ابن ابی الخطاب

ابن ابی الخطاب

معلومات اصحاب امام
مکمل نام	محمد بن حسین بن ابی الخطاب زید زَیّات ہمدانی کوفی
کنیت	ابن ابی الخطاب
نسب	ہمدانی
صحابی	امام محمد تقی،امام علی نقی،امام حسن عسکری
کارہائے نمایاں	محدث، مؤلف
تالیفات	کتاب التوحید، کتاب المعرفة تے البداء، کتاب الامامة،..

ابن ابی الخطاب دے ناں تو‏ں معروف شخصیت دا ناں محمد بن حسین بن ابی الخطاب زید زَیّات ہمدانی کوفی (متوفی 262 ق) ا‏‏ے۔ ایہ اپنے زمانے دے شیعہ ایرانی محدث شمار ہُندے سن انہاں نو‏ں تن اماماں د‏‏ی صحبت دا شرف حاصل رہیا۔

ناں تے نسب

اوہ عبد العزیز بن المہتدی بن محمد بن عبد العزیز الاشعری القمی نو‏‏ں نواساں وچو‏ں نيں۔

کلینی (متوفی ۳۲۸ یا ۳۲۹ ق) نے اصول کافی وچ مختلف مقام اُتے "محمد بن الحسین " تے ابن قولویہ نے "محمد بن الحسین بن ابی الخطاب " ذکر کيتا ا‏‏ے۔

نجاشی نے انہاں دا نام، کنیت تے انہاں دے باپ دا ناں ایويں ذکر کيتا اے: محمد بن الحسین بن ابی الخطاب ابو جعفر الزَّیات الہمدانی"

علامہ حلّی نے وی ايس‏ے صورت وچ ذکر کيتا اے البتہ ظاہر ہُندا اے کہ "الحسین " د‏‏ی بجائے "ابی الحسین " ذکر کيتا ا‏‏ے۔ متقدمین تے متاخرین نے نجاشی د‏‏ی مانند ہی ذکر نو‏‏ں ترجیح دتی ا‏‏ے۔

صحابیت آئمہ

مامقانی نے انہاں نو‏ں امام محمد تقی(ع)، امام علی نقی(ع) تے امام حسن عسکری(ع) دے اصحاب وچ شمار کيتا ا‏‏ے۔ انہاں تو‏ں منقول روایات دا سلسلہ کدی تن یا چھ واسطےآں دے ذریعے ائمہ تو‏ں متصل ہوئے ک‏ے امیرالمومنین علی(ع) اُتے منتہی ہُندا ا‏‏ے۔

وثاقت

نجاشی انہاں د‏‏ی روایات نو‏‏ں مورد اطمینان قرار دتا اے تے انہاں نو‏ں اجلّہ محدّثین شیعہ، کثیر الروایہ، ثقہ، شناختہ شدہ تے صاحب تصنیف دے لفظاں تو‏ں یاد کيتا ا‏‏ے۔

طول عمر

کثرت روایات، انہاں د‏‏ی احادیث تے تن اماماں زمانے دے درک د‏‏ی وجہ تو‏ں بعض مآخذ وچ انہاں نو‏ں انہاں افراد وچو‏ں شمار کيتا اے جو بچپن وچ ائمہ د‏‏ی خدمت وچ رہ‏‏ے۔ آقا بزرگ تہرانی انہاں د‏‏ی عمر تقریبا سو سال ذکر کيتی ا‏‏ے۔

آثار

نجاشی نے درج ذیل آثار نو‏‏ں انہاں تو‏ں منسوب کيتا اے:

1. کتاب التوحید
2. کتاب المعرفة تے البداء
3. کتاب الرد علی اہل القدر
4. کتاب الامامة
5. کتاب اللؤلؤة
6. کتاب وصایا الائمة علیہم السّلام
7. کتاب النّوادر۔

خود ابن ابی الخطاب تو‏ں اس تو‏ں زیادہ تالیفات د‏‏ی روایت مروی ا‏‏ے۔

حوالے

منابع

• آقابزرگ، الذریعہ الی لکھتاں الشیعہ، چاپ علی نقی منزوی تے احمد منزوی، بیروت، ۱۴۰۳ق.
• ابن قولویہ، جعفر، کامل الزیارات ، کوشش عبدالحسین امینی تبریزی، نجف، ۱۳۵۶ق /۱۹۳٧م.
• حلی، حسن، کتاب الرجال ، کوشش جلال الدین حسینی ارموی، تہران، ۱۳۴۲ش.
• خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث ، بیروت، ۱۴۰۳ق /۱۹۸۳م.
• طوسی، محمد، اللسٹ ، کوشش محمود رامیار، مشہد، ۱۳۵۱ش.
• کلینی، محمد، اصول کافی ، کوشش علی اکبر غفاری، بیروت، ۱۴۰۱ق /۱۹۸۱م.
• مامقانی، عبداللہ، تتقیح المقال ، نجف، ۱۳۵۰ق /۱۹۳۱م.
• نجاشی، احمد، رجال ، بمبئی، ۱۳۱٧ق.

بیرونی ربط

• مآخذ مقالہ: دائرہ المعارف بزرگ اسلامی