اصغر خان

اصغر خان
(اردو وچ: اصغر خان)
تفصیل= Asghar Khan (1921–2018)
جم	17 جنوری 1921   جموں
وفات	5 جنوری 2018 (97 سال)  راولپنڈی
وجہ وفات	پارکنسن دی بیماری
مدفن	ایبٹ آباد
رہائش	ایبٹ آباد
شہریت	پاکستان برطانوی ہندستان
جماعت	پاکستان تحریک انصاف
اولاد	Nasreen، Shereen، Omar and Ali Asghar
عملی زندگی
مادر علمی	رائل ائیر فورس کالج کرانویل راسٹریہ انڈین ملٹری کالج
پیشہ	عسکری مؤرخ ،  جنگ مخالف کارکن ،  فلائیٹ پائلٹ ،  سیاست دان ،  آپ بیتی نگار
مادری زبان	اردو
پیشہ ورانہ زبان	اردو
عسکری خدمات
وفاداری	India پاکستان
شاخ	British Indian Army Royal Indian Air Force پاکستان Air Force
یونٹ	9th Deccan Horse، Armored Corps
عہدہ	ایئر مارشل
کمانڈر	Pakistan Air Force Academy Deputy Commander-in-Chief of the Air Force, Air AHQ Peshawar Air Force Base No. 9 Squadron، RIAF
لڑائیاں تے جنگاں	World War II First Burma Campaign Arakan Campaign of 1942–43 Second Burma Campaign Battle of the Sittang Bend

فائل:Asghar khan.jpg

ائیر مارشل اصغر خان

پاک فضائیہ دے پہلے کمانڈر انچیف۔ 17 جنوری 1921ء نوں جموں وچ پیدا ہوئے۔ 1936ء وچ رائل انڈین ملٹری کالج ڈیرہ دون وچ تعلیم حاصل کیتی۔ 1940ء وچ گریجویشن کیتی تے اسے سال دے آخر وچ نوویں رائل دکن ہارس وچ کمشین آفسر مقرر ہوئے۔ 1941ء وچ انڈین ائیر فورس وچ چلے گئے۔ اسی سال انبالہ تے سکندر آباد توں ہوا بازی دی تربیت حاصل کیتی۔ اگلے سال نمبر 3 سکوارڈن انڈین ائر فورس پشاور وچ تعینات ہوئے۔ 1944ء وچ برما وچ بطور فلائیٹ کمانڈر خدمات انجام دتیاں تے جنگ برما وچ حصہ لیا۔ اس دے نال نال انہاں نوں جاپانی فوجی ٹھکانےآں اُتے ہوائی حملہ کرنے اُتے مامور کیتا گیا۔ 1945ء وچ سکوارڈن لیڈر بنائے گئے۔ 1946ء وچ برطانیہ گئے تے اوتھے جیٹ طیارے اڑانے دی تربیت حاصل کیتی۔ اوائل 1947ء وچ فلائنگ ٹرینگ سکول انبالہ وچ چیف فلائنگ انسٹرکٹر مقرر ہوئے۔

اوہ رائل انڈین ایرفورس دے پہلے پائلٹ سن جنہاں دے اسکواڈرن نے سانگھڑ دے علاقے مکھی وچ گوٹھ جام نواز علی اُتے پرواز کر دے ہوئے حر پناہ گزیناں دے نہتے قافلے نوں دہشت گرد سمجھ کے بمباری نئیں کیتی تے اظہارِ وجوہ دے نوٹس دا سامنا کیتا۔ اوہ رائل انڈین ایرفورس دے پہلے پائلٹ جنہاں نے جیٹ لڑاکا طیارہ گلوسٹر میٹیور اڑایا (انیس سو چھیالیس)۔ پاکستان بننے دے بعد رائل ایرفورس دے پہلے سینئر پائلٹ جنہاں نے نوویں ملک دی ایرفورس دے لئی آپٹ کیتا۔ پاکستان ایرفورس اکیڈمی رسالپور دے بانی کمانڈنٹ (مئی دو ہزار ستاراں وچ اکیڈمی دا ناں انہاں دے ناں اُتے رکھ دتا گیا)، ایر سٹاف کالج تے کالج آف ایروناٹیکل انجینیرز دا بانی، پاک فضائیہ دا پہلا ایرمارشل تے چیف (عمر چھتیس برس)۔

