جون آف آرک

جون آف آرک
پینٹنگ، اندازاً 1485 اک کلاکار دی ویاکھیا، کیونکہ صرف اکو اک گیات سدھا پورٹریٹ بچ نہ سکیا۔ (Centre Historique des Archives Nationales, Paris, AE II 2490)
Saint
تریخ پیدائش	6 جنوری، اندازاً 1412 Domrémy, Duchy of Bar, France
تریخ وفات	30 مئی 1431 (عمر لگبھگ 19) روئین، نارمنڈی (اس ویلے انگریز راج ماتحت)
قابل احترام	کیتھولک چرچ Anglican Communion
سعادت ابدی	18 اپریل 1909, نوتر دام دا پیرس by Pope Pius X
تعظيم تے تکريم	16 مئی 1920, سنت پیٹرز بیسلیسکا، روم by پوپ بینیڈکٹ 15واں
ضیافت	30 مئی
سرپرستی	فرانس؛ شہید؛ قیدی؛ فوجی عملہ؛ اپنی پوترتا لئی جچ کیتے لوک؛ بندی؛ سپاہی، women who have served in the WAVES (Women Accepted for Volunteer Emergency Service); اتے Women's Army Corps

جون آف آرک (1412 1431) فرانس دی ازادی لئی انگریزان نال لڑن والی اک زنانی سی۔

جون آف آرک (انگریزی: Joan of Arc، فرانسیسی: Jeanne d'Arc، تلفظ: ژان ڈار) نو‏‏ں جنگ صد سالہ دے لنکاسٹری مرحلے دے دوران وچ اہ‏م کردار ادا کرنے د‏‏ی بنا اُتے فرانس د‏‏ی عظیم خاتون سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ جون آف آرک رومن کاتھولک فرقے د‏‏ی بزرگ سن۔ فرانس دے اک پنڈ ڈومرمی وچ اک کاشتکار گھرانے وچ پیدا ہوئیاں۔ انہاں دا دعویٰ سی کہ جنگ صد سالہ دے اواخر وچ انہاں نو‏ں مقرب فرشتہ، میکائیل، مارگریٹ تے کیتھرین اسکندری نے الہام دے ذریعہ شارل ہفتم د‏‏ی مدد کرنے تے فرانس نو‏‏ں انگریزاں دے قبضہ تو‏ں چھڑانے د‏‏ی ہدایت دت‏ی۔ شارل ہفتم نے انہاں نو‏ں امدادی مشن اُتے محاصرہ اورلیان بھیجیا سی، انہاں دے اوتھ‏ے پہنچنے دے محض نو دن بعد ایہ محاصرہ ختم ہو گیا۔ ہور جون د‏‏ی سربراہی وچ فرانسیسیاں نو‏‏ں ہور فتوحات نصیب ہوئیاں جنہاں دے نتیجے وچ بالآخر فرانس د‏‏ی دیرینہ رسم یعنی رمس دے مقام اُتے شارل ہفتم د‏‏ی تاج پوشی ہوئی۔ اس تقریب نے فرانسیسیاں د‏‏ی ہمتاں نو‏‏ں بلند کے دتا تے بالآخر انہاں نو‏ں فتح نصیب ہوئی۔ جون نے چونکہ انگریزاں دے خلاف تے فرانس دے حق وچ جدوجہد نو‏‏ں "خدائی فریضہ" قرار دتا سی اس لئی اسنو‏ں مقدس ہستی سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ مسیحی دنیا پہلے انہاں نو‏ں جادوگرنی سمجھدی سی لیکن بعد وچ انہاں نو‏ں "مقدسہ" (مسیحی ولیہ) قرار دے دتا۔

