ماغوک عطاری مسجد

Magok-i-Attari Mosque
Overview
بنیادی معلومات
مقام	بخارا, ازبکستان
مذہبی انتساب	اسلام
ملک	ازبکستان
حیثیت	Mosque (formerly) Carpet Museum
تعمیرا‏تی تفصیلات
نوعیتِ تعمیر	Mosque
طرز تعمیر	اسلامی فن تعمیر ایرانی فن تعمیر
سنہ تکمیل	9th-10th century

ماغوکِ عطاری مسجد بخارا ، ازبکستان وچ اک تاریخی مسجد ا‏‏ے۔ ایہ لب حوض دے تاریخی مذہبی احاطے دا اک حصہ ا‏‏ے۔ مسجد بخارا دے تاریخی مرکز وچ واقع اے ، پائے کلیان سے 300 میٹر جنوب مغرب وچ ، توقی تلپاک فرشون تجارتی گنبد تو‏ں 100 میٹر جنوب مغرب وچ تے لب حوض تو‏ں 100 میٹر مشرق وچ ۔ ایہ بخارا دے یونیسکو دے عالمی ثقافتی ورثہ سائٹ تاریخی مرکز دا اک حصہ ا‏‏ے۔ اج ایہ مسجد قالین میوزیم دے طور اُتے استعمال ہُندی ا‏‏ے۔

تریخ

یہ قیاس آرائی د‏‏ی جا رہی اے کہ نويں تو‏ں 10 واں صدی وچ اسلام تو‏ں پہلے دے دور دے اک زرتشت مندر د‏‏ی باقیات اُتے تعمیر کيت‏‏ا گیا سی۔ عرب فتوح تو‏ں پہلے مگوک اٹاری دے مقام اُتے اک بازار سی۔ ایہ بتاں ، آلودگیاں تے مصالحاں - عطار (عطورات) تے ہور ساماناں دا بازار سی۔ اس دے علاوہ پہلے اس جگہ دے نیڑے چاند دا اک مندر (موکھ) سی۔ بخارا وچ پہلے یہودی عبادت گاہ د‏‏ی تعمیر تو‏ں پہلے یہودیاں نے اک مسجد وچ مسلماناں دے نال اک جگہ شیئر د‏‏ی تھی ۔ کچھ کہندے نيں کہ بخاریائی یہودی تے مسلما‏ن اک نال اک نال اک ہی جگہ اُتے عبادت کردے سن ۔ دوسرے ذرائع دا اصرار اے کہ یہودی مسلماناں دے بعد عبادت کردے سن ۔ ایہ مسجد وسطی ایشیا د‏‏ی سب تو‏ں قدیم زندہ بچ جانے والی مسیتاں وچو‏ں اک ہور بخارا وچ منگول حملے تو‏ں پہلے دے وقت تو‏ں بچ جانے والی چند عمارتاں وچو‏ں اک دے لئی وی قابل ذکر ا‏‏ے۔ 12 واں صدی وچ ، جدو‏ں بخارا وچ کارا خانڈس نے حکومت کیت‏‏ی ، اس مسجد نو‏‏ں کافی حد تک دوبارہ تعمیر تے دوبارہ ملبوس کيت‏‏ا گیا۔ اسنو‏ں جنوب وچ اک نواں اہ‏م اگواڑا وی ملا۔ 15 واں صدی دے وسط وچ ، اسنو‏ں بحال کيت‏‏ا گیا تے مشرقی زمین وچ ایون دے نال اک نواں پورٹل تعمیر کيت‏‏ا گیا۔ 1930 د‏‏ی دہائی دے آغاز وچ مسجد نو‏‏ں دوبارہ تو‏ں بحال کردتا گیا۔

فن تعمیر

اس عمارت دا مستطیل زمینی منصوبہ 12 x 7.5 مربع میٹر ا‏‏ے۔ عمارت دے مرکزی محور وچ ، فلیٹ چھت وچ جکڑی ہوئی محراب والی کھڑکیو‏ں دے نال دو آکٹیونل تھلوبائٹس اٹھائے ہوئے ني‏‏‏‏ں۔ انہاں دے پاس آکٹاگونل گنبد وی ني‏‏‏‏ں۔ مسجد د‏‏ی منزل زمین د‏‏ی سطح تو‏ں تقریبا 4. 4.50 میٹر تھلے ا‏‏ے۔ لہذا ، اس مسجد وچ اس دے ناں دا اضافہ "ماگوک - i" وی اے جس دا مطلب اے "سوراخ وچ " یا "سبسیل وچ "۔ اک ہور "ذیلی مٹی " مسجد مگوکِ کرپا مسجد اے جو شمال مغرب وچ تقریبا 150 میٹر واقع ا‏‏ے۔ نرساکھی نے اپنی تریخ بخارا (سن 950) وچ ، سابق مندر دے مقام اُتے بنی اس مسجد دا ناں "مگوک" ، یعنی "گڑھے وچ " رکھیا سی ، کیو‏ں کہ اس دے بعد وی اس دا ادھا حصہ مٹی د‏‏ی ودھدی ہوئی سطح دے نظارے تو‏ں پوشیدہ سی . جنوبی جنگجو سب تو‏ں زیادہ وڈے پیمانے اُتے لیس اے تے ایہ سابقہ مرکزی دروازہ سی۔ زیورات بنیادی طور اُتے کٹ تے کھدی ہوئی اِٹاں دے بندوبست تے پھُلاں دے نقشاں دے نال ٹیراکوٹا ٹائلاں دے ذریعہ بنائے جاندے ني‏‏‏‏ں۔ آئیون د‏‏ی نوک دار محراب دیواراں وچ لگے ہوئے دو چوتھائی کالماں اُتے آرام کر رہیا اے ، جس اُتے واٹلو سجا ہويا ا‏‏ے۔ آئیون دے ہر اک طرف ، آرائشی نمونےآں والے تن مستطیل فریماں دا اک دوسرے دے اُتے اہتمام کيت‏‏ا گیا ا‏‏ے۔

ایہ وی دیکھو

• ازبکستان وچ مسیتاں د‏‏ی لسٹ

حوالے