ضلع ساہیوال

ضلع ساہیوال
Sahiwal District
مُلک :	پاکستان
صوبا :	پنجاب
ڈویژن :	ساہیوال
صدر مقام :	ساہیوال
تحصیلاں :	2
رقبا :	3201 مربع کلومیٹر
آبادی :	2517560
بولی :	پنجابی

ضلع ساہیوال، پنجاب، پاکستان دا اک ضلع اے۔ ایہ 3201 مربع کلومیٹر رقبے اُتے پھیلیا ہویا اے۔ ساہیوال شہر ایس ضلعے دا صدر مقام اے ۔ دنیا دی اک پراݨی رہتل ہڑپا ایتھے پُنگری سی۔

تحصیلاں

• ساہیوال
• چیچا وطنی

آلا دوالا

ضلع ساہیوال دے چڑھدے وچ اوکاڑا اُبھے وچ ضلع فیصل آباد اُبھے لہندے وچ ٹوبھا ٹیک سنگھ، لمے وچ ضلع خانےوال تے لمے چڑھدے وچ ضلع وہاڑی تے پاکپتن نیں ۔

انتظامی ونڈ

ضلع ساہیوال دیاں دو تحصیلاں تحصیل چیچا وطنی تے تحصیل ساہیوال نیں ۔ پہلاں اوکاڑا تے پاکپتن وی ضلع ساہیوال دیاں تحصیلاں سن مگروں ایہہ وکھرے ضلعے بن گئے ۔ قادر آباد، یوسف والا، نورشاہ، ہڑپا، غازی آباد، کسووال تے اقبال نگر ایس ضلعے دے نگر نیں ۔ ضلع ساہیوال وچ 531 پنڈ نیں ۔ ضلع ساہیوال، ساہیوال ڈویژن دا ضلع اے ۔

ناں

ساہیوال 1865ء توں پہلاں لہور کراچی ریلوے لائن تے اک چھوٹا جیہا پنڈ سی جہڑا ایتھے آباد جٹاں دے اک قبیلے "ساہی" دے ناں تے ساہیوال کہلاؤندا سی ۔ 1865ء وچ اوس ویلے دے پنجاب دے لفٹینٹ گورنر سر رابرٹ منٹگمری نے ایتھے شہر دی بنیاد رکھی تے ایہہ شہر اوہناں دے ناں تے منٹگمری کہلاؤن لگ گیا ۔ 1966ء ایس دا ناں منٹگمری توں ساہیوال کر دتا گیا۔

لوک

ضلع ساہیوال دے شمال مغرب وچ دریائے راوی تے جنوب وچ ستلج وگدے نیں۔ بیاس دریا کدی ایس دی دھرتی اُتے وگدا سی، ہُݨ صرف ایس خشک دریا دے نشان ای رہ گۓ نیں تے بڈھ دے ناں نال جانے جاندے نیں ۔ نہر لوئر باری دوآب نکلن توں پہلاں ایتھے دے زیادہ تر لوگ راوی دے نیڑلے علاقیاں چ آباد سن ۔ 1912ء نہر لوئرباری دوآب نکلن توں بعد انگریزاں نے مشرقی پنجاب دے ضلعیاں توں زمیندار تے کاشتکاراں نوں ایتھے لیا کے نویں پنڈ بسائے تے ایہ علاقے آباد کیتے ۔ مشرقی پنجاب دے ضلعیاں ہوشیارپور، امبرسر جلندھر وغیرا توں جٹ، راجپوت، ارائیں تے گجر ایتھے آکے ایتھے آباد ہوئے تے ایتھے دیاں زمیناں آباد کیتیاں ۔ ایس ویلے ضلع ساہیوال دی تحصیل چیچا وطنی وچ جٹ قبیلیاں دی اکثریت اے ایہناں وچ دھوتھڑ، اولکھ، ورک، وینس، سپرا، کنگ، چیما، وڑائچ، چٹھا وغیرا تے مقامی جٹاں وچ لنگڑیال، ڈھکو، ڈاہا سنپال وغیرا شامل نیں جدکہ ہڑپا دے ارد گرد چڑھدے پنجاب توں آئے آرائیں آباد نیں۔

