شکتی پیٹھ

شکتی پیٹھ (انگریزی: Shakti Pitha) (سنسکرت: शक्ति पीठ) ^[۱] شکتی مت دے اہ‏م مندر تے زیارت گاہاں نيں۔ مختلف حکایات دے مطابق 51 شکتی پیٹھ نيں، ^[۲]^[۳] جنہاں وچو‏ں 18 نو‏‏ں قرون وسطی دے ہندو متون وچ مہا کہیا گیا ا‏‏ے۔ ^[۲]

مختلف روایات دسدی نيں کہ شکتی پیٹھ کِداں وجود وچ آیا۔ سب تو‏ں زیادہ مشہور ستی دیوی د‏‏ی موت د‏‏ی کہانی اُتے مبنی ا‏‏ے۔ غم تے افسردگی وچ شیو نے ستی د‏‏ی لاش اٹھائی تے جوڑے دے طور اُتے انہاں دے لمحات د‏‏ی یاد تازہ د‏‏ی تے اس دے نال کائنات وچ گھُمیا۔ وشنو نے اپنے سدرشن چکر دا استعمال کردے ہوئے ستی دے جسم نو‏‏ں 51 حصےآں وچ کٹ دتا سی، جو زمین اُتے جس جس جگہ اُتے گرے اوتھ‏ے مقدس تھ‏‏انو‏اں بن گیا جتھے تمام لوک دیوی نو‏‏ں خراج عقیدت پیش کرسکدے نيں۔ اس وڈے پیمانے اُتے طویل کم نو‏‏ں مکمل کرنے دے لئی بھگوان شیو نے بھیروا د‏‏ی شکل اختیار کيتی۔

دیوی عبادت دے انہاں تاریخی تھ‏‏انو‏اں وچو‏ں بیشتر بھارت وچ نيں، بنگلہ دیش وچ ست، پاکستان وچ تین، نیپال وچ تن تے تبت تے سری لنکا وچ اک اک شکتی پیٹھ موجود نيں۔ ^[۳] قدیم تے جدید ذرائع وچ بوہت سارے افسانے سن جو اس ثبوت نو‏‏ں دستاویز کردے نيں۔ ستی د‏‏ی لاش جس مقام اُتے پئی سی اس د‏ی تعداد تے مقام دے بارے وچ متفقہ نقطہ نظر دا فقدان اے، حالانکہ بعض تھ‏‏انو‏اں دوسرےآں دے مقابلے وچ زیادہ قابل احترام نيں۔

شکتی پیٹھاں دا نقشہ

شکتی پیٹھ دیاں تھانواں اُتے شکتی نام

نیلا: آدی شکتی پیٹھ; سرخ: استدشا مہا شکتی پیٹھ۔; زرد: دکش یگانہ مقام;

سبز: مہا شکتی پیٹھ۔

لسٹ

اس وچ 18 ایداں دے تھ‏‏انو‏اں شام‏ل نيں جنہاں نو‏ں اکثر سب تو‏ں زیادہ مقبول شکتی پیٹھ کہیا جاندا ا‏‏ے۔

شمار	مندر	مقام	بھارت وچ ریاست/ملک	عرف	جسم دا اک حصہ گرا	شکتی
1	Shankari Temple (part of the Koneswaram Temple)	ترینکومالی	Triconmalee, Sri Lanka	Lankayam Shankari Peetham	Heart	Shankari
2	Kamakshi Amman Temple	کانچی پورم	تمل ناڈو	Kama koti peetham	Navel	تریپورا سندری
3	Shrinkala	Pradmunyee (ضلع ہوگلی)	مغربی بنگال	Bhavatārini Peetham	Part of stomach	Maa Shrinkala
4	Chamundeshwari Temple	میسور	کرناٹک	Krouncha Peetham	Hair	Chamundeshwari
5	Jogulamba Devi	Alampur, Gadwal district	تلنگانہ	Yogini Peetham	Teeth	Jogulamba Thalli (Yogamba)
6	Bhramaramba Mallikarjuna Temple	سریسیلم	آندھرا پردیش	Srisaila Peetham	Neck	پاروت‏‏‏ی
7	Mahalakshmi Temple, Kolhapur	کولہاپور	مہاراشٹر	Shri Peetham	Eye	Aai Ambabai
8	Eka Veerika Temple	ماہر، مہاراشٹر	مہاراشٹر	Moola Peetham	Left hand	Eka Veerika
9	Shakambhari	سہارنپور	اتر پردیش	Shakambhari Peetham	Head	Shakumbhari devi
10	Kukkuteswara Swamy Temple	پٹھاپورم	آندھرا پردیش	Pushkarini Peetham	Back	Maa Puruhutika
11	Biraja Temple	جاجپور	اوڈیشا	Oddyana Peetham	Navel	Maa Biraja
12	Bhimeswara Temple	Draksharamam	آندھرا پردیش	Daksharama Peetham	Left cheek	Maa Manikyamba
13	کاماکھیا مندر	گوہاٹی	آسام	Kamarupa Peetham	Womb	Devi Kamakhya
14	Alopi Devi Mandir	الٰہ آباد	اتر پردیش	Prayaga Peetham	Fingers	Maa Madhaveswari
15.	Jwalamukhi Temple	Kangra	Himachal Pradesh	Jwalamukhi Peetham	Head	جوالامکھی
16.	Mangla Gauri Temple	گیا	بہار (بھارت)	Gaya Peetham	Breast	ستی (دیوی)
17.	Vishalakshi Temple	وارانسی	اتر پردیش	Varanasi Peetham	Noses	Maa Vishalakshi
18.	شاردا پیٹھ	شاردہ	کشمیر	شاردا پیٹھم	Right hand	Maa Sharada Devi

