سلمان فارسی

سلمان فارسی
(عربی وچ: سَلْمَان اَلْفَارِسِيّ‏)
معلومات شخصیت
پیدائشی نام	مابہ بن یوذخشان
جم	سنہ 568   کازرون
وفات	سنہ 657 (88–89 سال)  مدائن
مدفن	مسجد سلمان فارسی
شہریت	ساسانی سلطنت خلافت راشدہ
کنیت	ابو عبد اللہ
لقب	سلمان الخیر سلمان ابن الاسلام
عملی زندگی
طبقہ	صحابہ
نسب	فارسی
نمایاں شاگرد	انس بن مالک
پیشہ	واعظ ،  عسکری قائد ،  مترجم ،  لکھاری
مادری زبان	فارسی میانہ
پیشہ ورانہ زبان	فارسی میانہ ،  کلاسیکی عربی
عسکری خدمات
لڑائیاں تے جنگاں	تمام بعد اک دے فتح اسلامی فارس

سلمان فارسی (فارسی : سلمان پارسی، عربی : سلمان الفارسی ) رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے مشہور اصحاب وچو‏ں سن ۔ ابتدائی طور اُتے انہاں دا تعلق زرتشتی مذ ہب تو‏ں سی مگر حق دی تلاش انہاں نو‏‏ں اسلام دے دامن تک لے آئی۔ آپ کئی زباناں جاندے سن تے مختلف مذاہب دا علم رکھدے سن ۔ حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے بارے وچ مختلف مذاہب دی پیشینگوئیاں دی وجہ تو‏ں اوہ اس انتظار وچ سن کہ حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا ظہور ہو تے اوہ حق نو‏‏ں اختیار کر سکن۔

حلیہ

بال گھنے، کان لمبے تے دراز قامت سن ۔

نام نسب

نسبی تعلق اصفہان دے آب الملک دے خاندان تو‏ں سی، مجوسی نام مابہ سی، اسلام دے بعد سلمان رکھیا گیا تے بارگاہِ نبوت تو‏ں سلمان الخیرلقب ملیا، ابوعبداللہ، کنیت اے، سلسلۂ نسب ایہ اے: مابہ ابن بوذخشان بن مورسلان بن یہوذان بن فیروز ابن سہرک۔

حالات

سلمان فارسی ۔ ایران دے شہر اصفہان دے اک پنڈ روزبہ وچ پیدا ہوئے۔ آپ دے والد دا تعلق زرتشتی مذہب نال سی ۔ مگر سلمان فارسی ۔ دا دل سچ دی تلاش وچ سی ۔ پہلے آپ نے مسیحیت اختیار کيتی تے حق دی تلاش جاری رکھی۔ اک مسیحی راہب نے انہاں نو‏ں بتانا کہ اک سچے نبی دی آمد قریب اے جس دی پیشینگوئی پرانی مذہبی کتاباں وچ موجود اے۔ اس باعلم راہب نے نبی دا حلیہ تے انہاں دے ظہور دی ممکنہ جگہ یعنی مدینہ دے بارے وچ وی دسیا جو اس وقت یثرب کہلاندا سی ۔ ایہ جاننے دے بعد سلمان فارسی نے مدینہ جانے دی کوشش شروع کر دتی۔

مدینہ دے راستے وچ انہاں نو‏‏ں اک عرب بدوی گروہ نے دھوکے نال اک یہودی دے ہتھ غلام دے طور اُتے بیچ دتا۔ ایہ یہودی مدینہ وچ رہندا سی چنانچہ سلمان فارسی ۔ مدینہ پہنچ گئے تے اس یہودی دے باغ وچ سخت محنت اُتے مجبور ہو گئے۔ کچھ عرصے دے بعد انہاں نے سنیا کہ اک نبوت دے دعویدار مکہ شہر تو‏ں ہجرت کرکے مدینہ آئے نيں۔ سلمان فارسی ۔ نے انہاں دی خصوصیات تو‏ں فوراً پہچان لیا کہ ایہی اللہ دے سچے نبی نيں۔ انہاں نے مہر نبوت وی ملاحظہ کيتی۔ اس وقت انہاں نے اسلام قبول کر لیا۔ انہاں نو‏‏ں غلامی تو‏ں آزادی دلانے دے لئی رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے خود اپنے ہتھ نال کھجور دے درخت بوئے جس دا مقصد یہودی دی شرط پوری کرنا سی ۔

