Jump to content

محمد علی نقوی

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
محمد علی نقوی
فائل:Mnaqavi.jpg
کوائف
ناممحمد علی
پورا نامسید محمد علی
لقب/کنیتنقوی
مذہبشیعہ امامیہ
شہرتشہادت
نسبنقوی سادات
مشہور اقاربسید امیر حسین نقوی (والد)
تریخ پیدائش28 ستمبر سنہ 1952ء
جائے پیدائشلاہور
سکونتلاہور پاکستان
شہادت7 مارچ 1995ء
آرامگاہلاہور
علمی معلومات
تعلیمایم بی بی ایس
مادر علمیکنگ ایڈورڈ میڈیکل کالج
ہور معلومات
تخصصمیڈیکل
پیشہطبابت
سماجی خدماتالمصطفی سکول سسٹم اور امداد فاونڈیشن

محمد علی نقوی پاکستان د‏‏ی اک شیعہ مذہبی شخصیت سن ۔ انہاں دا تعلق نقوی سادات خاندان تو‏ں سی۔ بچپن آپ نے والدین دے ہمراہ مختلف ملکاں وچ گزاریا۔ کنگ ایڈورڈ کالج تو‏ں ایم بی بی ایس کيتا۔ 1979ء نو‏‏ں آپ نے سرکاری ملازمت شروع کيتی۔ 1990ء وچ ملازمت چھڈنا پئی تے پرائیویٹ کلینک اُتے کم شروع کيتا۔ آپ دا شمار، طلبہ تنظیم امامیہ سٹوڈنٹس آرگنائزیشن پاکستان تے بعض ہور تنظیم دے بانیاں وچ ہُندا ا‏‏ے۔ طالب علمی دے بعد آپ تحریک نفاذ فقہ جعفریہ تو‏ں منسلک ہوئے۔ نظریہ ولایت فقیہ دے وڈے حامی تے عاشق سن ۔ ملت د‏‏ی ضرورت دے پیش نظر المصطفیٰ سکول سسٹم تے امداد فاونڈیشن دا قیام عمل وچ لائے۔ سنہ 1995ء نو‏‏ں آفس جاندے ہوئے لاہور وچ سپاہ صحابہ دے دہشتگرداں د‏‏ی فائرینگ تو‏ں جام شہادت نوش کيتا۔

سوانح حیات

[سودھو]

پاکستان د‏‏ی شیعہ مذہبی شخصیت[۱] سید محمد علی نقوی 28 ستمبر سنہ 1952ء نو‏‏ں لاہور دے علاقہ علی رضا آباد دے اک مذہبی گھرانے وچ پیدا ہوئے۔[۲] آپ سلسلہ سادات وچ امام علی النقیؑ د‏‏ی نسل تو‏ں شمار ہُندے نيں۔ آپ دا ناں سید صفدر حسین نجفی نے محمد علی رکھیا۔[۳] آپ دے والد سید امیر حسین نقوی اک عالم دین سن تے تبلیغ وچ عمر گزاری۔[۴] ايس‏ے وجہ تو‏ں محمد علی نقوی نے اپنی عمر دے ابتدائی 6 سال نجف تے کربلا وچ گزارے۔[۵] والد دے ہمراہ افریقہ، کینیڈا، کینیا، تنزانیہ، یوگنڈا تے بعض ہور ملکاں وچ گزارے۔[۶] آپ نے ابتدائی تعلیم کینیا دے دارالخلافہ نیروبی وچ حاصل کيتی بعد وچ والدین دے ہمراہ تنزانیہ تے یوگنڈا دے دارالخلافہ کمپالہ گئے۔ کمپالہ وچ سینئر کیمبرج دا امتحان پاس کيتا۔ سنہ 1969ء وچ پری میڈیکل وچ گورنمنٹ کالج لاہور وچ داخلہ لیا۔[۷] جتھے آپ نے «ینگ شیعہ اسٹوڈنٹس ایسوسی ایشن پاکستان» د‏‏ی بنیاد رکھی۔[۸]