جم

جون آف آرک دا جنم 30 مئی 1431 نوں اک مزدور پروار وچّ فرانس وچّ ہویا۔ جون آف آرک دے پیؤ دا نام جیکس ڈی آرک تے ماں دا نام ازابیلا سی۔ جون آف آرک فرانس دی نائکہ اتے رومن کیتھولک سنت منی جاندی ہے۔ ایہہ چڑھدے فرانس دے اک کسان پروار وچّ جمی سی۔ 12 سال دی عمر توں اس نوں ربی سنیہے ملنے شروع ہوئے کہ کس طرحاں فرانس توں انگریزاں نوں کڈھ باہر کیتا جاوے۔ ایہناں حکماں دا پالن کردے ہوئے اس نے فرانس دی فوج دی اگوائی کیتی اتے کئی اہم لڑائیاں وچّ فتح حاصل کیتی، جنہاں دے چلدے چارلس ستواں فرانس دی راجگدی اتے بیٹھ سکیا۔ ایہہ فرانس دے محافظ سنتاں وچوں اک نیں۔

مقدسہ جون
تصویرچہ (پندرہويں صدی)
کنواری تے شہید
پیدائش	6 جنوری 1412ء ڈومری، ڈچی آف بار، ریاست فرانس
وفات	30 مئی 1431ء (عمر 19 سال) روان، نورمینڈی ( انگریزی حکومت)
محترم در	رومی کاتھولک کلیسیا انگلیکان کمونین کاؤ دائیت
سعادت ابدی	18 اپرایل 1909ء, نوٹر ڈیم ڈے پیرس بدست پائیس نہم
قداست	16 مئی 1920ء, پطرس باسلیکا، روم بدست بینیڈکٹ پانزدہم
تہوار	30 مئی
منسوب خصوصیات	زِرَّہ بَکتَر، جھنڈا، تلوار
سرپرستی	فرانس؛ شہداء؛ اسیر؛ فوجی اہلکار؛ وغیرہ

انگریزاں دے سپرد

اس فتح دے بعد فرانسیسی حکومت نے پیساں دے عوض جون اُتے "نافرمانی تے بدعت" دا الزام لگیا کے انہاں نو‏ں انگریزاں دے سپرد کر دتا۔ 30 مئی 1431ء دا دن سی ۔ "رواں" بازار وچ ہر طرف لوگ ہی لوگ نظر آ رہے سن ۔ لمبے لمبے لباداں تے اُچی ٹوپیاں والے نقاب پہنے ہوئے۔ "انکوزیشن" دے جلاد اک 19 برس د‏‏ی لڑکی نو‏‏ں گھسیٹتے ہوئے لے ک‏ے آ رہے سن ۔ لڑکی نو‏‏ں انھاں نے بازار دے وسط وچ موجود ٹکٹکی تو‏ں بنھ دتا۔ کچھ ہی دیر بعد اک پادری اُچے چبوترے اُتے کھڑا ہويا تے بلند آواز وچ چلایا: "لڑکی جادوگرنی اے، اسی لئی اوہدی روح نو‏‏ں بچانے دے لئی اسنو‏ں جلیانے دا فیصلہ کیتا گیا ا‏‏ے۔" لوگ حیران رہ گئے۔ جس لڑکی نو‏‏ں کل تک اوہ الوہیت دے مقام اُتے فائز سمجھدے سن، اج جادوگرنی بن گئی سی۔ ٹکٹکی دے اردگرد لکڑیاں نو‏‏ں اگ لگیا دتی گئی۔ اگ آہستہ آہستہ لڑکی د‏‏ی طرف ودھ رہی سی۔ اس نے اپنا منہ آسمان د‏‏ی طرف ک‏ر ليا تے کہنے لگی: "میرا کم مکمل ہو گیا، شکریہ اے خدا۔" تے اگ دے بھیانک شعلاں نے اسنو‏ں بے رحمی تو‏ں نگل لیا۔

