سعودی عرب وچ سوانیاں
جنسی عدم مساوات دا اشاریہ[۲] | |
---|---|
قدر | 0.284 (2014) |
صفبندی | 39th out of 188 |
مادرانہ اموات (per 100,000) | 12 (2015)[۱] |
پارلیمان وچ خواتین | 19.9% (2016) |
25 توں اُتے خواتین جنہاں نے ثانوی تعلیم حاصل کيتی | 72.8% (2017) |
ملازمتاں وچ خواتین | 34.4% in 2019 |
Global Gender Gap Index[۳] | |
قدر | 0.590 (2018) |
صفبندی | 141st out of 144 |
مضامین بسلسلہ |
معاشرے وچ سوانیاں |
---|
|
سعودی عرب وچ خواتین (انگریزی: Women in Saudi Arabia) قدیم دور وچ بوہت گھٹ حقوق رکھدیاں سن۔ انہاں نوں گھر توں باہر نلنے، کوئی اہم معاملت طے کرنے تے کھیل کود وچ کِسے اک مرد محرم دا لازمًا سہارا لینا پڑدا سی۔ عورتاں نوں گڈیاں دے چلانے توں وی روکیا جاندا سی۔ اس طرح توں کئئ گلاں دی قانونًا اجازت نئيں سی، تے جو خواتین خلاف ورزی کردی ہوئی پائی جاندیاں سن، انہاں نوں سخت سزاواں دتی جاندی سی۔ اُتے موجودہ طور اُتے صورت حال بدل چکی اے۔ جدید سعودی عرب وچ عورتاں اکیلی گھوم فیر سکدیاں نيں۔ اوہ اپنے معاملات خود طے کر سکدیاں نيں۔ انہاں اُتے کھیل کود دی بندشاں نئيں اے۔ اس دے علاوہ جدید سعودی عرب وچ کئی تے انقلابی تبدیلیاں لیائی جا رہیاں نيں، جنہاں دا مقصد سعودی خواتین نوں ہور با اختیار بنانا اے۔
ویہويں صدی دے آخر تے اکیہويں صدی دے اوائل دے دوران ، شرعی قانون دی سخت ترجمانی تے اس دے اطلاق دی وجہ توں اس دے بوہت سارے پڑوسی ملکاں وچ سوانیاں دے حقوق دے مقابلے وچ سعودی عرب وچ سوانیاں دے حقوق سخت حد تک محدود ہوگئے نيں۔ ورلڈ اکنامک فورم دی 2016 دی عالمی صنف گیپ رپورٹ نے صنفی مساوات دے لئی 144 ملکاں وچوں سعودی عرب نوں 141 درجہ دتا ،[۴] 2015 وچ 145 وچوں 134 تھا.[۵] اقوام متحدہ دی اقتصادی تے سماجی کونسل (ای سی او ایس او سی او سی) نے سعودی عرب نوں 2018–2022 دے لئی سوانیاں دی حیثیت توں متعلق امریکی کمیشن دے لئی منتخب کيتا ، جس اُتے عالمی برادری دی جانب توں وسیع پیمانے اُتے تنقید کيتی گئی سی۔[۶][۷] سعودی عرب وچ سوانیاں نے 2015 تک ملک دی 13 فیصد افرادی قوت دی تشکیل دی سی۔[۸] 2019[۹] وچ ، سعودی عرب دی مقامی ملازمت وچ 34.4٪ سوانیاں سن۔[۱۰]
سعودی عرب وچ سوانیاں دے حقوق دی تعریف کرنے والے عوامل وچوں سرکاری قوانین ، سنی اسلام دے حنبلی تے وہابی اسکول تے جزیرہ نما عرب دے روايتی رواج وی نيں۔[۱۱] سوانیاں نے تحریک چلانے دے لئی سوانیاں دے نال اپنے حقوق دے لئی مہم چلائی[۱۲] تے مردانہ سرپرستی دے خلاف مہم ،[۱۳][۱۴] جس دی وجہ توں اکیہويں صدی دے دوسرے عشرے وچ انہاں دی حیثیت وچ بہتری آئی۔
