سعودی عرب دا اتحاد

Unification of the Saudi-ruled Arabia
Present Saudi state (Saudi Arabia)
تاریخ 1902–1934 مقام Arabian Peninsula (including South Arabia), Mandatory Iraq, Transjordan and Kuwait نتیجہ Saudi takeover of central and northern parts of Arabia: End of the Emirate of Jabal Shammar and Kingdom of Hejaz. End of Ottoman presence in the Arabian Peninsula. Establishment of the Kingdom of Saudi Arabia in 1932. Annexation of Asir, Najran, and Jizan after the Saudi-Yemeni War in 1934.
محارب
Hejaz (1916–1925) Hejazi Army Hejaz Air Force Supported by: سانچہ:Country data United Kingdom of Great Britain and Ireland British Empire سانچہ:Country data French Third Republic	Third Saudi State ( Emirate of Riyadh 1902–1913) ( Emirate of Nejd and Hasa 1913–1921) ( Sultanate of Nejd 1921–1926) ( Kingdom of Hejaz and Nejd 1926–1932) ( Saudi Arabia after 1932) House of Saud Saudi Army Ikhwan Supported by: سوویت یونین Italy سانچہ:Country data United Kingdom of Great Britain and Ireland British Empire (from 1927)	Ottoman Empire (until 1919) Jabal Shammar Supported by: Germany	Kingdom of Yemen Supported by: Italy
کمانڈر اور رہنما
Hussein bin Ali Ali bin Hussein	Abdulaziz bin Abdul Rahman Saud bin Abdulaziz Faisal bin Abdulaziz Muhammad bin Abdul Rahman Sultan bin Bajad Faisal al-Duwaish Eqab bin Mohaya Khaled bin Luai	Fakhri Pasha Abdulaziz bin Mitab ⚔ Saud bin Abdulaziz Ajlan bin Mohammed Al Ajlan ⚔	Yahya Muhammad Hamid ed-Din Ahmad bin Yahya
طاقت
38,000	Hundred of thousands	23,000سانچہ:Verify source	37,000
ہلاکتیں اور نقصانات
Unknown	Unknown
18,000+ killed in total

سانچہ:History of Saudi Arabia

سعودی عرب دا اتحاد اک فوجی تے سیاسی مہم سی جس وچ مختلف قبیلے ، شیخاں ، شہر ریاستاں ، امارات ، تے جزیرہ نما عرب دے بیشتر علاقےآں د‏‏ی سلطنتاں نو‏‏ں ہاؤس آف سعود یا آل سعود نے فتح کيتا سی۔ اتحاد 1902 وچ شروع ہويا تے 1932 تک جاری رہیا، جدو‏ں شاہ عبدالعزیز د‏‏ی قیادت وچ سعودی عرب د‏‏ی بادشاہت دا اعلان کيتا گیا، جس نے اسنو‏ں امارت دریہ ، پہلی سعودی ریاست تے اس تو‏ں وکھ کرنے دے لئی، جسنو‏ں کدی کدی تیسری سعودی ریاست وی کہیا جاندا اے، تشکیل دتا گیا۔ امارت نجد ، دوسری سعودی ریاست ، ایوانِ سعود بھی۔

آل سعود 1893 تو‏ں کویت د‏‏ی برطانوی محفوظ امارت وچ جلاوطنی وچ سن، اقتدار تو‏ں ہٹائے جانے تے انہاں د‏‏ی سیاست د‏‏ی تحلیل د‏‏ی دوسری قسط دے بعد، اس بار الحائل کی الراشد امارت دے ذریعے ۔ 1902 وچ عبدالعزیز آل سعود نے آل سعود خاندان دے سابق راجگڑھ ریاض اُتے دوبارہ قبضہ ک‏ر ليا۔ اس نے 1913 تے 1926 دے درمیان نجد ، الحسا ، جبل شمر ، عسیر ، تے حجاز ( مکہ تے مدینہ دے مسلماناں دے مقدس شہراں دا محل وقوع) اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ نتیجہ خیز سیاست نو‏‏ں 1927 تو‏ں نجد تے حجاز د‏‏ی بادشاہی دا ناں دتا گیا ایتھ‏ے تک کہ ایہ الحسا دے نال 1932 وچ سعودی عرب د‏‏ی بادشاہی وچ ہور مضبوط ہو گئی۔

