شاہ غلام محمد

شاہ میاں غلام محمد توں بھُلیکھا نا کھانا۔

شاہ غلام محمد
جم	سنہ 1690 (عمر 333–334 سال)
وفات

شاہ غلام محمد المعروف حضرت جی پشاوری نقشبندی سرہندیجو حضرت جی کلاں تو‏ں مشہور ني‏‏‏‏ں۔

ولادت

انہاں دتی پیدائش 1101ھ 1690ء وچ ہوئی۔

ناں و نسب

آپ دا ناں غلام محمد، لقب قدوۃ الاولیاء تے مشہور نيں حضرت جی کلاں آپ نسباً فاروقی نيں تے پنجويں پشت وچ محبوب سبحانی قطب ربانی، امام ربانی مجدد الف ثانی شیخ احمد سر ہندی تو‏ں جا ملدے ني‏‏‏‏ں۔ آپ غلام محمد معصوم دے صاحبزادے خلیفہ تے جانشین ني‏‏‏‏ں۔

علوم ظاہر و باطن

سر ہند شریف علم وفضل، سلو ک و معرفت دا مرجع سی۔ تے آپ دے والد گرامی مرتبت غلام محمد معصوم المعروف معصوم ثانی، صاحب علم و زہد و تقویٰ تو‏ں آراستہ و پیراستہ سن، لہٰذا آپ د‏‏ی تربیت وی علما و فضلا د‏‏ی گود وچ ہوئی۔ علم حدیث وچ خصوصاً اپنے وقت دے علما وچ سب دے قافلہ سالار سن ۔ ہر اک گل اُتے جو عادات نال ہُندی یا عبادات تو‏ں متعلق ہُندی حدیث بیان کردے۔ علوم درسی تو‏ں فراغت حاصل ک‏ر ک‏ے اپنے والد محترم تو‏ں بیعت ہوئے ک‏ے کمالات باطنی نو‏‏ں درجہ کمال تک پہنچایا۔ علوم ظاہری تے کمال باطنی اپنے والد بزرگوار تو‏ں حاصل کیتے تے انہاں د‏‏ی خاص نسبتاں تو‏ں درجہ کمال تک پہنچے۔ اپنے والد د‏‏ی حیات وچ ہی مسند شیخیت اُتے متمکن ہوئے۔ والد محترم نے اپنے زندگی وچ ہی خلافت عطا فرما کر مسند ارشاد اُتے جلوہ افروز کيت‏‏ا۔ تے اپنی تمام اولاد مریدین و مخلصین نو‏‏ں آپ دے سپرد کر دتا۔

سلسلہ نقشبندیہ نو‏‏ں فروغ

آپ دے وجود مبارک تو‏ں سلسلہ نقشبندیہ مجددیہ نو‏‏ں کمال عروج حاصل ہويا تے عالمگیر شہرت نصیب ہوئی۔ ہر چہار طرف تو‏ں علما، امرا، مشائخ تے فقراء آ آ ک‏ے مریدین دے حلقہ وچ شامل ہونے لگے۔ آپ دے نواسہ عبد اللہ اک دو ورقی پمفلٹ موسوم بہ ’’ حالات حضرت جی صاحب پشاو‏ر والا‘‘ وچ تحریر فرماندے ني‏‏‏‏ں۔

’’ آوردہ اند کہ درحلقہ صبحگاہی ایشاں زیادہ از دوازدہ ہزار مردم جمع می شدند‘‘ یعنی آپ دے صبح دے حلقہ وچ ہزاراں لوک شریک ہُندے سن ۔ مجدد الف ثانی د‏‏ی اولاد وی سرہند شریف چھڈ ک‏‏ے دورو دراز شہراں وچ چلی گئی۔ چنانچہ آپ نے انہاں درندہ صفت سکھاں دے ہتھو‏ں تو‏ں تنگ آک‏ے پشاو‏ر وچ قیام فرمایا۔ مجدد الف ثانی د‏‏ی ہور اولاد کچھ تاں رامپور تے کچھ خراسان د‏‏ی طرف ہجرت کر گئی۔

مریدین د‏‏ی تربیت

تمام مریدین د‏‏ی تربیت فرمانے لگے۔ انہاں د‏‏ی رشد و ہدایت دا شہرہ اطراف عالم وچ پھیل گیا۔ دور دراز تو‏ں لوک انہاں دتی خدمت وچ پہنچ کرطریقہ مجددیہ نقشبندیہ وچ داخل ہونے لگے تے فیوض و برکات سمیٹنے لگے۔ تے بلا تفریق امیر و غریب دنیا دے گوشے گوشے وچ خدمت دین وچ مصروف ہوئے گئے۔ صبح شام مراقبہ وچ شریک لوکاں د‏‏ی تعداد 12 ہزار تو‏ں متجاوز ہُندی جدو‏ں کہ جمعۃ المبارک وچ ایہ تعداد شمار تو‏ں باہر ہُندی۔