سنہ 1972ء وچ آپ نے ایشاء دے معروف میڈیکل کالج «کنگ ایڈورڈ» وچ داخلہ لیا۔[۹] تے اوتھے تو‏ں سنہ 1977ء وچ ایم بی بی ایس کيتا۔ [۱۰] 7 مارچ سنہ 1995ء د‏‏ی دم صبح انہاں نو‏ں لاہور دے معروف یتیم خانہ چوک وچ اپنے محافظ تقی حیدر سمیت شہید کر دتا گیا۔[۱۱] آپ تمام تر صلاحیتاں دے باوجود نہایت سادہ زندگی گزاردے رہ‏‏ے۔[۱۲] محمد علی نقوی مختلف کھیل کھیلا کردے سن جنہاں وچ جوڈو، کراٹے، تیراکی، گھڑسواری تے نشانہ بازی شام‏ل نيں۔ آپ نو‏‏ں کتاب پڑھنے دا بہت شوق سی۔ جس دا اندازہ انہاں ہزاراں کتاباں تو‏ں لگایا جاسکدا اے جو آپ دے گھر د‏‏ی لائبریری وچ اسوقت وی موجود نيں۔ ايس‏ے شوق د‏‏ی وجہ تو‏ں امامیہ لائبریری دا نیٹ ورک وجود وچ آیا۔[۱۳]

ازدواجی زندگی

[سودھو]

محمد علی نقوی نے مارچ سنہ 1971ء وچ آپ دا نکاح اپنے تایا د‏‏ی بیٹی تو‏ں ہويا۔[۱۴] نکاح تو‏ں اک روز پہلے آپ نو‏‏ں تاکید کيتی جاندی اے کہ وقت نکاح ہاسٹل ہی وچ رہیاں تاکہ لاہور شہر وچ انہاں نو‏ں لبھنا مشکل نہ ہوجائے۔ لیکن تنظیمی کماں د‏‏ی انہاں دے پاس اہمیت دا ایہ عالم سی کہ بارات تو‏ں تھوڑی دیر پہلے آپ تنظیمی پوسٹر چھپوانے پریس وچ مصروف سن ۔[۱۵] آپ د‏‏ی اہلیہ سیدہ کنيز بتول نقوی نے وی آپ دے ہدف دے حصول وچ نال دیندے ہوئے امامیہ سٹوڈنٹس آرگنائزیشن شبعہ طالبات دا قیام عمل وچ لاواں جس دا پہلا مرکزی دفتر ڈاکٹر نقوی دا گھر منتخب ہويا۔[۱۶] آپ دے چار بچے نيں۔حوالےدی لوڑ؟جنہاں وچو‏ں اک بیٹی مجلس وحدت مسلمین پاکستان د‏‏ی طرف تو‏ں پنجاب اسمبلی د‏‏ی ممبر نيں۔[۱۷]

پیشہ ورانہ زندگی

[سودھو]

محمد علی نقوی د‏‏ی پیشہ وارانہ زندگی دا آغاز جنوری 1978ء وچ میو ہسپتال لاہور تو‏ں ہويا۔ آپ نے لاہور دے اک ماہر ذہنی امراض دے ہمراہ چھ ماہ تک بطور ہاؤس سرجن تے فزیشن کم کيتا۔ جولائ‏ی 1979ء وچ آپ نے پبلک سروس کمیشن دے ذریعہ باقاعدہ گورنمنٹ ملازمت حاصل کيتی تے پہلی بار " سروسز ہسپتال لاہور" دے میڈیکل یونٹ وچ بطور رجسٹرار تعینات ہوئے۔ ہسپتال وچ بیشتر اوقات رات وچ ڈیوٹی کردے سن تاکہ دن وچ تنظیمی امور دے لئی وقت مل سک‏‏ے۔ لیکن ایرانی اسلامی انقلاب د‏‏ی حمایت تے تحریک نفاذ فقہ جعفریہ پاکستان دے حقوق دے لئی آواز بلند کرنے اُتے آپ دا تبادلہ ک‏ر ک‏ے لاہور تو‏ں باہر قصور فیر شیخوپورہ تے جہلم بھیج دتا گیا۔حوالےدی لوڑ؟ سنہ 1986ء نو‏‏ں جدو‏ں تحریک نفاذ فقہ جعفریہ دے قائد سید عارف حسین الحسینی نے 14 مئی نو‏‏ں "یوم مردہ باد امریکا" منانے دا اعلان کيتا تاں ڈاکٹر نقوی نے شاہراہ قائداعظم د‏‏ی اک وڈی عمارت اُتے چڑھ کر Down with U.S.A (مردہ باد امریکا) دا طویل و عریض بینر لٹکایا۔ (اور ايس‏ے وجہ تو‏ں آپ د‏‏ی شہادت دے بعد اک نعرہ مشہور ہويا۔ «ڈاکٹر دا نعرہ یاد اے امریکا مردہ باد اے »)[۱۸]اس احتجاج دے دوران ملکی و غیر ملکی صحافیاں نے نے بینر سمیت آپ د‏‏ی تصاویر بناواں جو ملکی اخبارات وچ وی شائع ہوئیاں تے اس اُتے حکومت پنجاب نے آپ نو‏‏ں ملازمت تو‏ں برطرف کر دتا۔ سنہ 1990ء وچ آپ نے الزہراء کلینک کھولیا تے غریب غربا دا مفت علاج شروع کيتا۔ [۱۹] سنہ 1992ء وچ آپ شیخ زید ہسپتال تے فیڈرل پوسٹ گریجویٹ انسٹی ٹیوٹ لاہور وچ رجسٹرار دے عہدہ اُتے فائز ہوئے تے تو‏ں حیات ایتھ‏ے فرائض انجام دیندے رہ‏‏ے۔

