ابن البناء المراکشی

ابن البناء

جم	29 یا 30 دسمبر 1256 مراکش, مراکش
وفات	31 جولائی 1321
دور	اسلامی عہدِ زریں
علاقہ	Islamic civilization
اہم موضوعات	ریاضی, فلکیات
مؤثر ابو اسحاق ابراہیم الزرقالی، Ibn Isḥāq al‐Tūnisī

ابو العباس احمد بن محمد بن عثمان الازدی المراکشی، ابن البناء دے ناں توں مشہور ہوئے کیونجے انہاں دے والد “بنا” (تعمیراندی کم کرنے والا) سن، اوہ “المراکشی” دے لقب توں وی معروف ہوئے کیونجے اوہ مراکش وچ رہے تے اوتھے ای تعلیم پائی تے اوتھے ای انتقال کیتا۔. انہاں دے بارے وچ مؤرخاں وچ اختلاف پایا جاندا اے، کدرے اُتے انہاں دی تریخِ وفات 721 ہجری درج اے تو کدرے اُتے 723 ہجری، کچھ دا خیال اے کہ اوہ غرناطہ وچ پیدا ہوئے تے کچھ لوک مراکش انہاں دی جائے پیدائش بتاندے نیں، اسی طرح انہاں دے سالِ پیدائش وچ وی اختلاف پایا جاندا اے مگر حتمی طور اُتے انہاں دا سالِ پیدائش 639 تے 656 ہجری دے درمیان کوئی سال دسیا جاندا اے۔

ابن البناء بوہت سارے علوم دے ماہر سن، لیکن ریاضی تے اس توں متعلق علوم وچ خاص شہرت پائی، اوہ اک زرخیز سائنس دان سن، انہاں نے عدد، حساب، ہندسہ، جبر تے فلکیات اُتے ستر توں ودھ کتب ورسائل لکھے جنہاں دی اکثریت ضائع ہو گئی تے مغربی سائنس دان انہاں دی مکتوبات وچوں بوہت کم مواد تلاش کر پائے، لیکن جو کر پائے اس دا زیادہ تر حصہ انہاں نے اپنی زبان وچ ترجمہ کر لیا تد انہاں اُتے انکشاف ہویا کہ حساب، جبر تے فلکیات دے بوہت سارے بنیادی نظریات دا سہرا ابن البناء دے سر جاندا اے۔

ابن البناء دی شہرت دی اک وڈی وجہ انہاں دی کتاب “کتاب تلخیص اعمال الحساب” اے جو انہاں دی مشہور تے نفیس ترین تصنیف اے، ایہ کتاب سولہواں صدی عیسوی دے اواخر تک مغرب وچ پڑھائی جاندی رہی، اس کتاب دے علاوہ ابن البناء دی جبر ومقابلہ اُتے دو تے مشہور کتاباں “کتاب الاصول والمقدمات فی الجبر والمقابلہ” تے “کتاب الجبر والمقابلہ” نوں وی نظر انداز نئی‏‏ں کیتا جاسکدا، انہاں دی ہور قابل ذکر لکھتاں وچ انہاں دا ہندسہ اُتے اک رسالہ، فلکیاندی زیچ تے “کتاب المناخ” اے جس وچ فلکی ٹیبل تے انہاں دی تیاری دے بارے وچ تفصیل توں بیان کیتا گیا اے، ابن البناء نے انیسواں تے بیسوی صدی دے سائنسداناں دی وی بھربور توجہ حاصل دی۔

حوالے