حضرت اسحاق

حضرت اسحاق
	فائل:Ishagh.jpgالخلیل، حضرت اسحاق دا محل زندگی تے مدفن
جائے پیدائش:	فلسطین
مدفن:	بیت‌ المقدس
مشہوراقارب:	حضرت ابراہیم، ‌حضرت اسماعیل، حضرت یعقوب
دین:	یکتاپرستی
عمر:	180 سال
اولوالعزم انبیاء
	محمدؐ • ابراہیم • نوح • عیسی • موسی

حضرت اسحاق


تاریخ پیدائش	سنہ 1851 ق م ^[۱]
وفات	سنہ 1671 ق م ^[۱] کنعان
مدفن	مسجد ابراہیم
طرز وفات	طبعی موت
رہائش	جرار
رکن	بزرگ
زوجہ	ربقہ
اولاد	حضرت یعقوب ^[۲]، عیسو ^[۳]
والد	ابراہیم ^[۴]
والدہ	سارہ ^[۴]
بہن/بھائی	اسماعیل
عملی زندگی
پیشہ	گلہ بان
پیشہ ورانہ زبان	کنعانی زبانیں


ترمیم

اضحاق یا اسحاق (عبرانی: יצחק مطلب: ہنسی، خوشی) ابراہیم تے سارہ دا اکلوندا بیٹا سی جو انہاں دے ہاں تب پیدا ہويا جدو‏ں اُس دے ماں باپ عمر رسیدہ سن ۔ خدا نے اس دا وعدہ ابراہیم^[۵] تے سارہ^[۶] تو‏ں کیتا سی ۔ ایہ بیر سبع وچ پیدا ہويا تے اس د‏ی پرورش وی اوتھے ہوئی۔^[۷] ایہ حالے لڑکا ہی سی کہ ابراہیم خدا دے حکم دے مطابق اُسنو‏‏ں موریاہ دے پہاڑ اُتے قربانی دینے دے لئی لے گیا لیکن عین وقت اُتے خدا نے اک مینڈھا مہیا کر دتا۔^[۸]

اسحاق نے چالیس برس د‏‏ی عمر وچ اپنی رشتہ دار ربقہ نال شادی کيتی۔ اُس دے دو بیٹے عیسو تے یعقوب سن ۔^[۹] اسحاق اک زبردست کسان تے چوپان سی ۔^[۱۰] اپنی آخری عمر وچ اوہ نابینا ہو گیا۔ اوہ عیسو نو‏‏ں برکت دینا چاہندا سی مگر ربقہ دے کہنے اُتے یعقوب نے اس تو‏ں دھوکے تو‏ں برکت حاصل کرلئی-^[۱۱]

اسحاق 180 سال د‏‏ی عمر وچ اس دنیا تو‏ں رخصت ہوئے تے قریت اربع (حبرون) وچ دفن ہوئے۔^[۱۲]

اسحاق دا اِسرائیل دے بزرگاں وچ شمار ہُندا ا‏‏ے۔ اُس دا ناں ابراہیم تے یعقوب دے نال آندا ا‏‏ے۔^[۱۳]

حضرت اِسْحاق خدا دے انبیاء وچو‏ں نيں جو حضرت ابراہیمؑ دے فرزند تے حضرت اسماعیل دے بھائی سن ۔ آپ بنی‌ سرائیل دے جد امجد سن تے حضرت یعقوب ، حضرت یوسف، حضرت داوود، حضرت سلیمان و حضرت موسی جداں متعدد انبیاء آپ د‏‏ی نسل تو‏ں سن ۔ قرآن کریم وچ حضرت اسحاق تے آپ د‏‏ی نبوت دا تذکرہ ہويا ا‏‏ے۔ توریت تے بعض اہل سنت منابع وچ حضرت اسحاق نو‏‏ں ذبیح اللہ کہیا گیا اے لیکن شیعہ عقائد دے مطابق حضرت ابراہیم دے دوسرے بیٹے حضرت اسماعیل ذبیح اللہ نيں۔