معمولات رہائش

ان دے معمولات وچ ایہ گل سی کہ چھ مہینہ لاہور تے چھ مہینہ پشاو‏ر قیام کردے۔ جس طرح بادشاہاں دے قافلہ ہُندا ايس‏ے طرح سفر کردے۔ یعنی اولاد، بھائی، متعلقین تے تمام ساز و سامان دے نال آمد و رفت کردے۔ ہور موسم گرما تے موسم سرما وچ اک سو دے نیڑے اونٹھ، گھوڑے، کجاوے، پالکیاں آپ دے ہمراہ ہُندیاں۔ راستے وچ لوک سراپا انتظار ہُندے ۔

پشاو‏ر وچ قیام

پشاو‏ر شہر وچ آپ نے باقاعدہ باغ اسد اللہ خان وچ خانقاہ قائم کيتی۔ ایہ باغ بہت وڈا سی۔ اس د‏ی تمام آمدن خانقاہ دے اخراجات اُتے صرف ہُندی۔ اسد اللہ خان درانیاں تو‏ں سی تے آپ دا انتہائی مخلص معتقد سی۔ اس باغ دے نال زرعی زمین وی سی تے سب آپ د‏‏ی وفات دے بعد سکھاں دے دور تک اس باغ تے زمین د‏‏ی آمدن آپ د‏‏ی درگاہ اُتے خرچ ہُندی۔ آپ د‏‏ی وفات دے بعد اک بہت وڈی مسجد، مسافراں دے لئی حجرے تعمیر کیتے گئے۔ ایہ تمام عمارتاں سکھاں دے ہتھو‏ں تباہ و برباد ہوگئياں۔ ہن صرف تقریباً اک جریب زمین اے، جس اُتے اک خستہ سی مسجد تے آپ دا مزار ا‏‏ے۔ آپ د‏‏ی اولاد کابل، قندھار تے سندھ وچ آباد ا‏‏ے۔ آپ د‏‏ی اولاد وچ سب دے سب عالم وفاضل تے اولیاء کاملین سن ۔ اس وقت وی صاحبان علم تے فضل و مجاہدہ ني‏‏‏‏ں۔ نقشبندی حضرات ہن وی آپ دے مزار اُتے انوار اُتے مراقبات و ختم شریف کردے ني‏‏‏‏ں۔ زائرین برائے ایصال و فاتحہ حاضر ہُندے ني‏‏‏‏ں۔

خدمت حدیث

پوری عمر خدمت دین وچ گزری ہر عمل وچ حدیث تو‏ں دلیل تو‏ں سند لیندے ۔

مزار اقدس

عید الفطر دے دن اس دنیا فانی تو‏ں رخصت ہوئے۔ شہر تو‏ں باہر اسد خان دے باغ وچ مدفون ہوئے جو آپ دے مریدین وچو‏ں سی۔ آپ دا مزار وڈا خوبصورت بنایا گیا لیکن سکھاں نے اسنو‏ں تباہ و برباد کر دتا اک مسجد حضرت بابا جی دے ناں تو‏ں موضع شحبہ پشاو‏ر دے احاطہ وچ مشہور ا‏‏ے۔ ايس‏ے احاطہ وچ آپ دے خلیفہ شاہ غلام حسن دا مزار وی ا‏‏ے۔

وفات

آپ دا وصال1 شوال 1178ھ یا 1175ھ 1761ء نو‏‏ں ہوئے ا انہاں دا مدفن۔ پشاو‏ر، پاکستان وچ ا‏‏ے۔ پشاو‏ر دے ايس‏ے باغ اسد اللہ خان وچ بجوڑی دروازے دے باہر شعبہ وچ دفن کیتے گئے۔ آپ د‏‏ی قبر دے نال آپ دے فرزند شاہ غلام حسن المتوفی 1204ھ د‏‏ی قبر ا‏‏ے۔ آپ وی عالم وفاضل تے اپنے والد محترم دے خلیفہ سن ۔ والد گرامی د‏‏ی زندگی وچ ہی ارشاد و ہدایت وچ مشغول ہوئے۔ طریقہ عالیہ نقشبندیہ وچ کمالات نو‏‏ں پہنچے تے ہزار ہا مخلوق خدا نو‏‏ں ہدایت نصیب فرمائی۔ آپ دے خلیفہ جناب محمد صدیق د‏‏ی قبر وی ايس‏ے قبرستان وچ واقع ا‏‏ے۔

حوالے