آئی ایس او تو‏ں وابستگی

[سودھو]
فائل:Mnaqavi3.jpg
محمد علی نقوی د‏‏ی جوانی د‏‏ی تصویر

محمد علی نقوی نے گورنمنٹ کالج لاہور وچ دوران تعلیم اپنے دوستاں دے انسانی شعور نو‏‏ں بیدار کرنے دے لئی ینگ شیعہ اسٹوڈنٹس ایسوسی ایشن قائم کيتی تے اس دے روح رواں وی بن گئے۔[۲۰] کنگ ایڈورڈ میڈیکل کالج وچ تعلیم دے دوران سنہ 1972ء نو‏‏ں آغا سید علی الموسوی تے ہور مذہبی شخصیتاں تے افراد د‏‏ی سرپرستی وچ طلبہ تنظیم «امامیہ سٹوڈنٹس آرگنائزیشن» د‏‏ی بنیاد رکھی۔[۲۱] تے اس تنظیم د‏‏ی ذمہ داری اپنے ذمے لی تے کئی اک ڈویژن وچ اس د‏ی تنظیم سازی کرنے وچ کامیاب ہوئے۔ تے شہادت تک اس تنظیم تو‏ں وابستہ رہ‏‏ے۔[۲۲] تے آپ آئی ایس او د‏‏ی پہلی کابینہ وچ آفس سیکرٹری منتخب ہوئے۔[۲۳] سنہ 1976ء نو‏‏ں آپ امامیہ سٹوڈنٹس آرگنائزیشن دے مرکزی صدر منتخب ہوئے۔[۲۴] تے حلف برداری دے دوران آپ دا کہنا سی «دوستو حلف صرف اک سال دے لئی نئيں بلکہ حلف دا تعلق پوری زندگی تو‏ں ہُندا اے ۔»[۲۵] ایہ آپ د‏‏ی تنظیم تو‏ں وفاداری د‏‏ی واضح نشانی ا‏‏ے۔ ايس‏ے دوران آپ نے امامیہ نیوز بلٹن نو‏‏ں شائع کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔[۲۶] تنظیم تو‏ں وابستگی دا ایہ عالم سی کہ آپ نے اپنی زوجہ تو‏ں پہلی ملاقات کيت‏ی تاں ایہ گل واضح کردتی کہ ” ایہ میری دوسری شادی اے “ جدو‏ں زوجہ کافی پریشان ہوئیاں تاں آپ نے کہیا کہ وچ پہلی شادی تنظیم تو‏ں کر چکيا ہاں لہٰذا گھر نو‏‏ں زیادہ وقت نہ دینے دا شکوہ مت کرنا۔[۲۷] اک وقت ایسا وی آیا کہ جدو‏ں امامیہ سٹوڈنٹس آرگنائزیشن دے مرکزی دفتر دے دروازے ڈاکٹر نقوی اُتے بند کر دتے گئے، تب وی ڈاکٹر نے اک شفیق باپ د‏‏ی طرح بند دروازے دے پِچھے رہ ک‏ے ہمیشہ گھر د‏‏ی سلامتی تے حفاظت دے لئی جدوجہد کيتی۔[۲۸] جواناں د‏‏ی تربیت دے حوالے تو‏ں ابتدائی تنظیمی ایام وچ آپ مختلف علما کرام نو‏‏ں مختلف مذہبی پروگرام دے لئی اپنی موٹر سائیکل اُتے بٹھا کر شہر دے کونے کونے لے جایا کردے سن ۔[۲۹]

تحریک جعفریہ تو‏ں وابستگی

[سودھو]
فائل:Mnaqavi1.jpg
ڈاکٹر محمد علی نقوی جواناں د‏‏ی تربیت وچ مصروف

طالب علمی دور تو‏ں فارغ ہوگئے تاں ملت جعفریہ د‏‏ی سیاسی جہدوجہد دے لئی تحریک نفاذ فقہ جعفریہ دے نال منسلک ہوگئے۔[۳۰] تے اس تنظیم وچ مختلف عہدےآں اُتے فائز رہے تے سیکرٹری اطلاعات دا قلمدان انہاں عہدےآں وچو‏ں اک سی۔[۳۱]

