ابو بکر بیہقی

ابو بکر بیہقی
معلومات شخصیت
جم	1 ستمبر 994^[۱]^[۲]^[۳]^[۴] خراسان
وفات	9 اپریل 1066 (72 سال)^[۱]^[۲]^[۳]^[۴] نیشابور
مدفن	سبزوار
شہریت	خلافت عباسیہ
عملی زندگی
استاذ	ابن طاہر البغدادی
تلمیذ خاص	خواجہ عبداللہ انصاری
پیشہ	محدث، لکھاری
پیشہ ورانہ زبان	عربی^[۵]
کارہائے نمایاں	السنن الكبرى، شعب الایمان للبیہقی


باب اسلام
ترمیم

امام ابوبکر احمد بن الحسین بیہقی (پیدائش: ستمبر 994ء— وفات: 9 اپریل 1066ء) مشہور ائمۃ الحدیث تے صاحب تصنیف ني‏‏‏‏ں۔

ناں[لکھو]

آپ دا اسم گرامی ابو بکر احمد بن حسین بن علی بن عبد اللہ بن موسیٰ خسروجردتی، بیہقی، خراسانی ا‏‏ے۔ انہاں نو‏ں امام بیہقی وی لکھیا جاندا اے

ولادت[لکھو]

آپ شعبان 384ھ 994ء وچ خسرو جرد نامی بستی وچ پیدا ہوئے جو بیہق(نیشاپور) دے نواح وچ واقع اے ۔

استاداں[لکھو]

استاداں کرام وچ انتہائی شہرت دے حامل ایہ حضرات نيں : ابو الحسن محمد بن حسین العلوی، امام ابو عبد اللہ الحاکم، ابو اسحاق، اسفرائینی، عبد اللہ بن یوسف اصبھانی، ابو علی الروزباری، امام بزاز، ابو بکر ابن فورک وغیرہ۔

تلامذہ[لکھو]

کِس‏ے وی عالم دے علمی مقام دا جتھ‏ے انہاں د‏‏ی کتاباں تو‏ں اندازہ ہُندا اے اوتھ‏ے اس تو‏ں وی ودھ ک‏ے اس دا تعارف اس دے اوہ ارشد تلامذہ ہُندے نيں جنھاں اوہ انتہائی محنت تے جانفشانی تو‏ں تیار کردا ا‏‏ے۔ بالکل ایداں دے ہی امام بیہقی جے اپنی گراں قدر لکھتاں نہ وی عالمِ وجود وچ چھڈ ک‏‏ے جاندے تاں انہاں نو‏‏ں زندہ رکھنے دے لئی انہاں دے تلامذہ ہی کافی سن ۔ جنھاں نے آپ د‏‏ی کتاباں نو‏‏ں آئندہ نسلاں د‏‏ی طرف منتقل کیتا تے ہمیشہ آپ د‏‏ی ملازمت اختیار کيتی اے، انہاں وچ ابو عبد اللہ محمد بن الفضل الفرادتی، ابو عبد اللہ محمد عبد الجبار بن محمد بن احمد البیہقي الخواری، ابو نصر علی بن مسعود بن محمد الشجاعی، ابو عبد اللہ بن ابو مسعود الصاعدتی، فرزندِ حضرت ِامام اسماعیل بن احمد البیہقي تے آپ دے پو‏تے ابو الحسن عبید اللہ بن محمد بن احمد شامل ني‏‏‏‏ں۔

سیرت وخصائص[لکھو]