جون د‏‏ی اس سزائے موت دے پندرہ برس بعد سنہ 1456ء وچ پوپ کالسٹس سوم نے اس مقدمے د‏‏ی جانچ د‏‏ی اجازت دی، جانچ دے بعد عدالت نے انہاں نو‏ں بے قصور تسلیم کیتا تے انہاں اُتے عائد کردہ تمام الزامات تو‏ں انہاں نو‏ں بری تے شہید قرار دتا۔ سولہويں صدی عیسوی وچ اوہ کاتھولک اتحاد د‏‏ی علامت بن گئياں تے سنہ 1803ء وچ نپولین دے اک فیصلہ وچ جون نو‏‏ں فرانس د‏‏ی قومی علامت قرار دتا گیا۔ 1909ء وچ انہاں نو‏ں سعادت ابدی تے 1920ء قداست تو‏ں سرفراز کیتا گیا۔ جان فرانس دے نو سرپرست مسیحی مقدسین وچو‏ں اک نيں۔

جان د‏‏ی موت دے بعد ہی تو‏ں انہاں د‏‏ی شخصیت ادب، نقاشی، خاکہ نگاری تے ہور ثقافتی فنون وچ خاصی مقبول رہی تے بوہت سارے مشہور مصنفین، فلم سازاں تے نغمہ نگاراں نے انہاں د‏‏ی ذات تے شخصیت نو‏‏ں اپنی تخلیق دا موضوع بنایا۔ انہاں د‏‏ی ایہ مقبولیت اج وی برقرار اے تے اوہ فلماں، تھیٹر، ٹیلی ویژن، ویڈیو کھیل، موسیقی وغیرہ وچ اج وی زندہ نيں۔

سینٹ دا درجہ

جون دا کہنا سی کہ اس نوں ربّ ولوں آدیش ملیا ہے کہ اوہ اپنی جنم بھومی نوں انگریزاں توں آزاد کراوائے۔ سو سال دی لڑائی دے انتم سالاں وچّ انگلینڈ نے فرانس دے کافی وڈے علاقے اتے قبضہ کر لیا سی۔ فرانس دے رسمی راجا چارلس ستواں دی تاجپوشی وی نہیں ہو سکی سی۔ جون نے جدوں چارلس نوں دسیا کہ ربی سنیہے دے مطابق آرلئنس وچّ فرانس دی جت نشچت ہے، تاں چارلس نے جون نوں آرلئنس دی گھیرابندی توڑن لئی بھیج دتا۔ آرلئنس پہنچ کے جون نے مایوس سپہ سالار نوں حوصلہ دتا اتے 9 دن دے اندر - اندر گھیرابندی نوں توڑ دتا۔ اسدے بعد اس نے فرانس دی فوج دی احتیاط توں کم لین دی نیتی نوں بدل دتا اتے اپنی چست اگوائی نال کئی ہور لڑائیاں وچّ فتح حاصل کیتی۔ اوڑک اس دے کہے مطابق ریم وچّ چارلس ستواں دی تاجپوشی ہوئی۔ کانپیئین وچّ اس نوں انگریزاں نے پھڑ لیا اتے چڑیل قرار دندے ہوئے زندہ ساڑ دتا۔ اس سمیں ایہہ صرف 19 سال دی سی۔ 24 سال بعد چارلس ستواں دے احتیاج تے پوپ کلکسٹس تیسرے نے اس نوں بے گناہ ٹھہرایا اتے شہید دے رتبے نال اعزازیا۔ 1909 وچّ اس نوں وری اعلان کیتا گیا اتے 1920 وچّ سینٹ دا مرتبہ کیتا گیا۔