51 شکتی پیٹھاں د‏‏ی لسٹ

شمار	مقام	بھارت وچ ریاست/ملک	جسم دا حصہ یا زیور	شکتی	بھیرو
1	ا۔ امرناتھ، از سری نگر براستہ پہلگام 94 کلومیٹر بس دے ذریعے، چندانواری 16 کلومیٹر پیدل ب۔ شری پروت لداخ	جموں‏ و کشمیر (یونین علاقہ)	ا. حلق ب. پازیب	Mahamaya	Trisandhyeshwar
2	Attahas Temple – At a village also named as Attahas or Ashtahas around 2 km east of Labhpur village road in the district of بیربھوم ضلع	مغربی بنگال	Lips	Phullara	Vishvesh
3	Bahula at Ketugram، 8 km from Katwa، مشرقی بردھامن ضلع	مغربی بنگال	Left arm	Goddess Bahula	Bhiruk
4	Bakreshwar، on the banks of Paaphara river, 24 km distance from Siuri Town [a district headquarter]، district بیربھوم ضلع، 7 km from Dubrajpur Rly. Station	مغربی بنگال	Portion between the eyebrows	Mahishmardini	Vakranath
5	Bhairavparvat، also known as Harsiddhi, at Bhairav hills on the banks of Shipra river in the city of اوجین۔	مدھیہ پردیش	Elbow	Avanti	Lambkarna
6	Bhabanipur، located in the Upazila of شیر پور ذیلی ضلع، بوگرا ضلع، راجشاہی ڈویژن۔ Also located at Karatoyatat, it is about 28 km distance from the town of Sherpur.	بنگلہ دیش	Left پازیب (ornament)	Aparna	Vaman
7	Biraja Temple at جاجپور، in جاجپور District	اوڈیشا	Navel	Biraja	Varaha (Baraha)
8	Chhinnamastika Shaktipeeth at Chintpurni، in Una District of ہماچل پردیش	ہماچل پردیش	Foot	Chhinnamastika	Rudra Mahadev
9	Muktinath Temple^[۴]	نیپال	Right cheek	Gandaki Chandi	Chakrapani
10	Goddess Bhadrakali on banks of Godavari in ناسک city (Saptashrungi)	مہاراشٹر	Chin (2 parts)	Bhadrakali	Vikritaksh
11	ہنگلاج ماندا	Pakistan	Bramharandhra (Part of the head)	Kottari	Bhimlochan
12	Jayanti at Nartiang village in the جینتیا ہلز ضلع۔ This Shakti Peetha is locally known as the Nartiang Durga Temple۔	میگھالیہ	Left thigh	Jayanti	Kramadishwar
13	Jeshoreshwari Kali Temple	بنگلہ دیش	Palms of hands and soles of the feet	Jashoreshwari	Chanda
14	Jwalaji, کانگڑا، ہماچل پردیش from پٹھان کوٹ alight at جوالامکھی Road Station from there 20 km	ہماچل پردیش	زبان (تشریح)	Siddhida (Ambika)	Unmatta Bhairav
15	Kalipeeth, (کالی گھاٹ، کولکات‏ا)	مغربی بنگال	Right toes	Kalika	Nakuleshwar
16	کاماکھیا مندر، Kamakhya، in the Neelachal hills in گوہاٹی	آسام	Womb	Kamakhya	Umananda or Bhayaanand
17	Kankalitala، on the banks of Kopai River 10 km north-east of بول پور station in بیربھوم ضلع district, Devi locally known as Kankaleshwari	مغربی بنگال	Pelvis	Devgarbha	Ruru
18	A۔ کنیاکماری of Balaambika – The Bhagavathy temple in کنیاکماری، the southernmost tip of mainland India, تمل ناڈو B. (also thought to be situated in Yunnan province, China) C. Gourikunda Temple	A. تمل ناڈو B. یوننان، China C. Sitakunda، چٹاگانگ، بنگلہ دیش	Back	Sarvani	Nimish
19	Bajreshwari Temple, Nagarkot, district Kangra	ہماچل پردیش	left Breast	Jayadurga	Abhiru
20	Kiriteswari Temple at Kiritkona village, 3 km from Lalbag Court Road railway station in ضلع مرشدآباد	مغربی بنگال	Crown	Vimla	Sanwart
