Jump to content

محاسن برقی

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
محاسن برقی
موضوععقائد، اخلاق، فقہ، آداب …
ناشردار الکتب الاسلامیہ، قم (ایران)
متن[[s:{{{Wikisource}}}|محاسن برقی]] ویکی ماخذ اُتے

المحاسن، محاسن برقی دے نام تو‏ں مشہور، شیعہ کتب روایی وچو‏ں ا‏‏ے۔ اس دے مولف شیعہ عالم ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد بَرقی (متوفی 274 ھ) نيں۔ انہاں نے اس کتاب وچ فقہ و اخلاق جداں مختلف موضوعات دی روایات دے مجموعے نو‏‏ں جمع کیتا ا‏‏ے۔

مؤلف

[سودھو]

ابو جعفر احمد بن محمّد بن خالد بن عبد الرّحمان بن علی برقی تیسری صدی ہجری دے بزرگ شیعہ علما، محدثین، امام محمد تقی و امام علی نقی (ع) دے اصحاب وچو‏ں نيں۔ اگرچہ انہاں دو اماماں تو‏ں منقول کوئی ایسی روایت نئيں ملد‏ی جسنو‏ں برقی نے انہاں اماماں تو‏ں بلا واسطہ نقل کیتا ہوئے۔ اوہدی تاریخ ولادت مذکور نئيں اے لیکن ابن ابی عمیر (متوفی ۲۱۷ ھ) و بزنطی (متوفی ۲۲۱ ھ) تو‏ں بلا واسطہ روایات نقل کرنے، ابن فضّال (متوفی ۲۲۴ ھ) تے حسن بن محبوب (متوفی ۲۲۳ ھ) تو‏ں بہت زیادہ بلا واسطہ روایات نقل کرنے تو‏ں اندازہ لگایا جا سکدا اے کہ انہاں دا سن ولادت ۲۰۰ ھ دے آس پاس ہوئے گا۔ اس کتاب دے علاوہ چند حدیثی، جغرافیائی تے ہور آثار دی انہاں دی طرف نسبت دتی گئی ا‏‏ے۔

اعتبار

[سودھو]

یہ کتاب قدیم شیعہ حدیثی مجموعے وچ شمار ہُندی اے تے علمائے شیعہ دے نزدیک بہت زیادہ قابل اعتبار اے یہان تک کہ بعض اس کتاب نو‏‏ں کتب اربعہ دا اسيں پلہ سمجھدے نيں۔ اوہدی اہمیت دا اندازہ اس گل تو‏ں وی لگایا جا سکدا اے کہ کلینی نے اپنی کتاب کافی وچ اس کتاب تو‏ں بہت سی احادیث نقل کيتیاں نيں۔[۱]

اقوال علما

[سودھو]
  • شیخ صدوق نے کتاب من لا یحضرہ الفقیہ وچ کتاب محاسن تو‏ں احادیث نقل کيتیاں نيں تے کتاب دے مقدمے وچ کہیا اے: ميں نے اس کتاب وچ ایسے مطمئن منابع تو‏ں روایات اخذ کيتیاں نيں جو شیعہ فقہاء دے درمیان مشہور سن تے اوہ انہاں دی طرف رجوع کیتا کردے سن جداں … کتاب المحاسن کہ جو تالیف احمد بن ابی عبد اللّہ برقی ا‏‏ے۔[۲]
  • ابن ادریس حلی کتاب السرائر دے آخر وچ مستطرفات دے حصے وچ محاسن نو‏‏ں شیعاں دی مورد اطمینان اصول روائی وچ شمار کردے ا‏‏ے۔[۳]
  • قاضی نور الله شوشتری اسنو‏ں کتب اربعہ دے نال پنجويں کتاب شمار کردے نيں۔[۴]
  • علامہ مجلسی دے والد محمد تقی مجلسی من لا یحضرہ الفقیہ دی فارسی شرح وچ لکھدے نيں: کتاب محاسن ساڈے پاس موجود اے تے جداں کہ مشائخ نے نقل کیتا اے کہ اسدے مؤلف نہایت بزرگ، ثقہ تے معتمد سن ہور اس وقت جو اس کتاب وچ موجود اے اوہ اصل کتاب دا شاید اک تہائی ا‏‏ے۔[۵]

فہرست ابواب

[سودھو]

کتاب المحاسن اک بہت وڈا حدیثی مجموعہ سی جو سو (100) اجزا یا کتاباں اُتے مشتمل سی تے اسنو‏ں کتب المحاسن دے نام تو‏ں تعبیر کردے سن ۔[۶] ایہ شیعہ احادیث دا جامع مجموعہ فقہ و علل شرعیہ، آداب، حکمت، توحید و اصول و فروع دین جداں مختلف موضوعات اُتے مشتمل سی ۔

اس وقت اس حدیثی مجموعے دا جو حصہ اسيں تک پہنچیا اے اوہ ۱۱ کتاباں اُتے مشتمل اے تے انہاں وچ احادیث دی تعداد ۲۶۰۴ اے جو درج ذیل تفصیل دے مطابق اے:

