علی بن عمر دارقطنی

علی بن عمر دارقطنی


جم	سنہ 918 ^[۱]^[۲] بغداد ^[۳]
وفات	سنہ 995 (76–77 سال)^[۴]^[۱] بغداد
شہریت	خلافت عباسیہ
عملی زندگی
استاذ	ابو قاسم بغوی ، ابن زیاد نیشاپوری ، احمد بن موسی بن عباس
تلمیذ خاص	حاکم نیشاپوری ، برقانی ، ابو بکر محمد بن عطیب باقلانی
پیشہ	محدث ، قاری ، فقیہ
پیشہ ورانہ زبان	عربی
شعبۂ عمل	علم حدیث ، فقہ ، قرأت
کارہائے نمایاں	سنن دارقطنی


باب اسلام
ترمیم

امام حافظ مجوِّد (306ھ – 385ھ \ 918ء – 995ء) تے شیخ الاسلام سنن دارقطنی دے مصنف تے بہت وڈے محدث سن ۔

ابو الحسن علی بن عمر بن احمد بن مہدی دار قطنی بغدادی، حدیث وچ اپنے زمانے دے یکتا امام تے حافظ، احادیث، علل تے اسماء الرجال دے زبردست عالم سن ۔ استو‏ں علاوہ قرات تے اس دے طرق، فقہ تے اختلافات، انساب تے ادب وچ وی زبردست مہارت رکھدے سن ۔ انہاں د‏‏ی مشہور تالیف "السنن"، "علل" تے "الفائدے الافراد" ا‏‏ے۔ انہاں د‏‏ی وفات سنہ 385ھ وچ ہوئی۔ پورا نام، امام حافظ ابو الحسن علی بن عمر بن احمد بغدادی اے، "دارقطنی" دے لقب تو‏ں مشہور نيں۔ بغداد دے شہر "دار القطن" وچ 306ھ وچ پیدا ہوئے۔ قاری، محدث، لغوی تے ادیب سن ۔^[۵] علوم قرآن تے حدیث وچ انہاں د‏‏ی قیمتی تالیفات نيں۔

نام

انہاں دا نام علی بن عمر تے کنیت ابو الحسن اے

نسب

حسن علی بن عمر بن احمد بن مہدی بن مسعود بن النعمان بن دینارعبد اللہ البغدادی اے، انہاں دا تعلق بغداد دے محلہ دار قطن تو‏ں سی جس دی وجہ تو‏ں انہاں نو‏ں الدارقطنی کہیا جاندا اے۔

ناں ونسب

علی، کنیت ابو الحسن۔لقب:شیخ الاسلام،امام الحدیث،حافظ الحدیث۔ سلسلۂ نسب ایہ اے: علی بن عمر احمد بن مہدی بن مسعود بن نعمان بن دینار بن عبد اللہ بغدادی دارقطنی۔ آپ دا مولد و مسکن بغداد معلیٰ دا محلہ "دار قطن" اے جس د‏‏ی طرف نسب کردے ہوئے دار قطنی اکھوائے۔

تاریخِ ولادت

امام دارقطنی د‏‏ی ولادت 306ھ،بمطابق 918ء وچ ہوئی۔

تحصیلِ علم

ان دا خاندان، اہل علم و فضل خاندان سی، انہاں دے والد ثقہ محدث سن ۔ بچپن ہی تو‏ں علم و حدیث دے حلفےآں وچ شرکت کرنے لگے سن، تے سماعات و روایات نو‏‏ں لکھنے تے جمع کرنے لگے سن ۔ قوت حافظہ انتہائی کمال دا سی، سب تو‏ں پہلی کتاب سنہ 315ھ وچ لکھی جدو‏ں انہاں د‏‏ی عمر صرف نو سال سی۔^[۶]

امام دراقطنی نے دنیائے اسلام دے عظیم علمی شہر بغداد معلیٰ وچ نشو و نما پائی جو عباسیاں دا پایۂ تخت تے علم و علما کاعظیم مرکز سی جتھے دے ذراں تو‏ں علم و فن د‏‏ی کرناں پھوٹدیاں سن۔ آپ دا گھر وی علم د‏‏ی تجلیاں سےمعمور سی والد عمر بن احمد دا شمار محدثین وچ ہُندا سی۔جنہاں د‏‏ی آغوش وچ امام دار قطنی نے پرورش پائی تے صغر سنی ہی تو‏ں طلب علم دا شوق پروان چڑھنے لگا۔ جدو‏ں آپ د‏‏ی عمر نو سالکيتی سی درس حدیث وچ شرکت شروع کردتی۔

اساتذہ

بچپن تو‏ں ہی وڈے وڈے ائمہ کرام تو‏ں تعلیم حاصل کیتی جنہاں وچ ابی القاسم البغوی، یحیی بن محمد بن صاعد، ابی بکر بن ابی داود، ابی بکر النیسابوری، الحسین بن اسماعیل المحاملی، ابی العباس ابن عقدہ، اسماعیل الصفار تے ہور شامل نيں۔

انہاں دی تعریف وچ بوہت سارے ائمہ کرام نے لکھیا جنہاں وچ، الحافظ ابو عبد اللہ الحاکم، الحافظ عبد الغنی، تمام الرازی، ابو نعیم الاصبہانی، ابو بکر البرقانی، ابو عبد الرحمن السلمی، ابو حامد الاسفرایینی، قاضی ابو الطیب الطبری، حمزہ السہمی تے ہور شامل نيں۔

