محمد علی نقوی
فائل:Mnaqavi.jpg | |
کوائف | |
---|---|
نام | محمد علی |
پورا نام | سید محمد علی |
لقب/کنیت | نقوی |
مذہب | شیعہ امامیہ |
شہرت | شہادت |
نسب | نقوی سادات |
مشہور اقارب | سید امیر حسین نقوی (والد) |
تریخ پیدائش | 28 ستمبر سنہ 1952ء |
جائے پیدائش | لاہور |
سکونت | لاہور پاکستان |
شہادت | 7 مارچ 1995ء |
آرامگاہ | لاہور |
علمی معلومات | |
تعلیم | ایم بی بی ایس |
مادر علمی | کنگ ایڈورڈ میڈیکل کالج |
ہور معلومات | |
تخصص | میڈیکل |
پیشہ | طبابت |
سماجی خدمات | المصطفی سکول سسٹم اور امداد فاونڈیشن |
محمد علی نقوی پاکستان دی اک شیعہ مذہبی شخصیت سن ۔ انہاں دا تعلق نقوی سادات خاندان توں سی۔ بچپن آپ نے والدین دے ہمراہ مختلف ملکاں وچ گزاریا۔ کنگ ایڈورڈ کالج توں ایم بی بی ایس کيتا۔ 1979ء نوں آپ نے سرکاری ملازمت شروع کيتی۔ 1990ء وچ ملازمت چھڈنا پئی تے پرائیویٹ کلینک اُتے کم شروع کيتا۔ آپ دا شمار، طلبہ تنظیم امامیہ سٹوڈنٹس آرگنائزیشن پاکستان تے بعض ہور تنظیم دے بانیاں وچ ہُندا اے۔ طالب علمی دے بعد آپ تحریک نفاذ فقہ جعفریہ توں منسلک ہوئے۔ نظریہ ولایت فقیہ دے وڈے حامی تے عاشق سن ۔ ملت دی ضرورت دے پیش نظر المصطفیٰ سکول سسٹم تے امداد فاونڈیشن دا قیام عمل وچ لائے۔ سنہ 1995ء نوں آفس جاندے ہوئے لاہور وچ سپاہ صحابہ دے دہشتگرداں دی فائرینگ توں جام شہادت نوش کيتا۔
سوانح حیات
[سودھو]پاکستان دی شیعہ مذہبی شخصیت[۱] سید محمد علی نقوی 28 ستمبر سنہ 1952ء نوں لاہور دے علاقہ علی رضا آباد دے اک مذہبی گھرانے وچ پیدا ہوئے۔[۲] آپ سلسلہ سادات وچ امام علی النقیؑ دی نسل توں شمار ہُندے نيں۔ آپ دا ناں سید صفدر حسین نجفی نے محمد علی رکھیا۔[۳] آپ دے والد سید امیر حسین نقوی اک عالم دین سن تے تبلیغ وچ عمر گزاری۔[۴] ايسے وجہ توں محمد علی نقوی نے اپنی عمر دے ابتدائی 6 سال نجف تے کربلا وچ گزارے۔[۵] والد دے ہمراہ افریقہ، کینیڈا، کینیا، تنزانیہ، یوگنڈا تے بعض ہور ملکاں وچ گزارے۔[۶] آپ نے ابتدائی تعلیم کینیا دے دارالخلافہ نیروبی وچ حاصل کيتی بعد وچ والدین دے ہمراہ تنزانیہ تے یوگنڈا دے دارالخلافہ کمپالہ گئے۔ کمپالہ وچ سینئر کیمبرج دا امتحان پاس کيتا۔ سنہ 1969ء وچ پری میڈیکل وچ گورنمنٹ کالج لاہور وچ داخلہ لیا۔[۷] جتھے آپ نے «ینگ شیعہ اسٹوڈنٹس ایسوسی ایشن پاکستان» دی بنیاد رکھی۔[۸]
سنہ 1972ء وچ آپ نے ایشاء دے معروف میڈیکل کالج «کنگ ایڈورڈ» وچ داخلہ لیا۔[۹] تے اوتھے توں سنہ 1977ء وچ ایم بی بی ایس کيتا۔ [۱۰] 7 مارچ سنہ 1995ء دی دم صبح انہاں نوں لاہور دے معروف یتیم خانہ چوک وچ اپنے محافظ تقی حیدر سمیت شہید کر دتا گیا۔[۱۱] آپ تمام تر صلاحیتاں دے باوجود نہایت سادہ زندگی گزاردے رہے۔[۱۲] محمد علی نقوی مختلف کھیل کھیلا کردے سن جنہاں وچ جوڈو، کراٹے، تیراکی، گھڑسواری تے نشانہ بازی شامل نيں۔ آپ نوں کتاب پڑھنے دا بہت شوق سی۔ جس دا اندازہ انہاں ہزاراں کتاباں توں لگایا جاسکدا اے جو آپ دے گھر دی لائبریری وچ اسوقت وی موجود نيں۔ ايسے شوق دی وجہ توں امامیہ لائبریری دا نیٹ ورک وجود وچ آیا۔[۱۳]
ازدواجی زندگی
