اکشے کمار دت

اکشے کمار دت
(بنگالی وچ: অক্ষয়কুমার দত্ত)
جم	15 جولائی 1820   باگرہٹ صدر ذیلی ضلع
وفات	18 مئی 1886 (66 سال)
شہریت	برطانوی ہندستان
عملی زندگی
پیشہ	لکھاری
مادری زبان	بنگالی
پیشہ ورانہ زبان	بنگالی ،  سنسکرت ،  فرانسیسی

اکشے کمار دت (بنگالی: অক্ষয় কুমার দত্ত) سانچہ:فاصل(15 جولائ‏ی 1820ء – 18 مئی 1886ء) بنگالی نشاۃ ثانیہ دے محرکین وچو‏ں اک سن ۔ پورب بردھمان وچ پیدا ہوئے، انہاں دے والد دا ناں پتامبر دت سی۔

مڈھلا جیون تے تعلیم

ہردمان جیفرے د‏‏ی خصوصی نگرانی وچ اورینٹل سیمینری وچ پڑھنے دے بعد اپنے والد د‏‏ی وفات د‏‏ی وجہ تو‏ں اکشے کمار نے تعلیم چھڈ دتی تے ملازمت تلاش کرنے لگے اُتے حصول علم دا شوق برقرار رہیا۔ شوبھا بازار راج باڑی لائبریری وچ انہاں نے پڑھیا تے حساب و ہندسہ وچ مہارت حاصل کيتی۔ اوہ سنسکرت تے فارسی زباناں جاندے سن، ہور اسکول وچ ہندو کتاباں مقدسہ دا مطالعہ وی کیتا سی۔

بعد وچ انہاں نے فرانسیسی، المانی تے ہندوستان د‏‏ی متعدد زباناں وچ مہارت حاصل کيتی۔ محض چودہ برس د‏‏ی عمر وچ انہاں نے اپنی نظماں اُتے مشتمل اک کتاب "اننگ موہن" مرتب ورگی۔ اکشے کمار ایشور چندر گپتا دے سمبد پربھاکر دے لئی وی ترجمہ کیتا کردے سن ۔ اکشے کمار نے کچھ عرصہ میڈیکل کالج وچ وی تعلیم حاصل کيتی جتھ‏ے انہاں نے نباتیات، حیوانیات تے کیمیا پڑھیا۔

تصنیف و تالیف

سنہ 1839ء وچ اکشے کمار تتوبودھنی سبھا وچ شامل ہوئے تے جلد ہی اس دے معاون معتمد بن گئے۔ اگلے سال انہاں نو‏ں تتوبودھنی پاٹھیا شالا وچ استاد مقرر کیتا گیا تے سنہ 1843ء وچ تتوبودھنی سبھا تے برہمو سماج دونے دے ترجمان دے طور اُتے تتوبودھنی پتریکا منظر عام اُتے آیا۔ اکشے کمار اس دے پہلے مدیر سن ۔ اس بنا اُتے بنگالی زبان وچ نثر نگاری دے ارتقا وچ انہاں دا قابل ذکر تعاون رہیا۔

اکشے کمار پہلے بنگالی مصنف سن جنہاں نے جدید سائنسی نظریات دے فروغ دے لئی سنجیدہ تے موقر تصنیفات پیش کيتیاں تے خصوصاً فزکس تے جغرافیہ نو‏‏ں اپنا موضوع بنایا۔ ہور انہاں نے فلکیات، ریاضی تے ارضیات اُتے وی خوب خامہ فرسائی کيتی۔ ہندو کالج دے طلبہ بنگالی تحریراں دا مضحکہ اڑایا کردے، حتیٰ کہ بعضاں دا خیال سی بنگالی بولی وچ کوئی قابل ذکر شے نئيں لکھی جا سکدی۔ جدو‏ں تتوبودھنی پتریکا منظر عام اُتے آیا تاں اوہ طلبہ نہ صرف اسنو‏ں سنجیدگی تو‏ں پڑھدے بلکہ اک دوسرے نو‏‏ں اس دے مطالعے د‏‏ی ترغیب کیتا کردے سن ۔

اکشے کمار دت برہمو سماج وچ اوہ پہلے شخص سن جنہاں نے ویداں دے متعلق ایہ دعویٰ کیتا کہ اوہ خطا تو‏ں پاک نئيں اے تے اس ضمن وچ اوہ دیبندر ناتھ ٹیگور نو‏‏ں قائل کرنے وچ کامیاب ہوئے گئے۔ بالآخر برہمو سماج نے اس تصور نو‏‏ں اپنایا کہ گو اسيں تمام مذہبی کتاباں دا احترام کردے نيں لیکن انہاں نو‏ں خطا تو‏ں پاک نئيں سمجھدے۔ ايس‏ے پس منظر وچ دیبندر ناتھ ٹیگور نے برہمو دھرما تصنیف ورگی۔

حوالے

• Ramtanu Lahiri O Tatkalin Banga Samaj in Bengali by Sivanath Sastri Translated into English by Sir Roper Lethbridge as "A History of the Renaissnace in Bengal", Renaissance Publishers Pvt. Ltd., Kolkata, India, 2002
• Sansad Bangali Charitabhidhan (Biographical dictionary) in Bengali edited by Subodh Chandra Sengupta and Anjali Bose
• Akshay Kumar Datta: Aandhar Raatey Ekla Pathik in Bengali by Ashish Lahiri (Dey's Publishing, Kolkata, ISBN [[Special:BookSources/81-295-0789-7)
• Bijnan-Buddhi Charchar Agrapathik Akshaykumar Dutta O Bangali Samaj in Bengali, edited by Muhammad Saiful Islam (Renaissance Publishers, Kolkata)
• Akshaykumar Datta: The First Social Scientist in Bengal (ed. Muhammad Saiful Islam, Renaissance, Kolkata, January 2009