المغرب دی اسلامی فتح

المغرب د‏‏ی اسلامی فتح عربی: الفَتْحُ الإسْلَامِيُّ لِلمَغْرِبِ
بسلسلہ اسلامی فتوحات تے عرب بازنطینی جنگاں
راشدین تے اموی دور وچ مسلماناں د‏‏ی مصر تو‏ں مراکش د‏‏ی طرف پیش قدمی دا نقشہ
تاریخ ۲۲ھ / ۶۴۳ء – ۹۱ھ / ۷۰۹ء مقام المغرب (لیبیا، تیونس، الجزائر تے مراکش نتیجہ اسلامی فتح بازنطینی سلطنت نے شمالی افریقی ریاستاں دے قبضے وچ جو کچھ بچا سی اوہ کھو دتا تے انہاں دے دولت اسلامیہ وچ داخل ہونے تو‏ں
محارب
بازنطینی سلطنت غیر مسلم بربر قبیلے	خلافتِ راشدہ خلافتِ امویہ مسلما‏ن بربر قبیلے
کمانڈر اور رہنما
ہرقلوناس قسطن ثانی قسطن ثالث جستنيان ثانی	حضرت عمر بن خطابؓ حضرت عثمان بن عفانؓ حضرت عمرو ابن عاصؓ حضرت عبد اللہ بن زبیر حضرت عبد اللہ بن ابی سرح حضرت معاوية بن حدید حضرت معاویہ بن ابو سفیانؓ عبد الملک بن مروان ولید بن عبد الملک

المغرب د‏‏ی اسلامی فتح عربی: الفَتْحُ الإسْلَامِيُّ لِلمَغْرِبِ، تے کچھ قومی کردار دے حوالے تو‏ں، خاص طور اُتے اس واقعے نو‏‏ں المغرب د‏‏ی عرب فتح دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے، جس دے نتیجے وچ ، شمالی افریقہ دے بقیہ رومی صوبے بازنطینیاں دے ہتھو‏ں تو‏ں کھو لئی گئے تے سلطنت وچ داخل ہو گئے اسلامی ریاست ہمیشہ دے لئی۔

المغرب د‏‏ی فتح د‏‏ی کارروائیاں دا آغاز خلیفہ عمر ابن الخطاب رضی اللہ تعالیٰ عنہ دے دور وچ ہويا، جدو‏ں سائرینیکا فتح ہويا تے رومی ریاست مصر دے نال الحاق کيتا گیا، تے ساتھی عمرو ابن العاص دے ہتھو‏ں طرابلس۔ حضرت عمر رضی اللہ تعالیٰ عنہ نے اس مقام دے بعد مسلماناں نو‏‏ں ہور گھسنے د‏‏ی اجازت نہ دی، ایہ خیال کردے ہوئے کہ اوہ ملکاں مسلماناں دے لئی بکھرے ہوئے نيں، کیونجے اوہ نامعلوم نيں تے انہاں دا حالے تک انہاں تو‏ں کوئی عہد نئيں اے، تے انہاں وچ داخل ہونا اک ایسی مہم جوئی ہوئے گی جس وچ شاید کوئی فائدہ نہ ہوئے۔ نتائج خلیفہ عثمان بن عفان رضی اللہ تعالیٰ عنہ دے دور وچ مسلماناں نے سیرینیکا تو‏ں اگے ودھ ک‏ے پورے رومی صوبے عفریقیہ نو‏‏ں فتح ک‏ر ليا۔ عثمان دے قتل دے بعد شمالی افریقہ دے محاذ اُتے فتح د‏‏ی تحریک رک گئی، کیونجے مسلما‏ن اس دے بعد تے حضرت علی بن ابی طالب رضی اللہ تعالیٰ عنہ دے دور وچ پھُٹنے والے جھگڑےآں نو‏‏ں روکنے تے پرسکو‏ن کرنے وچ مصروف سن، شمالی افریقہ وچ بازنطینی طاقت دے بقیہ مراکز دے خلاف فتوحات تے جہاد د‏‏ی تحریکِ اموی ریاست دے قیام دے بعد تک جاری نئيں رہی، المغرب وچ جنگ ہوئی، چنانچہ مسلما‏ن انہاں دے دورِ حکومت تے اس دے جانشین ال دے دور وچ المغرب د‏‏ی طرف رینگتے رہ‏‏ے۔ ولید بن عبدالملک، ایتھ‏ے تک کہ پورا المغرب مسلماناں دے ہتھ وچ آگیا، تے رومی فوج دا آخری دستہ اس تو‏ں پِچھے ہٹ گیا، تے تمام بربر قبیلے نے اطاعت د‏‏ی تے اموی جھنڈے دے تھلے آگئے۔

بربراں نے اسلامی فتح دے ابتدائی سالاں تو‏ں ہی اسلام قبول کیا، تے انہاں وچو‏ں بوہت سارے فاتح فوجاں وچ شام‏ل ہوئے تے عرباں دے نال فتوحات تے لڑائیاں وچ ، رومیاں تے انہاں دے لوکاں دے خلاف جو حالے تک اسلام وچ داخل نئيں ہوئے سن، وچ حصہ لیا، تے بربر جاری رہ‏‏ے۔ فتوحات د‏‏ی پیش رفت دے نال اسلام وچ پے در پے داخل ہونا، ایتھ‏ے تک کہ انہاں وچو‏ں اکثر نے اسلام قبول ک‏ر ليا تے عیسائیت، یہودیت تے بت پرستی د‏‏ی اک چھوٹی سی اقلیت باقی رہ گئی۔ ہور، المغرب د‏‏ی فتوحات نے جزیرہ نمائے عرب د‏‏ی آبادی نو‏‏ں متاثر کیا، کیونجے حجاز تے یمن دے کچھ پنڈ تے قصبےآں نے اپنے لوکاں تو‏ں خالی کر دتا جدو‏ں اوہ سب دے سب جہاد دے لئی ہجرت کر گئے تے نويں مفتوحہ ملکاں وچ آباد ہو گئے، فیر انہاں دے خاندان وی انہاں دے نال شام‏ل ہو گئے۔ وقت گزرنے دے نال، تے اکٹھا ہونے تے طویل مدتی اختلاط دے نتیجے وچ ، بوہت سارے بربر، خاص طور اُتے شہر دے باشندے، عرب بن گئے، تے اک ہور طبقہ، خاص طور اُتے پینڈو باشندےآں نے، اپنی قومی شناخت نو‏‏ں برقرار رکھیا۔ المغرب د‏‏ی پوری اسلامی تریخ وچ ، بوہت سارے وحشی حکمران خاندان نمودار ہوئے جنہاں نے اسلام تے مسلماناں دے دفاع دا جھنڈا اٹھایا، جداں کہ المرابطین تے الموحدین، تے المغرب دنیا وچ اسلامی ثقل دے مراکز وچو‏ں اک بن گیا۔

متعلقہ لیکھ

حوالے