  1. کتاب الأشکال و القرائن: اس وچ ۳ تو‏ں لے ک‏ے ۱۰ تک دے اعداد اُتے مشتمل پیامبر(ص) تے اہل بیت (ع) دی وصایا تو‏ں متعلق ۵۱ احادیث۔
  2. کتاب ثواب الأعمال: اعمال خیر دی انواع تے انہاں دی جزا دے متعلق ۱۵۲ احادیث۔
  3. کتاب عقاب الأعمال: ناپسندیدہ اعمال دی سزا تے عقاب تو‏ں متعلق ۱۴۳ احادیث ۔
  4. کتاب الصَفوَة و النور و الرّحمۃ: رسول خدا، اہل بیت(ع) علیہم السلام تے اندے شیعاں دے مقام و منزلت تو‏ں متعلق ۲۰۱ احادیث۔
  5. کتاب مصابیح الظُلَم: حق دی معرفت تے شناخت تو‏ں متعلق ۴۶۷ احادیث۔
  6. کتاب العِلَل: شامل علل احکم شرعی دی علل دی ۱۳۰ احادیث۔
  7. کتاب السفر: سفر تے اسدے احکم دے بارے وچ ۱۶۰ احادیث۔
  8. کتاب المَآکل: کھانے تے پینے دی چیزاں دے احکم دی ۹۷۹ احادیث۔
  9. کتاب الماء: پانیاں دے احکم دی ۱۱۴ احادیث۔
  10. کتاب المَنافع: استخاره و مشورے دی ۳۳ احادیث۔
  11. کتاب المَرافق: گھر دی نظافت تے اسدے احکم ہور رفت و آمد دے وسیلے تو‏ں متعلق ۱۷۴ احادیث۔[۷]

کتب حدیث تو‏ں مقائسہ

[سودھو]
اہ‏م حدیثی کتاباں مؤلف متوفا تعداد احادیث توضیحات
المحاسن احمد بن محمد برقی 274ق 2604 مختف عناوین دا مجموعۂ احادیث
کافی محمد بن یعقوب کلینی 329ق 16000 اعتقادی ،اخلاقی آداب تے فقہی احادیث
من لا یحضر الفقیہ شیخ صدوق 381ق 6000 فقہی
تہذیب الاحکم شیخ طوسی 460ق 13600 فقہی احادیث
الاستبصار فیما اختلف من الاخبار شیخ طوسی 460ق 5500 اھادیث فقہی
الوافی فیض کاشانی 1091ق 50000 حذف مکررات دے نال کتب اربعہ دی احادیث دا مجموعہ تے بعض احادیث دی شرح
وسائل الشیعہ شیخ حر عاملی 1104ق 35850 کتب اربعہ تے اس دے علاوہ ستر ہور حدیثی کتب تو‏ں احادیث جمع کیتیاں گئیاں نيں
بحار الانوار علامہ مجلسی 1110ق 85000 مختلف موضوعات تو‏ں متعلق اکثر معصومین دی روایات
مستدرک الوسائل مرزا حسین نوری 1320ق 23514 وسائل الشیعہ دی فقہی احادیث دی تکمیل
سفینہ البحار شیخ عباس قمی 1359ق 10 جلد بحار الانوار دی احادیث دی الف با دے مطابق موضوعی اعتبار تو‏ں احادیث مذکور نيں
مستدرک سفینہ البحار شیخ علی نمازی 1405ق 10جلد سفینۃ البحار دی تکمیل
جامع احادیث الشیعہ آیت اللہ بروجردی 1380ق 48342 شیعہ فقہ دی تمام روایات
میزان الحکمت محمدی ری شہری معاصر 23030 غیر فقہی 564 عناوین
الحیات محمد رضا حکیمی معاصر 12 جلد فکری تے عملی موضوعات دی 40 فصل

نشر و اشاعت

[سودھو]

دار الکتب الاسلامیہ قم نے ۱۳۷۱ ھ وچ دو جلداں تے ۶۴۴ صفحات اُتے مشتمل وزیری سائز وچ منتشر کیتا تے دوبارہ مجمع جہانی اہل بیت Archived 2019-10-05 at the وے بیک مشین نے تحقیق دے نال دو جلداں وچ چھپوایا۔

حوالے

[سودھو]
  1. برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ق، ج ۱، مقدمه کتاب.
  2. صدوق، من لا یحضره الفقیہ، ج ۱، ص۴.
  3. حلی، مستطرفات سرائر، ۱۴۱۱ق، ص۶۴۱.
  4. برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ق، ج ۱، ص۱۰.
  5. مجلسی، لوامع صاحب قرانی، ج ۱، ص۱۹۳.
  6. نجاشی، رجال النجاشی، ۱۳۶۵ش، ص۷۷.
  7. برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ق، فهرست کتاب

منابع

[سودھو]
  • برقی، احمد بن محمد، المحاسن، تهران، دار الکتب الاسلامیہ، ۱۳۷۱ق.
  • حلی، ابن ادریس، مستطرفات السرائر، قم، یونیورسٹی مدرسین، ۱۴۱۱ق.
  • صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیہ، قم، یونیورسٹی مدرسین.
  • مجلسی، محمد تقی، لوامع صاحبقرانی، قم، اسماعیلیان.
  • نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، تحقیق شبیری زنجانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۶۵ش.