[سودھو]محمد علی نقوی نے مارچ سنہ 1971ء وچ آپ دا نکاح اپنے تایا دی بیٹی توں ہويا۔[۱۴] نکاح توں اک روز پہلے آپ نوں تاکید کيتی جاندی اے کہ وقت نکاح ہاسٹل ہی وچ رہیاں تاکہ لاہور شہر وچ انہاں نوں لبھنا مشکل نہ ہوجائے۔ لیکن تنظیمی کماں دی انہاں دے پاس اہمیت دا ایہ عالم سی کہ بارات توں تھوڑی دیر پہلے آپ تنظیمی پوسٹر چھپوانے پریس وچ مصروف سن ۔[۱۵] آپ دی اہلیہ سیدہ کنيز بتول نقوی نے وی آپ دے ہدف دے حصول وچ نال دیندے ہوئے امامیہ سٹوڈنٹس آرگنائزیشن شبعہ طالبات دا قیام عمل وچ لاواں جس دا پہلا مرکزی دفتر ڈاکٹر نقوی دا گھر منتخب ہويا۔[۱۶] آپ دے چار بچے نيں۔حوالےدی لوڑ؟جنہاں وچوں اک بیٹی مجلس وحدت مسلمین پاکستان دی طرف توں پنجاب اسمبلی دی ممبر نيں۔[۱۷]
پیشہ ورانہ زندگی
[سودھو]محمد علی نقوی دی پیشہ وارانہ زندگی دا آغاز جنوری 1978ء وچ میو ہسپتال لاہور توں ہويا۔ آپ نے لاہور دے اک ماہر ذہنی امراض دے ہمراہ چھ ماہ تک بطور ہاؤس سرجن تے فزیشن کم کيتا۔ جولائی 1979ء وچ آپ نے پبلک سروس کمیشن دے ذریعہ باقاعدہ گورنمنٹ ملازمت حاصل کيتی تے پہلی بار " سروسز ہسپتال لاہور" دے میڈیکل یونٹ وچ بطور رجسٹرار تعینات ہوئے۔ ہسپتال وچ بیشتر اوقات رات وچ ڈیوٹی کردے سن تاکہ دن وچ تنظیمی امور دے لئی وقت مل سکے۔ لیکن ایرانی اسلامی انقلاب دی حمایت تے تحریک نفاذ فقہ جعفریہ پاکستان دے حقوق دے لئی آواز بلند کرنے اُتے آپ دا تبادلہ کر کے لاہور توں باہر قصور فیر شیخوپورہ تے جہلم بھیج دتا گیا۔حوالےدی لوڑ؟ سنہ 1986ء نوں جدوں تحریک نفاذ فقہ جعفریہ دے قائد سید عارف حسین الحسینی نے 14 مئی نوں "یوم مردہ باد امریکا" منانے دا اعلان کيتا تاں ڈاکٹر نقوی نے شاہراہ قائداعظم دی اک وڈی عمارت اُتے چڑھ کر Down with U.S.A (مردہ باد امریکا) دا طویل و عریض بینر لٹکایا۔ (اور ايسے وجہ توں آپ دی شہادت دے بعد اک نعرہ مشہور ہويا۔ «ڈاکٹر دا نعرہ یاد اے امریکا مردہ باد اے »)[۱۸]اس احتجاج دے دوران ملکی و غیر ملکی صحافیاں نے نے بینر سمیت آپ دی تصاویر بناواں جو ملکی اخبارات وچ وی شائع ہوئیاں تے اس اُتے حکومت پنجاب نے آپ نوں ملازمت توں برطرف کر دتا۔ سنہ 1990ء وچ آپ نے الزہراء کلینک کھولیا تے غریب غربا دا مفت علاج شروع کيتا۔ [۱۹] سنہ 1992ء وچ آپ شیخ زید ہسپتال تے فیڈرل پوسٹ گریجویٹ انسٹی ٹیوٹ لاہور وچ رجسٹرار دے عہدہ اُتے فائز ہوئے تے توں حیات ایتھے فرائض انجام دیندے رہے۔
آئی ایس او توں وابستگی
[سودھو]محمد علی نقوی نے گورنمنٹ کالج لاہور وچ دوران تعلیم اپنے دوستاں دے انسانی شعور نوں بیدار کرنے دے لئی ینگ شیعہ اسٹوڈنٹس ایسوسی ایشن قائم کيتی تے اس دے روح رواں وی بن گئے۔[۲۰] کنگ ایڈورڈ میڈیکل کالج وچ تعلیم دے دوران سنہ 1972ء نوں آغا سید علی الموسوی تے ہور مذہبی شخصیتاں تے افراد دی سرپرستی وچ طلبہ تنظیم «امامیہ سٹوڈنٹس آرگنائزیشن» دی بنیاد رکھی۔[۲۱] تے اس تنظیم دی ذمہ داری اپنے ذمے لی تے کئی اک ڈویژن وچ اس دی تنظیم سازی کرنے وچ کامیاب ہوئے۔ تے شہادت تک اس تنظیم توں وابستہ رہے۔[۲۲] تے آپ آئی ایس او دی پہلی کابینہ وچ آفس سیکرٹری منتخب ہوئے۔[۲۳] سنہ 1976ء نوں آپ امامیہ سٹوڈنٹس آرگنائزیشن دے مرکزی صدر منتخب ہوئے۔[۲۴] تے حلف برداری دے دوران آپ دا کہنا سی «دوستو حلف صرف اک سال دے لئی نئيں بلکہ حلف دا تعلق پوری زندگی توں ہُندا اے ۔»[۲۵] ایہ آپ دی تنظیم توں وفاداری دی واضح نشانی اے۔ ايسے دوران آپ نے امامیہ نیوز بلٹن نوں شائع کرنے دی کوشش کيتی۔