سوانیاں نوں پہلے تمام انتخابات وچ ووٹ ڈالنے یا کسی سیاسی عہدے اُتے منتخب ہونے توں منع کيتا گیا سی ، لیکن 2011 وچ شاہ عبداللہ نے سوانیاں نوں 2015 دے بلدیاتی انتخابات وچ ووٹ ڈالنے تے مشاورتی اسمبلی وچ مقرر کرنے دی اجازت دتی سی۔ [۱۵] 2011 وچ ، سعودی عرب وچ مرد سوانیاں دے مقابلے وچ زیادہ سوانیاں یونیورسٹی توں فارغ التحصیل سن ، [۱۶] تے سوانیاں دی خواندگی دا تخمینہ 91٪ سی ، جو کہ حالے وی مرد خواندگی توں کم اے ، 40 سال پہلے توں کدرے زیادہ سی۔ 2013 وچ ، سعودی سوانیاں وچ پہلی شادی دی اوسط عمر 25 سال سی۔[۱۷][۱۸][۱۹] 2017 وچ ، شاہ سلمان نے حکم دتا کہ سوانیاں نوں کسی سرپرست دی اجازت دے بغیر سرکاری خدمات جداں تعلیم تے صحت دی دیکھ بھال تک رسائی دی اجازت دتی جائے۔[۲۰] انہاں نے اک حکم نامہ وی جاری کيتا جس وچ سوانیاں نوں ڈرائیونگ کرنے دی اجازت دتی گئی ، تے سوانیاں ڈرائیوراں اُتے دنیا دی واحد پابندی ختم کردتی گئی۔[۲۱] 2018 وچ ، سوانیاں دی افرادی قوت دی فیصد 20.2٪ تک پہنچ گئی۔[۲۲]سرپرستی تے طلاق دے قوانین دی وجہ توں ، بہت ساری سوانیاں نوں پہلے پتہ نئيں سی جدوں انہاں دے شوہراں نے انہاں توں طلاق لی سی۔ اس توں اکثر الجھناں پیدا ہُندیاں نيں تے ایتھے تک کہ بے گھر ہوجاندے نيں۔ جنوری 2019 وچ ، سعودی سپریم کورٹ نے اک قانون جاری کيتا سی جس وچ سرکاری طور اُتے طلاق لینے اُتے سوانیاں نوں عدالت توں ٹیکسٹ میسج وصول کرنے دی ضرورت ہُندی سی۔[۲۳] ہور ایہ کہ ، 1 اگست 2019 نوں نويں قوانین جاری کیتے گئے ، جس وچ سوانیاں نوں طلاق یا شادی دا اندراج کرنے تے اپنے سرپرست دی اجازت دی ضرورت دے بغیر سرکاری دستاویزات دے لئی درخواست دینے دا حق دتا گیا سی۔[۲۴][۲۵]
2019 دے جی 20 اجلاس وچ ، سعودی عرب نے سوانیاں نوں بااختیار بنانے دے اقدام وچ حصہ لیا جس دا مقصد مرد تے عورت دے وچکار تنخواہاں دے فرق نوں کم کرنے دے نال نال چھوٹے کاروبار وچ سوانیاں دی شرکت کيتی حمایت کرنا اے۔[۲۶]
یکم اگست 2019 نوں ، سعودی سرکاری گزٹ ام القراء وچ اک شاہی فرمان شائع ہويا جس دے تحت سعودی سوانیاں اُتے سفری پابندیاں نوں کم کيتا جائے گا۔ اس فرمان وچ آزادی دے کئی ہور اقدامات وی شامل سن ۔[۲۷][۲۸] سعودی عرب دی وزارت اطلاعات دے مطابق ، نويں قوانین اگست 2019 دے آخر وچ لاگو ہون گے۔[۲۹]
سن 2019 وچ ، سعودی عرب دی حکومت نے کہیا کہ سوانیاں فوج وچ اعلیٰ افسر دے کم کرنا شروع کرسکدیاں نيں۔[۳۰]
2020 وچ ، سعودی عرب نوں کم دے موقع اُتے سوانیاں دے حقوق اُتے اک اعلیٰ اصلاح کار دے طور اُتے درج کيتا گیا۔ عالمی بینک دے مطابق ، سعودی عرب نے 2017 دے بعد توں نقل و حرکت ، جنسی طور اُتے ہراساں کرنے ، پنشن تے کم دی جگہ دے حقوق اُتے اثر انداز ہونے والی نمایاں بہتری لیائی اے۔ [۳۱][۳۲]