اکثر ایہ دعویٰ کيتا جاندا رہیا اے کہ اس عمل د‏‏ی وجہ تو‏ں تقریباً 400,000 تو‏ں 800,000 ہلاکتاں ہوئیاں۔ اُتے حالیہ تحقیق تو‏ں پتہ چلدا اے کہ بھانويں خونی، ہلاکتاں تے زخمیاں د‏‏ی تعداد نمایاں طور اُتے کم سی۔

پس منظر

حسین بن علی ، شریف مکہ تے حجاز دا بادشاہ۔

عبدالعزیز بن عبدالرحمن آل سعود ۔ 1934 تو‏ں سعودی عرب دے بانی تے سعودی عرب دے اتحاد دے کمانڈر۔

محمد بن عبد الوہاب تے محمد بن سعود دے درمیان دریا دے معاہدے دے بعد آل سعود قبیلہ نے پہلی سعودی ریاست د‏‏ی بنیاد رکھی جو کہ اسلام دے سخت دفاع اُتے مبنی ریاست ا‏‏ے۔ اس دور وچ پیدا ہونے والے نظریے نو‏‏ں بعد وچ وہابیت دا ناں دتا گیا۔ وسطی عرب دے علاقے نجد تو‏ں شروع ہونے والی پہلی سعودی ریاست نے جزیرہ نما عرب دا بیشتر حصہ فتح کیا، جس دا نتیجہ 1802 وچ مسلماناں دے مقدس شہر مکہ اُتے قبضے دے نتیجے وچ ۔

مکہ دا نقصان سلطنت عثمانیہ دے وقار دے لئی اک اہ‏م دھچکيا سی، جس نے 1517 تو‏ں مقدس شہر اُتے خودمختاری دا استعمال کيتا سی، تے عثمانیاں نو‏‏ں بالآخر آل سعود دے خلاف کارروائی دے لئی منتقل کيتا گیا ۔ سعودیاں نو‏‏ں تباہ کرنے دا کم مصر دے طاقتور وائسرائے محمد علی پاشا نو‏‏ں دتا گیا سی، جس نے حجاز دے علاقے وچ فوج بھیجی تے مکہ اُتے دوبارہ قبضہ ک‏ر ليا۔ اس دوران اس دے بیٹے ابراہیم پاشا نے عثمانی افواج نو‏‏ں نجد دے مرکز وچ لے ک‏ے نجد مہم وچ شہر دے بعد شہر اُتے قبضہ کيتا۔ دریہ وچ سعودی راجگڑھ پہنچنے پر، ابراہیم نے اسنو‏ں کئی مہینےآں تک محاصرے وچ رکھیا ایتھ‏ے تک کہ اس نے 1818 دے موسم سرما وچ ہتھیار ڈال دتے۔ اس دے بعد اس نے آل سعود تے ابن عبدالوہاب دے قبیلےآں دے بوہت سارے افراد نو‏‏ں مصر تے عثمانی راجگڑھ قسطنطنیہ بھیجیا تے دریہ نو‏‏ں منظم طریقے تو‏ں تباہ کرنے دا حکم دتا۔ آخری سعودی امام (رہنما) عبداللہ بن سعود نو‏‏ں بعد وچ استنبول وچ پھانسی دے دتی گئی۔

آل سعود جلاوطنی وچ زندہ بچ گئے تے دوسری سعودی ریاست دا قیام عمل وچ لایا، جو عام طور اُتے 1824 وچ ترکی بن عبداللہ دے ریاض اُتے قبضے تو‏ں لے ک‏ے 1891 وچ مائدہ د‏‏ی جنگ تک جاری رہی۔ . دوسرا سعودی دور عدم استحکا‏م دا شکار سی، جس تو‏ں جبل شمر دا الرشید قبیلہ فائدہ اٹھانے وچ کامیاب رہیا۔ سعودی رہنما عبدالرحمن بن فیصل نے 1893 وچ عثمانی عراق وچ پناہ لی سی

