ابن قتیبہ دینوری
| ابن قتیبہ دینوری | |
|---|---|
| (عربی وچ: أبو محمد بن قتيبة الدينوري) | |
| جم | سنہ 828 [۱][۲][۳][۴][۵][۶][۷] |
| وفات | 29 اکتوبر 889 (60–61 سال)[۳][۴][۵][۶][۸] |
| شہریت |  خلافت عباسیہ
|
| عملی زندگی | |
| استاذ | اسحاق بن راہویہ |
| پیشہ | الٰہیات دان ، مورخ ، مفسر قرآن ، محدث ، فقیہ ، قاضی ، لکھاری [۹] |
| پیشہ ورانہ زبان | عربی [۱۰] |
| شعبۂ عمل | تریخ ، تفسیر قرآن ، علم حدیث ، فقہ |
| ملازمت | بغداد |
ترمیم  | |
ابن قتیبہ دینوری (پیدائش: 213ھ/ 828ء–بغداد وفات: یکم رجب 276ھ/ 29 اکتوبر 889ء) بغداد نويں صدی عیسوی دے مؤرخ سن تے انہاں دی تریخ دی کتاب ’’المعارف‘‘ اے۔ [۱۱]
ابن قُتیبہ الدینوری اسلام دے مشہور عالم، مؤرخ، فقیہہ تے ادیب سن۔ اونہاں دا اصل ناں عبداللہ بن مسلم بن قتیبہ سی۔ اونہاں دا جنم 213 ہجری (828 عیسوی) وچ عراق دے شہر بغداد وچ ہویا۔ ابن قتیبہ اپنے وقت دے نامور علماں وچ شمار ہُندے سن تے اونہاں نوں خاص طور اُتے عربی ادب، تاریخ، فقہ، تے حدیث وچ مہارت حاصل سی۔
پیدائش و تعلیم
[سودھو]سنہ ۸۸۹۔ ۸۲۸ ابو محمد عبد اللہ بن مسلم بن قتیبہ الکوفی دینور دے قاضی سن ۔ انہاں نوں اکثر اوقات قتیبیا تے قتبی وی کہندے نيں۔ بغدادماں پیدا ہوئے تے بغداد وچ نشو و نما ہوئی۔ تے تعلیم پائی تے پیدائش دی نسبت توں کوفی تے والد دی پیدائش دے لحاظ توں انھاں مروزی وی کہیا جاندا اے۔ بغداد دے نجومی دبستان دے نمائندہ سمجھے جاندے سن ۔ انھاں جاحظ دی طرح مختلف علوم و فنون وچ دستگاہ سی۔ لیکن اس دے برخلاف درایت دی بجائے روایت دے حامی سن ۔ قرآن تے حدیث دی روشنی وچ مذہبی عقائدکو دیکھدے سن ۔ انہاں دی کئی کتاباں معیاری نيں۔ اوہ شعوبی یعنی محدود قومیت دے مخالف سن ۔
ابن قتیبہ نے اپنی ابتدائی تعلیم بغداد وچ حاصل کیتی، جتھے اونہاں نوں مشہور علماں کولوں علم سیکھن دا موقعہ ملیا۔ او بعد وچ دینور (موجودہ ایران) وچ قاضی (جج) دے عہدے اُتے فائز ہو گئے، جس کر کے اونہاں نوں الدینوری کہیا جاندا اے۔
وضاحت
[سودھو]الامامہ و السیاسۃ دے مصنف: اس کتاب دی نسبت اک وڈے عالم ابن قتیبہ دینوری (۲۱۳-۲۷۶/۸۲۸-۸۸۹) دی جانب کيتی جاندی اے اُتے ایہ نسبت درست نئيں اے (ان دا ناں ابراہیم بن قتیبیہ اے جو شیعہ مسلک نال تعلق رکھدے نيں انہاں دی کتاب دا ناں وی المعارف اے [۱۲])۔ کتاب دے مطالعے توں معلوم ہُندا اے کہ اس دے مصنف غالی شیعہ نيں جدوں کہ ابن قتیبہ دے بارے وچ ایہ گل معلوم و معروف اے کہ اوہ اہل تشیع دے سخت مخالف سن ۔ انہاں دی "الامامۃ و السیاسۃ " نامی کسی کتاب دا سراغ کسی تے ماخذ جداں لسٹ ابن الندیم وچ نئيں ملدا اے تے نہ ہی اس کتاب دا اسلوب بیان انہاں دی ہور کتاباں نال ملدا اے۔ اس توں واضح ہُندا اے کہ الامامۃ و السیاسۃ کسی شیعہ عالم دی کتاب اے۔
لکھتاں
[سودھو] |
سانچہ:Iso2lang ویکی ماخذ اُتے اس مضمون توں متعلق اصل متن موجود اے: |
- تأویل غریب القرآن۔
- غریب الحدیث۔
- عیون الأخبار۔
- مشکل القرآن۔
- مشکل الحدیث۔
- تأویل مختلف الحدیث۔
- عبارۃ الرؤیا۔
- کتاب المعارف۔
- الأشربۃ۔
- إصلاح الغلط۔
- کتاب التقفیۃ۔
- کتاب الخیل۔
- کتاب إعراب القراءات۔
- کتاب الأنواء۔ (شاید ایہ کتاب ابو حنیفہ دینوری دی ہو)
- کتاب المسائل والأجوبۃ۔
- کتاب المیسر والقداح وغیر ذلک۔
- الشعر والشاعر۔
- کتاب المعانی الکبیر۔
- أدب الکاتب
علمی خدمات
[سودھو]ابن قتیبہ نے کئی اہم کتاباں لکھیائیاں، جو مختلف علماں، فقہ، ادب، تے تاریخ دے موضوعات نوں چُھدن دیاں نیں۔ اونہاں دی تحریر دی خاصیت ایہ سی کہ او علم نوں عام لوکاں دے واسطے آسان تے قابل فہم بنا کے پیش کردے سن۔