قیام پاکستان

قیام پاکستان دے بعد پاکستان ائیر فورس کالج رسالپور نوشہرہ نوں منظم کرنے دا فریضہ انجام دتا۔ قائداعظم رسالپور تشریف لیائے تے اصغر خان نے انہاں دا خیرمقدم کیتا۔ 1949ء وچ گروپ کپٹن بنائے گئے تے اس حیثیت توں آپریشنل پاکستان ائیر فورس دی کمان سنبھالی۔ اسے سال انہاں نوں رائل ائیر فورس سٹاف کالج برطانیہ توں اعلیٰ کارکردگی دا ایوارڈ ملیا۔ 1957ء وچ صرف 36 سال دی عمر وچ ائیر وائس مارش بنائے گئے۔ 1958ء وچ ائر مارشل ہو گئے تے 1965 وچ ریٹائر ہو گئے۔ ریٹائرمنٹ دے بعد محکمہ ہوابازی دے ناظم اعلیٰ تے پی آئی اے دے صدر نشین مقرر ہوئے۔ اسی سال سینٹو وچ فوجی مشیر بنے۔ اصغر خان نوں ہلال قائداعظم تے ہلال پاکستان دے اعزازات نال نوازا گیا۔ لیکن بعد وچ انہاں نے ایہ اعزازات واپس کر دتے سن۔

1965 دی جنگ وچ کردار

ائیرمارشل اصغر خان پاک فضائیہ دے سربراہ سن تے انہاں نے پاک فوج دے طیارے تے سازوسامان حاصل کرنے دی بھرپور تے کامیاب کوشش کیتی۔ انہاں نے پائلٹاں دی تربیت دے لئی وی بوہت محنت کیتی لیکن اپریل، مئی 1965 وچ پاکستان تے بھارت دے درمیان وچ رن آف کچھ دے تنازعے اُتے انہاں نے بھارتی فضائیہ دے سربراہ نوں فون کر کے دوناں ملکاں دی ائر فورسز نوں اس تنازعے توں دور رکھنے دا اہتمام کیتا۔ بادی النظر وچ ایہ اقدام معمولی نظر آندا اے لیکن اس نال فضائیہ دے مورال اُتے بہر طور منفی اثرات مرتب ہوئے۔ اصغر خان دے اس طرز عمل اُتے 23 جولائی 1965 نوں آنے والے ائر چیف نور خان نے شدید تنقید دی سی تے فوری طور فضائیہ نوں الرٹ اُتے ڈال کر کشمیر تے ملحقہ علاقیاں وچ پروازاں شروع کرا دتیاں سن۔ جس توں پاک فضایہ جنگ دے لئی تیار ہو گئی تے اس نے جنگ وچ بہترین مہارت دا ثبوت دتا۔

پی آئی اے دے منیجنگ ڈائریکٹر

ایوب خان نے اصغر خان نوں پی آئی اے دا مینجنگ ڈائریکٹر بنا دتا۔ انہاں دا 1965 توں 1968 دا تن سالہ دور پی آئی اے دی ’’ گولڈن ایج‘‘ کہلاندا اے۔ اس عرصے وچ پی آئی اے حادثاتی اعتبار توں دنیا دی سب توں محفوظ ایرلائن بن گئی تے پروازاں دے شیڈول تے کیبن سروس دے اعتبار توں پنج وڈیاں ایرلائنز وچ شمار ہونے لگیا۔ اصغر خان نے اس دوران وچ کمرشل پائلٹ لائسنس وی حاصل کر لیا (یعنی ایرفورس دا پہلا سابق چیف جو کمرشل پائلٹ وی سی)۔