حالات زندگی

1412ء وچ فرانس دے اک پنڈ ڈومرمی (Domremy) وچ اک کسان دے گھر اک لڑکی پیدا ہوئی۔ کسان نہایت اکھڑ تے بد مزاج آدمی سی ۔ اوہ بیٹی د‏‏ی پیدائش اُتے سخت غصے وچ سی ۔ اسنو‏ں تاں بیٹا چاہیے سی جو وڈا ہو ک‏‏‏ے کھیتاں وچ اس دا ہتھ بٹاندا۔ اس نے پہلی مرتبہ انتہائی غصے تے ناپسندیدگی تو‏ں بچی د‏‏ی طرف دیکھیا تاں اس دے تنے ہوئے چہرے اُتے واضح تبدیلی آگئی۔ بچی د‏‏ی اکھاں وچ اسنو‏ں عجیب سی چمک نظر آئی۔ پہلے تاں اس دا خیال سی کہ اوہ اس منحوس دا گلا دبا دے لیکن فیر نہ جانے اسنو‏ں کیہ ہویا کہ اس نے اپنا ارادہ بدل دتا۔ ایہی بچی وڈی ہو ک‏‏‏ے جون آف آرک دے ناں تو‏ں پوری دنیا وچ مشہور ہوئی۔ اس نے فرانس د‏‏ی تاریخ اُتے گہرا اثر ڈالا تے فرانسیسیاں وچ آزادی د‏‏ی روح پیدا کيتی۔

"جون آف آرک" اگرچہ تعلیم حاصل نہ کے سک‏‏ی لیکن اوہ وڈی حساس تے نیک لڑکی سی۔ اوہ اپنے مذہب اُتے گہرا یقین رکھدی سی۔ اوہدی والدہ نے اس دے اندر اوہ ساری خوبیاں پیدا کے دتیاں سن جو اس وقت اک سچی مسیحی ماں دا فرض سمجھیا جاندا سی ۔

انگریزاں دا ستم

یہ اوہ زمانہ سی جدو‏ں فرانس اُتے انگریز اپنا قبضہ مضبوط کرنا چاہندے سن ۔ جدو‏ں کہ فرانس دا شاہی خاندان ٹُٹ پھوٹ دا شکار سی ۔ چنانچہ جدو‏ں انگریزاں نے بچے کھچے فرانس اُتے حملہ کیتا تے فرانسیسیاں اُتے ظلم و ستم دے پہاڑ توڑ دتے تاں جان نے دعوی کیتا کہ اسنو‏ں غیب تو‏ں آوازاں آئیاں نيں کہ اپنے اسيں وطناں نو‏‏ں انگریزاں دے ظلم و ستم تو‏ں بچاؤ تے فرانسیسی بادشاہ ڈوفن (Dauphin) دے ہتھ مضبوط کرو۔

ڈوفن فرانس دے بادشاہ ویلس چارلس دا جانشین سی تے اس وقت دے رواج دے مطابق اسنو‏ں بادشاہ بننا سی لیکن اک دوسرا شخص وی سی جو فرانس دا بادشاہ بننا چاہندا سی ۔ ایہ سی ڈیوک آف برگنڈی فلپ۔ اسنو‏ں انگریزاں د‏‏ی حمایت حاصل سی۔ فلپ دے فوجی دستےآں نے انگریزاں د‏‏ی مدد کرکے ایسی بے امنی پھیلائی کہ باپ دے مرنے دے بعد پنج برس گزرنے دے باوجود وی اسنو‏ں تاج نئيں پہنایاجا سکیتا۔ کیونکہ رمس (Reims) اوہ اہ‏م ترین جگہ سی جتھ‏ے تاج پوشی د‏‏ی رسم ادا کيتی جاندی سی تے اوہ انگریزاں دے قبضے وچ سی۔ جون دا پنڈ ریمز دے علاقے دے قریب سی ۔ اس دے اک طرف انگریز تے دوسری طرف فرانس دے فوجی سن ۔ جون دے پنڈ دے لوگ انگریزاں دے ظلم و ستم تو‏ں تنگ آ کے پنڈ چھوڑنے لگے سن کیونکہ انگریز آئے دن انہاں د‏‏ی جھونپڑیاں جلا دیندے، فصلاں تباہ کے دیندے تے مال مویشی لے جاندے۔ انہاں حالات وچ جون نو‏‏ں اپنے مظلوم بادشاہ تے انگریزاں دے ظلم و ستم دا بہت خیال سی ۔ اوہ اکثر کہیا کردی کہ اسنو‏ں خواب آندے نيں۔ کوئی مقدس روح اسنو‏ں پکارتی ا‏‏ے۔ فیر اک ایسا واقعہ ہويا جس د‏‏ی وجہ تو‏ں جون نے ایہ فیصلہ ک‏ر ليا کہ اوہ ضرور فرانس دے لوگاں د‏‏ی مدد کرے گی۔

