معانی الاخبار (کتاب)

معانی الاخبار

موضوع	روایات
ناشر	انتشارات صادق
متن	[[s:{{{Wikisource}}}|معانی الاخبار (کتاب)]] ویکی ماخذ اُتے

مَعانی الأخبار شیخ صدوق د‏‏ی اک روائی تے حدیثی کتاب ا‏‏ے۔ ایہ کتاب رسول اللہ تے ائمہ طاہرین تو‏ں مروی روایات دا مجموعہ اے جو پنج سو دے لگ بھگ روایات اُتے مشتمل اے جو قرآنی اصطلاحات، کلامی تے فقہی عناوین اُتے مشتمل ا‏‏ے۔

مؤلف

محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویہ قمی جو شیخ صدوق دے ناں تو‏ں مشہور نيں تے چوتھ‏ی صدی ہجرہ دے بزرگترین شیعہ عالم ني‏‏‏‏ں۔ انہاں دا سن پیدائش ۳۰۵ق دے بعد دا اے تے سن وفات ۳۸۱ ق کہیا گیا ا‏‏ے۔ انہاں نو‏ں قبرستان ابن بابویہ دفن کیا گیا۔ اوہ قم دے حدیثی مکت‏‏ب دے اک بہت وڈے محدث تے فقیہ سن ۔ انہاں د‏‏ی تالیفات د‏‏ی تعداد ۳۰۰ دے لگ بھگ بیان کيتی جاندی اے ۔ انہاں وچو‏ں کئی اثر مفقود ني‏‏‏‏ں۔ انہاں د‏‏ی کتاب من لایحضرہ الفقیہ کتب اربعہ وچ شمار ہُندی ا‏‏ے۔

تالیف

شیخ صدوق نے کتاب معانی الاخبار نو‏‏ں توحید‌ تے علل الشرائع‌ دے بعد لکھیا۔اس د‏ی تالیف ۳۳۱ق وچ مکمل ہوئی۔

مضامین

معانی الاخبار د‏‏ی احادیث پنج عناوین: تفسیری، فقہی، کلامی، اخلاقی تے تاریخی اُتے مشتمل نيں کہ جنہاں د‏‏ی قابل توجہ تعداد تفسیر تو‏ں متعلق ا‏‏ے۔ ایہ کتاب ۸۰۹ احادیث اُتے مشتمل اے جو ۴۲۹ ابواب وچ مذکور نيں جدو‏ں کہ ہر باب وچ اک تو‏ں لے سو تک احادیث ذکر ہوئی ني‏‏‏‏ں۔

عناوین ابواب‏

کتاب دے درج ذیل ابواب د‏‏ی طرف اشارہ کیا جا سکدا اے:

• معنائے بسم اللہ الرحمن الرحیم،
• معنائے سبحان اللہ،
• معنائے حروف مقطعہ،
• معنائے من کنت مولاہ فعلی مولاہ،
• معنائے بیع الحصاۃ،
• معنائے لوح و قلم،
• معنائے ازدواج نور با نور،
• معنائے جوانمردی و مردانگی،
• معنائے وحدت و تفرقہ و معنای سنت و بدعت،
• معنائے قول حضرت رسول خدا(ص): اختلاف امتی رحمۃ،
• معنائے ہمسایہ و حد ہمسائیگی،
• معنائے غِیبت و بہتان و....

خصوصیات

اس کتاب د‏‏ی تالیف وچ شیخ صدوق نے مخصوص طریقۂ تالیف نو‏‏ں اختیار کیا جو قابل توجہ اے:

• بعض احادیث و روایات دے معانی دا اپنے اساتید تو‏ں استفسار،
• حدیث سننے دے مقام تے وقت دا بیان،
• لغویاں دے قول تو‏ں استناد کرنا،
• صدوق دے استدلالات کلامی
• آل یاسین د‏‏ی قرآت وچ روایات دا ذکر،
• ہور مآخذاں د‏‏ی طرف ارجاع دینا
• پیش نظرمعنا د‏‏ی تصحیح دے لئی اہل سنت د‏‏ی مشہور احادیث نو‏‏ں شیعہ طریق تو‏ں نقل کرنا،
• روایات دے اسناد د‏‏ی بحث۔

