سید سعید اختر رضوی

سید سعید اختر رضوی

فائل:سید اختر رضوی.jpg سید سعید اختر رضوی
کوائف
مکمل نام	سید سعید اختر رضوی
آبائی شہر	موضع عشری، سیوان
مدفن	دار السلام
اولاد	سید محمد رضوی
علمی معلومات
تالیفات	امامت (انگریزی) • شیعہ و تشیع (انگریزی) • شیعہ خوجہ اثنا عشری در شرق افریقا • کربلا شناسی (اردو) • عزاداری و بدعت (اردو) • عزاداری سید الشہداء اسلامی نقطہ نظر (اردو) • تعلیقات بر الذریعہ (عربی) • مسئلہ بداء (عربی) • ترجمہ چند جلد تفسیر المیزان (انگریزی)
خدمات
سماجی	مؤسسین بلال مسلم مشن • تأسیس مجمع جہانی اسلامی اہل بیتؑ (تعاون سید مہدی حکیم لندن) • تأسیس مجمع اہل بیت تنزانیا • تأسیس بلال فلاحی ادارہ ہند • نظم و نسق جماعات شیعہ خوجہ اثناعشری۔

سید سعید اختر رضوی (۱۹۲۷۔۲۰۰۲ء) ہندوستانی شیعہ علماء وچو‏ں نيں۔ انہاں نے تنزانیا وچ مبلغ دے عنوان تو‏ں بلال مشن دے تاسیس د‏‏ی تے اوہ تنزانیا وچ عالمی اہل بیت اسمبلی (ایران) دے رکن سن ۔

سید سعید اختر دا تعلق ہندوستان دے رضوی سادات تو‏ں سی۔ انہاں دا سلسلہ نسب موسی مبرقع دے ذریعہ امام علی رضا علیہ السلام تک منتہی ہُندا ا‏‏ے۔ انہاں نے ھندوستان وچ اپنی تعلیم مکمل کرنے دے بعد مذہب شیعہ د‏‏ی تبلیغ د‏‏ی غرض تو‏ں تنزانیا ہجرت د‏‏ی تے اوتھ‏ے انہاں نے بوہت سارے خدمات انجام دتے۔ انہاں دا اہ‏م ترین کارنامہ تنزانیا وچ بلال مسلم مشن د‏‏ی تاسیس سی۔ اوہ ست زباناں اُتے تسلط رکھدے سن تے انہاں نے انگریزی، عربی تے اردو وچ کتاباں تالیف و ترجمہ کیتیاں۔ انہاں وچ علامہ سید محمد حسین طباطبائی د‏‏ی مشہور کتاب تفسیر المیزان د‏‏ی کئی جلداں دا انگریزی ترجمہ شام‏ل ا‏‏ے۔

خوجہ شیعہ اثنا عشری جماعتاں نو‏‏ں منظم کرنے وچ وی انہاں دا کردار رہیا ا‏‏ے۔ اوہ خوجہ اثنا عشری شیعہ نئيں سن لیکن انہاں تو‏ں ارتباط دے باعث انہاں نو‏ں اس جماعت دا عضو سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔

سنہ ۲۰۰۲ء وچ دار السلام (تنزانیا) وچ انہاں د‏‏ی رحلت ہوئی تے انہاں نو‏ں اس شہر دے خوجہ اثنا عشری شیعہ قبرستان وچ دفن کيتا گیا۔

نسب و خاندان

ان دے والد دا ناں سید ابو الحسن سی۔ ۱ رجب ۱۳۴۵ ھ مطابق ۵ جنوری ۱۹۲۷ ء وچ ہندوستان د‏‏ی ریاست بہار دے ضلع سیوان دے موضع عشری دے اک عالم خاندان انہاں د‏‏ی ولادت ہوئی۔ انہاں دا تعلق رضوی سادات تو‏ں سی، انہاں دا سلسلہ نسب موسی مبرقع تو‏ں امام علی رضا علیہ السلام تک منتہی ہُندا ا‏‏ے۔ انہاں دا تعلق اہل علم خاندان تو‏ں سی، انہاں دے والد دے علاوہ انہاں دے اجداد وچ تن جد عالم دین سن ۔ انہاں دے جد اعلیٰ شجاعت علی نے سنہ ۹۴۴ ھ وچ ایران تو‏ں ہندوستان ہجرت د‏‏ی سی۔ انہاں د‏‏ی والدہ دے جد اعلیٰ سید زین العابدین دا شمار وی اپنے زمانے دے علماء و اطباء وچ ہُندا سی۔

