قراقل پاکستان

ازبکستان دی انتظامی ونڈ
راجگڑھ	تاشقند
خودمختار لوکراج	قراقل پاکستان (نوکوس)
صوبے(راجگڑھ)	اندیجان(اندیجان) • بخارا(بخارا) • تاشقند(تاشقند) • جیزک (جیزک) • خوارزم(اورگانچ) • سرخان دریا(ترمذ) • سمرقند(سمرقند) • سردریا(سردریا) • فرغانہ(فرغانہ); قشقہ دریا(قرشی) • نمنگان(نمنگان) • نوائی(نوائی)

لوکراج قراقل پاکستان
Republic of Karakalpakstan
لوکراج قراقل پاکستان; Republic of Karakalpakstan; Qaraqalpaqstan Respublikasi‘; Қарақалпақстан РеспубликасыQoraqalpog‘iston Respublikasi; Қорақалпоғистон Республикаси
Flag	Coat of arms
	قراقل پاکستان دا محل وقوع (جامنی)
دار الحکومت	نوکوس
دفتری زباناں	قراقل پاک بولی ; ازبک بولی;
نام آبادی	قراقل پاک
حکومت	ازبکستان دی خود مختار لوکراج
• صدر	موسا ارنیازوف
خود مختاری ازبکستان دے اندر
• قراقل پاکستان دا پہلا ذکر	سولویں صدی
• رشیا نے مَل ماریا	1867
رقبہ
• کل	۱۶۴٬۹۰۰ کلومیٹر2 (۶۳٬۷۰۰ مربع میل)
آبادی
• 2013 تخمینہ	1,711,800
• کثافت	۷٫۵/کلو میٹر2 (۱۹٫۴/مربع میل)
کرنسی	سوم (UZS)
آیزو 3166 رمز	[[آیزو 3166-2:\|]]

قراقل پاکستان (سانچہ:Lang-kaa / Қарақалпақстан) ازبکستان دے ماتحت اک خودمختار لوکراج اے ۔ ایہ ازبکستان دے شمال مغربی حصے وچ اے ۔ ایہدا راجگڑھ نوکوس اے ۔ قراقل پاکستان دا رقبا 160000 مربع کلومیٹر اے ۔ ایہ خوارزم دی تریخی دھرتی اُتے واقع اے ۔ فارسی ادب وچ اس علاقے نوں کات کہیا گیا اے ۔

جغرافیا تے آبادی

قراقل پاکستان دا رقبا 1 لکھ 60 ہزار مربع کلومیٹر (61،776 مربع میل) اے ۔ لوکراج دی آبادی 15 لکھ 71 ہزار 8 سو اے ۔ ایہ علاقا تریخی علاقے خوارزم تے مشتمل اے ۔

خصوصیات

قراقل پاکستان دی آبادی چوں 5 لکھ قراقل پاک لوک، 5 لکھ ازبک تے ساڈھے 3 لکھ قازق نیں ۔ قراقل پاک لوک پہلے ٹپری واس، آجڑی تے مچھیرے سن ۔ پہلی دفعہ 16ویں صدی عیسوی چ ایہناں دا ذکر ملدا اے ۔ ایہناں دے ناں قراقل پاک دا مطلب کالی پگ یا ٹوپی اے ۔ قراقلی ٹوپی ایتھے دی تریخی پچھاݨ اے۔ قراقل پاک رہتل گواچ گئی سی تے ہُݨ قراقل پاک لوک اپݨی پراݨی رہتل دی سانبھ لئی کم کر دے نیں۔ قراقل پاک بولی ازبک بولی نالوں قازق بولی دے بوہتی نیڑے اے ۔ اصل وچ قراقل پاکاں نوں علیحدہ دسنا، سویت یونین دی قازق لوکاں نوں وکھ کرن دی چال سی ۔ قراقل پاک بولی سویت ویلے چ کریلک لپی چ تے 1996ء توں لاطینی لپی چ لکھی جاندی اے ۔

تریخ

لگ بھگ 500 ق م توں 500 عیسوی تک، قراقل پاکستان دا علاقا آبپاشی دے کارن کھیتی باڑی وچ پرپھلت سی ۔ قراقل پاک جیہڑے کہ شروع توں ای آجڑی تے مچھیرے منے جاندے نیں، پہلی وار 16ویں صدی وچ مکھ روپ وچ سامݨے آئے سی ۔ قراقل پاکستان نوں 1873 وچ خیوا خانت نے روسی سلطنت وچ شامل کر لیا ۔ ^[۱] سوویت یونین دے راج ویلے ایہ اک خودمختار علاقا سی، جیہدے توں بعد ایہنوں 1936 وچ ازبکستان وچ شامل کر لیا گیا ۔^[۲] ایہ کھیتر 1960 توں 1970 تک اپنے چرم تے سی جدوں کہ آمو دریا توں آبپاشی دا اِنتظام پھیلݨا شروع ہویا سی ۔ اج کل بھاویں ارال سمندر وچ پاݨی دے نکاس نے قراقل پاکستان نوں ازبکستان دے سبھ توں پسماندا علاقےآں وچوں اک بنا دتا اے ۔ ایہ کھیتر ہن اوڑ توں بہت متاثر اے، جس وچ موسم دیاں گمبھیر حالتاں دا وی حِصا اے پر ایہدی اہم وجہ سر دریا اتے آمو دریا دے پانیاں دا رخ دیس دے چڑھدے حصے ول کرنا اے ۔ فصلاں اُتے مُنحصِر 48000 لوک معاشی طور تے بہت متاثر ہوئے اتے پینیوگ پاݨی دی کعھاٹ دی وجہ ناݪ لوکاں وچ کئی بیماریاں پیدا ہو گئیاں ۔^[۳]