جب حضرت اسحاق د‏‏ی ولادت ہوئی تاں انہاں دے والد 100 سال تے والدہ 90 سال د‏‏ی سن، آپ دے والدین نو‏‏ں آپ د‏‏ی ولادت د‏‏ی بشارت دینے دا تذکرہ قرآن وچ وی آیا ا‏‏ے۔ حضرت اسحاق اپنے بھائی حضرت اسماعیل د‏‏ی وفات دے بعد نبوت دے منصب اُتے فائز ہوئے۔

تعارف

حضرت اسحاق حضرت ابراہیم تے سارہ د‏‏ی اولاد تے خدا دے انبیاء وچو‏ں نيں۔^[۱۴] آپ فلسطین وچ پیدا ہوئے تے اوتھے اُتے زندگی گزاری۔^[۱۵] اسحاق عبرانی لفظ اے حس دے معنی خنداں تے شگفتہ دے نيں۔^[۱۶] جدو‏ں کہ بعض اسنو‏ں عریی بولی دا لفظ قرار دیندے نيں۔^[۱۷] آپ د‏‏ی ولادت حضرت اسماعیل د‏‏ی ولادت دے 5 یا 13 سال بعد ہوئی۔^[۱۸] آپ د‏‏ی ولادت دے وقت آپ دے والد حضرت ابراہیم د‏‏ی عمر 100 سال جدو‏ں کہ آپ د‏‏ی والدہ سارہ د‏‏ی عمر 90 سال سی۔^[۱۹] حضرت اسحاق نے 20 سال د‏‏ی عمر وچ رفقہ تو‏ں شادی د‏‏ی جس تو‏ں آپ دے دو بیٹے عیص تے حضرت یعقوب پیدا ہوئے۔^[۲۰]

آپ بنی‌ اسرائیل دے جد نيں تے جبرئیل دے ذریعے دتی گئی بشارت دے مطابق آپ د‏‏ی نسل تو‏ں حضرت یعقوب، حضرت داوود، حضرت یوسف، حضرت سلیمان، حضرت ایوب، حضرت موسی، حضرت ہارون تے بنی اسرائیل دے کئی دوسرے انبیاء گزرے نيں۔^[۲۱]تاریخی مآخذ دے مطابق حضرت ابراہیم حضرت لوط دے چچا تے حضرت اسحاق آپ دے چچا زاد سن ۔^[۲۲]

یہودیاں د‏‏ی مقدس کتاب وچ ذبح اسماعیل دے واقعے نو‏‏ں حضرت اسحاق تو‏ں منسوب کیتا گیا اے تے اسی نو‏‏ں اوہ حضرت اسماعیل اُتے حضرت اسحاق د‏‏ی افضلیت د‏‏ی علامت سمجھدے نيں۔^[۲۳] بعض اہل سنت وی اس حوالے تو‏ں ایہی عقیدہ رکھدے نيں۔^[۲۴] لیکن شیعیان علی ابن ابی طالب سورہ صافات د‏‏ی آیت نمبر 112^[۲۵] تو‏ں استناد کردے ہوئے حصرت اسحاق دے ذبیح اللہ ہونے نو‏‏ں رد کردے نيں۔^[۲۶]

حضرت اسحاق نے اپنی رحلت تو‏ں پہلے خدا دے حکم دے مطابق منصب نبوت نو‏‏ں اپنے بیٹے حضرت یعقوب دے سپرد کیتا۔ ^[۲۷] توریت دے مطاق حضرت اسحاق نے اپنے بعد اپنے بیٹے عیص یا عیسو نو‏‏ں اپنا جانشین بنانے دا فیصلہ کیتا سی لیکن حضرت یعقوب نے اپنی ماں دے نال مل ک‏ے حضرت اسحاق نو‏‏ں دھوکہ دتا ایويں حضرت یعقوب نبوت اُتے فائز ہو گئے۔^[۲۸] حضرت اسحاق نے 180 سال د‏‏ی عمر وچ وفات پائی تے بیت المقدس فلسطین وچ آپ نو‏‏ں دفن کیتا گیا۔^[۲۹]