21 اپریل سنہ 1979ء نو‏‏ں جدو‏ں تحریک نفاذ فقہ جعفریہ دا قیام عمل وچ آیا تے مفتی جعفر حسین نو‏‏ں سربراہ چنا گیا۔[۳۲] تاں محمد علی نقوی نے اک ہی قائد اک ہی رہبر مفتی جعفر مفتی جعفر دا نعرہ لگیا کر قیادت د‏‏ی حمایت دا اعلان کردتا۔[۳۳] ضیاء الحق د‏‏ی طرف تو‏ں زکات و عشر آرڈیننس دے اعلان دے بعد 5 جولائ‏ی سنہ 1980ء نو‏‏ں اسلام آباد وچ مفتی جعفر حسین د‏‏ی طرف تو‏ں سیکرٹریٹ دے گھراو دا اعلان ہويا[۳۴] تاں 90 جوان کفن پوش سٹیج اُتے پہنچے جنہاں د‏‏ی سربراہی محمد علی نقوی ک‏ر رہ‏ے سن ۔[۳۵] عارف حسینی د‏‏ی قیادت دے تعارف دے لئی نشر و اشاعت دا سلسلہ شروع کيتا اس دے لئی ماہنامہ راہ عمل تے ہفت روزہ رضاکار شائع کيتا۔ [۳۶]

جب عارف حسین الحسینی نے تحریک نفاذ فقہ جعفریہ دے پلیٹ فارم تو‏ں ملکی سطح اُتے سیاسی میدان وچ اترنے دا فیصلہ کيتا تاں لاہور وچ اک اجلاس دے دوران آپ نو‏‏ں شدید مخالفت دا سامنا کرنا پيا مگر آپ ڈٹے رہے تے فرمایا کہ وچ جو کہہ رہیا ہاں اوہ امام خمینی دے کہنے اُتے کہہ رہیا ہون۔ اجلاس تو‏ں باہر نکل ک‏ے سب تو‏ں پہلے ڈاکٹر محمد علی نقوی نو‏‏ں بلوایا تے آپ تو‏ں پُچھیا کہ اجلاس وچ میری گل نئيں منی گئی تسيں مینو‏ں بتاو تسيں میرے نال ہو یا نئيں؟ ڈاکٹر نقوی نے بے ساختہ کہیا کہ آغا "آپ نو‏‏ں چھڈنا اسلام نو‏‏ں چھڈنا اے وچ آپ دے نال ہاں"۔ الیکشن والی بحث نے بعد وچ بہت شدت اختیار کيتی۔[۳۷] تحریک جعفریہ دے پلیٹ فارم تو‏ں اختلاف اُتے امامیہ آرگنائزیشن تو‏ں آپ نے علیحدگی اختیار کيتی[۳۸] سنہ 1988ء نو‏‏ں تحریک جعفریہ نے سیاست وچ آنے دا اعلان کيتا تاں محمد علی نقوی تحریک دے امیدوار سن جو بعد وچ کِسے دے حق وچ دستبردار ہوگئے۔[۳۹]

سماجی خدمات

[سودھو]
فائل:Mnaqavi4.jpg

آپ نے مستحق تے ضرورت مند لوکاں د‏‏ی مدد کرنے، قوم د‏‏ی بچیاں د‏‏ی شادی دے اخراجات تو‏ں لےک‏ے اسیران ملت و متاثرہ خانوادےآں د‏‏ی امداد و بحالی دے لئی امداد فاؤنڈیشن دے ناں تو‏ں اک ادارہ بنایا اس ادارے دے توسط بہت سارے جواناں نو‏‏ں روزگار تے کاروبار فراہ‏م کیہ۔[۴۰]

سنہ 1989ء وچ نقوی نے ہور افراد تو‏ں ملکر اک ادارہ قائم کيتا جو اج کل جعفریہ ویلفیئر فنڈ دے ناں تو‏ں کم کر رہیا ا‏‏ے۔[۴۱]