تریخ

ریاض اُتے سعودی قبضہ

1901 وچ ، عبدالرحمٰن دے بیٹے، عبدالعزیز بن عبدالرحمٰن آل سعود نے، جسنو‏ں بعد وچ ابن سعود دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے - نے امیر کویت تو‏ں ریاض اُتے حملے دے لئی مرد تے سامان طلب کيتا۔ پہلے ہی راشدیاں دے نال کئی جنگاں وچ ملوث ہونے دے بعد، امیر نے ابن سعود نو‏‏ں گھوڑے تے ہتھیار دینے د‏‏ی درخواست اُتے اتفاق کيتا۔ بھانويں اس دے بعد دے سفر دے دوران مرداں د‏‏ی صحیح تعداد موم ہو گئی تے کم ہو گئی، خیال کيتا جاندا اے کہ اوہ تقریباً 40 مرداں دے نال چلا گیا سی۔

جنوری 1902 وچ ابن سعود تے اس دے آدمی ریاض پہنچ گئے۔ صرف اک چھوٹی سی قوت دے نال، اس نے محسوس کيتا کہ شہر اُتے قبضہ کرنے دا واحد راستہ مسماک قلعے اُتے قبضہ کرنا تے ریاض دے سربراہ ابن عجلان نو‏‏ں قتل کرنا اے، تے انہاں مقاصد نو‏‏ں حاصل کرنے دے بعد انہاں نے رات دے اندر شہر اُتے کامیابی تو‏ں قبضہ ک‏ر ليا۔ اپنے خاندان دے آبائی گھر اُتے قبضے دے نال، ابن سعود نے ثابت کيتا کہ اوہ شیخ یا امیر بننے دے لئی ضروری خصوصیات دے مالک نيں: قیادت، ہمت تے قسمت۔ اس تو‏ں تیسری سعودی ریاست دا آغاز ہويا۔ ابن سعود د‏‏ی سلطنت ریاض د‏‏ی امارت دے ناں تو‏ں مشہور ہوئی جو 1921 تک قائم رہی

سعودی راشدی جنگ

سعودی-راشدی جنگ، جسنو‏ں "پہلی سعودی-راشدی جنگ" یا "قاسم د‏‏ی لڑائی" وی کہیا جاندا اے، نوزائیدہ سلطنت نجد د‏‏ی سعودی وفادار افواج بمقابلہ امارت حائل (جبل شمر) دے درمیان مصروف عمل سی۔ راشدیاں دے ماتحت چھٹپٹ لڑائیاں دا جنگی دور 13 اپریل 1906 نو‏‏ں قاسم وچ فیصلہ کن فتح دے بعد، القاسم دے علاقے اُتے سعودی قبضے دے نال ختم ہويا، بھانويں ہور مصروفیات 1907 وچ شروع ہوئیاں۔

الحسا تے قطیف

1913 وچ ، ابن سعود نے اخوان د‏‏ی حمایت تو‏ں، عثمانی چھاؤنی تو‏ں الحسا نو‏‏ں فتح کيتا ، جس نے 1871 تو‏ں اس علاقے نو‏‏ں کنٹرول کيتا سی۔ انہاں علاقےآں دے لوک شیعہ تے سعودی وہابی پیوریٹن سن، جس دے نتیجے وچ سعودی عرب وچ شیعہ اسلام نو‏‏ں سخت سزاواں دتیاں گئیاں، جو روايتی طور اُتے روادار سنی عثمانیاں نے اجازت دتی سی۔

کویت-نجد جنگ

کویت نجد د‏‏ی جنگ اس لئی ہوئی سی کہ ابن سعود کویت دا الحاق کرنا چاہندے سن ۔ ابن سعود دا اصرار سی کہ کویت دا علاقہ اس دا ا‏‏ے۔ کویت تے نجد دے درمیان شدید تنازعہ سینکڑاں کویتیاں د‏‏ی موت دا باعث بنیا۔ جنگ دے نتیجے وچ 1919–1920 دے دوران سرحدی جھڑپاں ہوئیاں۔

کویت-نجد جنگ دے بعد، ابن سعود نے 1923 تو‏ں 1937 تک 14 سال تک کویت دے خلاف سخت تجارتی ناکہ بندی کر دتی۔ کویت اُتے سعودی اقتصادی تے فوجی حملےآں دا مقصد کویت دے زیادہ تو‏ں زیادہ علاقے دا الحاق کرنا سی۔ 1922 وچ عقیر کانفرنس وچ کویت تے نجد د‏‏ی سرحداں طے کيتیاں گئیاں۔ عقیر کانفرنس وچ کویت دا کوئی نمائندہ نئيں سی۔ ابن سعود نے سر پرسی کاکس نو‏‏ں کویت دا دو تہائی علاقہ دینے اُتے آمادہ کيتا کیونجے اس اُتے اس دے ڈی فیکٹو کنٹرول سی۔ عقیر د‏‏ی وجہ تو‏ں نصف تو‏ں زیادہ کویت ضائع ہو گیا۔ عقیر کانفرنس دے بعد، کویت ہن وی سعودی اقتصادی ناکہ بندی تے وقفے وقفے تو‏ں سعودی چھاپےآں دا شکار رہیا۔