[۲۶] تنظیم توں وابستگی دا ایہ عالم سی کہ آپ نے اپنی زوجہ توں پہلی ملاقات کيتی تاں ایہ گل واضح کردتی کہ ” ایہ میری دوسری شادی اے “ جدوں زوجہ کافی پریشان ہوئیاں تاں آپ نے کہیا کہ وچ پہلی شادی تنظیم توں کر چکيا ہاں لہٰذا گھر نوں زیادہ وقت نہ دینے دا شکوہ مت کرنا۔[۲۷] اک وقت ایسا وی آیا کہ جدوں امامیہ سٹوڈنٹس آرگنائزیشن دے مرکزی دفتر دے دروازے ڈاکٹر نقوی اُتے بند کر دتے گئے، تب وی ڈاکٹر نے اک شفیق باپ دی طرح بند دروازے دے پِچھے رہ کے ہمیشہ گھر دی سلامتی تے حفاظت دے لئی جدوجہد کيتی۔[۲۸] جواناں دی تربیت دے حوالے توں ابتدائی تنظیمی ایام وچ آپ مختلف علما کرام نوں مختلف مذہبی پروگرام دے لئی اپنی موٹر سائیکل اُتے بٹھا کر شہر دے کونے کونے لے جایا کردے سن ۔[۲۹]
تحریک جعفریہ توں وابستگی
[سودھو]طالب علمی دور توں فارغ ہوگئے تاں ملت جعفریہ دی سیاسی جہدوجہد دے لئی تحریک نفاذ فقہ جعفریہ دے نال منسلک ہوگئے۔[۳۰] تے اس تنظیم وچ مختلف عہدےآں اُتے فائز رہے تے سیکرٹری اطلاعات دا قلمدان انہاں عہدےآں وچوں اک سی۔[۳۱]
21 اپریل سنہ 1979ء نوں جدوں تحریک نفاذ فقہ جعفریہ دا قیام عمل وچ آیا تے مفتی جعفر حسین نوں سربراہ چنا گیا۔[۳۲] تاں محمد علی نقوی نے اک ہی قائد اک ہی رہبر مفتی جعفر مفتی جعفر دا نعرہ لگیا کر قیادت دی حمایت دا اعلان کردتا۔[۳۳] ضیاء الحق دی طرف توں زکات و عشر آرڈیننس دے اعلان دے بعد 5 جولائی سنہ 1980ء نوں اسلام آباد وچ مفتی جعفر حسین دی طرف توں سیکرٹریٹ دے گھراو دا اعلان ہويا[۳۴] تاں 90 جوان کفن پوش سٹیج اُتے پہنچے جنہاں دی سربراہی محمد علی نقوی کر رہے سن ۔[۳۵] عارف حسینی دی قیادت دے تعارف دے لئی نشر و اشاعت دا سلسلہ شروع کيتا اس دے لئی ماہنامہ راہ عمل تے ہفت روزہ رضاکار شائع کيتا۔ [۳۶]
جب عارف حسین الحسینی نے تحریک نفاذ فقہ جعفریہ دے پلیٹ فارم توں ملکی سطح اُتے سیاسی میدان وچ اترنے دا فیصلہ کيتا تاں لاہور وچ اک اجلاس دے دوران آپ نوں شدید مخالفت دا سامنا کرنا پيا مگر آپ ڈٹے رہے تے فرمایا کہ وچ جو کہہ رہیا ہاں اوہ امام خمینی دے کہنے اُتے کہہ رہیا ہون۔ اجلاس توں باہر نکل کے سب توں پہلے ڈاکٹر محمد علی نقوی نوں بلوایا تے آپ توں پُچھیا کہ اجلاس وچ میری گل نئيں منی گئی تسيں مینوں بتاو تسيں میرے نال ہو یا نئيں؟ ڈاکٹر نقوی نے بے ساختہ کہیا کہ آغا "آپ نوں چھڈنا اسلام نوں چھڈنا اے وچ آپ دے نال ہاں"۔ الیکشن والی بحث نے بعد وچ بہت شدت اختیار کيتی۔[۳۷] تحریک جعفریہ دے پلیٹ فارم توں اختلاف اُتے امامیہ آرگنائزیشن توں آپ نے علیحدگی اختیار کيتی[۳۸] سنہ 1988ء نوں تحریک جعفریہ نے سیاست وچ آنے دا اعلان کيتا تاں محمد علی نقوی تحریک دے امیدوار سن جو بعد وچ کِسے دے حق وچ دستبردار ہوگئے۔[۳۹]
سماجی خدمات
[سودھو]آپ نے مستحق تے ضرورت مند لوکاں دی مدد کرنے، قوم دی بچیاں دی شادی دے اخراجات توں لےکے اسیران ملت و متاثرہ خانوادےآں دی امداد و بحالی دے لئی امداد فاؤنڈیشن دے ناں توں اک ادارہ بنایا اس ادارے دے توسط بہت سارے جواناں نوں روزگار تے کاروبار فراہم کیہ۔[۴۰]
سنہ 1989ء وچ نقوی نے ہور افراد توں ملکر اک ادارہ قائم کيتا جو اج کل جعفریہ ویلفیئر فنڈ دے ناں توں کم کر رہیا اے۔[۴۱]