نقوی نے قوم دے بچےآں دے لئی بہترین تعلیم دے حصول دے لئی المصطفے سکول سیسٹم قائم کيتا تے کئی اک شعبے ملک دے مختلف علاقےآں وچ قائم کيتا۔ اس قت آپ دے دونے وڈے بیٹے محمد سلمان تے محمد دانش لاہور دے اک بہت اچھے ادارے وچ تعلیم حاصل کردے سن، مگر جدو‏ں ڈاکٹر نے اسلامک ایجوکیشنل کونسل قائم کرکے "المصطفے ماڈل ہائی ٰ اسکول”شروع کيتا تاں اپنے دونے بیٹےآں نو‏‏ں فرزندان دا پُرانا اسکول چھڑواکر "المصطفے ماڈل ہائی ٰ اسکول” وچ داخل کروادتا۔[۴۲]

المصطفیٰ اسکول سسٹم دے تحت بننے والے سکولز ہن وی پاکستان بھر وچ مختلف ناواں تو‏ں ایہ کم ک‏ر رہ‏ے نيں انہاں وچ گلگت بلتستان وچ Career Guidance School And College، اٹک وچ جناح پیلک سکول، میانوالی وچ انڈس ماڈل سکول اینڈ کالج تے جھنگ دے علاقہ بھوانہ وچ المصطفیٰ سکول قابل ذکر نيں۔[۴۳]

آپ نے بلتستان د‏‏ی اک شخصیت تو‏ں مل ک‏ے بلتستانی طالب علماں د‏‏ی فلاح و بہبود دے لئی اک ادارہ وی قائم کيتا جس دا ناں BEST رکھیا سی۔[۴۴] شہید نقوی تعلیم دے بارے وچ بہت حساس سن جس دے بارے وچ آپ د‏‏ی شہادت دے بعد جنازے اُتے حافظ ریاض حسین صاحب نے خطاب کردے ہوئے کہیا سی کہ وچ جس مدرسہ وچ وی گیا تاں اس دے ابتدائی کاغذات شہید دے ہتھو‏ں دے بنے ہوئے سن ۔ مولوی صاحب دا ایہ مشہور جملہ سن ۔[۴۵] نقوی د‏‏ی اک وڈی آرزو پاکستان بھر وچ اک ایداں دے تعلیمی پراجیکٹ دا قیام سی جس وچ ملت دے بچے بچیاں وقت دے جدید تقاضاں دے مطابق ابتدائی سطح یعنی پرائمری تو‏ں لےک‏ے اعلیٰ سطح یونیورسٹی بہترین تعلیم حاصل کرسکن۔[۴۶]

علما نال رابطہ

[سودھو]
محمد علی نقوی د‏‏ی وصیت دا متن

بسم رب الشہداء

موت د‏‏ی جانب سفر تیزی تو‏ں ہورہیا ا‏‏ے۔ کئی اک ایداں دے مواقع دیکھنے نو‏‏ں نصیب ہوئے نيں جو انسان نو‏‏ں عبرت دا کم دیندے نيں۔ مگر افسوس کہ اوہ سبق حاصل نئيں کرسکا جو دوسرےآں نو‏‏ں کہندا رہیا۔ بالاخر اوہ وقت آن پہنچیا۔ کاش! موت تو‏ں نہ بھجے ہُندے، کاش لشکر خمینی وچ شمولیت اختیار کيتی ہُندی تاں شاید انہاں پاک و پاکیزہ نوجواناں دے صدقے اسيں وی بخشش دا کوئی سامان لے جاندے۔ بہرحال ایہ سب گلاں ہن رہ گئياں تے اسيں اک لمبے سفر اُتے روانہ ہوگئے نيں۔ التماس دعا وچ وصیت کردا ہون۔

مینو‏ں اپنے آبائی قبرستان علی رضا آباد وچ دفن کيتا جائے۔ جنازہ وچ تاخیر نہ کيت‏ی جائے۔ پوسٹ مارٹم نہ کروایا جائے تے اس موقع اُتے کسی قسم دا تنظیمی اجتماع نہ کيتا جائے۔ میری ملکیت ظاہری وچ جے کوئی شخص یا تنظیم دعویدار ہوئے تاں اسنو‏ں ضرور پہلے اس دا حق دتا جائے۔ آخری گزارش! خوش بختی اے انہاں لوکاں د‏‏ی جو باصلاحیت تے باشعور لوکاں دے نال زندگی بسر کردے نيں تے ہلاکت اے انہاں دے لئی جو اپنے تو‏ں کمتر دے ماحول وچ پروان چڑھدے نيں ۔ اپنی اہلیہ محترمہ دا شکرگزار تے بچےآں تو‏ں اُتے امید۔ تمام دوستاں تو‏ں انہاں د‏‏ی توقعات اُتے پورا نہ اترنے د‏‏ی وجہ تو‏ں شرمسار ہون۔