21	Ratnavali, on the banks of Ratnakar river at Khanakul I Krishnanagar، district ضلع ہوگلی (locally known as Anandamayee Tala)	مغربی بنگال	Right Shoulder	Kumari	Ghanteshwar
22	'A۔Locally known as Bhramari Devi in جلپیگری near a small village Boda on the bank of river دریائے تیستا or Tri-shrota (combination of three flows) mentioned in Puranas B۔Ma Malai Chandi Temple at Amta, ہاوڑہ	مغربی بنگال	A. Left leg B. Part of Left Knee	Bhraamari	Ambar
23	Manas, under تبت at the foot of کیلاش (پہاڑ) in جھیل ماناساروار، a piece of Stone	China	Right hand	Dakshayani	Amar
24	Manibandh، at Gayatri hills near پشکر 11 km north-west of اجمیر۔ People know this temple as Chamunda Mata Temple or Shri Raj Rajeshwari Puruhuta Manivedic Shaktipeeth.	راجستھان	Wrists	Gayatri	Sarvanand
25	Mithila، near جنکپور railway station on the border of India and نیپال	نیپال	Left shoulder	Uma	Mahodar
26	Nainativu (Manipallavam)، شمالی صوبہ، سری لنکا۔ Located 36 km from the ancient capital of the Jaffna kingdom، Nallur۔ The murti of the Goddess is believed to have been consecrated and worshipped by اندر۔ The protagonist, رام and antagonist, راون of the سنسکرت epic راماین have offered obeisances to the Goddess. Nāga and Garuda of the سنسکرت epic مہابھارت; resolved their longstanding feuds after worshipping this Goddess.	سری لنکا	Silambu (Anklets)	Indrakshi (Nagapooshani / بھونیشوری)	Rakshaseshwar (Nayanair)
27	Guhyeshwari Temple	نیپال	Both knees	Mahashira	Kapali
28	Chandranath Temple	بنگلہ دیش	Right arm	Bhavani	Chandrashekhar
29	Panchsagar Near Lohaghat (in چمپاوت District of Uttarakhand) just 12 km from nearest railway station Tanakpur. पूर्णागिरी چمپاوت Varahi Devi	اتراکھنڈ	Lower teeth/ Navel	Varahi	Maharudra
30	Prabhas, 4 km from ویراوال station near سومناتھ مندر temple in جوناگڑھ district. Local People call this temple as Kali Mandir, It is nearby Triveni Sangam۔^[۵]	گجرات (بھارت)	Stomach	Chandrabhaga	Vakratund
31	Alopi Devi Mandir near Sangam at Prayagraj	اتر پردیش	Finger	Lalita	Bhava
32	Present day کروکشیتر town or تھانیسر ancient Sthaneshwar	ہریانہ	Ankle bone	Savitri/BhadraKali	Sthanu
33	Sharda Peeth on top Trikoot Hill, at میہر	مدھیہ پردیش	necklace^[۶]	Shivani	Chanda
34	Nandikeshwari Temple is located in سینتھیا city.	مغربی بنگال	Necklace	Nandini	Nandikeshwar
35	Kotilingeswar Ghat temple on the banks of دریائے گوداوری river near راجامنڈری	آندھرا پردیش	Cheeks	Rakini or Vishweshwari	Vatsnabh or Dandpani
36	Naina Devi Temple	ہماچل پردیش	Right eye	Mahishmardini	Krodhish
37	Shondesh, at the source point of دریائے نرمدا in Amarkantak	مدھیہ پردیش	Right buttock	Narmada	Bhadrasen
38	سریسیلم، at Nallamala hills, آندھرا پردیش	آندھرا پردیش، India	Neck	Bramarambika	Mallikarjuna
39	Shuchi، in a شیو temple at Suchindrum 11 km on کنیاکماری تروواننتاپورم road	تمل ناڈو	Upper teeth	Narayani	Sanhar
40	Sugandha، situated in Shikarpur, Gournadi, about 20 km from باریسال town, on the banks of Sonda river.8	بنگلہ دیش	Nose	Sugandha	Trayambak