نقوی نے قوم دے بچےآں دے لئی بہترین تعلیم دے حصول دے لئی المصطفے سکول سیسٹم قائم کيتا تے کئی اک شعبے ملک دے مختلف علاقےآں وچ قائم کيتا۔ اس قت آپ دے دونے وڈے بیٹے محمد سلمان تے محمد دانش لاہور دے اک بہت اچھے ادارے وچ تعلیم حاصل کردے سن، مگر جدوں ڈاکٹر نے اسلامک ایجوکیشنل کونسل قائم کرکے "المصطفے ماڈل ہائی ٰ اسکول”شروع کيتا تاں اپنے دونے بیٹےآں نوں فرزندان دا پُرانا اسکول چھڑواکر "المصطفے ماڈل ہائی ٰ اسکول” وچ داخل کروادتا۔[۴۲]
المصطفیٰ اسکول سسٹم دے تحت بننے والے سکولز ہن وی پاکستان بھر وچ مختلف ناواں توں ایہ کم کر رہے نيں انہاں وچ گلگت بلتستان وچ Career Guidance School And College، اٹک وچ جناح پیلک سکول، میانوالی وچ انڈس ماڈل سکول اینڈ کالج تے جھنگ دے علاقہ بھوانہ وچ المصطفیٰ سکول قابل ذکر نيں۔[۴۳]
آپ نے بلتستان دی اک شخصیت توں مل کے بلتستانی طالب علماں دی فلاح و بہبود دے لئی اک ادارہ وی قائم کيتا جس دا ناں BEST رکھیا سی۔[۴۴] شہید نقوی تعلیم دے بارے وچ بہت حساس سن جس دے بارے وچ آپ دی شہادت دے بعد جنازے اُتے حافظ ریاض حسین صاحب نے خطاب کردے ہوئے کہیا سی کہ وچ جس مدرسہ وچ وی گیا تاں اس دے ابتدائی کاغذات شہید دے ہتھوں دے بنے ہوئے سن ۔ مولوی صاحب دا ایہ مشہور جملہ سن ۔[۴۵] نقوی دی اک وڈی آرزو پاکستان بھر وچ اک ایداں دے تعلیمی پراجیکٹ دا قیام سی جس وچ ملت دے بچے بچیاں وقت دے جدید تقاضاں دے مطابق ابتدائی سطح یعنی پرائمری توں لےکے اعلیٰ سطح یونیورسٹی بہترین تعلیم حاصل کرسکن۔[۴۶]
علما نال رابطہ
[سودھو]موت دی جانب سفر تیزی توں ہورہیا اے۔ کئی اک ایداں دے مواقع دیکھنے نوں نصیب ہوئے نيں جو انسان نوں عبرت دا کم دیندے نيں۔ مگر افسوس کہ اوہ سبق حاصل نئيں کرسکا جو دوسرےآں نوں کہندا رہیا۔ بالاخر اوہ وقت آن پہنچیا۔ کاش! موت توں نہ بھجے ہُندے، کاش لشکر خمینی وچ شمولیت اختیار کيتی ہُندی تاں شاید انہاں پاک و پاکیزہ نوجواناں دے صدقے اسيں وی بخشش دا کوئی سامان لے جاندے۔ بہرحال ایہ سب گلاں ہن رہ گئياں تے اسيں اک لمبے سفر اُتے روانہ ہوگئے نيں۔ التماس دعا وچ وصیت کردا ہون۔
مینوں اپنے آبائی قبرستان علی رضا آباد وچ دفن کيتا جائے۔ جنازہ وچ تاخیر نہ کيتی جائے۔ پوسٹ مارٹم نہ کروایا جائے تے اس موقع اُتے کسی قسم دا تنظیمی اجتماع نہ کيتا جائے۔ میری ملکیت ظاہری وچ جے کوئی شخص یا تنظیم دعویدار ہوئے تاں اسنوں ضرور پہلے اس دا حق دتا جائے۔ آخری گزارش! خوش بختی اے انہاں لوکاں دی جو باصلاحیت تے باشعور لوکاں دے نال زندگی بسر کردے نيں تے ہلاکت اے انہاں دے لئی جو اپنے توں کمتر دے ماحول وچ پروان چڑھدے نيں ۔ اپنی اہلیہ محترمہ دا شکرگزار تے بچےآں توں اُتے امید۔ تمام دوستاں توں انہاں دی توقعات اُتے پورا نہ اترنے دی وجہ توں شرمسار ہون۔
نقوی امام خمینی تے شہید عارف حسین الحسینی دے عاشق سن [۴۷] تے انہاں دی ذات وچ وی کھو چکے سن ۔[۴۸] اس دا اندازہ اس گل توں لگایا جاسکدا اے کہ عارف حسین حسینی نے لاہور مینار پاکستان اُتے قرآن و سنت کانفرنس انعقاد کرنے دا عزم ظاہر کيتا تے اس اُتے مخالفتاں ہوئی تاں محمد علی نقوی دا کہنا سی کہ اس شخص دی گل اسيں اُتے تن طرح توں حجت اے: ۱۔ عارف حسینی ساڈے قائد نيں۔ ۲۔ ہمیشہ انہاں دی ہر گل دے پِچھے کوئی طاقت گویا ہُندی اے۔ ۳۔ ایہ امام خمینی دے نمائندہ نيں۔ لہٰذا انہاں دی کسی گل دے اگے چاں چراں گناہ کرنے دے مترادف اے۔[۴۹] فرط محبت دا ایہ عالم سی کہ عارف حسینی انہاں نوں ڈاکٹر بھائی توں پکاردے سن ۔[۵۰]