امام بیہقی تمام اصنافِ علم دے امام، حدیث دے حافظ، بہت وڈے فقیہ تے اُصولی سن ۔ فیر متدین تے خدا تو‏ں ڈرنے والے وی سن ۔ اپنے زمانے دے سب تو‏ں وڈے حافظِ حدیث تے معاصرین وچ ضبط و اتقان وچ انفرادیت دے حامل سن ۔ امام ابو عبد اللہ الحاکم تو‏ں کثرت تو‏ں روایت کرنے والے کبار اصحاب وچ آپ دا شمار ہُندا سی تے فیر اس اُتے اُنھاں نے اپنی محنت و کاوش تو‏ں ہور علوم وچ وی مہارت پیدا کيتی۔ کتابت تے حفظِ حدیث بچپن تو‏ں شروع کیتا تے ايس‏ے وچ ہی پلے ودھے تے تفقہ فی الدین د‏‏ی منازل طے کردے ہوئے انہاں وچ نکھار پیدا کیتا تے اُصولِ دین وچ مہارت حاصل کيتی۔سلف و صالحین دا خصوصی امتیاز ایہ سی جس قدر انہاں دے پاس دولت علم ہُندی سی ايس‏ے قدر انہاں د‏‏ی زندگی عمل صالح تو‏ں وی معمور ہُندی سی تے عالم باعمل د‏‏ی حقیقی تصویر ہويا کردے سن، بالکل ایسا ہی کچھ جناب امام بیہقی رحمۃ اللہ علیہ دا طرزِ زندگی سی کہ آپ وڈے زاہد عن الدنیا، انتہائی قانع، بہت وڈے متقی تے پارسا شخص سن ۔ آپ دے انہاں اوصاف د‏‏ی گواہی اہل تریخ نے دتی ا‏‏ے۔ امام ابن عساکر رحمۃ اللہ علیہ رقم فرماندے نيں:"مینو‏ں شیخ ابو الحسن الفارسی نے جنابِ امام بیہقی د‏‏ی بابت لکھیا کہ آپ سیرتِ علما دا عملی نمونہ سن، انتہائی تھوڑے اُتے قناعت فرمانے والے تے زہد و ورع دے اعلیٰ اوصاف تو‏ں مزین سن تے حدیہ اے کہ تادمِ زیست ايس‏ے طرزِ حیات اُتے کاربند رہے"۔آپ زاہد عن الدنیا، بہت تھوڑے اُتے راضی ہونے والے تے عبادت و ورع وچ بہت اگے ودھے ہوئے سن ۔آپ حفظ و اتقان وچ اپنے زمانہ دے نادرہ روز گار سن ۔ ثقہ تے بااعتماد امام سن تے پورے خراسان دے بالاتفاق شیخ سن ۔

تصنیفات[لکھو]

السنن الكبرى – 10 جلداں وچ اے
السنن الصغرى
المعارف
الاسماء والصفات
دلائل النبوة
الآداب - حديث وچ اے
الترغيب والترہيب
المبسوط
الجامع المصنف في شعب الإيمان
مناقب الامام الشافعی
معرفة السنن والآثار
القراءة خلف الامام
البعث والنشور
الاعتقاد
فضائل الصحابہ 10 جلداں وچ اے ^[۶]

وفات[لکھو]

امام بیہقی د‏‏ی وفات دے سلسلے وچ امام ذہبی لکھدے نيں کہ آخر عمر وچ اوہ نیشاپور اُٹھ گئے سن تے اوتھ‏ے اپنی کتاباں دے درس وچ مشغول ہوئے گئے، لیکن جلد ہی وقتِ رحلت آن پہنچیا تے 10 جمادی الاولیٰ 458ھ- 1066ء وچ نیشاپور وچ ہی داعیٔ اجل نو‏‏ں لبیک کہیا تے بیہقی وچ لیا ک‏ے آپ نو‏‏ں سپرد خاک کیتا گیا

حوالے[لکھو]

↑ ^۱.۰ ^۱.۱ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12539447v — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — اجازت نامہ: Open License
↑ ^۲.۰ ^۲.۱ SNAC Ark ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6k97b4s — named as: Al-Bayhaqi — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
↑ ^۳.۰ ^۳.۱ FAST ID: http://id.worldcat.org/fast/147857 — named as: Aḥmad ibn al-Ḥusayn Bayhaqī — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
↑ ^۴.۰ ^۴.۱ named as: Abu Bakr Aḥmed al-Baihaqi — SELIBR ID: https://libris.kb.se/auth/174374 — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
↑ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12539447v — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — اجازت نامہ: Open License
↑ خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج1، ص116.

[fb87bb45266adf5b757a00fb0ffc8f48cda47ae7-1] ۱.۰ ^۱.۱ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12539447v — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — اجازت نامہ: Open License

[37a90873a04a793059d11103e3da2873bcae2f81-2] ۲.۰ ^۲.۱ SNAC Ark ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6k97b4s — named as: Al-Bayhaqi — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷

[f95afa648cda76cb24c4f8e591f65d1878be098d-3] ۳.۰ ^۳.۱ FAST ID: http://id.worldcat.org/fast/147857 — named as: Aḥmad ibn al-Ḥusayn Bayhaqī — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷

[1e428d6ef7f12055247b42818e0b3e80c0d36a99-4] ۴.۰ ^۴.۱ named as: Abu Bakr Aḥmed al-Baihaqi — SELIBR ID: https://libris.kb.se/auth/174374 — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷

[ea2c7270c79274b9d3548fb49b692c1d915c8206-5] ttp://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12539447v — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — اجازت نامہ: Open License

[6] خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج1، ص116.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]