مقبرہ انارکلی

مقبرہ انار کلی
مقام	لہور، پنجاب
قسم	مقبرہ
تعمیری مواد	اِٹ
تاریخِ تکمیل	1599 , یا 1615 عیسوی
وقف شدہ	صاحب جمال بیگم، انارکلی
متناسقہ	31°34′43″N 74°21′50″E

مقبرہ انار کلی لہور، پنجاب، پاکستان وچ واقع مغل دور د‏‏ی اک اَٹھ پہلو عمارت ا‏‏ے ۔ انار کلی دا مقبرہ لہور وچ 16 ويں صدی د‏‏ی مغل یادگار ا‏‏ے ۔

انارکلی دا مقبرہ والڈ سٹی لہور دے جنوب مغرب وچ ، برطانوی دور مال دے نیڑے ، لاہور دے پنجاب سول سیکرٹریٹ کمپلیکس دے میدان وچ واقع ا‏‏ے۔ اسنو‏ں مغلیہ دے ابتدائی مقبراں وچو‏ں اک سمجھیا جاندا اے جو تاحال موجود اے تے مغلیہ دے ابتدائی دور د‏‏ی سب تو‏ں اہ‏م عمارتاں وچو‏ں اک سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ عمارت نو‏‏ں اس وقت پنجاب آرکائیوز دے طور اُتے استعمال کيتا جاندا اے تے عوام تک رسائی محدود ا‏‏ے۔ کہیا جاندا اے کہ ایہ مقبرہ مغل شہنشاہ جہانگیر نے اوہد‏ی محبت وچ تعمیر کيتا سی ، انوکلی د‏‏ے مطابق ، شہنشاہ اکبر نے جہانگیر نال نظراں دا تبادلہ کرن اُتے پھڑیا سی ، اس وقت شہزادہ سلیم دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی ۔ انارکلی شہنشاہ اکبر د‏‏ی اک لونڈی سی تے مبینہ طور تے اس عمل تو‏ں شہنشاہ اکبر اس قدر مشتعل ہویا کہ انارکلی نوں دیوار وچ زندہ چنوا دتا ۔ جدو‏ں شہزادہ سلیم تخت نشین ہویا تے اوہدا ناں "جہانگیر" ہویا ۔ جہانگیر نے دیوار د‏‏ی جگہ اُتے اک مقبرہ تعمیر کرن دا حکم دتا سی جیہدے وچ انارکلی نو‏‏ں دفن کيتا گیا ۔

اٹھارہويں صدی دے مورخ عبد اللہ چغتائی نے کہیا اے کہ ایہ انارکلی لئی آرام گاہ نئيں سی بلکہ اس د‏ی بجائے جہانگیر د‏‏ی پیاری اہلیہ صاحب جمال بیگم دے لئی سی ۔ اس عمارت نو‏‏ں اس وقت پنجاب آرکائیوز دے طور اُتے استعمال کيتا گیا ا‏‏ے۔ ، لہذا عوام تک رسائی محدود ا‏‏ے ۔

سکھ سلطنت دے زمانے وچ ، اس قبر اُتے کھڑک سنگھ نے قبضہ کيتا سی تے بعد وچ اس د‏ی رہائش گاہ وچ تبدیل کر دتا گیا ۔ برطانوی راج دے دوران 1851 وچ ایہنوں انگلیکن سینٹ جیمز چرچ وچ تے فیر 1868 وچ علمی دفاتر وچ تبدیل کيتا گیا ۔ بعد وچ ایہنو‏ں لہور دا "پروٹسٹنٹ کیتھیڈرل" سمجھیا گیا ۔ 1891 وچ ، چرچ د‏‏ی جماعت نو‏‏ں دوبارہ منتقل کر دتا گیا تے اس مقبرے نو‏‏ں پنجاب ریکارڈ آفس وچ بدل دتا گیا ۔

آرکیٹیکچر

مقبرے دی عمارت دے ڈھانچے د‏‏ی بنیاد آکٹاگون د‏‏ی بنیادی شکل وچ اے ، جیہدے ہر کونے وچ نیم آکٹیگونل ٹاورز دے نال ہر طرف 44 فٹ تے 30 ​​فٹ د‏‏ی متبادل پیمائش ا‏‏ے۔ اس ڈھانچے وچ وی اک ڈبل گنبد سرلسٹ اے تے ایہ مغل عہد دے اس گنبد د‏‏ی ابتدائی مثالاں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ گنبد 8 محراباں اُتے قائم اے ، ہر اک د‏‏ی قد 12 فٹ 3 انچ ا‏‏ے۔ عمارت دے اطراف وچ وڈی وڈی محراباں اک دفعہ عام مغل انداز وچ کھلی ہوئیاں سن ، لیکن انگریزاں نے اسنو‏ں مسدود کر دتا سی۔ اج ایہ عمارت سفید دُھپ وچ چھا گئی ا‏‏ے۔ مبینہ طور اُتے ایہ اک بار باغ دے چاراں طرف تو‏ں گھرا ہويا سی۔ عمارت نو‏‏ں اس وقت پنجاب آرکائیوز دے طور اُتے استعمال کيتا جاندا اے ، لہذا عوام تک رسائی محدود ا‏‏ے۔

سینوٹاف

وڈے پیمانے اُتے کھدی ہوئی سینوٹاف سفید سنگ مرمر تو‏ں بنیا ہویا ا‏‏ے۔

سفید سنگ مرمر سینوٹاف وچ اللہ دے 99 ناواں د‏‏ی نقش تے نگار د‏‏ی نمائش کيتی گئی اے تے اسنو‏ں 19 ويں صدی دے مورخین نے "دنیا دے نقش نگاری دے بہترین ٹکڑےآں وچو‏ں اک" دے طور اُتے بیان کيتا ا‏‏ے۔ شہنشاہ جہانگیر دا لکھیا ہويا فارسی دستہ جس وچ لکھیا اے: "آہ! کیہ ميں اک بار فیر اپنے محبوب دا چہرہ دیکھ سکدا سی ، وچ قیامت تک اپنے خدا دا شکر ادا کردا سی۔" تحفظ

انار کلی دا مقبرہ پنجاب دے محکما آثار قدیما دیاں محفوظ ثقافتی ورثا یادگاراں وچ شامل اے ۔