اس دے علاوہ ہور علماء توں وی زیادہ مربوط رہندے سن انہاں وچوں مرتضٰی حسین صدر الافاضل، مفتی جعفر حسین تے آغا سید علی الموسوی تے سید صفدر حسین نجفی اوہ علماء نيں جنہاں توں آپ دا گہرا رابطہ رہیا اے۔[۵۱]
نظریہ ولایت فقیہ دی حمایت
[سودھو]محمد علی نقوی، نظریہ ولایت فقیہ دے وڈے عاشق سن ۔ امام خمینی دے توسط ایران وچ 1979ء نوں آنے والے اسلامی انقلاب دے بعد آپ نے پاکستان وچ ولایت فقیہ دا نظریہ تے امام خمینی نوں پہچنوانے وچ وڈا کردار ادا کيتا۔ [۵۲] تے طلباء تے ملت جعفریہ نوں انہاں دوناں نوں گمراہ کن نظریات توں کڈ کے نظریہ ولایت توں متعارف کروایا۔[۵۳] انہاں کاوشاں دے نتیجے وچ پاسبان اسلام دا قیام عمل وچ آیا۔[۵۴] انہاں وجوہات دی بنا اُتے آپ نوں سفیر انقلاب دا لقب دتا گیا۔[۵۵] ولی فقیہ دے فتوے دے مطابق آپ نے ایران تے عراق جنگ دے دوران ایرانی زخمیاں دے مداوا دے لئی ایران دے شہر شلمچہ تے اھواز وچ طبی خدمات سرانجام دتیاں۔[۵۶]
سنہ 1976 ء وچ عراقی علماء اُتے امام خمینی دی حمایت وچ حکومتی تشدد ہويا تاں ڈاکٹر نقوی نے اک پوسٹر شائع کروایا جس دا عنوان سی " اوتھے خون دی ہولی کھیلی گئی تے اسيں ایتھے خاموش رہے۔"حوالےدی لوڑ؟ سنہ 1988ء نوں حج دے دوران مکہ مکرمہ وچ امام خمینی دا برائت از مشرکین دا پیغام پہنچانے والا کوئی نہ سی تاں اس وقت پاکستان دے بعض حاجیاں دے نال مل کے ڈاکٹر نقوی نے برائت از مشرکین دا نعرہ بلند کيتا تے ايسے سبب سعودی عرب دے جیل وچ وی گئے۔[۵۷]
شہادت
[سودھو]محمد علی نقوی شہادت دے لئی بےتاب رہندے سن تے کہیا کردے سن کہ: «ماں نئيں چاہندا کہ ضعیفی وچ کھانس کھانس کر مراں، خدا میری زندگی نوں میری متحرک زندگی توں متصل کر دے۔»[۵۸] اک ہور جگہ کہندے نيں کہ: « کئی برس بیت گئے تے حالے تک شہادت نصیب نئيں ہوئی لگدا اے کہ میرا کوئی عمل خدا نوں پسند نئيں آیا»۔[۵۹] محمد علی نقوی نے اپنی شہادت توں اک روز پہلے اپنے قریبی ساتھیاں نوں آگاہ کيتا سی کہ باخبر ذرائع توں معلوم ہويا اے کہ دہشت گرد، ملت جعفریہ دی کسی وڈی شخصیت نوں نشانہ بنانے دا ارادہ رکھدے نيں لہذا آپ سب احتیاط کرن مگر نقوی خود ہی انہاں دا نشانہ بن گئے۔[۶۰] 7 مارچ 1995ء دی صبح تقریباً پونے اٹھ بجے، محمد علی نقوی اپنی رہائش گاہ توں ہسپتال جانے دے لئی نکلے۔ آپ دے محافظ تقی حیدر آپ دے ہمراہ سن ۔ محمد علی نقوی اپنی منی پجارو جیپ نوں خود ڈرائیو کر رہے سن ۔ یتیم خانہ چوک انہاں دناں لاہور دا مصروف ترین چوک ہمیشہ ٹریفک دے مسائل توں دوچار رہندا سی۔ گھر توں دو کلومیٹر دے فاصلے اُتے آپ دی گڈی جداں ہی چوک اُتے ویگن اسٹینڈ دے سامنے پہنچی، بک اسٹال دے پاس کھڑے دہشت گرداں نے سامنے آکے اَنھّا دھند فائرنگ شروع کر دتی۔ بعض عینی شاہدین دے مطابق انہاں دی تعداد پنج سی تے ایہ دو طرف توں گڈی اُتے فائرنگ کر رہے سن، جدوں کہ انہاں وچوں دو دہشت گرد اَنھّا دھند ادھر ادھر وی فائرنگ کر رہے سن، تاکہ موقع اُتے موجود لوک انہاں دی دہشت تے رعب وچ آجاواں۔ کلاشنکوفاں نال کيتی جانے والی اس اَنھّا دھند فائرنگ توں ڈاکٹر محمد علی نقوی تے انہاں دے محافظ تقی حیدر سنبھل ہی نہ پائے۔ اک دہشتگرد گڈی دے بونٹ اُتے چڑھ کر وی نشانہ لے رہیا سی۔[۶۱] اس طرح توں 7 مارچ 1995 ء نوں محمد علی نقوی تے انہاں دے محافظ تقی حیدر، سپاہ صحابہ دے دہشتگرداں دی گولیاں دا نشانہ بنے تے جام شہادت نوش کر گئے۔[۶۲] لاہور وچ اپنے آبائی قبرستان وچ دفن ہوئے۔حوالےدی لوڑ؟ملت تشیع پاکستان دے لئی عارف حسین الحسینی دی شہادت دے بعد ایہ سب توں وڈا نقصان تے صدمہ سی۔[۶۳]