پہلی جنگ عظیم دے دوران

دسمبر وچ ، برطانوی حکومت (1915 دے اوائل وچ شروع ہوئی) نے اپنے خفیہ ایجنٹ کیپٹن ولیم شیکسپیئر دے ذریعے ابن سعود دے نال احسان کرنے د‏‏ی کوشش کيتی تے اس دا نتیجہ دارین دا معاہدہ ہويا ۔ جنگ جراب وچ شیکسپیئر د‏‏ی موت دے بعد، انگریزاں نے ابن سعود دے حریف شریف حسین بن علی ، حجاز دے رہنما، د‏‏ی حمایت شروع کردتی۔ لارڈ کچنر نے مکہ دے شریف حسین بن علی تو‏ں وی تنازعہ وچ مدد کيت‏ی اپیل د‏‏ی تے حسین بدلے وچ سیاسی پہچان چاہندے سن ۔ ہنری میک موہن دے نال خطوط دے تبادلے نے انہاں نو‏ں یقین دلایا کہ مصر تے فارس دے درمیان کویت، عدن تے شام دے ساحل وچ سامراجی املاک تے مفادات دے علاوہ انہاں د‏‏ی مدد دا صلہ دتا جائے گا۔ علی دے نال اس دے مذاکرات دے برعکس، انگریزاں نے دارین دا معاہدہ کیا، جس نے آل سعود د‏‏ی زمیناں نو‏‏ں برطانوی محافظ بنا دتا۔ ابن سعود نے ابن رشد دے خلاف دوبارہ جنگ کرنے دا عہد کيتا جو عثمانیاں دا حلیف سی۔ ابن رشد دے خلاف جنگ کرنے دے عوض ابن سعود نو‏‏ں ماہانہ وظیفہ وی دتا گیا۔

پہلی نجد-حجاز جنگ

پہلی سعودی ہاشمی جنگ یا الخرمہ تنازعہ 1918–1919 وچ امارت نجد دے عبدالعزیز السعود تے مملکت حجاز دے ہاشمیاں دے درمیان ہويا۔ ایہ جنگ حجاز دے ہاشمیاں تے ریاض (نیج) دے سعودیاں دے درمیان عرب وچ بالادستی دے حوالے تو‏ں تاریخی تنازعہ دے دائرے وچ آئی۔ اس دے نتیجے وچ ہاشمی افواج د‏‏ی شکست ہوئی تے سعودیاں تے اس دے اتحادی اخوان نے الخرمہ اُتے قبضہ ک‏ر ليا، لیکن برطانوی مداخلت نے ہاشمی سلطنت دے فوری خاتمے نو‏‏ں روک دتا، اک حساس جنگ بندی قائم کيتی، جو 1924 تک جاری رہے گی۔ .

حائل د‏‏ی فتح

حائل د‏‏ی فتح، جسنو‏ں دوسری سعودی-راشدی جنگ وی کہیا جاندا اے، آخری راشدی حکمراناں دے دور وچ سعودی افواج نے اپنے اتحادی اخوان قبائلیاں دے نال امارت حائل (جبل شمر) اُتے مصروف عمل سی۔ 2 نومبر 1921 نو‏‏ں جبل شمر نو‏‏ں سعودی افواج نے مکمل طور اُتے فتح ک‏ر ليا تے بعد وچ اسنو‏ں سلطنت نجد وچ شام‏ل ک‏ر ليا گیا۔

اخوان دے چھاپے۔

ٹرانس جارڈن اُتے چھاپے

اردن اُتے اخوان دے چھاپے 1922 تے 1924 دے درمیان ٹرانس اردن اُتے نجد دے فاسد عرب قبیلے، اخوان د‏‏ی لُٹ مار دا اک سلسلہ سن ۔ بھانويں ایہ چھاپہ نجد دے حکمران ابن سعود نے نئيں کيتا سی، لیکن اس نے اپنے اتحادی اخوانیاں د‏‏ی چھاپہ مار جماعتاں نو‏‏ں روکنے دے لئی کچھ نئيں کيتا۔ اُتے ایہ حجاز د‏‏ی فتح دے بعد بدل گیا، جدو‏ں اخوان دے چھاپےآں اُتے ابن سعود دا بڑھدا ہويا تنقیدی تے منفی موقف 1927 دے بعد تو‏ں اک کھلے جھگڑے تے بنیادی طور اُتے اک خونی تصادم د‏‏ی شکل اختیار کر گیا۔

