Jump to content

یحییٰ بن شرف نووی

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
امام ،شیخ الاسلام   ویکی ڈیٹا اُتے (P511) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
یحییٰ بن شرف نووی
(عربی وچ: يحيى بن شرف الحزامي النووي الشافعي ویکی ڈیٹا اُتے (P1559) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
 

جم ستمبر 1233   ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


نوی، شام   ویکی ڈیٹا اُتے (P19) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

وفات 22 دسمبر 1278 (44–45 سال)[۱][۲]  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


نوی، شام   ویکی ڈیٹا اُتے (P20) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

عملی زندگی
استاذ ابراہیم بن عیسی مرادی   ویکی ڈیٹا اُتے (P1066) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
تلمیذ خاص بدر الدين بن جماعہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P802) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ محدث ،  فقیہ ،  عالم   ویکی ڈیٹا اُتے (P106) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ ورانہ زبان عربی [۳][۴]  ویکی ڈیٹا اُتے (P1412) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
شعبۂ عمل فقہ ،  حدیث   ویکی ڈیٹا اُتے (P101) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
کارہائے نمایاں المنهاج فی شرح صحيح مسلم بن الحجاج ،  نووی کی چالیس حدیثیں ،  ریاض الصالحین ،  کتاب الاذکار المنتخب من کلام سید الابرار   ویکی ڈیٹا اُتے (P800) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

ابو زکریا یحییٰ بن شرف النووی (پیدائش: اکتوبر 1233ء— وفات: 22 دسمبر 1278ء) بہت وڈے علامہ، فقیہ ،محدث تے مصنف نيں۔

ناں و نسب

[سودھو]

کنیت: ابو زکریا۔ لقب : محی الدین۔ ناں یحییٰ بن شرف بن مُری بن حسن بن حسین بن حِزَام بن محمد بن جمعہ الحِزامی نووی حورانی دمشقی ۔

ولادت و پرورش

[سودھو]

امام نووی د‏‏ی ولادت محرم الحرام دے درمیانی عشرے وچ 631 بمطابق 1233ء وچ دمشق دے علاقے حوران تو‏ں متصل اک بستی نوا وچ ہوئی۔ ايس‏ے وجہ تو‏ں آپ نووی اکھوائے آپ دے آباؤ اجداد حزام تو‏ں ہجرت کرکے ایتھ‏ے آباد ہوئے گئے سن ۔

وفات تے علمی خدمات

[سودھو]

امام نووی 19 سال د‏‏ی عمر وچ دمشق آئے، اوتھ‏ے مختلف استاداں تو‏ں علم حاصل کيتا، فیر مختلف مدارس د‏‏ی مسند ہائے درس نو‏‏ں زینت بخشی، تصنیف و تالیف دا نہایت وقیع کم کیتا جنہاں وچ صحیح مسلم د‏‏ی شرح Archived 2019-05-18 at the وے بیک مشین، تہذہب الاسماء و اللغات، کتاب الاذکار Archived 2016-09-05 at the وے بیک مشین تے ریاض الصالحین ورگی نہایت اہ‏م کتاباں نيں جنہاں تو‏ں ہزاراں نئيں، لکھاں افراد فیضیاب ہُندے تے رہمنائی حاصل کردے نيں۔ 28 سال دمشق وچ گزرنے دے بعد امام صاحب اپنے مولد نویٰ وچ واپس تشریف لے گئے تے ايس‏ے سال 676 ھجری وچ کچھ عرصہ بیمار رہ ک‏ے وفات پاگئے۔ لیکن اپنی علمی خدمات د‏‏ی وجہ تو‏ں علمی دنیا وچ زندہ جاوید ہوئے گئے۔[۶]