انقلابی اصلاحات
[سودھو]جدید سعودی عرب دے تحت خواتین بچے دی پیدائش، شادی یا طلاق نوں رجسٹر کرا سکدیاں نيں تے اس دے علاوہ انہاں نوں خاندان توں متعلق دستاویزات جاری دی جا سکدیاں نيں۔ نال ہی اوہ کم عمر بچےآں دی سرپرست وی بن سکدیاں نيں۔ اوہ خواتین دے لئی ملازمتاں دے مواقع وی پیدا کر سکدیاں نيں۔[۳۳]
سعودی عرب دے اک شاہی فرمان دے مطابق ہن مملکت دیاں عورتاں نوں بیرونِ ملک سفر دے لئی کسی محرم یا مرد نگران دی اجازت دی ضرورت نئيں ہوئے گی۔ اک اعلان دے مطابق 21 برس توں ودھ عمر دی کوئی وی خاتون اپنے مرد نگراں دی اجازت دے بغیر پاسپورٹ دے لئی درخواست جمع کروا سکدی اے۔[۳۴]
پس منظر
[سودھو]سعودی معاشرے وچ صنفی کردار مقامی سبھیاچار تے شریعت (اسلامی قانون) دی تشریح توں سامنے آندے نيں۔ شریعت دا قانون ، یا الہی مرضی قرآن مجید تے حدیث دی تشریح (محمد دی زندگی دے اقوال تے انہاں دا محاسب) دے ذریعے اسکالرز دے ذریعہ اخذ کيتا گیا اے۔ سعودی سبھیاچار وچ ، شریعت دی ترجمانی اک سخت سنی اسلام دے مطابق کيتی گئی اے جسنوں سلف (راستباز پیشرو) یا وہابیت دی راہ دے طور اُتے جانیا جاندا اے۔ ایہ قانون زیادہ تر غیر تحریری اے ، جس وچ ججاں نوں اہم صوابدیدی طاقت حاصل اے جو اوہ عام طور اُتے قبائلی روایات دے حق وچ استعمال کردے نيں۔[۳۵]
تعلیم
[سودھو]سوانیاں دی خواندگی دا تخمینہ 91٪ اے ، جو مرداں دی نسبت بہت پِچھے نئيں اے۔[۳۶] اس دے برعکس ، 1970 وچ ، مرداں دی 15٪ دے مقابلے وچ صرف 2٪ سوانیاں خواندہ سن۔[۳۷] مرداں دی نسبت زیادہ سوانیاں سیکنڈری تے ترتیری تعلیم حاصل کردیاں نيں[۳۸] سعودی عرب وچ یونیورسٹی توں فارغ التحصیل ہونے والے تمام فارغ التحصیل طلباء وچوں سعودی سوانیاں نيں ،[۳۹] تے کم کرنے والی سوانیاں وچوں50٪ کالج تعلیم رکھدے نيں ، جدوں کہ اس وچ کم کرنے والے مرداں وچوں نيں (2015 تک سوانیاں افرادی قوت وچ صرف 13 فیصد نيں۔) سنہ 2019 تک ، سعودی سوانیاں آبائی ورک فورس دا 34.4٪ حصہ بناندی نيں۔[۴۰] مغربی ملکاں دے مقابلے وچ یونیورسٹیاں توں فارغ التحصیل سعودی سوانیاں دا تناسب زیادہ اے۔[۴۱]
تعلیم دا معیار مرداں دے مقابلے سوانیاں دے لئی کم اے۔ نصاب تے نصابی کتاباں نوں کثرت توں اپ ڈیٹ کيتا جاندا اے ، تے استاداں کم تعلیم یافتہ ہُندے نيں۔ اعلیٰ سطح اُتے ، مرداں وچ تحقیق دے لئی بہتر سہولیات موجود نيں۔[۴۲][۴۳]