تریخ

ساہیوال دی دھرتی قدیم زمانے توں آباد چلی آ رہی آ ۔ اج توں 5300 سال پہلاں ساہیوال دا علاقہ اک ترقی یافتہ تہذیب دا مرکز سی ۔ ایہ ہڑپائی تہذیب کہلاؤندی آ۔ ایہدا مرکزی شہر ہڑپا ساہیوال توں 24 کلومیٹر جنوب مغرب چ واقع اے ۔ ایہ اِنڈس وادی دی تہذیب دا شمالی یا اتلا حصہ سی ۔ اوس ویلے ایتھے دے لوک اک باقاعدہ شہری سماجی نظام ہیٹھ زندگی گزار رہے سن ۔ اوہ لوک پکیاں مکاں چ رہندے سن اوہناں دیاں گلیاں پکیاں تے نالیاں وی پکیاں تے ڈھکیاں ہُندیاں سن ۔ ہڑپا دے باسیاں نے دریائے راوی دے کنارے اناج گھر یاں سٹور بݨائے ہوئے سی ایہناں اناج گھراں توں اوہ اناج تے دوسریاں شیواں کشتیاں راہیں دوجے علاقیاں وچ لے جاندے تے لیاؤندے ۔ اوہ لوک برتݨ سازی دے وی ماہر سن تے ایتھوں کھودائی دے دوران وڈی تعداد چ مختلف برتݨ وی ملے نیں ایتھے دے لوک کاشتکاری توں وی وافق سن تے کپاہ، کݨک تے گنے دی کاشت وی کردے سن ۔ ایہناں لوکاں نے دنیا نوں سوتی کپڑے، شکر تے شطرنج توں واقف کروایا ۔ ہڑپہ دے کھنڈرات توں ایہناں لوکاں دیاں مہراں مللیاں نیں ۔ ایناں مہراراں تے مختلف جانوراں دیاں مورتاں بنیاں ہوئیاں نیں ایناں مہراں تے لکھی ہوئی تحریر تے ایہدا رسم الخط حلے تک پڑھیا نئیں جا سکیا ۔ ایہدی اک وجہ 1947ء دے اجاڑیاں ویلے ایہناں مہراں دی ونڈ اے کیونکہ ہڑپے توں لبھیاں شیواں ادھیاں پاکستان دے تے ادھیاں بھارت دے حصے وچ آئیاں ۔ ہن ایہ مہراں ادھیاں لہور تے ادھیاں دلی دے عجائب گھراں وچ نیں ۔ آریاواں نے ایہاں لوکاں نوں تباہ برباد کیتا کجھ نوں اپنا غلام بنا لیا تے باقیاں نوں جنوب ول دھک دتا تے ایناں علاقیاں تے اپنا قبضہ کرلیئا ۔

جنگ آزادی وچ حصا

رائے احمد خان کھرل دا تعلق وی ایتھے دے قصبے گوگیرا نال سی اوہناں نے انگریزاں دے خلاف آزادی دی جنگ لڑی ۔

جنگلات

چیچا وطنی دا جنگل

پاکستان دے مصنوعی جنگلاں اک وڈا جنگل ساہیوال دی تحصیل چیچہ وطنی چ نہر لوئر باری دوآب دے نال نال کئی ہزار ایکڑ تے پھلیا ہوئیا اے۔ ایتھے تقریبا ہر قسم دے درخت موجود نیں ۔ ایہہ جنگل انگریزاں نے کراچی لاہور ریلوے ٹریک بچھان ویلے اس ٹریک تے ریل گڈیاں دی آمد ورفت جاری رکھن واسطے لائیا سی اوہ ادان کہ اس ویلے بھاف والے انجن ریل گڈی نوں کھیچن لئی استعمال ہندے سی تے ایہہ لکڑی دے کوئلے نال چلدے سی ۔ اس جنگل دی لکڑی کوئلہ بنان دے کم آوندی سی ، انگریزاں نے اس طرح دے کئی ہور جنگل وی ریل لائن دے نال نال لائے سن ۔

