اخروی جسم
| معاد |
اخروی جسم یا برزخی جسم یا مثالی جسم، اوہ جسم اے کہ موت دے بعد انسان دی روح (عالم برزخ وچ ) اس وچ منتقل ہو جائے گی تے اس دے نال عذاب وچ یا نعمتاں وچ ہوئے گی. ایہ مادی جسم تے خصوصیات جداں رنگ، وزن تے ابعاد دا حامل نئيں اے . البتہ بعض معتقد نيں کہ روح موت دے بعد دوبارہ بدن دے نال ملحق ہو جاندی اے تے انسان اپنے دنیائی جسم دے نال برزخ وچ داخل ہُندا اے .
اخروی جسم دے متعلق نظریے
[سودھو]انسان روح تے خاکی بدن توں مرکب اک موجود اے . انسان دی روح موت دے بعد اخروی جسم وچ داخل ہو جائے گی. اخروی جسم کیواں دا اے اس دے بارے وچ مختلف نظریے بیان ہوئے نيں. اسلامی محققاں نے، تحقیق و کوشش تے شبہات نوں دور کرنے دے بعد، اک یا چند نظر نوں صحیح کہیا اے . جنہاں وچوں اہم نظریے تھلے لکھے نيں:
مثالی بدن
[سودھو]مشہور قول دے مطابق، موت دے بعد انسان دی روح مثالی جسم وچ قرار دتی جائے گی.[۱] مثالی جسم ظاہری شکل و صورت دے لحاظ توں انسان دے دنیائی جسم ورگی اے، لیکن مادہ تے اس دی خصوصیات جداں رنگ، وزن تے ابعاد دی حامل نئيں اے .[۲] اخروی جسم جو جسم اس جہان وچ اے اس توں زیادہ لطیف و نازک اے . اسلامی محققاں نے برزخی جسم نوں جو شکل انسان دے ذہن وچ اے یا خواب وچ دیکھدا اے اس توں تشبیہ دتی اے .[۳] بعض معتقد نيں کہ فرشتے وی مثالی بدن رکھدے نيں.[۴] مثالی بدن، عالم مثال (عالم برزخ) وچ اے . عالم مثال، عالم مادی (طبیعت) تے عالم مجرد دے درمیان واسطہ تے حد فاصل اے . اس نظریے دے مطابق فشار قبر مثالی بدن اُتے آئے گا.[۵]
ملاصدرا، ابن سینا، غزالی، ابن عربی تے شیخ بہائی ايسے نظریے دے طرفدار نيں.[۶] علامہ مجلسی نے اس لئی کہ مثالی بدن روایات وچ ذکر ہويا اے، اسنوں قبول کيتا اے .[۷] ايسے طرح معاصر علماء جداں امام خمینی تے آیۃ اللہ سبحانی نے اس نظریے نوں معتبر کہیا اے .[۸] آیۃ اللہ شاہ آبادی وی معتقد اے کہ انسان دی رجعت اس دے مثالی بدن توں بندی اے .[۹]
دنیوی بدن
[سودھو]بعض معتقد نيں کہ انسان دی روح، موت دے بعد عالم برزخ وچ ، دوبارہ ايسے بدن دے نال ملحق ہو جائے گی. بھانويں ایہ برزخی جسم، بالکل انسان دے دنیائی جسم جداں ہو یا اس دے بعض اجزاء جداں ہو.[۱۰] اس نظریے دے مطابق فشار قبر تے منکر و نکیر دے سوال، ايسے دنیاوی بدن دے متعلق نيں. بعض نے ایہ سوال اٹھایا اے کہ ایہ نظریہ انہاں جسماں دے بارے وچ جو قبر وچ خاک ہو گئے نيں یا ختم ہو چکے نيں انہاں دی نسبت کوئی توضیح نئيں دیندا.[۱۱]
بعض معتقد نيں کہ انسان دی شکل تے شخصیت اس دی روح تے خاکی جسم دونے توں متعلق اے . انہاں دا نظریہ ایہ اے کہ انسان برزخ وچ ، مثالی تے دنیائی بدن دونے رکھدا اے . عذاب قبر تے منکر ونکیر دے سوال دنیائی بدن توں ہون گے تے زندگی نوں جاری رکھنے دے لئی مثالی جسم ہوئے گا.[۱۲] اہل سنت دی بعض احادیث دے مطابق موت دے بعد انسان دی روح پرندےآں دے بدن وچ چلی جاندی اے .[۱۳] امام صادقؑ نے اس نظریے نوں رد فرمایا اے .[۱۴]
حوالے
[سودھو]- ↑ ملایری، «نظریہ های بدن برزخی»، ص۱۱۴.
- ↑ صفر علیپور و ابراہیم زاده، معاد استدلالی، ۱۳٧۶ش، ص۴۵.
- ↑ سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۱۰، ص۲۲۳.
- ↑ سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۱۰، ص۲۲۴.
- ↑ ابراہیمی دینانی، «برزخ»، ج۱۱، ص٧۰۱.
- ↑ ملایری، «نظریہ های بدن برزخی»، ص۱۱۴.
- ↑ علامہ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۲٧۱.
- ↑ سبحانی، منشورجاوید، ۱۳۸۳ش، ج۵، ص۱۹۱.
- ↑ محمدی، «فلسفہ رجعت از منظر آیةالله شاه آبادی»، ص۸۵.
- ↑ سید مرتضی، ۱۴۱۱ق، الذخیرة فی علم الکلام، ق، ص۵۲۹؛ حمصی رازی، المنقذ من التقلید، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۱۹۸.
- ↑ ملایری، «نظریہ های بدن برزخی»، ص۱۱۰.
- ↑ ملایری، «نظریہ های بدن برزخی»، ص۱۱۶.
- ↑ علامہ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۶۴.
- ↑ علامہ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۲۶۹.
ماخذ
[سودھو]ابراہیمی دینانی، غلام حسین، «برزخ»، در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تہران، مرکز انسائیکلوپیڈیا بزرگ اسلامی، ۱۳۸۱ش.
سبحانی تبریزی، جعفر، منشور جاوید، قم، چاپ چہارم، موسسہ امام صادق ع، ۱۳۸۱ش.
سید مرتضی، علی بن حسین، الذخیرة فی علم الکلام، قم، چاپ سوم، موسسہ النشر السلامی، ۱۴۳۱ق.
صفرعلیپور، حشمت الله، و عبدالله ابراہیم زاده، معاد استدلالی، تہران، بی چا، ۱۳٧۶ش.
حمصی رازی، سدید الدین، المنقذ من التقلید، قم، چاپ اول، موسسہ النشر الاسلامی، ۱۴۱۲ق.
علامہ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، موسسہ الوفا، ۱۴۰۴ق.
محمدی، بہزاد، «فلسفہ رجعت از منظر آیةالله شاه آبادی» در مجلہ اندیشہ نوین دینی، قم، نہاد رہبری در دانشگاهہا، تابستان ۱۳۹۴ش.
ملایری، موسی، «نظریہ های بدن برزخی»، در مجلہ پژوهش دینی، تہران، انجمن علوم قرآن وحدیث، پاییز و زمستان ۱۳۸۹ش.
باہرلے جوڑ
[سودھو]برزخی جسم دے متعلق نظریے: بررسی و نقد، موسی ملایری، درمجلہ پژوہش دینی، زمستان ۱۳۸۹ش. سانچہ:معاد سانچہ:موت