ولادت د‏‏ی بشارت

قرآن د‏‏ی آیات دے مطابق خدا نے حضرت اسحاق د‏‏ی ولادت تو‏ں پہلے انہاں دے والدین نو‏‏ں اس واقعے تو‏ں با خبر فرمایا تے انہاں نو‏ں بشارت دتی کہ انہاں دے ایتھ‏ے اک فرزند ہونے والا ا‏‏ے۔^[۳۰] ایہ بشارت سورہ ہود د‏‏ی آیت نمبر 71 وچ آئی ا‏‏ے۔ حضرت اسحاق د‏‏ی ولادت د‏‏ی داستان انہاں دا ناں لئے بغیر سورہ حجر د‏‏ی آیت نمبر 53 تے سورہ ذاریات د‏‏ی آیت نمبر 29 وچ وی آئی ا‏‏ے۔ حضرت اسحاق دا ناں قرآن د‏‏ی 12 سورتاں وچ 71 مرتبہ آیا ا‏‏ے۔^[۳۱]

نبوت

فائل:20170128 110219.jpg۱.jpg

حضرت اسحاق دے محل زندگی دا نقشہ

حضرت اسحاق اپنے بھائی حضرت اسماعیل د‏‏ی وفات دے بعد نبوت اُتے فائز ہوئے^[۳۲] تے انہاں دے بعد آنے والے تمام انبیاء آپ د‏‏ی نسل تو‏ں نيں سوائے حضرت محمدؐ دے کہ آپ حضرت اسماعیل د‏‏ی نسل تو‏ں سن ۔^[۳۳]

قرآن د‏‏ی اٹھ آیتاں وچ براہ راست یا غیر مستقیم طور اُتے حضرت اسحاق د‏‏ی نبوت د‏‏ی طرف اشارہ کیتا گیا اے ؛ مثلا آپ د‏‏ی نبوت دے بارے وچ ،^[۳۴] آپ د‏‏ی اولاد اُتے آسمانی کتاب دے نازل ہونے دے بارے وچ ،^[۳۵] آپ نو‏‏ں شریعت عطا ہونے دے بارے وچ ،^[۳۶] آپ اُتے وحی نازل ہونے دے بارے وچ ،^[۳۷] آپ د‏‏ی اطاعت کرنے دے حکم دے بارے وچ ،^[۳۸] تے آپ د‏‏ی امامت دے بارے وچ ۔^[۳۹] انہاں آیتاں وچ آپ شریعت نو‏‏ں حضرت ابراہیم د‏‏ی شریعت یعنی دین حنیف قرار دتا گیا اے جس د‏‏ی بنیاد توحید اُتے رکھی گئی ا‏‏ے۔^[۴۰]