مناقب

انہاں دے بارے وچ حضور صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا ارشاد اے کہ جے ایمان ثریا دے پاس وی ہوئے گا تو اوہدی قوم دے لوگ اسنو‏ں ضرور تلاش کر لین گے غزوہ خندق دے موقع اُتے خندق دی کھدائی دے موقع تے سلمان سب تو‏ں زیادہ سرگرم سن ۔ اس اُتے مہاجرین نے کہیا کہ " سلمان ساڈا اے " انصار نے ایہ سنیا تو کہیا "سلمان ساڈا اے "۔ رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تک ایہ گل پہنچی تو آپصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے فرمایا " سلمان ساڈے اہل بیت وچو‏ں اے " اس لئی سلمان نو‏‏ں مہاجرین یا انصار دی بجائے اہل بیت وچ شمار کیتا گيا۔

زہد وتقویٰ

انہاں دا زہد وورع اس حد تک پہنچ گیا سی جس دے بعد رہبانیت دی حد شروع ہوجاندی اے۔ اوہدی ادنٰی مثال ایہ اے کہ عمربھر گھر نئيں بنایا، جتھ‏ے کدرے دیوار یا درخت دا سایہ ملدا پڑے رہندے، اک شخص نے اجازت چاہی کہ میں آپ دے لئی مکان بناداں؟ فرمایا: مینوں اوہدی حاجت نئيں، اوہ پیہم اصرار کردا رہیا، ایہ برابر انکار کردے رہے، آخر وچ اس نے کہیا کہ آپ دی مرضی دے مطابق بناواں گا، فرمایا: اوہ کداں؟ عرض کیتا کہ اِنّا مختصر کہ کھڑے ہوؤ تو سرچھت نال مل جائے تے جے لیٹو تو پیر دیواراں نال لگن، فرمایا خیر اس وچ کوئی مضائقہ نئيں؛ چنانچہ اس نے اک جھونپڑی بنادت‏ی۔

مواخاۃ

غلامی تو‏ں آزادی دے بعد مسلماناں دے نال مستقل اقامت اختیار کيتی، اس وقت بالکل غریب الدیار سن، کوئی شناسا نہ سی، آنحضرت صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے مکی مہاجرین دی طرح انہاں تو‏ں تے ابودرداء نال مواخاۃ (مواخاۃ دے معنی بھائی چارہ دے نيں)کرادت‏ی۔

غزوہ خندق

غزوہ خندق دے مقام اُتے مسجد سلمان فارسی

غزوہ خندق دے دوران وچ جدو‏ں مسلما‏ن شدید خطرے وچ سن، حضرت سلمان فارسی ۔ نے مشورہ دتا کہ مدینہ دے ارد گرد خندق کھودی جائے چنانچہ خندق کھودتی گئی جس نے مشرکین نو‏‏ں حیران کر دتا کیونکہ ایہ طریقہ اس تو‏ں پہلے عرب وچ استعمال نئيں ہويا سی ۔

گورنری

حضرت عمر ۔ دے عہد خلافت وچ مدائن دی گورنری پرسرفراز ہوئے، چونکہ سلمان فارسی مقربین بارگاہِ نبوی وچو‏ں سن ؛ اسی لئی عمر انہاں دا بہت احترام کردے سن، اک دفعہ ایہ عمر دے پاس گئے، اس وقت آپ اک گدے پرٹیک لگائے بیٹھے سن، سلمان نوں دیکھ کے گدا انہاں دی طرف ودھا دتا۔

وفات

حضرت علی ۔ نے سلمان فارسی نو‏‏ں 656ء وچ مدائن دا گورنر مقرر کیتا مگر اوتھ‏ے جانے دے چند ہفتے بعد انہاں دا انتقال ہو گیا۔ آپ دی تاریخ وفات 10 رجب المرجب33ھ اے۔ انہاں دا روضہ مدائن ہی وچ اے۔

حوالے

سانچہ:سلسلہ نقشبندیہ طاہریہ