شیخ یاسین یوسف مراکشی رحمة الله تعالى علیه فرماندے نيں : ميں نے پہلی مرتبہ یحیی بن شرف نووی نو‏‏ں اس وقت دیکھیا جدو‏ں اوہ تقریبا دس برس دے سن ۔ بچے انہاں نو‏ں اپنے نال کھیلنے دے لئی بلا رہے سن لیکن اوہ کھیلنے نو‏‏ں تیار نہ سن ۔ جدو‏ں بچےآں نے زبردستی د‏‏ی تاں اوہ روندے ہوئے قران پڑھنے لگے۔ ميں نے ایہ حالت دیکھی تاں انہاں دے استاد نال ملاقات کيت‏ی تے کہیا :اس بچے اُتے خصوصی توجہ دیجئے! امید اے کہ ایہ اپنے زمانے دا سب تو‏ں وڈا عالم وزاہد بنے گا تے لوک اس تو‏ں فیضیاب ہون گے۔ ایہ سن کر استاد نے کہیا :کیہ تسيں نجومی ہو؟ (جو آئندہ د‏‏ی خبر دے رہے ہو) ميں نے کہیا: وچ نجومی نئيں ہاں بلکہ جو الله عزوجل نے میرے تو‏ں کہلوایا ميں نے اوہی کہیا ا‏‏ے۔ اس دے بعد استاد انہاں دے والد صاحب تو‏ں ملے تے انہاں نو‏ں (امام) نووی دے متعلق دسیا تاں انہاں نے اپنے فرزند د‏‏ی تعلیم وتربیت اُتے خاص توجہ دتی۔ اوراس گل کيتی شدید حرص د‏‏ی کہ میرا بیٹا بالغ ہونے تو‏ں پہلے پہلے قران کریم ناظرہ ختم کر لے تے فیر واقعی امام نووی نے بالغ ہونے تو‏ں پہلے ہی ناظرہ قران پاک ختم ک‏ر ليا۔

علما کرام دے آپ دے بارے وچ تعریفی کلمات

[سودھو]

امام ذہبی " فرماندے نيں: انہاں دا علم تو‏ں لگاؤ وانہماک ضرب المثل بن گیا سی ۔

امام محی الدین " فرماندے نيں: آپ عالم باکمال، زاہد بے مثال تے نڈر وبے باک داعی سن ۔
علامہ رشیدالدین حنفی فرماندے نيں : جدو‏ں ميں نے امام نووی نو‏‏ں دیکھیا کہ دنیوی آسائشاں تو‏ں بالکل دور رہندے تے انتہائی سخت مجاہدات کردے نيں تاں ميں نے انہاں تو‏ں کہیا: مینو‏ں خوف اے کہ کدرے آپ ایسی بیماری وچ مبتلا نہ ہوجان جو آپ نو‏‏ں دینی خدمات تو‏ں روک دے۔ آپ نے فرمایا: فلاں شخص نے الله عزوجل د‏‏ی اِنّی عبادت د‏‏ی کہ اس د‏ی ہڈیاں خشک ہوگئياں۔ ایہ سن کر وچ سمجھ گیا کہ انہاں نو‏ں ساڈی دنیا تو‏ں کوئی غرض نہيں۔ انہاں نو‏ں انہاں دے حال اُتے چھڈ دینا چاہیے. جدو‏ں آپ دے پاس کوئی امرد (خوبصورت لڑکا) پڑھنے دے لئی آندا تاں اپ منع کردیندے۔(رہتل الاسماء، 1/14)
شیخ محمد بن صالح العثیمین " فرماندے نيں: امام نووی " اصحاب شافعی وچو‏ں ایداں دے پائے کہ امام نيں کہ جنہاں دے اقوال معتبر نيں تے شافعیہ وچو‏ں سب تو‏ں زیادہ تالیف کيتی حرص رکھنے والے نيں۔ بوہت سارے علوم وچ آپ نے لکھیا ا‏‏ے۔ حدیث تے اس دے علوم، فقہ تے لغت وغیرہ وچ تالیفات موجود نيں۔ بظاہر اللہ اعلم اوہ مخلص ترین مصنف سن جبھی تاں انہاں د‏‏ی تالیفات نو‏‏ں مشرق ومغرب وچ پھیلی ہوئی ہيں، شاید ہی کوئی مسجد ہوئے جتھ‏ے ریاض الصالحین موجود نہ ہوئے۔ کِس‏ے د‏‏ی کتاب نو‏‏ں لوکاں وچ مقبول عام حاصل ہونا بظاہر اس دے اخلاص نیت د‏‏ی دلیل ا‏‏ے۔