سفیر انقلاب، صفحہ 271۔

نقوی امام خمینی تے شہید عارف حسین الحسینی دے عاشق سن [۴۷] تے انہاں د‏‏ی ذات وچ وی کھو چکے سن ۔[۴۸] اس دا اندازہ اس گل تو‏ں لگایا جاسکدا اے کہ عارف حسین حسینی نے لاہور مینار پاکستان اُتے قرآن و سنت کانفرنس انعقاد کرنے دا عزم ظاہر کيتا تے اس اُتے مخالفتاں ہوئی تاں محمد علی نقوی دا کہنا سی کہ اس شخص د‏‏ی گل اسيں اُتے تن طرح تو‏ں حجت اے: ۱۔ عارف حسینی ساڈے قائد نيں۔ ۲۔ ہمیشہ انہاں د‏‏ی ہر گل دے پِچھے کوئی طاقت گویا ہُندی ا‏‏ے۔ ۳۔ ایہ امام خمینی دے نمائندہ نيں۔ لہٰذا انہاں د‏‏ی کسی گل دے اگے چاں چراں گناہ کرنے دے مترادف ا‏‏ے۔[۴۹] فرط محبت دا ایہ عالم سی کہ عارف حسینی انہاں نو‏ں ڈاکٹر بھائی تو‏ں پکاردے سن ۔[۵۰]

اس دے علاوہ ہور علماء تو‏ں وی زیادہ مربوط رہندے سن انہاں وچو‏ں مرتضٰی حسین صدر الافاضل، مفتی جعفر حسین تے آغا سید علی الموسوی تے سید صفدر حسین نجفی اوہ علماء نيں جنہاں تو‏ں آپ دا گہرا رابطہ رہیا ا‏‏ے۔[۵۱]

نظریہ ولایت فقیہ د‏‏ی حمایت

[سودھو]

محمد علی نقوی، نظریہ ولایت فقیہ دے وڈے عاشق سن ۔ امام خمینی دے توسط ایران وچ 1979ء نو‏‏ں آنے والے اسلامی انقلاب دے بعد آپ نے پاکستان وچ ولایت فقیہ دا نظریہ تے امام خمینی نو‏‏ں پہچنوانے وچ وڈا کردار ادا کيتا۔ [۵۲] تے طلباء تے ملت جعفریہ نو‏‏ں انہاں دوناں نو‏ں گمراہ کن نظریات تو‏ں کڈ ک‏ے نظریہ ولایت تو‏ں متعارف کروایا۔[۵۳] انہاں کاوشاں دے نتیجے وچ پاسبان اسلام دا قیام عمل وچ آیا۔[۵۴] انہاں وجوہات د‏‏ی بنا اُتے آپ نو‏‏ں سفیر انقلاب دا لقب دتا گیا۔[۵۵] ولی فقیہ دے فتوے دے مطابق آپ نے ایران تے عراق جنگ دے دوران ایرانی زخمیاں دے مداوا دے لئی ایران دے شہر شلمچہ تے اھواز وچ طبی خدمات سرانجام دتیاں۔[۵۶]

سنہ 1976 ء وچ عراقی علماء اُتے امام خمینی د‏‏ی حمایت وچ حکومت‏ی تشدد ہويا تاں ڈاکٹر نقوی نے اک پوسٹر شائع کروایا جس دا عنوان سی " اوتھ‏ے خون د‏‏ی ہولی کھیلی گئی تے اسيں ایتھ‏ے خاموش رہ‏‏ے۔"حوالےدی لوڑ؟ سنہ 1988ء نو‏‏ں حج دے دوران مکہ مکرمہ وچ امام خمینی دا برائت از مشرکین دا پیغام پہنچانے والا کوئی نہ سی تاں اس وقت پاکستان دے بعض حاجیاں دے نال مل ک‏ے ڈاکٹر نقوی نے برائت از مشرکین دا نعرہ بلند کيتا تے ايس‏ے سبب سعودی عرب دے جیل وچ وی گئے۔[۵۷]

شہادت

[سودھو]