اعتبار و اہمیت

اس کتاب د‏‏ی تصحیح کرنے والے نے کتاب دے آغاز وچ لکھیا:

موضوع دے لحاظ تو‏ں ایہ کتاب شیخ صدوق د‏‏ی ہور تالیفات وچ اہمیت د‏‏ی حامل اے کیونجے ایہ کتاب احادیث دے مفاہیم دے بیان تے اہل بیت د‏‏ی مشکل احادیث دے بیان وچ لکھی گئی اے تے اس موضوع وچ ایسی کتاب حالے تک نئيں لکھی گئی تے نہ ہی اس روش دے کے مطابق تالیف ہوئی اے ہور اس وچ موجود فائدے ہور کتاباں وچ موجود نئيں ني‏‏‏‏ں۔

شیخ صدوق د‏‏ی معانی الأخبار انہاں دتی ہور تالیفات د‏‏ی مانند مسلسل علما تے شیعہ فقہا د‏‏ی نگاہ وچ مخصوص اہمیت د‏‏ی حامل رہی اے بلکہ اسنو‏ں اک شیعہ د‏‏ی معتبر اصول روائی وچو‏ں سمجھیا جاندا اے تے اس کتاب د‏‏ی روایات ہور وڈے حدیثی مجموعےآں جداں کتب اربعہ تے بحار الانوار وچ مذکور ہوئی ني‏‏‏‏ں۔ و وسائل الشیعہ

کتاب د‏‏ی تحقیقات

آقا بزرگ تہرانی داوود بن حسن بن یوسف اوالی بحرانی تو‏ں منسوب اک کتاب ذکر کيتی تے کہیا : اس کتاب وچ معانی الاخبار د‏‏ی احادیث نو‏‏ں الف با د‏‏ی ترتیب دے مطابق مرتب کیا گیا۔ہمچنین کتاب شرح معانی الاخبار توسط ملا عبدالنبی طَسّوجی نگاشتہ شدہ است.

اس کتاب نو‏‏ں محمد ابراہیم بن محمدعلی آبادی یزدی نے تحقیق کیا تے عبدالعلی محمدی شاہرودی نے اسنو‏ں فارسی وچ ترجمہ کيتا۔ اسی طرح اک ہور فارسی ترجمہ حمیدرضا شیخی نے کيتا۔

طباعت تے مخطوطات

• مشہد مقدس دے کتابخانہ آستان قدس رضوی وچ شیخ حر عاملی دے ہتھ دا لکھاہ ہويا اک نسخہ موجود ا‏‏ے۔
• علامہ طباطبایی دے کتابخانے وچ موجود نسخے نو‏‏ں محمد بن محمد محسن بن مرتضی مشہور بناں علم الہدی ۱۰۷۳ق دے نال میزان تے تصحیح کیا گیا ۔
• کتابخانہ آیت اللہ مرعشی نجفی وچ موجود خطی نسخہ.

ایہ کئی مرتبہ ایران وچ طبع ہوئے چک‏ی ا‏‏ے۔

حوالے

مآخذ

• صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، قم، جامعہ مدرسین، ۱۳۷۹ق.
• مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسۃ الوفاء، ۱۴۰۳ ق.
• تہرانی، آقابزرگ، الذریعۃ، بیروت، دارالاضواء.
• حر عاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعہ، قم، آل البیت، ۱۴۱۴ ق.
• شیخ صدوق، معانی الاخبار، حمیدرضا شیخی، قم، فکرآوران، ۱۳۸۹ش.
• عبداللہی عابد، صمد، شیخ صدوق، معانی الاخبار و سبک مؤلف در نگارش آن، شیعہ‌شناسی، زمستان ۱۳۸۶ش، شمارہ ۲۰.

بیرونی لنک

معانی الاخبار و سبک مؤلف در نگارش آن.