مونوگراف
[سودھو]محمد علی نقوی دے بارے وچ دو کتاباں لکھی گئیاں نيں:
- سفیر انقلاب جسنوں تسلیم رضا خان نے لکھیا اے جس وچ آپ دی سوانح حیات لکھی گئی اے۔[۶۴]
- ڈاکٹر محمد نقوی شہید آئیڈیالوجی، ویژن تے حکمت عملی دے تناظر وچ ۔ جسنوں سید راشد عباس نقوی نے تدوین کيتا اے جس وچ شہید دے بارے وچ لکھے ہوئے مقالات دی جمع آوری دی اے۔[۶۵]
متعلقہ صفحات
[سودھو]
حوالے
[سودھو]- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی دی برسی، عرفان ویب سائٹ۔
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص26۔
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص26۔
- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص27۔
- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص27۔
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص27۔
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص27۔
- ↑ ارشاد حسین ناصر،ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید، عشقِ خمینی دا سالار Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، جامعہ روحانیت بلتستان۔
- ↑ ارشاد حسین ناصر،ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید، عشقِ خمینی دا سالار Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، جامعہ روحانیت بلتستان۔
- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی (رح) ؛ مکتب خمینی (رہ) دے تربیت یافتہ امام خمینی ویب سائٹ۔
- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
- ↑ پنجاب صوبائی اسمبلی ممبران دا پروفائلپنجاب اسمبلی دی ویب سائٹ۔
- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
- ↑ ارشاد حسین ناصر،ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید، عشقِ خمینی دا سالار Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، جامعہ روحانیت بلتستان۔
- ↑ مسیحائے ملت شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی ؒبزبان فرزندِ شہید، مجلس وحدت مسلمین دی آفیشل ویب سائٹ۔
- ↑ ارشاد حسین ناصر،ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید، عشقِ خمینی دا سالار Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، جامعہ روحانیت بلتستان۔
- ↑ ارشاد حسین ناصر،ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید، عشقِ خمینی دا سالار Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، جامعہ روحانیت بلتستان۔
- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
- ↑ شہید ڈاکٹر نقوی دے کيتے ہوئے کم اج وی دشمن دے لئی موت دا پیغام ثابت ہورہے نيں: علامہ امین شہیدی، بین الاقوامی قرآنی نیوز ایجنسی۔
- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
- ↑ پاکستانی ملت جعفریہ دے محسن ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید/ویڈیو Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشینجے ٹی وی۔