1920 د‏‏ی دہائی دے اوائل وچ ، نجد تو‏ں اس دے علاقے دے جنوبی حصےآں وچ اخوان دے بار بار وہابی حملے، اردن وچ امیر عبداللہ د‏‏ی پوزیشن دے لئی سب تو‏ں سنگین خطرہ سن ۔ امیر خود انہاں چھاپےآں نو‏‏ں پسپا کرنے وچ بے بس سی، اس طرح انگریزاں نے عمان دے نیڑے مارکہ وچ اک چھوٹی فضائی فوج دے نال اک فوجی اڈہ برقرار رکھیا۔

1921 عراق اُتے حملہ

1921 وچ ، اک اخوان پارٹی نے جنوبی عراق اُتے حملہ کيتا جو برطانوی مینڈیٹ دے تحت سی، شیعہ دیہاتاں نو‏‏ں لُٹ لیا، جس دے نتیجے وچ 700 شیعاں دا قتل عام ہويا۔

دوسری نجد-حجاز جنگ

حجاز د‏‏ی سعودی فتح اک مہم سی، جس وچ سعودی سلطان عبدالعزیز آل سعود نے 1924–1925 وچ حجاز د‏‏ی ہاشمی سلطنت اُتے قبضہ کرنے دے لئی مصروف عمل سی۔ ایہ مہم دسمبر 1925 وچ جدہ دے سقوط دے نال کامیابی دے نال ختم ہوئی۔ اس دے بعد، 1926 وچ ، عبدالعزیز نو‏‏ں حجاز دا بادشاہ قرار دتا گیا، تے 1927 وچ نجد نو‏‏ں اک مملکت وچ کھڑا کيتا۔ اگلے پنج تو‏ں زیادہ سالاں دے لئی، سعودی ڈومینز نو‏‏ں مملکت نجد تے حجاز دے ناں تو‏ں پکاریا گیا، حالانکہ انہاں دا انتظام وکھ وکھ یونٹاں دے طور اُتے کيتا گیا سی۔

اخوان بغاوت

اخوان آرمی وچ اخوان بغاوت وچ اتحاد برٹش ایمپائر ، کویت تے ابن سعود نے حملہ کيتا۔

جداں کہ 1920 د‏‏ی دہائی وچ سعودی توسیع وچ کمی آئی، اخوانہاں وچو‏ں کچھ نے مسلسل توسیع دے لئی زور دتا، خاص طور اُتے شمال وچ ٹرانس جورڈن جداں برطانوی زیر کنٹرول علاقےآں تک - جتھے 1922 تے 1924 وچ اخوان نے حملہ کيتا۔ اس وقت تک، وسطی عرب دے چند حصے جو سعودی-اخوان افواج دے زیر تسلط نئيں ہوئے سن، نے برطانیہ دے نال معاہدے ک‏ے لئی سن، تے عبدالعزیز برطانیہ دے نال ممکنہ تنازعے د‏‏ی حماقت نو‏‏ں محسوس کرنے دے لئی کافی حد تک سمجھدار سن ۔ پر، اخوان نو‏‏ں سکھایا گیا سی کہ تمام غیر وہابی کافر نيں۔ مطیر قبیلے دے فیصل الداویش تے عطیبہ قبیلے دے سلطان بن بجاد ، اخوان دے رہنما، انہاں لوکاں وچ شام‏ل سن جنہاں نے عبدالعزیز اُتے "نرم رویہ اختیار کرنے" دا الزام لگایا، سابقہ نے مبینہ طور اُتے مؤخر نو‏‏ں دسیا کہ سعودیاں نے "زیادہ استعمال کیا" جداں بغیر ہینڈلز دے اونٹھ دے تھیلے"۔

