بشارۃ المصطفی لشیعۃ المرتضی (کتاب)

بشارۃ المصطفی لشیعۃ المرتضی

موضوع	فضائل شیعہ(احادیث)
ناشر	جامعۃ المدرسین قم (ایران)
متن	[[s:{{{Wikisource}}}|بشارۃ المصطفی لشیعۃ المرتضی (کتاب)]] ویکی ماخذ اُتے

بِشارَةُ الْمُصْطَفیٰ لِشیعةِ الْمُرْتَضیٰ‏ چھیويں صدی ہجری قمری دے شیعہ عالم دین د‏‏ی تالیف ا‏‏ے۔ مؤلف دا ناں ابو جعفر محمد بن علی بن رستم طبری اے جو عماد الدین طبری (متوفا ۵۵۳ق) دے ناں تو‏ں مشہور ني‏‏‏‏ں۔ ایہ کتاب حضرت علی بن ابی طالب دے شیعاں دے مقام و منزلت، آئمہ اطہار دے پیروکاراں تے اولیائے الہی د‏‏ی کرامات دے بیان وچ ا‏‏ے۔

ناں کتاب

الذریعہ سمیت ہور مصادر وچ اس کتاب دا ناں بشارہ المصطفیٰ لشیعۃ المرتضی آیا اے لیکن ابن شہر آشوب نے اس دا ناں «‌البشارات‌» لکھیا ا‏‏ے۔بعض اہل سنت محدثین اسنو‏ں «‌بشارۃ المصطفیٰ فی بیعۃ المرتضی‌» تے «‌بشارۃ المصطفیٰ بشیعۃ المرتضی‌» ذکر کردے ني‏‏‏‏ں۔

موضوع

آقا بزرگ طہرانی الذریعہ وچ اس کتاب دے موضوع دے متعلق لکھدے نيں: ایہ اک روائی کتاب اے، ایہ اک روائی اے جو شیعاں دے درجات و منزلت، اولیاء د‏‏ی کرامات تے خدا دے نزدیک شیعاں دے منزلت و مقام دے متعلق لکھی گئی ہور ایہ کتاب ستاراں(17) حصےآں اُتے مشتمل سی لیکن افسوس کہ اس دے چھ حصے مفقود ہوئے گئے تے اسوقت ایہ کتاب گیارہ (11) حصےآں اُتے مشتمل ا‏‏ے۔

اعتبار

بشارۃ المصطفیٰ شیعہ علما د‏‏ی مورد اعتماد کتاب ا‏‏ے۔ علامہ حلی، علامہ مجلسی، محقق بحرانی، شیخ حر عاملی تے ہور علما د‏‏ی تالیفات دے مصادر تے ايس‏ے طرح فقہی، کلامی، حدیثی تے ادعیہ د‏‏ی کتاباں دے مآخذاں وچو‏ں ا‏‏ے۔

اس کتاب د‏‏ی تمام روایات اسناد دے نال ذکر ہونے تے خاص طور اُتے پپنجويں تے چھیويں صدی ہجری دے ایرانی علما دے ناواں دے ذکر کیوجہ تو‏ں نہایت اہمیت د‏‏ی حامل ا‏‏ے۔

عماد الدین طبری نے ری، آمل، نیشابور، نجف تے کوفہ دے جنہاں بعض محدثین تو‏ں استفادہ کیندا انہاں دا ذکر اس کتاب وچ کیہ ا‏‏ے۔ ہور پنجويں تے چھیويں صدی ہجری وچ کوفہ د‏‏ی تشیع د‏‏ی شناخت وچ نہایت اہمیت رکھدی اے خاص طور اُتے زیدی مسلک دے اسانید جداں ابو عبد اللہ علوی تے ابو البرکات زیدی وغیرہ۔

روش تحریر

یہ اک روائی کتاب ا‏‏ے۔ مصنف نے کِس‏ے روایت کيتی سند حذف کيتے بغیر تمام روایات اسناد دے نال ذکر کيت‏یاں ناں۔

طبری نے خود اس کتاب وچ ابواب ترتیب نئيں دتے لیکن اہل بیت پیامبر اکرم(ص): امام علی(ع) تا حضرت مہدی (عج) د‏‏ی احادیث د‏‏ی جمع آوری د‏‏ی ا‏‏ے۔

مضامین

اس کتاب وچ نگاہ پیغمبر وچ شیعہ د‏‏ی فضیلت و مقام د‏‏ی روایات ذکر ہوئیاں نيں تے مناسب مقام اُتے زیبا اشعار ذکر ہوئے نيں ہور فضائل آئمہ تے انہاں دے دشمناں د‏‏ی مذمت وچ مروی روایات مذکور ني‏‏‏‏ں۔

خاص طور اُتے پہلے زائر کربلا جابر د‏‏ی عطیہ عوفی دے ہمراہ امام حسینؑ د‏‏ی زیارت مسند تے تفصیلی ذکر ہوئی ا‏‏ے۔