- ↑ سید ساجد علی نقوی، شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی قومی و ملی خدمات ہمیشہ یاد رکھی جاواں گی، جعفریہ پریس۔
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص84۔
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص84۔
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص88۔
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص88۔
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص 96۔
- ↑ افکار شہید قائد(رح)کے منابع، حوزہ نیوز ایجنسی۔
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص99۔
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص126۔
- ↑ ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید، عشقِ خمینی دا سالاررسا نیوز ایجنسی۔
- ↑ امداد علی گھلو ڈاکٹرشہید محمد علی نقوی دی زندگی دے پوشیدہ پہلو، جعفریہ پریس۔
- ↑ شہیدڈاکٹر محمد علی نقوی، اک زندہ انسان، اک بیدار تحریک Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، ہفت روزہ رضاکار۔
- ↑ مسیحائے ملت شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی ؒبزبان فرزندِ شہید، مجلس وحدت مسلمین دی آفیشل ویب سائٹ۔
- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی اک زندہ انسان،اک بیدار تحریک Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، اصغریہ سٹوڈنٹس آرگنائزیشن دی ویب سائٹ۔
- ↑ شہیدڈاکٹر محمد علی نقوی، اک زندہ انسان، اک بیدار تحریک Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، ہفت روزہ رضاکار۔
- ↑ شہیدڈاکٹر محمد علی نقوی، اک زندہ انسان، اک بیدار تحریک Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، ہفت روزہ رضاکار۔
- ↑ سفیر انقلاب شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، اسلامی دعوت ویب سائٹ۔
- ↑ راجہ ناصر عباس جعفری، شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی حضرت امام خمینی و عارف حسینی دے سچے عاشق، سحر ٹی وی۔
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص 19
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص116۔
- ↑ ارشاد حسین ناصر،ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید، عشقِ خمینی دا سالار Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، جامعہ روحانیت بلتستان۔
- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
- ↑ پاکستانی ملت جعفریہ دے محسن ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید/ویڈیو Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، جے ٹی وی۔
- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
- ↑ شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ۔
- ↑ مجاهدتهای شهید نقوی از پاکستان توں ایران و عربستان/ سالگرد شهید چمرانِ پاکستان، فارس نیوز ایجنسی۔
- ↑ اک عاشق دی مناجات، ولایت میڈیا۔
- ↑ اک عاشق دی مناجات، ولایت میڈیا۔
- ↑ حسن مرتضی، تذکرہ شہدائے ملت جعفریہ کراچی، ص284۔
- ↑ ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید، زندگی دے چند پہلو، اسلام ٹائمز۔
- ↑ سفیر انقلاب شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی کی26واں برسی، تقریب خبررساں ایجنسی۔