41	ادے پور، تری پورہ، at the top of the hills known as Tripura Sundari temple near Radhakishorepur village, a little distance away from ادے پور، تری پورہ town	تریپورہ	Right leg	تریپورا سندری	Tripuresh
42	Ujaani، at Mangalkot 16 km from Guskara station in مشرقی بردھامن ضلع	مغربی بنگال	Right wrist	Mangal Chandika	Kapilambar
43	وارانسی at منیکرنیکا گھاٹ Ghat on banks of the دریائے گنگا at وارانسی	اتر پردیش	Face or Earring	Vishalakshi & Manikarni	Kaal bhairav
44	Bargabhima temple، at تیملوک under district مشرقی مدناپور ضلع	مغربی بنگال	Left ankle	Kapalini (Bhimarupa) also known as Bargabhima	Sarvanand
45	Virat Nagar district, Alwar, near بھرت پور، راجستھان،	راجستھان	Fingers of Left Leg	Ambika	Amritaksha
46	Katyayani Shaktipeeth, Vrindavan, district Mathura	اتر پردیش	Ringlets of hair	Uma	Bhutesh
47	Devi Talab Mandir, District Jalandhar	پنجاب، بھارت	Left Breast	Tripurmalini	Bhishan
48	Baidyanath Dham	جھارکھنڈ	Heart	Jaya Durga	Baidyanath
49	Adhi Kamakshi Amman Temple behind Kamakshi Amman Temple، situated at کانچی پورم، کانچی پورم ضلع	تمل ناڈو	Odyanam (Navel)	Kamakshi	Egaambraswara
50	Jogadya (যোগাদ্যা)، at Kshirgram (ক্ষীরগ্রাম) near Kaichar under Burdwan district	مغربی بنگال	Great toe	Jogadya (যোগাদ্যা)	Ksheer Kantak (ক্ষীর কন্টক)
51	پٹھاپورم under Kakinada Port Town	آندھرا پردیش	Hip part	Purohotika	Durvasa
52	امباجی at Anart	گجرات (بھارت)	Heart	Amba	Batuk Bhairav
53	Jwaladevi Temple، شکتی نگر، اترپردیش، سون بھدرا ضلع	اتر پردیش	Tongue	Jwala Devi	Rudra
54	Chandika Sthan، near Munger town	بہار (بھارت)	Left eye	Chandika Devi	Chandala
55	Danteshwari Temple، دندے واڑہ	چھتِیہہ گڑھ	Tooth or daant	Danteshwari devi	Kapalbhairav
56	Juranpur, Nadia	مغربی بنگال
57	Tara Tarini، برہم پور، گنجام	اوڈیشا	Breast/Sthan	Maa Taratarini	Tumbeswar
58	Nalhateswari، Nalhati	مغربی بنگال	Stomach/Nauli	Kalika	Jogesh
59	منکاچار، 266 km from Guwahati	آسام	Little finger	Devi	Deva
60	Vimala Temple، Inside جگن ناتھ مندر، پوری، Puri	اوڈیشا	Foot	Vimala	Jagannath
61	Anjanakshi، inside Marundeeswarar Temple on Mount Rudragiri in Aadhi Kanchi, Thirukachoor, Chengalpattu District	تمل ناڈو	Skin	Anjanakshi	Marundeeswarar (Oushadheeshwar)
62	Jayanti maha Shakti peeth	کانائی گھاٹ ذیلی ضلع	Left Shank	Jayanti	Kramadishwar
63	Shri Hatta Kali Temple, Shri Shail (also known as Mahalakshmi Griva Peeth)	Gotatikar, Kalagul tea state، Dakshin Surma Upazila، سلہٹ، بنگلہ دیش	گردن	Mahalakshmi	Sambaranand
64	Dhakeshwari Temple (now relocated at Dhakeswari Mata Temple)	ڈھاکہ، بنگلہ دیش	جواہرات of Sati's Crown	Dhakeshwari (a form of Katyani Mahishasurmardini درگا)	شیو
65	Tarapith Rampurhat	مغربی بنگال	Third eye	Maa Tara (second mahavidya) (main form of پاروت‏‏‏ی)	Chandrachur bhairav
66	Lalta Maata Mandir Neemsaar, Sitapur	اتر پردیش	heart	Maa lalta devi mandir (goddess heart) (main heart form of پاروت‏‏‏ی)	Lalita/laltaa mata