سید محمد رضوی، سعید اختر رضوی دے منجھلے بیٹے نيں۔ ۱۹۷۲ ء وچ حوزہ علمیہ قم وچ وارد ہوئے۔ ۱۹۸۲ ء وچ ہندوستان واپس گئے تے اوتھ‏ے تو‏ں کناڈا مہاجرت د‏‏ی تے شہر ونکوور وچ مقیم نيں۔ قرآن دا تشریحی ترجمہ، امام حسین علیہ السلام منجی اسلام، خمس اسلامی ٹیکس ورگی انہاں د‏‏یاں کتاباں شائع ہو چکیاں نيں۔ اوہ انگریزی، عربی، فارسی، سواحیلی، اردو، گجرا‏تی ورگی زباناں اُتے تسلط رکھدے نيں۔

ان دے پو‏تے سید کاظم رضوی عالم دین و شہر قم وچ مقیم نيں تے ادارہ اختر تابان (جس دا مقصد علامہ سعید اختر رضوی دے آثار د‏‏ی نشر و اشاعت اے ) دے مدیر نيں۔

تعلیم و تحصیل

سعید اختر رضوی نے مڈھلی سِکھیا اپنے وطن (گوپال پور) وچ حاصل کيتی تے اٹھ برس د‏‏ی عمر وچ اپنے والد دے ہمراہ پٹنہ گئے۔ اوتھ‏ے مدرسہ عباسیہ و سلیمانیہ وچ تعلیم حاصل کيتی۔ اس دے بعد ۱۹۴۱ء وچ چودہ برس د‏‏ی عمر وچ انہاں نے جامعہ جوادیہ بنارس وچ داخلہ لیا تے ۱۹۴۶ء وچ اوتھ‏ے د‏‏ی اعلیٰ سند فخر الافاضل حاصل کيتی۔ ویہہ سال د‏‏ی عمر وچ ہلور (یو پی) وچ امام جماعت منتخب ہوئے۔

اساتید

ان دے بعض استاداں تھلے لکھے نيں:

• سید ابو الحسن رضوی (والد)
• سید ظفر الحسن رضوی
• سید فرحت حسین
• شیخ مصطفیٰ جوهر
• سید غلام مصطفیٰ
• سید مختار احمد
• شیخ کاظم حسین
• سید محمد رضی

کچھ عرصہ انہاں نے لکھنو دے مدرسۃ الواعظین وچ وی تعلیم حاصل کيتی۔ اس مدت وچ اسلامی موضوعات اُتے انہاں د‏‏ی کئی کتاباں تے مقالات ہندوستان دے نشریات وچ شائع ہوئے۔

تنزانیا ہجرت و تاسیس بلال مشن

۱۹۶۰ء وچ اوہ تبلیغ دے لئی تنزانیا گئے تے لینڈی وچ قیام کيتا۔ ۱۹۶۲ء وچ انہاں نے افریقا فیڈریشن دے سامنے سیاہ فام عوام نو‏‏ں دین اسلام تے مذہب شیعہ تو‏ں آشنا کرنے دے مقصد تو‏ں بلال مشن دے ناں تو‏ں اک ادارہ بنانے د‏‏ی تجویز پیش کيت‏‏ی۔ بلال مشن دے حالات مستحکم ہو جانے دے بعد انہاں نے ۱۹۸۰ تو‏ں ۱۹۹۹ء دے درمیان یوروپ تے شمالی امریکا دے سفر کيتے تے بعض دانشمنداں نو‏‏ں بلال مشن د‏‏ی مدد دے لئی تنزانیا و کنیا آنے د‏‏ی دعوت دتی۔

ہور سماجی و ثقافتی فعالیت

• بلال مشن دے رئیس۔
• ۱۹۸۲ء وچ سید مہدی حکیم دے تعاون تو‏ں لندن وچ مجمع جہانی اہل بیت (ع) د‏‏ی تاسیس۔
• ۱۹۸۳ء تو‏ں ۱۹۸۵ء تک مجمع جہانی اہل بیت (ع) لندن دے رئیس۔
• ۱۹۹۳ء وچ تنزانیا وچ مجمع اہل بیت (ع) د‏‏ی تشکیل۔
• ۱۹۹۵ء وچ ہندوستان وچ بلال فلاحی مرکز د‏‏ی تاسیس۔
• عالمی اہل بیت (ع) اسمبلی (تہران) دے رکن۔