- ↑ ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید، زندگی دے چند پہلو، اسلام ٹائمز۔
- ↑ سفیرِ انقلاب ،فرزند امام ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید۔۔زندگی دے چند پہلو، مجلس وحدت مسلمین دی آفیشل ویب سائٹ۔
- ↑ سفیرِ انقلاب ،فرزند امام ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید۔۔زندگی دے چند پہلو، مجلس وحدت مسلمین دی آفیشل ویب سائٹ۔
مآخذ
[سودھو]- سفیرِ انقلاب ،فرزند امام ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید۔۔زندگی دے چند پہلو، مجلس وحدت مسلمین دی آفیشل ویب سائٹ، تریخ درج:8 مئی، 2021ء، تریخ اخذ:8 مئی، 2021ء۔
- سفیر انقلاب شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی کی26واں برسی، تقریب خبررساں ایجنسی، تریخ درج: 7 مارچ، 2021ء، تریخ اخذ:8 مئی، 2021ء۔
- تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، العارف پبلیکیشنز لاہور، سنہ 2010ء۔
- اک عاشق دی مناجات، ولایت میڈیا، تریخ درج: تریخ اخذ:8 مئی، 2021ء۔
- افکار شہید قائد(رح)کے منابع، حوزہ نیوز ایجنسی، تریخ درج:6 اگست، 2019ء، تریخ اخذ:8 مئی، 2021ء۔
- سید ساجد علی نقوی، شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی قومی و ملی خدمات ہمیشہ یاد رکھی جاواں گی، جعفریہ پریس، تریخ درج: 7 مارچ، 2021، تریخ اخذ:8 مئی، 2021ء۔
- پاکستانی ملت جعفریہ دے محسن ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید/ویڈیو Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشینجے ٹی وی، تریخ درج:6 مارچ، 2021ء، تریخ اخذ:8 مئی، 2021ء۔
- مجاهدتهای شهید نقوی از پاکستان توں ایران و عربستان/ سالگرد شهید چمرانِ پاکستان، فارس نیوز ایجنسی، تریخ درج: 18 اسفند 1399ہجری شمسی، تریخ اخذ:8 مئی، 2021ء۔
- شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی، رواق الحجاج ویب سائٹ، تریخ درج: 7،5، 1391 ہجری شمسی، تریخ اخذ:8 مئی، 2021ء۔
- شہیدڈاکٹر محمد علی نقوی، اک زندہ انسان، اک بیدار تحریک Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، ہفت روزہ رضاکار، تریخ درج: 6 مارچ 2021ء، تریخ اخذ:8 مئی، 2021ء۔
- ارشاد حسین ناصر،ڈاکٹر محمد علی نقوی شہید، عشقِ خمینی دا سالار Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، جامعہ روحانیت بلتستان، تریخ درج:یکم اپریل سنہ2015، تریخ اخذ:8 مئی، 2021ء۔
- شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی (رح) ؛ مکتب خمینی (رہ) دے تربیت یافتہ امام خمینی ویب سائٹ، تریخ درج:4 مارچ 2020ء، تریخ اخذ:8 مئی، 2021ء۔
- شہید ڈاکٹر نقوی دے کيتے ہوئے کم اج وی دشمن دے لئی موت دا پیغام ثابت ہورہے نيں: علامہ امین شہیدی، بین الاقوامی قرآنی نیوز ایجنسی، تریخ درج:16 مارچ 2015ء، تریخ اخذ:8 مئی، 2021ء۔
- راجہ ناصر عباس جعفری، شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی حضرت امام خمینی و عارف حسینی دے سچے عاشق، سحر ٹی وی، تریخ درج: 7 مارچ 2018ء تریخ اخذ:8 مئی، 2021ء۔
- شہید ڈاکٹر محمد علی نقوی اک زندہ انسان،اک بیدار تحریک Archived 2021-06-14 at the وے بیک مشین، اصغریہ سٹوڈنٹس آرگنائزیشن دی ویب سائٹ۔ تریخ درج: 3 جون 2018ء، تریخ اخذ: 9 مئی 2021ء۔
|