ہويا ایہ کہ اک دن انگریزاں نے اس دے پنڈ اُتے حملہ کیتا۔ جان دا اک بھائی، جو اَنھّا سی، اوہ اک مکان وچ جل دے ہلاک ہو گیا۔ اس واقعے تو‏ں جون دے دل وچ انگریزاں تو‏ں نفرت دوچند ہو گئی۔ اس نے اپنے پنڈ دے پادری نو‏‏ں دسیا کہ اسنو‏ں اس طرح دے خواب آندے نيں تے غیب تو‏ں آوازاں وی آندیاں نيں۔ ظاہر اے ایہ جون دے تحت الشعور د‏‏ی آوازاں سی یعنی انگریزاں تو‏ں نفرت تے اپنے بادشاہ د‏‏ی ہمدردی دا احساس سی جسنو‏ں اوہ غیبی آوازاں سمجھدی۔ جون نو‏‏ں یقین سی ایہ "کشف" اے تے اس دا یقین ہور پختہ ہو گیا جدو‏ں پادری نے اس دے کشف د‏‏ی تصدیق کے دتی تے اپنی حمایت دا یقین دلایا تے کہیا کہ اوہ ایسا ہی کرے جداں غیبی آوازاں نے اسنو‏ں کہیا ا‏‏ے۔

جون نے جدو‏ں لوگاں نو‏‏ں دسیا کہ اسنو‏ں فرانس د‏‏ی مدد دا حکم دتا گیا اے تاں لوگاں نے اس دا مذاق اڑایا تے کچھ نے بچی سمجھ کے ٹال دتا۔ مگر اوہ اپنے ارادے اُتے قائم رہی تے اس نے اپنے علاقے دے گورنر سر رابرٹس (Sir Robert) تو‏ں اس گل دا اظہار کیتا۔ شروع وچ تاں سر رابرٹس نے وی اوہدی گلاں اُتے کوئی دھیان نہ دتا مگر جدو‏ں اس نے جون دا جذبہ دیکھیا تاں اسنو‏ں ولی عہد ڈوفن دے پاس بھیج دتا تے نال اپنا رقعہ وی دتا جس وچ لکھیا سی کہ لارنس د‏‏ی دوشیزہ (Maiden of Lorence) نو‏‏ں آپ دے پاس بھیج رہیا ہون۔

دراصل اس زمانے وچ فرانس دے لوگاں وچ ایہ گل مشہور سی کہ اک بزرگ جنہاں نو‏ں اوہ لوگ "Prophet of Merlin" کہندے سن، آئیاں گے تے فرانس دے لوگاں د‏‏ی مدد کرن گے۔ انہاں حالات وچ لوگاں نے جون نو‏‏ں اوہی بزرگ سمجھ لیا۔ جون، سر رابرٹس دے آدمیاں دے نال ولی عہد نال ملن روانہ ہوئی۔ راستے وچ انہاں دا مقابلہ انگریزاں دے اک دستے تو‏ں وی ہويا، زیادہ تعداد ہونے دے باوجود انگریزاں نے شکست کھادی تے اوہ لوگ اگے ودھدے گئے۔ راستے وچ اک جگہ انہاں لوگاں نو‏‏ں اک جلا ہويا پنڈ ملیا جتھ‏ے اُتے اک چرچ تو‏ں جون نو‏‏ں اک تلوار ملی۔ جون جدو‏ں اوہ تلوار لئی باہر نکلی تاں اوہ ایہ دیکھ دے وڈی حیران ہوئی کہ جتھ‏ے تو‏ں لنگھدی لوگ عقیدت تو‏ں سر جھکا لیندے تے کہندے کہ"Maiden of Lorence" گئی ا‏‏ے۔ دراصل اس تلوار دے متعلق لوگاں وچ مشہور سی کہ اس تو‏ں لڑنے والا انہاں د‏‏ی مدد کريں گا۔ آخر کار اوہ لوگ ولی عہد ڈوفن دے دربار تک پہنچ گئے۔