سرکاری تعلیمی پالیسیاں وچوں اک "اک خدا اُتے اعتقاد ، اسلام نوں طرز زندگی تے محمد نوں خدا دے رسول دی حیثیت توں فروغ دینا اے۔" سرکاری پالیسی وچ بالخصوص لڑکیوں دی تعلیم وچ مذہب اُتے زور دتا گیا اے: "اک لڑکی نوں تعلیم دینے دا مقصد اسنوں مناسب اسلامی طریقے توں اگے بڑھانا اے تاکہ زندگی وچ اپنا فرض نبھا سکے ، اک مثالی تے کامیاب گھریلو سواݨی تے اچھی ماں بننے دے لئی تیار ہوئے۔ ایسی چیزاں کرن جو اس دی فطرت دے مطابق ہاں جداں تعلیم ، نرسنگ تے طبی علاج۔ " اس پالیسی وچ "اسلامی قوانین دی روشنی وچ مرداں دے نال برابری اُتے مناسب تعلیم حاصل کرنے دے سوانیاں دے حق دی وی وضاحت کيتی گئی اے۔" [۴۴]
سعودی سوانیاں اکثر سوانیاں نوں حقوق دی اصلاحات دے تعلیم نوں سب توں اہم شعبے دے طور اُتے متعین کردیاں نيں۔
کھیل دی آزادی
[سودھو]سعودی عرب دی تریخ وچ 2019ء وچ خواتین دی کشتی دا پہلا مقابلہ کھیلا گیا۔ حکومت دا ایہ فیصلہ، ملک وچ تفریح اُتے لگی پابندیاں وچ نرمی برتنے دی طرف اک نواں قدم اے۔ ریاض وچ ہونے والا ایہ میچ ڈبلیو ڈبلیو ای دیاں عورتاں سپر اسٹارز ناٹالیا نیڈہارٹ تے لیسی ایوینز دے درمیان وچ ہويا۔[۴۵]
2019ء وچ سعودی حکومت نے خواتین نوں پہلی مرتبہ تاش دے ہونے والے مقابلاں وچ شرکت کيتی اجازت وی دے دی۔[۴۶]
سگریٹ نوشی دی اجازت
[سودھو]سعودی خواتین نوں سگریٹ نوشی دی اجازت وی مل گئی تے ہن اوہ آزادی توں سگریٹ نوشی کررہیاں نيں۔ریسٹورنٹ وچ کھلے عام سگریٹ نوشی کردی خواتین دا اظہار مسرت کيتا اے ۔ویہويں صدی دی یورپی خواتین دی طرح سعودی خواتین وچ اصلاحات دے نتیجے وچ ملنے والی رعایتاں دے بعد خاص طور اُتے کھلے عام سگریٹ نوشی شروع کر دتی اے۔ کئی خواتین ای سگریٹ دے نال نال شیشے دا وی لطف اٹھاندی نيں۔ یورپ وچ سگریٹ نوشی نوں نسائی آزادی دی علامت دے طور اُتے لیا گیا سی۔[۴۷]
ہور ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ https://www.unwatch.org/going-viral-u-n-elects-saudi-arabia-womens-rights-commission-exposed-un-watch/
- ↑ https://www.unwatch.org/no-joke-u-n-elects-saudi-arabia-womens-rights-commission/
- ↑ http://english.alarabiya.net/en/News/middle-east/2015/02/10/Women-constitute-13-of-Saudi-workforce-stats-agency.html
- ↑ https://web.archive.org/web/20150708101459/http://www.saudigazette.com.sa/index.cfm?method=home.regcon&contentid=20150210233289
- ↑ https://www.stats.gov.sa/sites/default/files/labor_force_survy_en_06-10-2019.pdf
- ↑ http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd/cstdy:@field%28DOCID+sa0038%29
- ↑ https://www.hrw.org/report/2016/07/16/boxed/women-and-saudi-arabias-male-guardianship-system
- ↑ http://edition.cnn.com/2009/WORLD/meast/07/10/women.saudi/index.html
- ↑ https://www.theguardian.com/world/2016/sep/26/saudi-arabia-protest-petition-end-guardianship-law-women