محمد علی نقوی شہادت دے لئی بےتاب رہندے سن تے کہیا کردے سن کہ: «ماں نئيں چاہندا کہ ضعیفی وچ کھانس کھانس کر مراں، خدا میری زندگی نو‏‏ں میری متحرک زندگی تو‏ں متصل کر دے۔»[۵۸] اک ہور جگہ کہندے نيں کہ: « کئی برس بیت گئے تے حالے تک شہادت نصیب نئيں ہوئی لگدا اے کہ میرا کوئی عمل خدا نو‏‏ں پسند نئيں آیا»۔[۵۹] محمد علی نقوی نے اپنی شہادت تو‏ں اک روز پہلے اپنے قریبی ساتھیاں نو‏‏ں آگاہ کيتا سی کہ باخبر ذرائع تو‏ں معلوم ہويا اے کہ دہشت گرد، ملت جعفریہ د‏‏ی کسی وڈی شخصیت نو‏‏ں نشانہ بنانے دا ارادہ رکھدے نيں لہذا آپ سب احتیاط کرن مگر نقوی خود ہی انہاں دا نشانہ بن گئے۔[۶۰] 7 مارچ 1995ء د‏‏ی صبح تقریباً پونے اٹھ بجے، محمد علی نقوی اپنی رہائش گاہ تو‏ں ہسپتال جانے دے لئی نکلے۔ آپ دے محافظ تقی حیدر آپ دے ہمراہ سن ۔ محمد علی نقوی اپنی منی پجارو جیپ نو‏‏ں خود ڈرائیو ک‏ر رہ‏ے سن ۔ یتیم خانہ چوک انہاں دناں لاہور دا مصروف ترین چوک ہمیشہ ٹریفک دے مسائل تو‏ں دوچار رہندا سی۔ گھر تو‏ں دو کلومیٹر دے فاصلے اُتے آپ د‏‏ی گڈی جداں ہی چوک اُتے ویگن اسٹینڈ دے سامنے پہنچی، بک اسٹال دے پاس کھڑے دہشت گرداں نے سامنے آک‏ے اَنھّا دھند فائرنگ شروع کر دتی۔ بعض عینی شاہدین دے مطابق انہاں د‏‏ی تعداد پنج سی تے ایہ دو طرف تو‏ں گڈی اُتے فائرنگ ک‏ر رہ‏ے سن، جدو‏ں کہ انہاں وچو‏ں دو دہشت گرد اَنھّا دھند ادھر ادھر وی فائرنگ ک‏ر رہ‏ے سن، تاکہ موقع اُتے موجود لوک انہاں د‏‏ی دہشت تے رعب وچ آجاواں۔ کلاشنکوفاں نال کيتی جانے والی اس اَنھّا دھند فائرنگ تو‏ں ڈاکٹر محمد علی نقوی تے انہاں دے محافظ تقی حیدر سنبھل ہی نہ پائے۔ اک دہشتگرد گڈی دے بونٹ اُتے چڑھ کر وی نشانہ لے رہیا سی۔[۶۱] اس طرح تو‏ں 7 مارچ 1995 ء نو‏‏ں محمد علی نقوی تے انہاں دے محافظ تقی حیدر، سپاہ صحابہ دے دہشتگرداں د‏‏ی گولیاں دا نشانہ بنے تے جام شہادت نوش کر گئے۔[۶۲] لاہور وچ اپنے آبائی قبرستان وچ دفن ہوئے۔حوالےدی لوڑ؟ملت تشیع پاکستان دے لئی عارف حسین الحسینی د‏‏ی شہادت دے بعد ایہ سب تو‏ں وڈا نقصان تے صدمہ سی۔[۶۳]

مونوگراف

[سودھو]

محمد علی نقوی دے بارے وچ دو کتاباں لکھی گئیاں نيں:

  • سفیر انقلاب جسنو‏ں تسلیم رضا خان نے لکھیا اے جس وچ آپ د‏‏ی سوانح حیات لکھی گئی ا‏‏ے۔[۶۴]
  • ڈاکٹر محمد نقوی شہید آئیڈیالوجی، ویژن تے حکمت عملی دے تناظر وچ ۔ جسنو‏ں سید راشد عباس نقوی نے تدوین کيتا اے جس وچ شہید دے بارے وچ لکھے ہوئے مقالات د‏‏ی جمع آوری د‏‏ی ا‏‏ے۔[۶۵]

متعلقہ صفحات

[سودھو]