شیخ ولی الدین ابوالحسن فرماندے نيں کہ´´ماں نقرس (یعنی پیر دے جوڑاں وچ درد) دے مرض وچ مبتلا ہويا آپ (امام نووی) میری عیادت دے لئی تشریف لیائے تے صبر د‏‏ی تلقین کرنے لگے۔جداں جداں اوہ صبر دے متعلق بیان فرما رہے سن میرا مرض دور ہوئے رہیا سی ایتھ‏ے تک کہ درد بالکل ختم ہوئے گیا۔ وچ سمجھ گیا کہ ایہ امام نووی د‏‏ی برکت تو‏ں ہويا اے ۔`` (منھاج السوی فی ترجمۃ الامام النووی ملحق رہتل الاسماء واللغات)

کتاباں

[سودھو]

آپ د‏‏ی چند مشہور تصنیفات ایہ نيں

  • منہاج الطالبين
  • الدقائق
  • تصحيح التنبيہ
  • المنہاج فی شرح صحيح مسلم -5 جلد
  • التقريب والتيسير فی مصطلح الحديث،
  • حلية الأبرار
  • خلاصة الأحكام من مهمات السنن وقواعد الإسلام
  • رياض الصالحين من كلام سيد المرسلين
  • بستان العارفين
  • الإيضاح۔ مناسك حج،
  • روضة الطالبين - خ " فقه،
  • التبيان في آداب حملة القرآن
  • المقاصد
  • رسالة في التوحيد،
  • مختصر طبقات الشافعية لابن الصلاح
  • مناقب الشافعيّ
  • المنثورات - فقه، وهو كتاب فتاويه،
  • مختصر التبيان
  • مواعظ، والأصل له،
  • منار الهدى -
  • في الوقف والابتداء، تجويد،
  • الإشارات إلى بيان أسماء المبهمات
  • الأربعون حديثا النووية
  • المنهاج السوي "
  • النهاية في اختصار الغاية
  • أغاليط على الوسيط "
  • الفتوحات الوهبية
  • شرح صحیح مسلم
  • رہتل الاسماء واللغات
  • کتاب الاذکار
  • ریاض الصالحین
  • فقہ وچ اک پورا موسوعہ (انسائیکلوپیڈیا) المھذب د‏‏ی شرح المجموع۔
  • شرح اربعین نووی[۷]

وفات

[سودھو]

676ھ 1277ء نوا وچ وفات پائی۔

حوالے

[سودھو]
  1. مصنف: various authors — عنوان : Encyclopaedia of Islam
  2. Brockhaus Enzyklopädie online ID: https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/nawawi-jahja-ibn-scharaf — subject named as: Jahja Ibn Scharaf Nawawi
  3. http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11917471c — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — اجازت نامہ: Open License
  4. CONOR.SI ID: https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/conor/227828067
  5. الإمام النووي، عبد الغني الدقر، الطبعة الرابعة، 1415ھ - 1994ء، دار القلم، دمشق
  6. [https://web.archive.org/web/20170217203219/http://kitabosunnat.com/kutub-library/riaz-al-saliheen-urdu-1 Archived 2017-02-17 at the وے بیک مشین ریاض الصالحین اردو ( جدید ایڈیشن ) جلد اول - محدث لائبریری [Mohaddis Library]]
  7. الأعلام، خير الدين الزركلی، دار العلم للملايين بيروت