سیاست

پی آئی اے توں سبکدوشی دے بعد اوہ 1969ء وچ سیاست دے میدان وچ وارد ہوئے تے اپنی سیاسی جماعت جسٹس پارٹی بنائی جس دا ناں 1970ء وچ بدل کے تحریک استقلال رکھ دتا گیا۔ مارچ 1969ء وچ صدر ایوب خان دے خلاف اٹھنے والی تحریک وچ بھٹو صاحب دا ساتھ دتا۔ دسمبر 1970ء دے عام انتخابات وچ راولپنڈی دے حلقے توں الیکشن لڑیا لیکن ہار گئے۔ انہاں انتخابات دے بعد بھٹو صاحب نوں ایسا عروج حاصل ہویا کہ اصغر خان دی سیاسی قد و قامت گھٹ گئی۔ بھٹو صاحب دے عہد وچ حزب اختلاف وچ رہے لیکن نہ حکومت نے نوٹس لیا نہ عوام نے۔ 1977ء دے انتخابات وچ دھاندلی دے خلاف جو احتجاجی تحریک شروع ہوئی تے اس وچ دوبارہ سیاست وچ آنے دا موقع ملیا۔ تے یوں پی این اے دی تحریک دے صف اول دے رہنما بنے۔ لیکن اس دفعہ وی اوہ سیاسی افق اُتے نمودار نہ سکے تے مارشل لا آگیا۔ ایداں بھٹو صاحب دے خلاف چلائی جانے والی تحریک توں اک آمر فیض یاب ہویا۔

مارشل لا

جنرل ضیاء الحق دے عہد وچ حکومت دے اوائل برساں وچ اصغر نظر بند رہے۔ 1981ء وچ پاکستان قومی اتحاد توں علیحدگی اختیار کرکے بحالی جمہوریت دی تحریک ایم آر ڈی وچ شرکت کیتی تے 1986ء وچ اسنوں وی چھڈ دتا۔ 1987ء وچ کابل گئے تے افغانستان دی کمونسٹ حکومت نال مذاکرات کیتے۔ انہاں دا خیال سی کہ افغانستان وچ روس توں طویل فوجی مسابقت پاکستان دے مفادات وچ نئیں۔ 1988ء دے انتخاب وچ تحریک استقلال نے قومی اسمبلی جاں کسے وی صوبائی اسمبلی توں اک وی سیٹ نئیں ملی تے ایہی حال بعد وچ آنے والے انتخابات وچ رہیا۔ لیکن اس دے باوجود انہاں دے اخلاص تے بے غرضی دی وجہ توں پاکستانی سیاست وچ انہاں نوں عزت دی نگاہ نال دیکھیا جاندا اے۔ صدر پرویز مشرف دے دور وچ انہاں دے صاحبزادے عمر اصغر خان نوں مشرف نے اپنی کابینہ وچ شامل کیتا۔ لیکن عمر اصغر خان پراسرار طور اُتے اپنے گھر وچ مردہ پائے گئے۔ انہاں نے خود کشی کیتی جاں انہاں قتل کیتا گیا اس دا اج تک معلوم نئیں ہو سکیا۔ تساں 5 جنوری 2018 نوں طویل علالت دے بعد وفات پا گئے

متنازع بیانات

اوہ 65 دی جنگ نوں اک عظیم الشان فتح نئیں مندے سن۔ اوہ پہلے سیاست داں سن جنھاں نے کہیا کہ اساں نے ایہ جنگ نئیں جِتی بلکہ ایوب خان، بھٹو تے عزیز احمد وغیرہ دے ٹولے نے سانوں اس جنگ دے تالاب وچ دھکہ دتا سی (بعد ازاں دو ہزار گیارہ وچ اک ٹی وی انٹرویو وچ انھاں نے کہیا کہ انیس سو اڑتالیس دی جنگِ کشمیر توں انیس سو ننانوے دی گارگل لڑائی تک ماسوائے اکہتر دی جنگ جِنی وی جنگاں ہوئیاں انہاں وچ پہل پاکستان ولوں ہوئی)۔

حوالے

باہرلےجوڑ

• سالار فضائیہ اصغر خان دی سوانح حیات Archived 2010-03-14 at the وے بیک مشین
• اصغر خان دے بارے وچ ہور معلومات
• Bio of Air Marshal Asghar Khan Archived 2010-03-14 at the وے بیک مشین
• Biography of Asghar Khan
• "State funeral prayer for Air Marshal Asghar Khan offered in Rawalpindi - BOL News"۔ 5 January 2018 

فوجی دفاتر
پیشرو آرتھر مکڈونلڈ	چیف آف ایئر سٹاف پاک فضائیہ 1957–1965	جانشین نور خان