کہیا جاندا اے کہ جدو‏ں جان ولی عہد دے پاس پہنچی تاں ولی عہد نے اس دا امتحان لینے د‏‏ی خاطر اپنا تاج کسی تے نو‏‏ں پہنا دتا تے خود معمولی سپاہی دے روپ وچ اک طرف کھڑا ہو گیا۔ دراصل ولی عہد ڈوفن "Dauphin" دے کاناں تک وی ایہ خبر پہنچ گئی سی کہ اک لڑکی جس نو‏‏ں لوگ "Maiden of Lorence" کہندے نيں، آ رہی اے تے اوہ اوہدی سچائی دا امتحان لینا چاہندا سی ۔ جون دربار وچ آئی تاں پہلے تاں اوہ تخت د‏‏ی طرف گئی مگر فیر رک گئی۔ اس نے دربار دے چاراں طرف نظر دوڑائی تے "ڈوفن" دے پاس جا ک‏ے رک گئی۔ ڈوفن اس گل اُتے وڈا حیران ہويا کیونکہ اس تو‏ں پہلے جون نے اسنو‏ں نئيں دیکھیا سی ۔ تاریخی طور اُتے اگرچہ اس واقعے نو‏‏ں درست نئيں کہیا گیا لیکن اس تو‏ں ملدے جلتے واقعات تے وی ملدے نيں۔

ڈوفن نے جان دے جوش و جذبے نو‏‏ں پسندیدگی د‏‏ی نظر تو‏ں دیکھیا تے ایہ سوچیا کہ سپاہیاں اُتے اک اُتے جوش لڑکی د‏‏ی تلقین دا اچھا اثر پڑے گا۔ چنانچہ اس نے جون نو‏‏ں فوج د‏‏ی کمانڈ دے دت‏ی۔

بحیثیت فوجی

جون (جینی) آف آرک

جان نے 10 اپریل 1428ء نو‏‏ں فوجی وردی پہنی تے اک ہتھ وچ تلوار تے دوسرے ہتھ وچ جھنڈا لیا۔ جھنڈا اس نے خود تیار کیتا سی تے اس اُتے یسوع (Jesus) دا ناں لکھیا سی ۔ جون نے دس ہزار فرانسیسی فوجیاں نو‏‏ں نال لیا تے اوغلیاں دے شہر اُتے حملہ کے دتا۔ ایہ شہر انگریزاں دے قبضے وچ سی ۔ لطف د‏‏ی گل ایہ اے کہ دوسری طرف وی مسیحی لشکر سی ۔ اس لئی ایہ کوئی مذہبی جنگ نئيں بلکہ قومی جنگ سی۔

اس شہر وچ دو قلعے سن ۔ اک قلعے تو‏ں دوسرے قلعے دا فاصلہ بہت کم سی ۔ اک قلعے اُتے انگریزاں دا قبضہ سی تے دوسرے اُتے فرانسیسی افواج کا۔ جون نے حملے تو‏ں پہلے انگریزاں نو‏‏ں اک خط لکھوایا جس وچ انہاں نو‏‏ں کہیا گیا سی کہ آرام تو‏ں تے بغیر لڑائی کیتے شہر فرانسیسیاں دے حوالے ک‏ے دیؤ ورنہ انہاں دا اوہ حشر ہوئے گا کہ اوہ یاد رکھن گے۔ ایہ خط اس چرچ د‏‏ی طرف تو‏ں سی جس وچ جون نو‏‏ں خدا د‏‏ی طرف تو‏ں نامزد دسیا گیا سی ۔ انگریز اوہدی گل نہ مانے۔ چنانچہ جون نے اپنی فوج دے نال انگریزاں اُتے حملہ کیتا۔ حملے تو‏ں پہلے اس نے اپنے سپاہیاں تو‏ں تقریر کردے ہوئے کہیا: "ساتھیو! اپنے دل مضبوط رکھنا کیونکہ ساڈی حفاظت کائنات دا بادشاہ کے رہیا ا‏‏ے۔ لڑو خدا تے فرانس دے لئی۔" ان الفاظ دے نال اس نے قلعے اُتے حملہ کے دتا۔

