مستحب
☆بسلسلہ شرعی علوم☆ |
مضامین بسلسلہ |
اصول فقہ |
---|
فقہ |
احکام |
مذہبی القاب |
|
مستحب : ایہ اوہ فعل اے جس دا ثبوت وی ظنی ہوئے تے اس دی دلیل وی ظنی ہووے۔ شریعت اسلامی دی اصطلاح وچ مستحب اوہ اے جس نوں حضور صلی اللہ علیہ وسلم نے یا آپ دے صحابہ نے کيتا ہوئے یا اسنوں چنگا خیال کيتا ہوئے یا تابعین نے اسنوں چنگا سمجھیا ہوئے۔ لیکن اسنوں ہمیشہ یا اکثر نہ کيتا ہوئے بلکہ کدی کيتا تے کدی ترک کيتا ہوئے۔ اس دا کرنا ثواب اے تے نہ کرنا گناہ نئيں۔ اسنوں سنت زائدہ یا عادیہ یا سنت غیر مؤکدہ وی کہندے نيں تے فقہا دے نزدیک نفل وی کہندے نيں۔ بعض نے سنت غیر مؤکدہ تے مستحب نوں وکھ وکھ بیان کيتا اے تے تھوڑا فرق کيتا اے [۱] اسلامی فقہ وچ مستحب دی اصطلاح خلافِ اولی دے بالعکس اے۔
جداں وضو وچ سجے عضو نوں پہلے دھونا، وضو توں پہلے بسم اللہ پڑھنا، مسجد وچ جاندے وقت پہلے دایاں پیر داخل کرنا تے آندے وقت بایاں پیر پہلے باہر کڈنا، چاشت تے اشرق دے نوافل، ہر وضو دے بعد دو رکعت نماز پڑھنا تے تحیتہ المسجد پڑھنا وغیرہ اس دا فعل موجب ثواب اے تے اس دے ترک اُتے عذاب اے نہ ملامت خواہ دائما ترک ہوئے یا احیاناً [۲]
حدیث وچ اے :
ام المؤمنین عائشہ صدیقہ بیان کردیاں نيں کہ جدوں رسول اللہ (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) وضو کردے تاں سجے اعضاء توں ابتدا نوں پسند فرماندے سن تے جدوں کنگھی کردے تاں سجے جانب توں کنگھی دی ابتدا پسند فرماندے تے جدوں جوندی پہندے تاں سجے پیر توں ابتدا نوں پسند فرماندے، دوسری روایت وچ اے کہ آپ تمام کماں وچ سجے جانب توں ابتدا نوں پسند فرماندے سن ۔[۳]
یہ وی ملحوظ رہے کہ مستحب کم نوں لازم نئيں کرلینا چاہیے تے جو مستحب کم نوں نہ کرے اسنوں ملامت نئيں کرنی چاہیے کیونجے مستحب کم نوں لازم کرلینا تے اس دے ترک اُتے ملامت کرنا اس مستحب نوں واجب بنادینا اے تے ایہ رسول اللہ (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) دی شریعت نوں بدلنا اے تے احداث فی الدین اے۔
عبد اللہ بن مسعود نے فرمایا تسيں وچوں کوئی شخص اپنی نماز وچ شیطان دا حصہ نہ بنائے تے ایہ نہ سمجھے کہ اس اُتے واجب اے کہ اوہ نماز پوری کرنے دے بعد سجے طرف ہی مڑ کر بیٹھے گا کیونجے ميں نے رسول اللہ (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) نوں کِنّی بار کھبے طرف وی مڑ کر بیٹھدے ہوئے دیکھیا اے۔[۴]
نماز توں فارغ ہوئے کے سجے طرف مڑ کر بیٹھنا مستحب اے لیکن جے کوئی شخص اسنوں لازم سمجھ لیندا اے تاں حضرت عبد اللہ بن مسعود نے اس دی مذمت فرمائی اے۔ ايسے طرح عمامہ دے نال نماز پڑھنا مستحب اے لیکن اسنوں لازم سمجھنا بدعت سیئہ اے۔