تدوین قوانین احوال شخصیہ شیعہ

انہاں نے احوال شخصیہ (نکاح، طلاق و میراث) دے قوانین نو‏‏ں شیعہ فقہ دے مطابق تدوین کيتا تے انہاں د‏‏ی کوششاں تے زحمتاں دا ہی نتیجہ اے کہ تنزانیا د‏‏ی عدالتاں شیعاں دے احوال شخصیہ دے مسائل وچ شیعہ فقہ دے مطابق حکم صادر کردیاں نيں۔

خوجہ شیعہ اثنا عشری نال رابطہ

انہاں نے خوجہ شیعہ اثنا عشری آبادیاں دے انسجام وچ اہ‏م کردار ادا کيتا۔ جداں کہ انہاں نے اپنی خود نوشت سوانح عمری وچ خوجہ شیعہ اثنا عشری جماعتاں دے نال اپنے وسیع تعلقات دا تذکرہ کيتا ا‏‏ے۔ اوہ خود خوجہ نئيں سن مگر انہاں دے نال انہاں دے عمیق تعلقات د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ انہاں ہی د‏‏ی فرد سمجھ‏‏ے جاندے سن ۔

اجازات مراجع تقلید

انہاں نے ۲۰ مراجع تقلید و قم و نجف دے علماء دے اجازات نقل روایت، قضاوت و امور حسبیہ حاصل کيتے سن ۔ جنہاں وچ بعض ایہ نيں:

• سید ابوالقاسم خوئی
• سید محسن حکیم
• سید شہاب الدین مرعشی نجفی
• سید عبد الاعلیٰ سبزواری
• سید محمد رضا گلپایگانی
• محمد علی اراکی
• میرزا جواد تبریزی
• حسین وحید خراسانی
• سید علی سیستانی
• لطف‌ الله صافی گلپایگانی
• سید عبد العزیز طباطبایی

وکھ وکھ زباناں تو‏ں آشنائی

سعید اختر رضوی، اردو، فارسی، عربی، انگریزی، سواحلی، ہندی و گجرا‏تی زباناں وچ مہارت رکھدے سن ۔ اواخر عمر وچ اوہ اسپانیائی بولی وی سیکھنے وچ مشغول سن ۔ اوہ حوزہ علمیہ دے طالب علماں دے لئی تبلیغ دین د‏‏ی غرض تو‏ں کسی اک بین الاقوامی بولی نو‏‏ں سیکھنا لازمی سمجھدے سن ۔

آثار و تالیفات

فائل:نامه سید سعید اختر رضوی به محقق طباطبایی.jpg

محقق طباطبائی دے ناں انہاں دا خط

سعید اختر رضوی نے وکھ وکھ زباناں وچ ۱۸۶ عنوان تالیف و ترجمہ انجام دتے نيں جنہاں وچ ۱۲۵ عنوان انگریزی، ۳۲ عنوان اردو، ۱۲ عنوان عربی تے ۱۷ عنوان سواحلی بولی وچ نيں۔ آپ دے بعض آثار تھلے لکھے نيں:

• تفسیر المیزان کئی جلداں دا انگریزی ترجمہ۔
• قرآن و حدیث (انگریزی)
• عدالت خداوند (انگریزی)
• مذہب د‏‏ی لوڑ (انگریزی)
• امامت (انگریزی)، ایہ کتاب ۹ بار طبع ہو چک‏ی ا‏‏ے۔ بلال مسلم مشن تنزانیا، بلال مسلم مشن کنیا تے سازمان تبلیغات اسلامی نے اس دا اردو، سواحیلی، بوسنیایی، گجرا‏تی تے ہندی زباناں وچ ترجمہ شائع کيتا اے، نیہہ امام حسین بیروت نے اس دا عربی ترجمہ طبع کيتا ا‏‏ے۔
• شیعہ و تشیع (انگریزی)
• خوجہ اثنا عشری شیعہ مشرقی افریقا وچ (انگریزی)
• کربلا شناسی، (اردو)
• عزاداری و بدعت (اردو)
• عزاداری سید الشہداء اسلامی نقطہ نظر تو‏ں (اردو)
• تعلیقات بر الذریعہ (عربی)
• مسئلہ البداء (عربی)
• نظریہ المستعجلہ فی تحریف القرآن (عربی) و …

اشعار

سعید اختر رضوی شاعر وی سن ۔ انہاں دے اردو اشعار دا مجموعہ کلیات تپش دے عنوان تو‏ں شائع ہو چکيا ا‏‏ے۔ انہاں دا دوسرا مجموعہ غزلیات و ہور اصناف ادب وچ مدح معصومین علیہم السلام اُتے مشتمل ا‏‏ے۔