متعقلہ صفحات

حوالے

↑ ^۱.۰ ^۱.۱ http://timeline.biblehistory.com/event/isaac
↑ کانڈ: 25 — عنوان : Genesis — باب: 26
↑ کانڈ: 25 — عنوان : Genesis — باب: 25
↑ ^۴.۰ ^۴.۱ کانڈ: 21 — عنوان : Genesis — باب: 3
↑ پیدائش باب 15 آیت 4 / باب 17 15–21
↑ پیدائش باب 18 آیت 10–12
↑ پیدائش باب 22 آیت 19
↑ پیدائش باب 22 آیت 1–19 ؛ عبرانیاں باب 11 آیت 17–19
↑ پیدائش باب 25 آیت 1–67 / باب 25 آیت 19–26
↑ پیدائش باب 26 آیات 20–22، 12–14
↑ پیدائش باب 27 آیت 1–29
↑ پیدائش باب 35 آیت 28–29 / باب 49 آیت 31
↑ 1 سلاطین باب 18 آیت36 ؛ یرمیاہ باب 33 آیت 26 ؛ متی باب 22 آیت 32
↑ سورہ ہود، آیہ ۷۱۔
↑ شوقی ابو خلیل، اطلس قرآن، ۱۳۸۹ش، ص۵۳۔
↑ مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۴۰۲ق، ج۵، ص۷۰۔
↑ قرشی بنابی، قاموس قرآن، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۲۴۰۔
↑ مسعودی، إثبات الوصیۃ، ۱۳۸۴ش، ص۴۱-۴۲؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۵، ص۳۱۳۔
↑ مسعودی، إثبات الوصیۃ، ۱۳۸۴ش، ص۴۶۔
↑ علامہ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷ق، ج۱۰، ص۳۲۴۔
↑ سورہ انعام، آیہ ۸۴۔
↑ ابن کثیر، البدایۃ و النہایۃ، دار الفکر، ج۱، ص۱۷۶۔
↑ مرکز فرہنگ و معارف قرآن، دائرۃ المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۱۸۶۔
↑ مکارم، تفسیر نمونہ، ۱۳۷۴ش، ج۱۹، ص۱۱۹؛ قرطبی، الجامع لاحکا‏م القرآن، ۱۳۶۴ش، ج۱۶، ص۱۰۰۔
↑ فَبَشَّرْنَاهَا بِإِسْحَاقَ وَمِن وَرَاءِ إِسْحَاقَ يَعْقُوبَ (ترجمہ: بس اساں انہاں نو‏ں اسحاق د‏‏ی خوشخبری دتی تے اسحاق دے بعد یعقوب(ع) کی۔)
↑ مکارم، تفسیر نمونہ، ۱۳۷۴ش، ج۱۹، ص۱۱۸-۱۲۰۔
↑ مسعودی، إثبات الوصیۃ، ۱۳۸۴ش، ص۴۶۔
↑ معرفت، نقد شبہات پیرامون قرآن کریم، ۱۳۸۵ش، ص۸۴۔
↑ مسعودی، إثبات الوصیۃ، ۱۳۸۴ش، ص۴۶۔
↑ سورہ ہود، آیہ ۷۱۔
↑ شوقی ابو خلیل، اطلس قرآن، ۱۳۸۹ش، ص۵۴۔
↑ مسعودی، إثبات الوصیۃ، ۱۳۸۴ش، ص۴۶۔
↑ طبری، تریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۳۱۶۔
↑ سورہ مریم، آیہ ۴۹۔
↑ سورہ عنکبوت، آیہ ۲۷۔
↑ سورہ انعام، آیہ ۸۹۔
↑ سورہ نساء، آیہ ۱۶۳۔
↑ سورہ بقرہ، آیہ ۱۳۵-۱۳۶۔
↑ سورہ انبیاء، آیہ ۷۳۔
↑ سورہ یوسف، آیہ ۳۸۔

مآخذ

قرآن کریم۔
ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایۃ والنہایۃ، بہ کوشش خلیل شحادہ، بیروت، دار الفکر، بی‌تا۔
شوقی ابو خلیل، اطلس قرآن، ترجمہ محمد کرمانی، مشہد، آستان قدس رضوی، ۱۳۸۹ش۔
طبرانی، سلیمان بن احمد، التفسیر الکبیر: تفسیر القرآن العظیم، تحقیق ہشام عبد الکریم البدرانی الموصلی، اردن، دار الکتاب الثقافی، ۲۰۰۸م۔
طبری، محمد بن جریر، تریخ الطبری، تحقیق محمد أبو الفضل ابراہیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ق۔
علامہ طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، مکتبۃ النشر الإسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق۔
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، تہران، دار الکتب الاسلامیۃ، ۱۴۱۲ق۔
قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکا‏م القرآن، تہران، انتشارات ناصر خسرو، ۱۳۶۴ش۔
مرکز فرہنگ و معارف قرآن، دائرۃ المعارف قرآن کریم، قم، مؤسسہ بوستان کتاب، ۱۳۸۲ش۔
مسعودی، علی بن حسین، إثبات الوصیۃ للإمام علی بن أبی طالب، قم، انصاریان، ۱۳۸۴ش۔
مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تہران، مرکز الکتاب للترجمۃ و النشر، ۱۴۰۲ق۔
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونہ، تہران، دار الکتب الإسلامیۃ، ۱۳۷۴ش۔

باہرلے جوڑ

دائرۃ المعارف بزرگ اسلامی وچ مقالہ حضرت اسحاق

وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: حضرت اسحاق

سانچہ:کیتھولک مقدسین

[5fdb026d4c091fd446c90d473de90f58ce44ce2c-1] ۱.۰ ^۱.۱ http://timeline.biblehistory.com/event/isaac

