حج افراد
| فائل:رساله عملیه.jpg | |
| نماز | |
|---|---|
| واجب نمازاں | یومیہ نمازاں • نماز جمعہ • نماز عید • نماز آیات • نماز میت |
| مستحب نمازاں | نماز تہجد • نماز غفیلہ • نماز جعفر طیار • نماز امام زمانہ • نماز استسقاء • نماز شب قدر • نماز وحشت • نماز شکر • نماز استغاثہ • ہور نمازاں |
| ہور عبادات | |
| روزہ • خمس • زکات • حج • جہاد امر بالمعروف تے نہی عن المنکر • تولی • تبری | |
| احکام طہارت | |
| وضو • غسل • تیمم • نجاست • مطہرات | |
| مدنی احکام | |
| وکالت • وصیت • ضمانت • کفالت • ارث | |
| عائلی احکام | |
| شادی بیاه • متعہ • تعَدُّدِ اَزواج • نشوز طلاق • مہریہ • رضاع • ہمبستری • استمتاع | |
| عدالدی احکام | |
| قضاوت • دیّت • حدود • قصاص • تعزیر | |
| اقتصادی احکام | |
| خرید تے فروخت (بیع) • اجارہ • قرضہ • سود | |
| ہور احکام | |
| حجاب • صدقہ • نذر • تقلید • کھانے پینے دے آداب • وقف • اعتکاف | |
| متعلقہ موضوعات | |
| بلوغ • فقہ • شرعی احکام • توضیح المسائل واجب • حرام • مستحب • مباح • مکروہ | |
حج اِفْراد حج دے قسماں وچوں اے تے حج قِران دی طرح انہاں لوکاں دا وظیفہ اے جو مکہ یا اس دے نیڑے زندگی گزار رہے ہون۔ اس دے مراحل وی حج تمتع دی طرح نيں لیکن حج دی اس قسم وچ قربانی کرنا واجب نئيں اے۔ بعض اوقات حج تمتع نوں حج اِفراد وچ تبدیل کرنا ضروری اے۔
قسماں حج
[سودھو]حج دی تن قسماں نيں: حج تمتّع، حج قِران تے حج اِفراد۔ حج دی اس قسم نوں حج افراد کہنے دی وجہ ایہ اے اس حج وچ عمرہ مفردہ نئيں اے [۱]جدوں کہ حج تمتع وچ عمرہ تمتع اے۔
- حج افراد وی حج قران دی طرح اہل مکہ تے انہاں لوکاں دا وظیفہ اے جنہاں دا محل سکونت مکہ توں 48 میل (تقریبا 86 کیلو میٹر) توں کم فاصلے اُتے واقع ہوئے بعض فقہاء اس فاصلے نوں 12 میل (تقریبا 21.5 کیول میٹر) قرار دیندے نيں۔[۲] انہاں افراد دے لئی حج دے بعد عمرہ مفردہ انجام دینا چاہئیے یا نئيں اس بارے وچ اختلاف پایا جاندا اے۔[۳]
مستحب حج وچ حاجی مخیر اے انہاں تن قسماں وچوں جس قسم نوں وی انتخاب کرے۔[۴]
حج افراد دے اعمال
[سودھو]حج اِفراد دے مراحل تے اعمال حج تمتع دے اعمال دی طرح اے فرق صرف ایہ اے کہ اس وچ قربانی واجب نئيں اے۔ (بھانويں مستحب اے۔[۵]) ایہ مراحل درج ذیل نيں:[۶]
- احرام: جے محل سکونت شخص پنج میقات توں زیادہ مکے دے نیڑے ہوئے تاں اپنے گھر توں ہی مُحرِم ہونا چاہیدا لیکن جے اس دا گھر دور ہوئے تاں کسی اک میقات توں محرم ہونا ضروری اے۔
- وقوف عرفات 9 ذی الحجہ تے مشعر عید دے دن بین الطلوعین۔
- عید قربان دے دن منا دے اعمال بجا لیانا: رمی جمرہ عقبہ تے حلق یا تقصیر
- ایام تشریق وچ منا دے اعمال
- منا وچ رات گزارنا۔
- مکہ دے اعمال: طواف زیارت اوراس دتی نماز، سعی بین صفا و مروہ، طواف نساءاور اس دی دو رکعت نماز۔
مشہور فقہاء معتقد نيں کہ حج افراد وچ طواف زیارت، طواف نساء تے انہاں دتی نماز نوں عرفات وچ وقوف توں پہلے انجام دے سکدے نيں اس صورت وچ آیا ہر طواف دے بعد احرام توں خارج ہونا تے تلبیہ کہنا ضروری اے یا نئيں اس بارے وچ علماء دا اختلاف اے۔
مناسک حج افراد حج تَمتُّع تے حج قِران دی طرح حج دے مہینےآں (شوال، ذوالقعدہ تے ذی الحجہ) وچ انجام دینا ضروری اے۔
حج دی نوعیت وچ تبدیلی
[سودھو]- مشہور فقہاء معتقد نيں کہ جس شخص دا وظیفہ حج افراد ہو، اوہ اختیاری حالت وچ حج تمتع نئيں بجا لا سکدا اے۔[۷][۸]
- حائض یا اوہ شخص جو وقت تنگ ہونے دی وجہ توں عمرہ تمتع نئيں بجا لا سکدا اسنوں چاہیئے کہ اپنی حج نوں "حج افراد" وچ تبدیل کرے تے بقیہ اعمال نوں اس دے مطابق انجام دے۔[۹] انہاں لوک اُتے ضروری اے کہ "حج افراد" نوں بجا لیانے دے بعد عمرہ مفردہ بجا لائے۔[۱۰]
حوالے
[سودھو]مآخذ
[سودھو]- مناسک حج مطابق فتاوای امام خمینی و مراجع معظم تقلید، محمد رضا محمودی، مرکز تحقیقات حج بعثہ مقام معظم رہبری، نشر مشعر، چاپ چہارم، ۱۳۸٧ش.
- فرہنگ فقہ مطابق مذہب اہل بیت علیہم السلام، ج۳، ص۲۱٦-۲۱٧۔
- مستند الشیعۃ، احمد بن محمد مہدی نراقی، مؤسسۃ آل البیت لاحیاء التراث، مشہد۔
- جواہر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، محمد حسن نجفی (م. ۱۲٦٦ ق)، ہفتم، بیروت، دار احیاء التراث العربی۔
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