مشہور کتاباں
[سودھو]- عیون الأخبار – ادب، اخلاقیات، سیاست تے حکمت بارے ایک انسائیکلوپیڈیا
- المعارف – عمومی تاریخ دا ایک جامع خلاصہ
- تأویل مختلف الحدیث – حدیث دے معنی تے وضاحت بارے
- الشعر و الشعراء – شاعری تے مشہور شاعرآں بارے
- قاموس السِّیر – اسلامی تاریخ تے حکمراناں دے حالات
وفات
[سودھو]ابن قتیبہ ۲۷۶ ہجری (۸۸۹ عیسوی) وچ بغداد وچ وفات پا گئے، پر اونہاں دیاں کتاباں اج وی علم دوستاں تے محققین دے واسطے بہت قیمتی ثبوت نیں۔
حوالے
[سودھو]- ↑ عنوان : Ибн Кутайба — شائع شدہ از: Islamskiy entsiklopedicheskiy slovar'
- ↑ سرو ویاپک ادھکار شناختی: https://d-nb.info/gnd/119526409 — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۴ اکتوبر ۲۰۱۵ — اجازت نامہ: Creative Commons CC0 License
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ فرینس دا ببلیوٹیک نیشنل آئی ڈی: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb12551842q — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامہ: Open License
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ Encyclopædia Britannica Online ID: https://www.britannica.com/biography/Ibn-Qutaybah — subject named as: Ibn Qutaybah — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — عنوان : Encyclopædia Britannica
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6s50vx4 — subject named as: Ibn Qutaybah — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
- ↑ ۶.۰ ۶.۱ Encyclopædia Universalis ID: https://www.universalis.fr/encyclopedie/ibn-qutayba/ — subject named as: IBN QUTAYBA — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — ناشر: Encyclopædia Britannica Inc.
- ↑ subject named as: عبد الله بن مسلم ابن قتيبة — SELIBR ID: https://libris.kb.se/auth/191053 — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — ناشر: National Library of Sweden
- ↑ فیسٹ آئی ڈی: https://id.worldcat.org/fast/110726 — subject named as: ʻAbd Allāh ibn Muslim Ibn Qutaybah — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
- ↑ full work available at URL: https://www.bartleby.com/lit-hub/library — مدیر: Charles Dudley Warner — عنوان : Library of the World's Best Literature
- ↑ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12551842q — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — اجازت نامہ: Open License
- ↑ الأعلامالزركلي دار العلم للملايين
- ↑ کتاب المعارفابن قتیبیہ صفحہ 1 پاک اکیڈمی آرام باغ کراچی
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- مضامین جنہاں وچ روسی بولی دا متن شامل اے
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- مضامین جنہاں وچ لاطینی بولی دا متن شامل اے
- مضامین جنہاں وچ انگریزی بولی دا متن شامل اے
- مضامین جنہاں وچ عربی بولی دا متن شامل اے
- 828 دے جم
- 889 دیاں موتاں
- 29 اکتوبر دیاں موتاں
- صفحات مع خاصیت P1066
- ویکی ڈیٹا توں ماخوذ شعبۂ عمل
- 885 دیاں موتاں
- اسلامی قرون وسطی وچ ریاضی دان
- ایرانی مورخین
- عربی بولی دے مصنفاں
- قرون وسطی دے مسلم جغرافیہ دان
- کوفی شخصیتاں
- اسلام دے مسلمان مورخین
- نويں صدی دیاں ایرانی شخصیتاں
- نويں صدی دے اسلامی مسلم علما
- 820ء دی دہائی دے جم
- فارسی سنی علماء اسلام
- اثری شخصیتاں