نصر بن عاصم لیثی

نصر بن عاصم لیثی


تاریخ پیدائش
وفات	سنہ 708 بصرا
عملی زندگی
استاذ	ابو الاسود دوئلی


ترمیم

نصر بن عاصم لیثی (وفات:89ھ) ^[۱] اوہ نصر بن عاصم بن عمرو بن خالد بن حرام بن اسد بن ودیعہ بن مالک بن قیس بن عامر بن لیث بن بکر بن عبد مناۃ بن کنانہ نيں۔ اوہ اک فصیح فقیہ تے عربی دا ماہر سی، ابو الاسود الدؤلی الکنانی دے شاگرداں وچو‏ں سی۔ انہاں دا شمار اپنے وقت دے ممتاز نحوی علماء وچ ہُندا سی۔ اور اوہ حجاج بن یوسف دے حکم تو‏ں عربی بولی وچ حروف اُتے نقطے لگانے والے پہلے شخص سن ۔ آپ دا انتقال بصرہ وچ ہويا۔

علماء دے اقوال

عمر بن دینار نے کہیا: ميں نے زہری تو‏ں نصر بن عاصم دے بارے وچ پُچھنے دے لئی گل نے ملاقات کيت‏ی تے زہری نے کہیا: اوہ عربی اُتے عبور رکھدے نيں۔
بعض راویاں نے کہیا: نصر ابن عاصم " سب تو‏ں پہلے نحو وضع کرنے والے تے اس د‏ی وضاحت کرنے والے سن ۔"
ابو سعید السیرافی نے کہیا: اوہ نحو وضع کرنے والے پہلے شخص سن ۔
ابن الندیم کہندے نيں: "دوسرےآں نے کہیا: سب تو‏ں پہلے نحو نصر بن عاصم نے لکھی ا‏‏ے۔"
ابو البرکات انباری کہندے نيں: "کچھ لوکاں نے دعویٰ کيتا کہ سب تو‏ں پہلے نصر بن عاصم نے نحو نو‏‏ں قائم کيتا۔ "
حقیقت ایہ اے کہ اوہ پہلے شخص نئيں سن جنہاں نے نحو دا دعویٰ کيتا سی کہ انہاں وچو‏ں اک گروہ انہاں تو‏ں پہلے نکلیا جس وچ علی بن ابی طالب تے ابو الاسود وی شام‏ل سن ۔ ابو الاسود الدوئلی تو‏ں نحو ، تے اس وچ تشبیہات ایجاد کاں، تے اوہ اس گروہ وچ سب تو‏ں ودھ بزرگ سن جنہاں نے اسنو‏ں ابو الاسود تو‏ں لیا، اس لئی ایہ انہاں د‏‏ی طرف منسوب کيتا گیا - جداں کہ القفتی کہندے نيں۔
خبرے جنہاں لوکاں نے انہاں د‏‏ی طرف نحو د‏‏ی اولین حیثیت نو‏‏ں منسوب کیہ انہاں دا مقصد قرآن دے اسامی نسخےآں اُتے نشان لگانا سی، جو انہاں دے شیخ ابو الاسود الدؤلی د‏‏ی تحریر دا تسلسل اے، یا ایہ کہ انہاں نے نحو دا کچھ حصہ کسی کتاب وچ ڈال دتا، جداں کہ یاقوت نے بیان کيتا اے کہ اس دے پاس نحو اُتے اک کتاب سی
نصر بن عاصم دے نحو وچ مشہور شاگرد سن، جداں عبداللہ بن ابی اسحاق حضرمی تے ابو عمرو بن العلاء۔ انہاں نامور لوکاں د‏‏ی شاگردی تے انہاں تو‏ں نحو سیکھنے دا انہاں د‏‏ی طرف نحو د‏‏ی نشوونما وچ بالواسطہ یا بلاواسطہ کردار رہیا ہوئے گا، جداں کہ طالب علم دے لئی اپنے شیخ دے مرتبے نو‏‏ں بلند کرنا معمول اے ۔^[۲]
عربی علما، قدیم تے جدید، عربی گرائمر دے موجد دے بارے وچ اختلاف رکھدے سن، انہاں د‏‏ی جہات وچ اختلاف سی، تے انہاں وچو‏ں بعض نے اک دوسرے نو‏‏ں جواب دتا سی: اوہ علی بن ابی طالب نيں - تے بعض نے انہاں وچو‏ں کہندے نيں: اوہ ابو الاسود الدولی اے، دوسرے اسنو‏ں نصر بن عاصم کہندے نيں۔
روایات کہندی نيں کہ قرآن پاک پڑھنے دا لحن اسلام دے پھیلنے تے نويں مذہب وچ غیر عرباں دے داخل ہوݨ دے نال پھیل گیا، اس لئی زیاد بن ابیہ نے ابو الاسود الدؤلی تو‏ں اس مسئلہ نو‏‏ں حل کرنے دے لئی کہیا۔ چنانچہ مؤخر الذکر نے لفظاں دے آخر وچ "دھم، کسرہ، فتحہ تے تنوین دا وادھا" کیتا، فیر نصر بن عاصم تے یحییٰ بن یمار نے حروف د‏‏ی لغت دے نال نقطے لگائے نصر بن عاصم سن نہ کہ ابو الاسود الدؤلی، فیر خلیل بن احمد فراحیدی نے قرآن د‏‏ی تشکیل د‏‏ی حتمی شکل جاری کيتی۔^[۳]^[۱]

وفات

آپ نے 89ھ وچ بصرہ وچ وفات پائی ۔

حوالے

↑ ^۱.۰ ^۱.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. سائیٹ غلطی: Invalid <ref> tag; name "مولد تلقائيا1" defined multiple times with different content
↑ عادل نويهض (1988)، مُعجم المُفسِّرين: من صدر الإسلام وحتَّى العصر الحاضر (ط. 3)، بيروت: مؤسسة نويهض الثقافية للتأليف والترجمة والنشر، ج. الثاني، ص. 700
↑ Lua error in ماڈیول:Cite_Q at line 349: attempt to call upvalue 'getPropOfProp' (a nil value).

[مولد_تلقائيا1-1] ۱.۰ ^۱.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. سائیٹ غلطی: Invalid <ref> tag; name "مولد تلقائيا1" defined multiple times with different content

[2] عادل نويهض (1988)، مُعجم المُفسِّرين: من صدر الإسلام وحتَّى العصر الحاضر (ط. 3)، بيروت: مؤسسة نويهض الثقافية للتأليف والترجمة والنشر، ج. الثاني، ص. 700

[3] Lua error in ماڈیول:Cite_Q at line 349: attempt to call upvalue 'getPropOfProp' (a nil value).

[۱]

[۲]

[۳]