثقہ تے معتمد سن ہور اس وقت جو اس کتاب وچ موجود اے اوہ اصل کتاب دا شاید اک تہائی اے۔[۵]
فہرست ابواب
[سودھو]کتاب المحاسن اک بہت وڈا حدیثی مجموعہ سی جو سو (100) اجزا یا کتاباں اُتے مشتمل سی تے اسنوں کتب المحاسن دے نام توں تعبیر کردے سن ۔[۶] ایہ شیعہ احادیث دا جامع مجموعہ فقہ و علل شرعیہ، آداب، حکمت، توحید و اصول و فروع دین جداں مختلف موضوعات اُتے مشتمل سی ۔
اس وقت اس حدیثی مجموعے دا جو حصہ اسيں تک پہنچیا اے اوہ ۱۱ کتاباں اُتے مشتمل اے تے انہاں وچ احادیث دی تعداد ۲۶۰۴ اے جو درج ذیل تفصیل دے مطابق اے:
- کتاب الأشکال و القرائن: اس وچ ۳ توں لے کے ۱۰ تک دے اعداد اُتے مشتمل پیامبر(ص) تے اہل بیت (ع) دی وصایا توں متعلق ۵۱ احادیث۔
- کتاب ثواب الأعمال: اعمال خیر دی انواع تے انہاں دی جزا دے متعلق ۱۵۲ احادیث۔
- کتاب عقاب الأعمال: ناپسندیدہ اعمال دی سزا تے عقاب توں متعلق ۱۴۳ احادیث ۔
- کتاب الصَفوَة و النور و الرّحمۃ: رسول خدا، اہل بیت(ع) علیہم السلام تے اندے شیعاں دے مقام و منزلت توں متعلق ۲۰۱ احادیث۔
- کتاب مصابیح الظُلَم: حق دی معرفت تے شناخت توں متعلق ۴۶۷ احادیث۔
- کتاب العِلَل: شامل علل احکم شرعی دی علل دی ۱۳۰ احادیث۔
- کتاب السفر: سفر تے اسدے احکم دے بارے وچ ۱۶۰ احادیث۔
- کتاب المَآکل: کھانے تے پینے دی چیزاں دے احکم دی ۹۷۹ احادیث۔
- کتاب الماء: پانیاں دے احکم دی ۱۱۴ احادیث۔
- کتاب المَنافع: استخاره و مشورے دی ۳۳ احادیث۔
- کتاب المَرافق: گھر دی نظافت تے اسدے احکم ہور رفت و آمد دے وسیلے توں متعلق ۱۷۴ احادیث۔[۷]
کتب حدیث توں مقائسہ
[سودھو]اہم حدیثی کتاباں | مؤلف | متوفا | تعداد احادیث | توضیحات |
---|---|---|---|---|
المحاسن | احمد بن محمد برقی | 274ق | 2604 | مختف عناوین دا مجموعۂ احادیث |
کافی | محمد بن یعقوب کلینی | 329ق | 16000 | اعتقادی ،اخلاقی آداب تے فقہی احادیث |
من لا یحضر الفقیہ | شیخ صدوق | 381ق | 6000 | فقہی |
تہذیب الاحکم | شیخ طوسی | 460ق | 13600 | فقہی احادیث |
الاستبصار فیما اختلف من الاخبار | شیخ طوسی | 460ق | 5500 | اھادیث فقہی |
الوافی | فیض کاشانی | 1091ق | 50000 | حذف مکررات دے نال کتب اربعہ دی احادیث دا مجموعہ تے بعض احادیث دی شرح |
وسائل الشیعہ | شیخ حر عاملی | 1104ق | 35850 | کتب اربعہ تے اس دے علاوہ ستر ہور حدیثی کتب توں احادیث جمع کیتیاں گئیاں نيں |
بحار الانوار | علامہ مجلسی | 1110ق | 85000 | مختلف موضوعات توں متعلق اکثر معصومین دی روایات |
مستدرک الوسائل | مرزا حسین نوری | 1320ق | 23514 | وسائل الشیعہ دی فقہی احادیث دی تکمیل |
سفینہ البحار | شیخ عباس قمی | 1359ق | 10 جلد | بحار الانوار دی احادیث دی الف با دے مطابق موضوعی اعتبار توں احادیث مذکور نيں |
مستدرک سفینہ البحار | شیخ علی نمازی | 1405ق | 10جلد | سفینۃ البحار دی تکمیل |
جامع احادیث الشیعہ | آیت اللہ بروجردی | 1380ق | 48342 | شیعہ فقہ دی تمام روایات |
میزان الحکمت | محمدی ری شہری | معاصر | 23030 | غیر فقہی 564 عناوین |
الحیات | محمد رضا حکیمی | معاصر | 12 جلد | فکری تے عملی موضوعات دی 40 فصل |
نشر و اشاعت
[سودھو]دار الکتب الاسلامیہ قم نے ۱۳۷۱ ھ وچ دو جلداں تے ۶۴۴ صفحات اُتے مشتمل وزیری سائز وچ منتشر کیتا تے دوبارہ مجمع جہانی اہل بیت Archived 2019-10-05 at the وے بیک مشین نے تحقیق دے نال دو جلداں وچ چھپوایا۔
حوالے
[سودھو]منابع
[سودھو]- برقی، احمد بن محمد، المحاسن، تهران، دار الکتب الاسلامیہ، ۱۳۷۱ق.
- حلی، ابن ادریس، مستطرفات السرائر، قم، یونیورسٹی مدرسین، ۱۴۱۱ق.
- صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیہ، قم، یونیورسٹی مدرسین.
- مجلسی، محمد تقی، لوامع صاحبقرانی، قم، اسماعیلیان.
- نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، تحقیق شبیری زنجانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۶۵ش.
|