علمی سفر

جوانی وچ شام تے مصر گئے تے ابن حیویہ النیسابوری تے ابی الطاہر الذہلی تے ہور تو‏ں درس لیا، اوہ علل حدیث تے رجالِ حدیث دے عارف سن، قراتاں تے انہاں دے انداز دے متقدمین وچو‏ں سن، فقہ، اختلاف تے مغازی تے ایام الناس اُتے وی دسترس رکھدے سن ۔

حافظ عبد الغنی الازدی فرماندے نيں: رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دی حدیث اُتے سب تو‏ں بہتر دسترس رکھنے والے تن 3 نيں: اپنے وقت وچ ابن المدینی، اپنے وقت وچ موسی بن ہارون تے اپنے وقت وچ دارقطنی۔

تالیفات

اوہ کثیر التصنیف سن، انہاں دی تصانیف 80 تو‏ں ودھ نيں، جنہاں وچ العلل والسنن انہاں دی مایہ ناز کتاب اے، کچھ ہور تصانیف ایہ نيں:

سنن دارقطنی
الافراد والغرائب
المؤتلف والمختلف فی اسماء الرجال
الضعفاء والمتروکون
الالزامات علی صحیحی البخاری ومسلم

وفات

آپ 385ھ نو‏ں انتقال ک‏ر گئے تے بغداد دے قبرستان باب الدیر وچ معروف کرخی دی قبر دے نزدیک دفن ہوئے۔^[۷]

علما د‏‏ی آرا

امام ذہبی انہاں دے بارے وچ سیر اعلام النبلاء وچ لکھدے نيں: "علم دے سمندر تے دنیا دے امام سن، حفظ تے علل حدیث و رجال دے علم وچ منتہی الکمال سن، ہور قرات، فقہ، اختلاف، مغازی تے تریخ وغیرہ اُتے وی کمال حاصل سی۔"
ابو بکر خطیب فرماندے نيں: "دارقطنی اپنے زمانے دے یکتا سن، امام زمانہ سن، حدیث، علل تے اسماء الرجال وچ تن تنہا مرجع تے منتہی سن ۔ اس دے نال صدوق، ثقہ، صحیح العقیدہ، علم حدیث دے علاوہ علوم دے وی ماہر سن ۔"

حوالے

↑ ^۱.۰ ^۱.۱ سی ای آر ایل آئی ڈی: https://data.cerl.org/thesaurus/cnp00394548 — subject named as: ʿAlī Ibn-ʿUmar ad- Dāraquṭnī — ناشر: Consortium of European Research Libraries — اجازت نامہ: Open Data Commons Attribution License تے Creative Commons Attribution 2.0 Generic
↑ سی ای آر ایل آئی ڈی: https://data.cerl.org/thesaurus/cnp00394548 — subject named as: ʿAlī Ibn-ʿUmar ad- Dāraquṭnī — مدیر: Gudrun Krämer ، ؜Kate Fleet ، ؜Denis Matringe ، ؜John Nawas تے Everett K. Rowson — عنوان : Encyclopaedia of Islam — ناشر: Brill — ISBN 978-90-04-17853-3
↑ Encyclopaedia of Islam — مدیر: Gudrun Krämer ، ؜Kate Fleet ، ؜Denis Matringe ، ؜John Nawas تے Everett K. Rowson — ناشر: Brill — ISBN 978-90-04-17853-3
↑ subject named as: ʻAlī ibn ʻUmar Dāraquṭnī — SELIBR ID: https://libris.kb.se/auth/32755 — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — ناشر: National Library of Sweden
↑ سنن الدارقطني تحقيق شعيب الأرنؤوط
↑ سؤالات البرقاني للدارقطني ورقة 2\1
↑ سنن دارقطنی(فتوحات جہانگیری)جلد اول شبیر برادرزاردو بازار لاہور

[ef6503d6ea0a0cfb3bc645331ddd8c5455562ca5-1] ۱.۰ ^۱.۱ سی ای آر ایل آئی ڈی: https://data.cerl.org/thesaurus/cnp00394548 — subject named as: ʿAlī Ibn-ʿUmar ad- Dāraquṭnī — ناشر: Consortium of European Research Libraries — اجازت نامہ: Open Data Commons Attribution License تے Creative Commons Attribution 2.0 Generic

[ef37dfd733e08bca9ebaa6a18db75c21c1fe4878-2] سی ای آر ایل آئی ڈی: https://data.cerl.org/thesaurus/cnp00394548 — subject named as: ʿAlī Ibn-ʿUmar ad- Dāraquṭnī — مدیر: Gudrun Krämer ، ؜Kate Fleet ، ؜Denis Matringe ، ؜John Nawas تے Everett K. Rowson — عنوان : Encyclopaedia of Islam — ناشر: Brill — ISBN 978-90-04-17853-3

[ecf36b8faf3045c0ede8077db7e0f91aaaf06976-3] Encyclopaedia of Islam — مدیر: Gudrun Krämer ، ؜Kate Fleet ، ؜Denis Matringe ، ؜John Nawas تے Everett K. Rowson — ناشر: Brill — ISBN 978-90-04-17853-3

[7c892b52078b928599da96e30d97d08896fc9f22-4] subject named as: ʻAlī ibn ʻUmar Dāraquṭnī — SELIBR ID: https://libris.kb.se/auth/32755 — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — ناشر: National Library of Sweden

[5] سنن الدارقطني تحقيق شعيب الأرنؤوط

[6] سؤالات البرقاني للدارقطني ورقة 2\1

[7] سنن دارقطنی(فتوحات جہانگیری)جلد اول شبیر برادرزاردو بازار لاہور

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]