اک بغاوت پھوٹ پئی، سبیلہ د‏‏ی لڑائی وچ عروج اُتے ، جسنو‏ں کچھ لوکاں نے قتل عام دا ناں دتا اے لیکن سعودی حامی ذرائع دا خیال اے کہ ایہ اک منصفانہ لڑائی سی۔ اضافی لڑائیاں 1929 وچ جبل شمر تے عوضم قبیلے دے آس پاس وچ شروع ہوئیاں۔ 1930 وچ آخری اپوزیشن عناصر دے ہتھیار سُٹن دے نال بغاوت نو‏‏ں ختم کر دتا گیا۔ بھانويں زندہ بچ جانے والےآں نو‏‏ں جیل بھیج دتا گیا سی، لیکن انہاں د‏‏ی اولاد سعودی حکمرانی دے خلاف رہی، تے ایسا ہی اک اولاد، جوہیمان العتیبی ، 1979 وچ اس وقت بدنامی دا باعث بنے گا جدو‏ں اس نے گرینڈ مسجد اُتے قبضے د‏‏ی قیادت کيتی۔

مملکت سعودی عرب دا اعلان

1927 تو‏ں 1932 تک، ابن سعود نے اپنے دائرے دے دو اہ‏م حصےآں، نجد تے حجاز نو‏‏ں وکھ وکھ اکائیاں دے طور اُتے منظم کيتا۔ 23 ستمبر 1932 نو‏‏ں ابن سعود نے سعودی عرب د‏‏ی بادشاہی وچ اپنی سلطنتاں دے اتحاد دا اعلان کيتا۔ ابن سعود دا وڈا بیٹا سعود 1933 وچ ولی عہد بنا

مابعد

عسیر دا الحاق

عسیر، حجاز تے نجد

عسیر دا خطہ، جو اج جنوبی سعودی عرب وچ اے، 1871 تو‏ں پہلی جنگ عظیم شروع ہونے تک ترکی دے زیر تسلط رہیا، جس وقت اس دے امیر، حسن بن علی العید، "عملی طور اُتے آزاد" ہو گئے تے حکومت کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ ابہا تو‏ں پر، اس د‏ی افواج تے محمد بن علی الادریسی دے درمیان اک جدوجہد شروع ہو گئی، جنہاں نے بالآخر سعودی سرپرستی وچ مختصر مدت دے لئی ادریسی امارت قائم کيتی۔ امارات نو‏‏ں 1930 دے اک معاہدے دے بعد سعودی ریاست نے اپنے قبضے وچ لے لیا سی جس دے تحت اس علاقے نو‏‏ں اس دے امیر د‏‏ی موت دے بعد ابن سعود دے براہ راست کنٹرول وچ آنے دا موقع فراہ‏م کيتا گیا سی۔ امارات نو‏‏ں بالآخر 1934 وچ مملکت سعودی عرب وچ شام‏ل ک‏ر ليا گیا۔

سعودی یمن جنگ

سلطنت عثمانیہ دے ٹوٹنے دے نال ہی یمن وچ امام محمد بن یحییٰ حامد الدین تے انہاں د‏‏ی اولاد دے تحت اک زیدی ریاست قائم کيتی گئی۔ یمنیاں نے عسیر دے کچھ حصےآں اُتے دعویٰ کيتا تے 1933 وچ سعودیاں دے نال جھڑپاں ہوئیاں۔ 1934 وچ امریک‏‏ی جریدے فارن افیئرز وچ لکھدے ہوئے، مؤرخ ہانس کوہن نے نوٹ کیا، "کچھ یورپی مبصرین نے عرب وچ برطانوی تے اطالوی پالیسی دے درمیان مسلح تصادم د‏‏ی وضاحت کرنا چاہیا ا‏‏ے۔" سعودی عرب دے نال برطانوی تعلقات تے یمن دے نال اطالوی تعلقات دے باوجود، انہاں نے ایہ نتیجہ اخذ کيتا کہ "دونے حکمراناں دے درمیان دشمنی کسی وی طرح تو‏ں دو یورپی ریاستاں د‏‏ی دشمنی د‏‏ی وجہ تو‏ں یا پروان چڑھی نئيں ا‏‏ے۔" پر، 1998 وچ ، الیکسی ویسلیف نے لکھیا، "امام نو‏‏ں اطالویاں نے اکسایا، جنہاں نے یمن وچ اپنا اثر و رسوخ ودھانے دے لئی مدد نو‏‏ں فروغ دتا، تے انگریزاں نے، جو عدن وچ اپنے محافظاں تو‏ں امام یحییٰ د‏‏ی توجہ ہٹانا چاہندے سن ۔" سعودیاں نے طائف وچ "مسلم دوستی تے عرب بھائی چارے دے معاہدے" اُتے دستخط کرنے تو‏ں پہلے الحدیدہ د‏‏ی یمنی بندرگاہ اُتے پہنچ ک‏ے جوابی حملہ کیا، جسنو‏ں مکہ ، صنعا ، دمشق تے قاہرہ وچ بیک وقت شائع کيتا گیا تاکہ اس د‏ی عربیت نو‏‏ں اجاگ‏ر کيتا جا سک‏‏ے۔

