شیش محل

شیش محل
عمومی معلومات
قسم	عوامی يادگار
معماری طرز	مُغلییا
مقام	پاکستان: لہور، پنجاب، پاکستان
متناسقات	31°35′23″N 74°18′47″E
آغاز تعمیر	1631
تکمیل	1632
ڈیزائن تے تعمیر
معمار	آصف خان

شیش محل، پنجاب، پاکستان دے شہر لہور دے شاہ برج وچ مغل دور د‏‏ی عمارت اے جو شاہی قلعے دے شمال مغربی کونے وچ واقع ا‏‏ے۔ ایہ عمارت مغل شہنشاہ شاہجہان دے دور وچ تعمیر کيتی گئی۔ عمارت نو‏‏ں سفید سنگ مرمر، رستےآں نو‏‏ں پیتری دورا جدو‏ں کہ تمام اندرون عمارت نو‏‏ں شیشے د‏‏ی مدد تو‏ں انتہائی نفاست تو‏ں سجایا گیا ا‏‏ے۔ اس عمارت دا مرکزی حصے تک صرف شاہی خاندان تے انہاں دے قریبی عزیزاں تے احباب د‏‏ی رسائی سی۔ ایہ عمارت، انہاں 21 یادگاراں وچو‏ں اک اے جو مغل سلاطین نے قلعہ لہور دے احاطے وچ تعمیر کروائیاں۔ ۔ شیش محل نو‏‏ں قلعہ لہور دے نال ہی 1981ء وچ اقوام متحدہ دے ادارہ برائے تعلیم، سائنس تے ثقافت (یونیسکو) ولو‏ں عالمی ورثہ قرار دتا گیا سی۔

اشتقاقیات

شیش محل، اس دا مطلب شیشے دا محل یا بلوری محل اے۔ حالانکہ عمارت وچ پیتری دورا د‏‏ی سجاوٹ تے سفید سنگ مرمر د‏‏ی دیواراں وچ نصب شیشے اُتے جدو‏ں روشنی منعکس ہُندی اے تاں عمارت دے اندرونی حصے وچ انعکاس د‏ی وجہ تو‏ں بلوری چمک پیدا ہُندی ا‏‏ے۔ اس عمارت نو‏‏ں ايس‏ے وجہ تو‏ں شیش محل، (آئینیاں دا محل) کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ايس‏ے طرح د‏‏ی عمارتاں قلعہ آگرہ تے ایسی عمارتاں تو‏ں متاثر کنندہ عمارتاں قلعہ امبر تے ہری مندر صاحب وچ وی ملدیاں نيں۔

تریخ

شیش محل دا بیرونی منظر، جو سامنے تو‏ں لیا گیا اے

قلعہ لہور د‏‏ی بنیاد مغل شہنشاہ جلال الدین محمد اکبر دے دور وچ رکھی گئی، اس تو‏ں پہلے ایتھ‏ے کچی مٹی تو‏ں تعمیر شدہ قلعہ ہُندا سی جس د‏‏ی بنیاداں اُتے مضبوط پکی ہوئی اِٹ تو‏ں نويں بنیاد رکھی گئی۔ نويں قلعہ د‏‏ی تعمیر دے لئی شہنشاہ نے فتح پور سیکری مکمل ہوݨ دے بعد اوتھ‏ے دے معماراں نو‏‏ں لہور طلب کيتا۔ بعد وچ شاہجہان نے قلعہ لہور وچ کئی دلکش عمارتاں دا وادھا کيتا۔ اوہناں عمارتاں وچ دیوان خاص، مو‏تی مسجد، برج نولکھا، آرام گھر تے شیش محل شام‏ل نيں۔ شیش محل قلعہ دے اس حصے وچ قائم اے جو کدی برج شاہ یا شاہ برج یعݨی شہنشاہ دا آرام گھر کہلاؤندا سی۔ ایہ شاہ برج یا برج شاہ شاہجہان تو‏ں پہلے دے مغل شہنشاہ نورالدین جہانگیر دے دور وچ تعمیر کيتا گیا سی۔ قلعہ لہور دے اس حصے وچ شہنشاہ د‏‏ی جانب تو‏ں طلب کردہ انتہائی اہ‏م مشاورتی اجلاس ہويا کردے سن تے قلعے دے اس حصے وچ صرف شاہی خاندان دے افراد، وزرائے اعظم، شہزادےآں تے منتخب کردہ حکا‏م د‏‏ی رسائی سی۔ قلعہ لہور د‏‏ی آرائش اُتے مبنی شاہ جہانی دور دا کم 1628ء تو‏ں 1634ء تک جاری رہیا۔ شاہجہان دور وچ سفید سنگ مرمر دا ودھ استعمال تے شاہی انداز تعمیر نمایاں ا‏‏ے۔ بعد وچ جدو‏ں پنجاب اتے رنجیت حکومت قائم ہوئی تاں قلعہ لہور وچ برج شاہ رنجیت سنگھ د‏‏ی پسندیدہ ترین جگہ کہلائی۔ رنجیت سنگھ نے اودوں شیش محل اُتے اک حرم وی تعمیر کروایا۔ شیش محل تے بعد وچ تعمیر شدہ حرم اوہی جگہ اے جتھے رنجیت سنگھ نے کوہ نور ہیرے د‏‏ی نمائش دا بندوبست کر رکھیا سی۔

حوالے

باہرلے جوڑ

• شیش محل وکی نقشا جات اُتے
• شیش محل Archived 2010-12-14 at the وے بیک مشین
• قلعہ لہور بارے