بابا بھگت سنگھ بیلگا
بابا بھگت سنگھ بلگا (2 اپریل 1907–22 مئی 2009) آزادی گھلاٹیئے تے غدر پارٹی دے سرگرم ورکر سن۔ پنجاب سرکار نے اوہناں نوں مرن مگروں ‘پنجاب رتن’ دا خطاب دے کے نوازیا گیا۔ اس وچ وی کوئی نقد راشی نہ شامل ہون کر کے ہی اوہناں دے پروار نے اس نوں قبول کیتا۔
جیونی
[سودھو]بابا بھگت سنگھ بلگا دا جم دوآبے دے مشہور پنڈ بلگا، ضلع جالندھر وچ 2 اپریل 1907 نوں ہویا۔ آپ اپنے بھیناں بھراواں وچوں سبھ توں چھوٹے سن۔ اوہناں دے جم توں دو کو سال بعد ہی باپ دی موت ہو گئی۔[۱] بھگت سنگھ بلگا بچپن وچ مالوے دے پنڈ اجیتوال وچ اپنی ماسی کول رہِ کے نیڑلے پنڈ چوہڑ چکّ پڑھدے رہے۔اتھوں مڈل پاس کر کے اوہناں نے لدھیانے دے مالوا خالصہ ہائی سکول توں میٹرک کیتی۔گھر دی غریبی دور کرن خاطر اوہ کمائی کرن لئی پہلاں جاپان تے پھر ارجنٹینا گئے پر اتھے وسدے پنجابی دیس بھگتاں دے اثر نے گھر دی غریبی دی تھاں دیس دی غلامی دیاں زنجیراں کٹن والے پاسے تور دتا۔[۲]
سیاسی جیون
[سودھو]
بابا بھگت سنگھ بلگا دے برطانوی سامراج خلاف ودروہی جیون دا آغاز طالب علم جیون وچ لدھیانے پڑھدیاں ہی ہو گیا سی، جدوں اوہناں وائسرائے دی سکول پھیریؤتے وائسرائے ہائے-ہائے کہہ کے سکول ہیڈماسٹر دی بینتاں دی سزا قبولی سی۔اوہ 21 سال دی عمر وچ س۔اجیت سنگھ (شہید بھگت سنگھ دے چاچا جی)دی پردھانگی والی ارجنٹینا دی غدر پارٹی دے جنرل سیکٹری بن کے بھارتیاں نوں دیس دی غلامی دا جولا لاہن لئی جتھیبند کرن لگ پئے۔ارجنٹائینا توں پارٹی دے حکم مطابق مارکسزم اتے فوجی تعلیم دی اچیری ٹریننگ لین لئی بلگا جی روس دی ٹوآئلر یونیورسٹی ماسکو گئے۔اتھوں اوہ 60 انقلاب کاریاں دا گروپ تیار کر کے آزادی دی لڑائی وچ شامل ہون لئی بھارت پرتے۔ اوہناں نے 1934 توں 1936 تک کلکتہ، کانپور اتے پنجاب دیاں انقلاب کاری ادارےآں وچ تندیہی نال کم کیتا۔ بابا بلگا نوں 1938 وچ ضلع کانگرس کمیٹی دا سیکٹری، پنجاب پردیش کانگرس کمیٹی لاہور اتے آل انڈیا کانگرس کمیٹی دا میمبر چنیا گیا۔ 1939 وچ اوہناں نوں کیمبلپر جیل وچ تن سال بطور جنگی قیدی رکھیا گیا۔ 1942 وچ رہاء ہون مگروں لدھیانہ سرکار خلاف بھڑکاؤ بھاشن دین دے الزام وچ اوہناں نوں اک سال لئی مڑ جیل وچ بند کر دتا گیا۔ 1947–48 وچ فرقو ونڈ دا خلاف کرن تے آزاد بھارت دی سرکار نے اوہناں نوں اک سال لئی دھرم شالہ دی یول کیمپ جیل وچ ڈکّ دتا۔ 1959 وچ خوش ہیسیئتی ٹیکس دے خلاف وچ جدوجہد کرن تے پنجاب سرکار نے انھاں نوں جیل وچ بند کر دتا۔ اوہناں دے آخری وارنٹ ایمرجینسی دا خلاف کرن تے نکلے اتے 6 اکتوبر 2008 وچ جلھیاں والے باغ دے اصلی سروپ نوں بچاؤن، کاماگاٹامارو دے مسافراں تے نامدھاری دیس بھگتاں نوں مانتا دواؤن متعلق کیتے روس مارچ نوں اوہناں دے ودروہی جیون دا آخری تحریک منیا جا سکدا اے، جس دی اگوائی اس 101 سالا بزرگ انقلابی نے وھیل چیئر تے بیٹھ کے کیتی۔ بابا جی نے دیس دی آزادی خاطر کیتیاں قربانیاں اتے سمچے انسانی سماج متعلق دتیاں وڈملیاں سیواواں دے عوض وچ کوئی وی سرکاری پینشن جاں ہور سہولت پروان نہیں کیتی پر اینھاں نوں دنیا بھر وچوں کئی غیر سرکاری ادارےآں ولوں اعزاز اتے خطاب ملدے رہے۔ اوہناں نے اک قومی ایوارڈ ‘صدی دا حونصلہ اتے بہادری دا سنمان’ صرف اپنے پیاریاں دے زور دین تے پروان کیتا۔ پنجاب سرکار نے اوہناں نوں مرن پچھوں ‘پنجاب رتن’ دا خطاب دے کے نوازیا گیا۔ بابا بلگا نے آزادی پچھوں غدری یودھیاں دی یادگار ‘دیش بھگت یادگار ہال جالندھر’ دی اساری لئی دن-رات اک کر دتا۔ دیشاں-ودیساں توں اگراہیاں کیتیاں تے اپنی نگرانی ہیٹھ اس یادگار دا اساری کروایا۔۔[۳]
رچناواں
[سودھو]- غدر لہر دے انپھولے ورقے