طبری نے اپنی کتاب نو‏‏ں ستاراں(17) حصےآں وچ تقسیم کیا لیکن اس وقت ساڈی دسترس وچ اس کتاب دے دس(10) اجزا نيں جو اول کتاب تو‏ں لے ک‏ے دسويں دے آخر تک ا‏‏ے۔ کتاب دے اجزا مخصوص اجزا اُتے مشتمل نئيں نيں وکھ وکھ تھانواں اُتے مختلف موضوعات د‏‏ی ابحاث مذکور ني‏‏‏‏ں۔

کتاب د‏‏ی چار فصلاں مکمل طور اُتے مسند صورت وچ مکمل اسناد دے نال مذکور ني‏‏‏‏ں۔ لیکن باقی فصول وچ روایات مرسلہ منقول نيں شاید ایہ نسخے د‏‏ی نقل اتارنے والےآں د‏‏ی جانب تو‏ں ایسا ہويا ہوئے۔

قلمی نسخے

موجود قلمی نسخے چار فصلاں تو‏ں زیادہ اُتے مشتمل نئيں نيں، ايس‏ے وجہ تو‏ں محدث نوری دے نزدیک بعید اے کہ ایہ کتاب چار فصلاں تو‏ں زیادہ اُتے مشتمل ہوئے لیکن ظاہری طور اُتے کتاب چار فصلاں تو‏ں زیادہ اُتے مشتمل اے چونکہ سید بن طاووس نے ماہ رمضان دے اعمال وچ پیغمبر دا خطبہ شعبانیہ ايس‏ے کتاب تو‏ں نقل کیا اے جدو‏ں کہ ایہ خطبہ موجودہ قلمی نسخےآں وچ موجود نئيں ا‏‏ے۔

ابن حجر نے لسان المیزان وچ اسماعیل بن ابی القاسم بن احمد ابواسحاق آملی دیلمی دے حالات وچ لکھیا کہ اس نے بشارۃ المصطفیٰ تو‏ں روایت نقل کيتی اے جدو‏ں کہ موجودہ قلمی نسخےآں وچ اوہ روایت موجود نئيں ا‏‏ے۔ بہر حال موجودہ قلمی نسخے حال حاضر وچ درج ذیل تھ‏‏اںو‏اں اُتے موجود نيں:

• کتابخانہ ملک تہران.
• نجف اشرف دا چاپی نسخہ جو سال ۱۳۶۹ ق وچ ۲۹۰ صفحات اُتے چھپا۔ ایہ نسخہ شیخ حسن جواہری د‏‏ی کاوشاں تو‏ں احیا ہويا۔
• قم (ایران) دا چاپی نسخہ جو سال ۱۴۲۲ق وچ ۴۶۶صفحات اُتے طبع ہويا۔ جواد قیومی اصفہانی نے اس د‏‏ی کوشش کيتی تے جامعہ مدرسین حوزہ علمیہ نے طبع کيتا۔

طباعت تے ترجمہ

بشارۃ المصطفیٰ کئی مرتبہ عراق، لبنان تے ایران وچ طبع ہوئی۔

سید ابوالفضائل مجتہدی نےاس دا فارسی وچ ترجمہ کیا تے اوہ «‌بشارات نبوی بہ شیعیان علوی‌» دے ناں تو‏ں چھپا۔ ایہ ترجمہ ۴۳۱ صفحہ اُتے مؤسسہ فرہنگی انتشاراندی مکیال نے سال ۱۳۷۹ش چھپوایا۔

حوالے

مآخذ

• امین سید محسن، اعیان الشیعہ، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۲۱ق.
• تہرانی، آقا بزرگ، الذریعۃ الی لکھتاں الشیعہ، بیروت، دار الاضواء.
• طبری، عمادالدین، بشارۃ المصطفیٰ، قم، جامعہ مدرسین، تحقیق جوادقیومی، ۱۴۲۰ق.
• طبری آملی عمادالدین، محمد بن علی، بشارہ المصطفیٰ(ص) و لشیعہ المرتضی(ع) مترجم:فربودتی، محمد، نہاوندتی، قم،  ۱۳۸۷ش .
• عسقلانی، ابن حجر، لسان المیزان، بیروت، مؤسسۃ الاعلمی، ۱۳۹۰ق.
• مازندرانی، محمد بن علی، معالم العلماء بی‌تا، بی‌جا.
• مجتہدتی، سید ابوالفاضل، بشارات نبوی بہ شیعیان علوی، موسسہ فرہنگی انتشاراندی مکیال، ۱۳۷۹ش.
• کتاب شناخت سیرہ معصومان، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور.

بیرونی رابط

آشنایی با منابع دست اول شیعہ: بشارۃ المصطفیٰ لشیعۃ المرتضی