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ http://www.arabnews.com/saudi-women-no-longer-confined-their-conventional-roles
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ http://www.newsweek.com/saudi-arabias-king-salman-loosens-guardianship-system-595242
- ↑ https://www.cnn.com/2018/06/23/middleeast/saudi-women-driving-ban-lifts-intl/index.html
- ↑ https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2019-05-24/saudi-arabia-s-ambitious-housing-goals-needs-empowered-women
- ↑ https://time.com/5495156/saudi-arabia-divorce-text-message/
- ↑ https://www.theguardian.com/world/2019/aug/03/we-feel-empowered-saudi-women-relish-new-freedoms
- ↑ https://nation.com.pk/02-Aug-2019/saudi-arabia-to-allow-adult-women-to-travel-register-divorce
- ↑ http://www.arabnews.com/node/1518226/saudi-arabia
- ↑ https://www.bbc.com/news/world-middle-east-49201019
- ↑ https://www.theguardian.com/world/2019/aug/01/saudi-women-can-now-travel-without-a-male-guardian-reports-say
- ↑ https://www.cnn.com/2019/08/02/middleeast/saudi-women-travel-passport-intl-hnk/index.html
- ↑ https://web.archive.org/web/20191006140943/https://www.khaleejtimes.com/region/saudi-arabia/saudi-women-can-now-join-the-armed-forces
- ↑ https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/32639/9781464815324.pdf?sequence=3&isAllowed=y
- ↑ https://www.reuters.com/article/us-global-women-work-trfn-idUSKBN1ZD2NV
- ↑ سعودی عرب: خواتین نوں ہور حقوق مل گئے
- ↑ سعودی عرب وچ پہلی بار خواتین نوں مرد دی اجازت دے بغیر پاسپورٹ بنوانے دا اختیار
- ↑ http://www2.ohchr.org/english/bodies/hrcouncil/docs/11session/A.HRC.11.6.Add.3_en.pdf
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ http://countrystudies.us/saudi-arabia/
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ https://www.stats.gov.sa/sites/default/files/labor_force_survy_en_06-10-2019.pdf
- ↑ https://web.archive.org/web/20130731001505/http://www.saudigazette.com.sa/index.cfm?method=home.regcon&contentid=20120818133477
- ↑ http://epaa.asu.edu/ojs/article/viewFile/183/309
- ↑ http://www.ameinfo.com/199773.html
- ↑ http://countrystudies.us/saudi-arabia/
- ↑ سعودی عرب وچ خواتین دا پہلا ریسلنگ میچ
- ↑ سعودی عرب وچ عورتاں نوں تاش کھیلنے دی اجازت مل گئی
- ↑ سعودی عرب وچ وی تبدیلی، خواتین نوں سگریٹ نوشی دی وی اجازت مل گئی
|