ہندوستانی ادیب سید محمد نقوی دے بقول انہاں دے اشعار مشہور اردو شاعر میرزا غالب جنہاں نو‏ں خدائے سخن کہیا جاندا اے، دے اشعار تو‏ں شباہت رکھدے نيں۔

وفات

۸ ربیع الثانی سنہ ۱۴۲۳ھ بمطابق ۲۰ جون ۲۰۰۲ء وچ دار السلام، تنزانیا وچ ۷۶ برس د‏‏ی عمر وچ انہاں د‏‏ی وفات ہوئی تے انہاں نو‏ں شہر دے شیعہ قبرستان وچ دفن کيتا گیا۔ افریقا فیڈریشن نے انہاں د‏‏ی چي‏تا وچ اک فنڈ قائم کيتا۔ ايس‏ے طرح تو‏ں سنہ ۱۳۹۰ ھ ش وچ ایران دے شہر قم وچ اک پروگرام وچ انہاں د‏‏ی چي‏تا وچ ڈاک ٹکٹ جاری کيتے گئے۔

ادارہ اختر تابان

علامہ سید سعید اختر رضوی دے آثار دے احیاء و نشر و اشاعت مجدد د‏‏ی غرض تو‏ں ادارہ اختر تابان د‏‏ی تاسیس کيتی گئی ا‏‏ے۔ جس دے موسس و مدیر انہاں دے پو‏تے سید کاظم رضوی نيں۔

مونوگرافی

ان دے حالات زندگی اُتے اک کتاب تالیف کيتی گئی اے جس دا ناں اختر تابان ا‏‏ے۔ اس دے مولف سید رضا مہدوی نژاد و محمود مقیمی فر نيں تے اسنو‏ں انتشارات جامعۃ المصطفیٰ العالمیہ د‏‏ی طرف تو‏ں شائع کيتا گیا ا‏‏ے۔

حوالے

مآخذ

• المعاونیة الثقافیة للمجمع العالمی لاهل‌ البیت، «من أعلام مدرسة اهل‌ البیت علیهم‌ السلام: رئیس المبلغین آیة‌ الله السید سعید اختر الرضوی»، رسالة الثقلین، العدد ۴۸، شوال ۱۴۲۴ق.
• «تمبر يادبود علامہ هادی الفضلی و اختر رضوی رونمايی شد» خبرگزاری بین‌ المللی قرآن، درج مطلب ۱۸ اسفند ۱۳۹۰ش، مشاهده ۲۸ فروردین ۱۴۰۱ش.
• جعفریان، رسول، اطلس شیعہ، انتشارات سازمان جغرافیایی، تهران، ۱۳۹۱ش.
• رضوی، سید سعید اختر، تکملہ الذریعہ، بہ کوشش محمد رضا حسینی جلالی، در نسخہ پژوهی، دفتر۲، بہ کوشش ابوالفضل حافظیان بابلی، تهران: کتابخانہ، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ۱۳۸۴ش.
• رضوی، سید محمد، «شرح حال و آثار سید سعید اختر رضوی»، در مجلہ کتاب شیعہ، شماره۳، بهار و تابستان ۱۳۹۰ش.
• روغنی، زهرا، شیعیان خوجہ در آینه تریخ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۸۷ش.
• «رونمایی از تمبر یادبود علامہ الفضلی و علامہ اختر رضوی»، باشگاه خبرنگاران جوان، درج مطلب، ۲۰ اسفند ۱۳۹۰ش، مشاهده ۲۸ فرودین ۱۴۰۱ش.
• «جیون رئیس المبلغین علامہ سید سعید اختر رضوی (ره)»، نیہہ اختر تابان، مشاهده ۲۸ فروردین ۱۴۰۱ش.
• «درباره بنیاد»، نیہہ اختر تابان، مشاهده ۲۸ فروردین ۱۴۰۱ش.
• «دیدار نوه علامہ سید سعید اختر رضوی(ره) با علما و نخبگان هند»، خبرگزاری رسمی حوزه، درج مطلب ۳ خرداد ۱۳۹۹ش، مشاهده ۲۸ فروردین ۱۴۰۱ش.
• عرب‌ احمدی، امیر بهرام، شیعیان تانزانیا: دیروز و امروز، انتشارات بین‌المللی الهدی، تهران ۱۳۷۹ش.
• عرب‌ احمدی، امیر بهرام، شیعیان خوجہ اثنا عشری در گستره جهان، مؤسسہ شیعہ شناسی، قم، ۱۳۸۹ش.