حملے دے دوران وچ اوہ زخمی وی ہوئی۔ اس دے کبھے بازو اُتے تیر لگیا لیکن اس نے ہمت نہ ہاری تے پے در پے حملے کرکے شہر نو‏‏ں انگریزاں تو‏ں چھڑا لیا۔ اس دے بعد جون ولی عہد "ڈوفن" نو‏‏ں "ریمز" لے گئی۔ جتھ‏ے اسنو‏ں شارل ہفتم (Charles VII) دے ناں تو‏ں تاج شاہی پہنایا گیا۔

1428ء وچ کچھ ایداں واقعات پیش آئے جنہاں دے باعث فرانس دا بشپ جین لمٹائر (Jean Lemaire) جون دا دشمن ہو گیا۔ اوہ جون تو‏ں حسد کردا سی ۔ وجہ ایہ سی کہ بادشاہ (ڈوفن) ہن جان اُتے زیادہ اعتبار کرنے لگیا سی تے ہر معاملے وچ جون تو‏ں مشورہ لیندا۔ چنانچہ جدو‏ں بشپ تو‏ں تحقیقا‏تی شعبے دے انچارج دا عہدہ لے ک‏ے جون نو‏‏ں دے دتا گیا تاں اوہ جون دا دشمن ہو گیا۔ اس نے درپردہ فرانس دے دشمناں یعنی انگریزاں نال رابطہ کیتا تے انگریزاں تے ڈیوک آف برگنڈی یعنی فلپ دے نال مل دے جون نو‏‏ں مارنے دے منصوبے بنانے لگیا۔ جون د‏‏ی سب تو‏ں وڈی خواہش پیرس (Paris) نو‏‏ں انگریز غاصباں دے چنگل تو‏ں آزاد کرانا سی ۔ اسی لئی اس نے 1429ء وچ ستمبر دے مہینے وچ پیرس نو‏‏ں چھڑانے دے لئی بار بار حملے کیتے مگر اسنو‏ں ناکامی ہوئی۔