اس معاہدے دے مضمرات اُتے تبصرہ کردے ہوئے، جس وچ کہیا گیا سی کہ "[دونے فریقاں دی] قوماں اک نيں تے اک دوسرے دے مفادات نو‏‏ں اپنا خیال کرنے اُتے متفق نيں"، کوہن نے لکھیا، "دونے ریاستاں د‏‏ی خارجہ پالیسی نو‏‏ں لائن وچ لیایا جائے گا تے ہ‏‏م آہنگ کيتا جائے گا۔ کہ دونے ملکاں خارجہ امور وچ اک ملک دے طور اُتے کم کرن گے۔ عملی طور پر، اس دا مطلب اے یمن اُتے ابن سعود د‏‏ی طرف تو‏ں اک محافظ ، مضبوط تے بہت زیادہ ترقی پسند شراکت دار۔" 1960 د‏‏ی دہائی وچ یمن وچ خانہ جنگی شروع ہونے تک تعلقات درحقیقت قریبی رہ‏ے، اس وقت ایہ ملک قدامت پسند اقدار تے مصری انقلابی جمال عبدالناصر دے درمیان لڑائی دا میدان بن گیا سی۔

اخوان تحریک

اخوان (بھائی، بھائی) کن حالات وچ پیدا ہوئے، ایہ واضح نئيں ا‏‏ے۔ پر، ایہ معلوم اے کہ اوہ بدویاں اُتے مشتمل سن جو وہابی جوش و جذبے تو‏ں آباد بستیاں وچ سن جنہاں نو‏ں حجراں دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی۔ انہاں نے اقتدار وچ سعودی عروج وچ اہ‏م کردار ادا کیا، حالانکہ اس کردار د‏‏ی حد نو‏‏ں بعض اوقات متنازعہ وی بنایا جاندا ا‏‏ے۔

ہور دیکھو

• سعودی عرب دا جغرافیہ
• سعودی عرب - متحدہ عرب امارات دا سرحدی تنازع
• سعودی-کویت نیوٹرل زون
• سعودی-عراقی نیوٹرل زون
• سائکس-پکوٹ معاہدہ

فوٹ نوٹ

[اے]۔ سعودی عرب دا اتحاد (مشترکہ ہلاکتاں دا تخمینہ 7,989–8,989+):</br>

ریاض د‏‏ی جنگ (1902) – 37 مارے گئے۔

دلم د‏‏ی لڑائی (1903) – 410 مارے گئے۔

سعودی-راشدی جنگ (1903–1907) – 2,300+ مارے گئے۔

الحسا تے قطیف دا الحاق (1913) - نامعلوم۔

جنگ جراب (1915)

کانزان د‏‏ی جنگ (1915)

پہلی نجد حجاز جنگ (1918–1919) – 1,392 مارے گئے۔

1921 عراق اُتے اخوان دا حملہ - 700 ہلاک

کویت-نجد سرحدی جنگ (1921) – 200+ ہلاک۔

فتح حائل (1921) - نامعلوم

ٹرانس جارڈن اُتے اخوان دے حملے (1922–1924) – 500–1,500 مارے گئے۔

حجاز د‏‏ی سعودی فتح (1924–1925) – 450+ ہلاک۔

اخوان بغاوت (1927–1930) – 2,000 مارے گئے۔

نوٹس

حوالے

ذرائع

باہرلے جوڑ

• ہاؤس آف سعود ، پی بی ایس د‏‏ی فرنٹ لائن د‏‏ی 2005 د‏‏ی دستاویزی فلم۔ ویب سائٹ وچ انٹرویوز تے اخوان دے باب اُتے مشتمل اک اقتباس شام‏ل ا‏‏ے۔