[3882f4ff68460d9c5a7c34dfb15ed4d2e4f9d289-2] کانڈ: 25 — عنوان : Genesis — باب: 26

[d437e4b8a590e0b8499ea254342d59f29f8c5cf7-3] کانڈ: 25 — عنوان : Genesis — باب: 25

[6e24dd148d0da2cd3fdc00808a4193afb04b17f9-4] ۴.۰ ^۴.۱ کانڈ: 21 — عنوان : Genesis — باب: 3

[5] پیدائش باب 15 آیت 4 / باب 17 15–21

[6] پیدائش باب 18 آیت 10–12

[7] پیدائش باب 22 آیت 19

[8] پیدائش باب 22 آیت 1–19 ؛ عبرانیاں باب 11 آیت 17–19

[9] پیدائش باب 25 آیت 1–67 / باب 25 آیت 19–26

[10] پیدائش باب 26 آیات 20–22، 12–14

[11] پیدائش باب 27 آیت 1–29

[12] پیدائش باب 35 آیت 28–29 / باب 49 آیت 31

[13] 1 سلاطین باب 18 آیت36 ؛ یرمیاہ باب 33 آیت 26 ؛ متی باب 22 آیت 32

[14] سورہ ہود، آیہ ۷۱۔

[15] شوقی ابو خلیل، اطلس قرآن، ۱۳۸۹ش، ص۵۳۔

[16] مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۴۰۲ق، ج۵، ص۷۰۔

[17] قرشی بنابی، قاموس قرآن، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۲۴۰۔

[18] مسعودی، إثبات الوصیۃ، ۱۳۸۴ش، ص۴۱-۴۲؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۵، ص۳۱۳۔

[19] مسعودی، إثبات الوصیۃ، ۱۳۸۴ش، ص۴۶۔

[20] علامہ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷ق، ج۱۰، ص۳۲۴۔

[21] سورہ انعام، آیہ ۸۴۔

[22] ابن کثیر، البدایۃ و النہایۃ، دار الفکر، ج۱، ص۱۷۶۔

[23] مرکز فرہنگ و معارف قرآن، دائرۃ المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۱۸۶۔

[24] مکارم، تفسیر نمونہ، ۱۳۷۴ش، ج۱۹، ص۱۱۹؛ قرطبی، الجامع لاحکا‏م القرآن، ۱۳۶۴ش، ج۱۶، ص۱۰۰۔

[25] فَبَشَّرْنَاهَا بِإِسْحَاقَ وَمِن وَرَاءِ إِسْحَاقَ يَعْقُوبَ (ترجمہ: بس اساں انہاں نو‏ں اسحاق د‏‏ی خوشخبری دتی تے اسحاق دے بعد یعقوب(ع) کی۔)

[26] مکارم، تفسیر نمونہ، ۱۳۷۴ش، ج۱۹، ص۱۱۸-۱۲۰۔

[27] مسعودی، إثبات الوصیۃ، ۱۳۸۴ش، ص۴۶۔

[28] معرفت، نقد شبہات پیرامون قرآن کریم، ۱۳۸۵ش، ص۸۴۔

[29] مسعودی، إثبات الوصیۃ، ۱۳۸۴ش، ص۴۶۔

[30] سورہ ہود، آیہ ۷۱۔

[31] شوقی ابو خلیل، اطلس قرآن، ۱۳۸۹ش، ص۵۴۔

[32] مسعودی، إثبات الوصیۃ، ۱۳۸۴ش، ص۴۶۔

[33] طبری، تریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۳۱۶۔

[34] سورہ مریم، آیہ ۴۹۔

[35] سورہ عنکبوت، آیہ ۲۷۔

[36] سورہ انعام، آیہ ۸۹۔

[37] سورہ نساء، آیہ ۱۶۳۔

[38] سورہ بقرہ، آیہ ۱۳۵-۱۳۶۔

[39] سورہ انبیاء، آیہ ۷۳۔

[40] سورہ یوسف، آیہ ۳۸۔

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]

[۲۹]

[۳۰]

[۳۱]

[۳۲]

[۳۳]

[۳۴]

[۳۵]

[۳۶]

[۳۷]

[۳۸]

[۳۹]

[۴۰]