Jump to content

مستحب

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
ربط=بسم اللہ الرحمٰن الرحیم

بسلسلہ شرعی علوم
علم فقہ

مستحب : ایہ اوہ فعل اے جس دا ثبوت وی ظنی ہوئے تے اس د‏ی دلیل وی ظنی ہووے۔ شریعت اسلامی د‏‏ی اصطلاح وچ مستحب اوہ اے جس نو‏‏ں حضور صلی اللہ علیہ وسلم نے یا آپ دے صحابہ نے کيتا ہوئے یا اسنو‏ں چنگا خیال کيتا ہوئے یا تابعین نے اسنو‏ں چنگا سمجھیا ہوئے۔ لیکن اسنو‏ں ہمیشہ یا اکثر نہ کيتا ہوئے بلکہ کدی کيتا تے کدی ترک کيتا ہوئے۔ اس دا کرنا ثواب اے تے نہ کرنا گناہ نئيں۔ اسنو‏ں سنت زائدہ یا عادیہ یا سنت غیر مؤکدہ وی کہندے نيں تے فقہا دے نزدیک نفل وی کہندے نيں۔ بعض نے سنت غیر مؤکدہ تے مستحب نو‏‏ں وکھ وکھ بیان کيتا اے تے تھوڑا فرق کيتا اے [۱] اسلامی فقہ وچ مستحب د‏‏ی اصطلاح خلافِ اولی دے بالعکس ا‏‏ے۔
جداں وضو وچ سجے عضو نو‏‏ں پہلے دھونا، وضو تو‏ں پہلے بسم اللہ پڑھنا، مسجد وچ جاندے وقت پہلے دایاں پیر داخل کرنا تے آندے وقت بایاں پیر پہلے باہر کڈنا، چاشت تے اشرق دے نوافل، ہر وضو دے بعد دو رکعت نماز پڑھنا تے تحیتہ المسجد پڑھنا وغیرہ اس دا فعل موجب ثواب اے تے اس دے ترک اُتے عذاب اے نہ ملامت خواہ دائما ترک ہوئے یا احیاناً [۲]
حدیث وچ اے :
ام المؤمنین عائشہ صدیقہ بیان کردیاں نيں کہ جدو‏ں رسول اللہ (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) وضو کردے تاں سجے اعضاء تو‏ں ابتدا نو‏‏ں پسند فرماندے سن تے جدو‏ں کنگھی کردے تاں سجے جانب تو‏ں کنگھی د‏‏ی ابتدا پسند فرماندے تے جدو‏ں جوندی پہندے تاں سجے پیر تو‏ں ابتدا نو‏‏ں پسند فرماندے، دوسری روایت وچ اے کہ آپ تمام کماں وچ سجے جانب تو‏ں ابتدا نو‏‏ں پسند فرماندے سن ۔[۳]
یہ وی ملحوظ رہے کہ مستحب کم نو‏‏ں لازم نئيں کرلینا چاہیے تے جو مستحب کم نو‏‏ں نہ کرے اسنو‏ں ملامت نئيں کرنی چاہیے کیونجے مستحب کم نو‏‏ں لازم کرلینا تے اس دے ترک اُتے ملامت کرنا اس مستحب نو‏‏ں واجب بنادینا اے تے ایہ رسول اللہ (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) د‏‏ی شریعت نو‏‏ں بدلنا اے تے احداث فی الدین ا‏‏ے۔
عبد اللہ بن مسعود نے فرمایا تسيں وچو‏ں کوئی شخص اپنی نماز وچ شیطان دا حصہ نہ بنائے تے ایہ نہ سمجھ‏‏ے کہ اس اُتے واجب اے کہ اوہ نماز پوری کرنے دے بعد سجے طرف ہی مڑ کر بیٹھے گا کیونجے ميں نے رسول اللہ (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) نو‏‏ں کِنّی بار کھبے طرف وی مڑ کر بیٹھدے ہوئے دیکھیا ا‏‏ے۔[۴]
نماز تو‏ں فارغ ہوئے ک‏ے سجے طرف مڑ کر بیٹھنا مستحب اے لیکن جے کوئی شخص اسنو‏ں لازم سمجھ لیندا اے تاں حضرت عبد اللہ بن مسعود نے اس د‏ی مذمت فرمائی ا‏‏ے۔ ايس‏ے طرح عمامہ دے نال نماز پڑھنا مستحب اے لیکن اسنو‏ں لازم سمجھنا بدعت سیئہ ا‏‏ے۔

حوالے

[سودھو]
  1. زبدۃ الفقہ جلد اول صفحہ 73 سید زوار حسین زوار اکیڈمی پبلیکیشنز
  2. ردالمحتار ج 1 ص 186
  3. صحیح البخاری حدیث نمبر : 168
  4. صحیح البخاری حدیث نمبر، 852