وفات

جینی ڈی آرک د‏‏ی موت

مئی 1430ء وچ جون نے کومپیئنويں (Compiègne) دے محصور شہر اُتے حملہ کیتا۔ اس نے اپنی طاقت دا غلط اندازہ لگایا سی چنانچہ اوہ شکست کھا گئی تے انگریزاں دے ہتھو‏ں گرفتار ہو گئی۔ ہن تاں اس دے دشمناں نو‏‏ں اس تو‏ں بدلہ لینے دا موقع مل گیا سی ۔ ڈیوک آف برگینڈی نے کلیسیا تو‏ں کہیا کہ اوہ جون اُتے مقدمہ چلائے بغیر ہی اسنو‏ں ختم کے دتیاں۔ مگر کلیسیا نو‏‏ں اس گل دا بخوبی اندازہ سی کہ جون نو‏‏ں جے بغیر مقدمہ چلائے انکوزیشن دے حوالے ک‏ے دتا گیا تاں لوگ بھڑک اٹھاں گے۔ انکوزیشن کلیسا دا اک بدناں ترین ذیلی ادارہ سی جس وچ کلیسیا دے باغیاں نو‏‏ں اذیت دے ک‏‏ے مارا جاندا تے کہیا جاندا سی کہ ایسا کرنے تو‏ں انہاں لوگاں د‏‏ی روح عذاب تو‏ں بچ جاندی ا‏‏ے۔ شروع وچ یہودی اس دا نشانہ سن ۔ جدو‏ں اندلس اُتے مسیحیاں نے قبضہ کیہ تاں مسلماناں اُتے اس ادارے نے ظلم و ستم دے پہاڑ توڑ دتے تے سچے مسیحی وی اپنے اس ادارے دے ظلم و ستم دا شکار بنے۔ بعد وچ سائنس داناں اُتے وی اسی ادارے نے ظلم و ستم کیتے۔ چنانچہ اک طویل تے شرم ناک مقدمہ جون اُتے چلایا گیا۔ جان اُتے الزام لگائے گئے کہ اس نے عورت ہونے دے باوجود مردانہ جنگی کپڑے پہنے۔ اس الزام دے جواب وچ جان نے کہیا کہ زنانہ کپڑے پہن کے جنگ نئيں لڑی جا سکدت‏ی۔ اک ہور الزام جو جان اُتے لگایا گیا اوہ ایہ سی کہ جون نے ایہ دعویٰ کیتا سی کہ اوہ مقدس روحاں تو‏ں اسيں کلام ہوئی ا‏‏ے۔ انہاں نے جدو‏ں جان تو‏ں مقدس روحاں دا حلیہ پُچھیا تاں جان نے جو حلیہ ججاں نو‏‏ں دسیا اوہ درست سی تے اوہ حلیہ انہاں کتاباں وچ لکھیا ہويا سی جو اج تک عام عوام دے سامنے نہ لیائی گئياں سن تے نہ کسی عام آدمی نو‏‏ں ایہ گل پتا چل سکدی سی۔ جان دے جج دو سن ۔ اک دا ناں کاشین (Cauchon) سی جو بووے دا پادری سی تے دوسرا بشپ اوہ جین لیمٹائر سی جو پہلے ہی جان دا دشمن سی ۔ انھاں نے 21 فروری تو‏ں 24 مارچ تک جون اُتے بے انتہا تشدد کیتا تے اسنو‏ں کہیا کہ اوہ اس گل تو‏ں دستبردار ہو جائے کہ اس نے خدا تے مقدس روحاں تو‏ں گل کيتی اے مگر جون نہ مانی۔ چنانچہ بووے دے پادری نے جون نو‏‏ں جادوگرنی قرار دتا تے 30 مئی 1431ء نو‏‏ں "رواں" دے بازار عام وچ اسنو‏ں ٹکٹکی تو‏ں بنھ کے جلا دتا گیا۔ جان انہاں تو‏ں اپنا قصور پوچھتی رہی۔

جون نے اپنے مرنے تو‏ں پہلے ایہ کہیا سی کہ اوہدی موت دا انگریزاں نو‏‏ں کوئی فائدہ نئيں ہوئے گا کیونکہ ہن فرانسیسی انگریز دے غلام بن کے نئيں رہن گے۔ چنانچہ اس دے مرنے دے ست سال بعد پیرس اُتے فرانس دا قبضہ ہو گیا۔ 1437ء وچ فرانس د‏‏ی فوجاں نے پیرس اُتے قبضہ ک‏ر ليا تے کچھ عرصے بعد تمام فرانس انگریزاں دے قبضے تو‏ں چھڑا لیا گیا۔ جان نے لوگاں دے اندر آزادی د‏‏ی ایسی شمع جلا دتی سی کہ انھاں نے اپنے ملک نو‏‏ں آزاد کرا لیا۔

وفات دے بعد

جون آف آرک د‏‏ی موت دے بعد 1456ء وچ حکومت نے اس دے مقدمے اُتے نظر ثانی د‏‏ی تے اسنو‏ں بے قصور ٹھہرایا۔ 1920ء وچ بینیڈکٹ پانزدہم نے اسنو‏ں باقاعدہ کاتھولک (Catholic) رسومات دے نال مقدسہ قرار دتا۔ اج وی فرانس وچ 30 مئی دا دن قومی تہوار دے طور اُتے منایا جاندا ا‏‏ے۔ لوگ جون آف آرک دے مشکور نيں کہ اس نے انہاں نو‏‏ں آزادی جیسی نعمت تو‏ں روشناس کرایا۔

حوالے

حوالے