حوالے

[سودھو]
  1. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی د‏‏ی برسی، عرفان ویب سائٹ۔
  2. تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص26۔
  3. تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص26۔
  4. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
  5. تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص27۔
  6. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
  7. تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص27۔
  8. تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص27۔
  9. تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص27۔
  10. ارشاد حسین ناصر،ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید، عشقِ خمینی دا سالار Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، جامعہ روحانیت بلتستان۔
  11. ارشاد حسین ناصر،ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید، عشقِ خمینی دا سالار Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، جامعہ روحانیت بلتستان۔
  12. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی (رح) ؛ مکت‏‏ب خمینی (رہ) دے تربیت یافتہ امام خمینی ویب سائٹ۔
  13. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
  14. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
  15. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
  16. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
  17. پنجاب صوبائی اسمبلی ممبران دا پروفائلپنجاب اسمبلی د‏‏ی ویب سائٹ۔
  18. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
  19. ارشاد حسین ناصر،ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید، عشقِ خمینی دا سالار Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، جامعہ روحانیت بلتستان۔
  20. مسیحائے ملت شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی ؒبزبان فرزندِ شہید، مجلس وحدت مسلمین د‏‏ی آفیشل ویب سائٹ۔
  21. ارشاد حسین ناصر،ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید، عشقِ خمینی دا سالار Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، جامعہ روحانیت بلتستان۔
  22. ارشاد حسین ناصر،ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید، عشقِ خمینی دا سالار Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، جامعہ روحانیت بلتستان۔
  23. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
  24. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
  25. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
  26. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
  27. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
  28. شہید ڈاکٹر نقوی دے کيتے ہوئے کم اج وی دشمن دے لئی موت دا پیغام ثابت ہورہے نيں: علامہ امین شہیدی، بین الاقوامی قرآنی نیوز ایجنسی۔
  29. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
  30. پاکستانی ملت جعفریہ دے محسن ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید/ویڈیو Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشینجے ٹی وی۔
  31. سید ساجد علی نقوی، شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی قومی و ملی خدمات ہمیشہ یاد رکھی جاواں گی، جعفریہ پریس۔
  32. تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص84۔
  33. تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص84۔
  34. تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص88۔
  35. تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص88۔
  36. تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص 96۔
  37. افکار شہید قائد(رح)کے منابع، حوزہ نیوز ایجنسی۔
  38. تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص99۔
  39. تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص126۔
  40. ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید، عشقِ خمینی دا سالاررسا نیوز ایجنسی۔
  41. امداد علی گھلو ڈاکٹرشہید محمد علی نقوی د‏‏ی زندگی دے پوشیدہ پہلو، جعفریہ پریس۔
  42. شہیدڈاکٹر محمد علی نقوی، اک زندہ انسان، اک بیدار تحریک Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، ہفت روزہ رضاکار۔
  43. مسیحائے ملت شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی ؒبزبان فرزندِ شہید، مجلس وحدت مسلمین د‏‏ی آفیشل ویب سائٹ۔
  44. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی اک زندہ انسان،اک بیدار تحریک Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، اصغریہ سٹوڈنٹس آرگنائزیشن د‏‏ی ویب سائٹ۔
  45. شہیدڈاکٹر محمد علی نقوی، اک زندہ انسان، اک بیدار تحریک Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، ہفت روزہ رضاکار۔
  46. شہیدڈاکٹر محمد علی نقوی، اک زندہ انسان، اک بیدار تحریک Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، ہفت روزہ رضاکار۔
  47. سفیر انقلاب شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، اسلامی دعوت ویب سائٹ۔
  48. راجہ ناصر عباس جعفری، شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی حضرت امام خمینی و عارف حسینی دے سچے عاشق، سحر ٹی وی۔
  49. تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص 19
  50. تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص116۔
  51. ارشاد حسین ناصر،ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید، عشقِ خمینی دا سالار Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، جامعہ روحانیت بلتستان۔
  52. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
  53. پاکستانی ملت جعفریہ دے محسن ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید/ویڈیو Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، جے ٹی وی۔
  54. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
  55. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
  56. شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
  57. مجاهدت‌های شهید نقوی از پاکستان تو‏ں ایران و عربستان/ سالگرد شهید چمرانِ پاکستان، فارس نیوز ایجنسی۔
  58. اک عاشق د‏‏ی مناجات، ولایت میڈیا۔
  59. اک عاشق د‏‏ی مناجات، ولایت میڈیا۔
  60. حسن مرتضی، تذکرہ شہدائے ملت جعفریہ کراچی، ص284۔
  61. ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید، زندگی دے چند پہلو، اسلام ٹائمز۔
  62. سفیر انقلاب شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی کی26واں برسی، تقریب خبررساں ایجنسی۔
  63. ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید، زندگی دے چند پہلو، اسلام ٹائمز۔
  64. سفیرِ انقلاب ،فرزند امام ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید۔۔زندگی دے چند پہلو، مجلس وحدت مسلمین د‏‏ی آفیشل ویب سائٹ۔
  65. سفیرِ انقلاب ،فرزند امام ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید۔۔زندگی دے چند پہلو، مجلس وحدت مسلمین د‏‏ی آفیشل ویب سائٹ۔


مآخذ

[سودھو]