ڈنگر پسو

ضلع ساہیوال اپنی زراعت دے ڈنگر پسوآں لئی پنجاب دا اک مشہور ضلع اے ۔ ساہیوال دیاں نیلی راوی نسل دیاں مجھاں دا پورے پاکستان چ زیادہ دودھ دین دے لحاظ نال مقابلہ نئیں کیتا جا سکدا ، تے دور دور توں بیوپاری ایتھے نیلی راوی دیاں مجھاں خریدن واسطے آندے نیں ،کراچی چ دودھ لئی لیجائیاں گئیاں مجھاں چ وی وڈی گنتی چ ساہیوال دی نیلی راوی دیاں مجھان ہندیاں نیں ۔ نیلی راوی دیاں مجھاں زیادہ تر دریاۓ راوی دے نیڑلے علاقے چ پائیاں جاندیاں نیں ایسے واسطے اہناں مجھاں نوں نیلی راوی دیاں مجھاں آکھدے نیں ۔ ساہیوال نسل دیاں گاواں وی اپنی خوبصورتی تے زیادہ مقدار چ دودھ دین دی وجہ توں پنجاب بھر چ مشہور نیں ۔ ساہیوال تے اوکاڑہ دے درمیان چ اڈا گیمبر تے نیلی راوی دیاں مجھاں تے ساہیوال نسل دیاں گاواں دی نسل کشی دا بہت وڈا مرکز قائم اے ایتھے جدید ٹیکنالوجی نال اہناں دی نسل کشی کیتی جاندی اے تاکہ اہناں دی دودھ دین دی صلاحیت نوں ہور ودھایا جاۓ ۔

اولیاء اللہ

اوداں تے ساہیوال دی دھرتی تے بہت سارے بزرگان دین سچے رب دا پیغام دین لئی تشریف لیاۓ پر حضرت بابا فریدالدین شکر گنج نوں اک خاص مقام حاصل اے ۔ آپ نے اج توں 8 سو سال پہلے ایتھے دے قصبے اجودھن چ رشد و ہدایت دا سلسلہ شروع کیتا تے ہزاراں لکھاں لوکاں نوں اسلام دے نور نال منور کیتا ، ایسے وجہ توں اجودھن پاکپتن دے ناں نال مشہور ہوگیا ۔ بابا فرید دی شاعری پنجابی زبان دی اولین شاعری اے جہڑی کہ محفوظ رہ گئی اے ،بابا جی دے شعر جناں نوں اشلوک وی آکھیا جاندا اے سکھاں دی مقدس کتاب گرو گرنتھ صاحب چ وی موجود نیں ۔

مشہور لوک

ضلع ساہیوال وچ جٹ ، ارائیں ،راجپوت تے دوجی قوماں دے لوک نیں ۔ چھوٹیاں چھوٹیاں زمینداریاں ہون تے جاگیرداری نا ہون دی وجہ توں ایہناں لوکاں نے تعلیم حاصل کرن ول خاص توجہ دتی، ایس ویلے پنجاب تے پاکستان دے اھم محکمیاں تے اداریاں چ ایتھے دے لوک اھم منصباں تے فائز نیں ۔

نمبر1۔ ڈاکٹر صابر علی دھوتھڑ پی ایچ ڈی میٹا فزکس آکسفورڈ جیہڑے کہ پاکستان اٹامک انرجی کمیشن چ پرنسپل آف سائنس آفس رہے تے ہن چشما ایٹمی پاور پلانٹ دے انچارج نیں دا تعلق وی ضلع ساہیوال دی تحصیل چیچا وطنی دے پنڈ 44/12 ایل نال اے ۔ نمبر2۔ مشہور شاعر مجید امجد دا تعلق وی ساہیوال نال اے ۔ نمبر3۔ برصغیر دے پہلے ٹی وی اناونسر تے نیوز کاسٹر طارق عزیز وی ساہیوال توں نیں تے گورنمنٹ کالج ساہیوال دے طالب علم رہے تے ٹی وی شو بزم طارق عزیز دے میزبان نیں ۔ نمبر4۔ مشہور غزل گلوکار مہدی حسن وی ساہیوال دی تحصیل چیچا وطنی وچ رہے تے ایتھے اک سائیکلاں دی دوکان تے نوکری کردے رہے ۔