شہر

راجگڑھ نوکوس توں علاوا ہور وڈے شہراں چ خوجائلی ، چمبائی ، قونگیرات تے موئیناق شامل نیں ۔ بحیرہ ارال دی اک سابق بندرگاہ ہن 85 کلومیٹر ساحل توں دور اے ۔

معیشت

علاقے دی معیشت پہلاں ماہی گیری اُتے بوہتی منحصر سی تے ہن کپاہ ، چول تے متیرےآں دی پیداوار پاروں زراعت دا وی معشیت وچ کافی حصا اے ۔ تے سویت یونین دا آمو دریا تے بݨایا اک پن بجلی دا منصوبا وی معیشت وچ اہم اے ۔

انتظامی ونڈ

قراقل پاکستان جمہوریا نوں 16 ضلعےآ وچ ونڈیا گیا اے ۔

	ضلع	راجگڑھ
1	ضلع آمودریا	مانغیت
2	ضلع بیرونی	بیرونی (شہر)
3	ضلع چمبائی	چمبائی
4	ضلع ایللک قلعہ	بوستان ،ازبکستان
5	ضلع کیگیئلی	کیگئلی
6	ضلع موئیناق	موئیناق
7	ضلع نوکوس	آق مانغیت
8	ضلع قانلیکول	قانلیکول
9	ضلع کونگیرات	کونگیرات
10	ضلع قاراؤزاک	قاراؤزاک
11	ضلع شومانائی	شومانائی
12	ضلع تختاکوپر	تختاکوپر
13	ضلع تورتکول	تورتکول
14	ضلع خوجائلی	خوجائلی

ہور دیکھو

باہرلے جوڑ

↑ (2012) Qaraqalpaqs of the Aral Delta. Prestel Verlag, 68. ISBN 978-3-7913-4738-7.
↑ Europa Publications Limited (2002). Eastern Europe, Russia and Central Asia. Taylor & Francis, 536. ISBN 1-85743-137-5. Retrieved on 2012-03-03.
↑ Thomas, Troy S. (2005). Warlords rising: confronting violent non-state actors. Lexington Books, 30, 147–148. ISBN 0-7391-1190-6. Retrieved on 2012-03-03.

[Richardson-1] (2012) Qaraqalpaqs of the Aral Delta. Prestel Verlag, 68. ISBN 978-3-7913-4738-7.

[Europa-2] Europa Publications Limited (2002). Eastern Europe, Russia and Central Asia. Taylor & Francis, 536. ISBN 1-85743-137-5. Retrieved on 2012-03-03.

[Thomas-3] Thomas, Troy S. (2005). Warlords rising: confronting violent non-state actors. Lexington Books, 30, 147–148. ISBN 0-7391-1190-6. Retrieved on 2012-03-03.

[۱]

[۲]

[۳]

	صوبہ قزل اوردا قازقستان	صوبہ آقتوبے قازقستان
صوبہ نوائی صوبہ بخارا		صوبہ مانغیستاؤ قازقستان
	قراقل پاکستان

صوبہ لیباپ ترکمانستان صوبہ خوارزم	صوبہ داش اوغوز ترکمانستان	صوبہ بلخان ترکمانستان

قراقل پاکستان
راجگڑھ:۞:نوکوس
ضلع (راجگڑھ)	ضلع آمودریا(مانغیت) • ضلع ایللک قلعہ(بوستان ،ازبکستان) • ضلع بیرونی(بیرونی (شہر)) • ضلع تورتکول(تورتکول) • ضلع تختاکوپر(تختاکوپر) ضلع چمبائی(چمبائی) • ضلع خوجائلی(خوجائلی) • ضلع قاراؤزاک(قاراؤزاک) • ضلع کیگیئلی(کیگیئلی) • ضلع قونگیرات(قونگیرات) ضلع قانلیکول(قانلیکول) • ضلع موئیناق(موئیناق) • ضلع شومانائی(شومانائی) • ضلع نوکوس(آق مانغیت)

ازبکستان دی انتظامی ونڈ
راجگڑھ	تاشقند

خودمختار لوکراج	قراقل پاکستان (نوکوس)

صوبے(راجگڑھ)	اندیجان(اندیجان) • بخارا(بخارا) • تاشقند(تاشقند) • جیزک (جیزک) • خوارزم(اورگانچ) • سرخان دریا(ترمذ) • سمرقند(سمرقند) • سردریا(سردریا) • فرغانہ(فرغانہ) قشقہ دریا(قرشی) • نمنگان(نمنگان) • نوائی(نوائی)