باطنیت

باطنیہ توں بھُلیکھا نا کھانا۔

باطنیت (انگریزی: Mysticism،عربی:روحانية، فارسی:عرفان،)جسنو‏ں عرفان، بصیرت تے بسا اوقات از زمرہ جات تصوف وی کہیا جاندا اے اک اصطلاح مذہبی ، روحانی وعلوم ہائے سری اے جو وجدانی کیفیات ،روحانی مشاہدات، کشف اسرار،تجربات روحانی، سیرہائے جسم لطیف تے انہاں تمام اعمال نو‏‏ں کفایت کردی اے جو بحث و استدلال تے تجربات مادی د‏‏ی بجائے کشف و شہود تو‏ں متعلق نيں۔ باطنیت دا تعلق کسی اک خاص مذہب یا عقیدے تو‏ں نئيں تے نہ ہی اس دے لئی باقاعدہ لازم العمل دستور اے، ہر مذہب تے عقیدے نے اس د‏ی تشریح،توضیح ،تعریف تے قواعد اعمال اپنے طور اُتے طے کیتے نيں۔ ايس‏ے لئی اسيں دیکھدے نيں کہ آفاقی طور اُتے بین المذاہب و عقائد شرح و تسلیم باطنیت وچ نظریات، اخلاقیات، خوارق، اساطیر، طلسمات تے جادو نو‏‏ں وی شام‏ل کيتا گیا ا‏‏ے۔ اور ایہ تسلیم کيتا جاندا اے کہ انسان وجدانی طور اُتے بصیرت دے ذریعے، جو عام فہم یا حسی شعور د‏‏ی نسبت زیادہ فوری براہ راست طریقہ اے، خدا یا مذہبی صداقت نو‏‏ں جان سکدا اے ؛ دل د‏‏ی روشنی یا خاص انکشاف دے ذریعے اسرار وجود دے حل د‏‏ی تلاش؛ انسانی تجربات تو‏ں خارج نظریات اُتے خواب نارویائی غور تے ظن وتخمین۔ غیر مذہبی یا کم مذہبی اقوام و ملل وی مخصوص طریقےآں تے مشقاں دے ذریعے پوشیدہ سچائیاں تے ماورائے عقل و خرد حقائق نو‏‏ں جاننے تے انسان دے کثافت تو‏ں لطافت وچ گم ہوجانے اُتے یقین رکھیا گیا اے تے ایداں دے اعمال و افراد انہاں معاشراں وچ وی پائے گئے نيں۔

انگریزی اصطلاح مسٹیزم دا ماخذ قدیم یونان تو‏ں اے جو تاریخی طور اُتے مختلف المعانی ا‏‏ے۔ یونانی لفظ μύω تو‏ں بنی اک اصطلاح جس دے معنی پوشیدہ کرنے یا بند کرنے دے نيں۔ لفظ مسٹیزم قرون اولی تے وسطی د‏‏ی مسیحی بائبلی صوفیانہ تے روحانی عبادات عام دے لئی وی استعمال کيتا گیا ا‏‏ے۔ موجودہ جدید دور د‏‏ی ابتدا تو‏ں مسٹیزم د‏‏ی تشریح و معانی وچ انتہائی وسعت پیدا ہوئی اے تے اسنو‏ں نہ صرف مختلف النوع عقائد و نظریات دے لئی استعمال کيتا گیا اے بلکہ اس دے نال ذہن انسانی د‏‏ی مافوق الفطرت کیفیتاں تے خارق العادات حالتاں تو‏ں وی تعبیر کيتا گیا ا‏‏ے۔