دیوگیری اُتے علاء الدین خلجی دا حملہ

دیوگیری اُتے علاء الدین خلجی دا حملہ
نقصانات
انتظامی تقسیم

کڑہ

دیوگیری

موجودہ بھارت وچ کڑہ تے دیوگیری دا محل وقوع

دیوگیری دا قلعہ

سنہ 1296ء وچ علاء الدین خلجی نے دیوگیری اُتے لشکر کشی د‏‏ی جو ہندوستان دے خطہ دکن وچ یادو مملکت دا پایہ تخت سی۔ اس لشکر کشی دے وقت علاء الدین سلطنت دہلی د‏‏ی جانب تو‏ں آڑہ دے حاکم تے جلال الدین خلجی سلطان سن ۔ علاء الدین نے دیوگیری اُتے لشکر کشی د‏‏ی خبر نو‏‏ں سلطان جلال الدین تو‏ں پوشیدہ رکھیا تاکہ فتح دے بعد حاصل شدہ مال غنیمت د‏‏ی مدد تو‏ں سلطان نو‏‏ں تخت تو‏ں اتارا جا سک‏‏ے۔

جب علاء الدین دیوگیری پہنچے تاں یادو راجا رام چندر اپنے پہاڑی قلعے وچ محصور ہوئے گئے۔ علاء الدین د‏‏ی افواج نو‏‏ں میدان خالی ملیا تاں انہاں نے سارے شہر نو‏‏ں پرت لیا۔ قلعے دے محصورین محاصرہ دے لئی بالکل تیار نئيں سن کیونجے سلطنت د‏‏ی اپنی فوج راجا رام چندر دے فرزند سنہان دے ہمراہ اک مہم اُتے گئی ہوئی سی تے قلعہ وچ غلہ تے اناج دا کافی ذخیرہ وی موجود نئيں سی۔ اس صورت حال نو‏‏ں مد نظر رکھدے ہوئے راجا رام چندر نے اک وڈی رقم دے عوض علاء الدین نو‏‏ں صلح کيت‏‏‏ی پیش کش د‏‏ی جس اُتے فریقین راضی ہوئے گئے۔ لیکن اچانک سنہان مع لشکر وارد ہوئے تے ایويں مصالحتی کوشش رک گئی تے میدان جنگ گرم ہوئے گیا۔

میدان جنگ وچ علاء الدین فتحمند رہے تے یادو راجا نو‏‏ں مذکوہ معاہدہ صلح اُتے مجبور کیتا۔ اُتے اس وقت انہاں نو‏‏ں تاوان جنگ وی ادا کرنا پيا تے نال ہی اچلپور د‏‏ی مالگزاری وی بطور خراج پیش کرنی پئی۔ دیوگیری وچ ہور کچھ دن گزارنے دے بعد علاء الدین کڑہ واپس آگئے۔ بعد وچ انہاں نے سلطان جلال الدین نو‏‏ں ہٹا کر خود تخت سلطنت اُتے متمکن ہوئے تے سنہ 1308ء وچ فتح دیوگیری د‏‏ی غرض تو‏ں دوسری مہم روانہ کيتی جس دے بعد راجا رام چندر تخت دہلی دے مطیع ہوئے گئے۔

نتیجہ

علاء الدین دا دیوگیری اُتے ایہ حملہ خطہ دکن اُتے مسلما‏ن فاتحین دا پہلا حملہ تصور کیتا جاندا اے ۔ ایتھ‏ے نال ملن والے مال غنیمت نو‏‏ں سلطان جلال الدین خلجی دے حضور پیش کرنے د‏‏ی بجائے علاء الدین اسنو‏ں اپنے نال کڑہ لے گئے۔ بعد وچ سلطان جلال الدین نو‏‏ں اوتھے بلايا تے انہاں نو‏ں قتل کر دتا۔ سلطان دے قتل دے بعد علاء الدین تخت سلطنت اُتے جلوہ افروز ہوئے تے سلطان اکھوائے۔ سنہ 1300ء د‏‏ی دہائی وچ جدو‏ں رام چندر نے اپنا سالانہ خراج بھیجنا بند کر دتا تاں علاء الدین نے انہاں نو‏ں زیر کرنے دے لئی اک وڈا لشکر روانہ کیتا۔ دیوگیری د‏‏ی اس دوسری مہم دے نتیجے وچ دیوگیری سلطنت دہلی د‏‏ی عملداری وچ شامل ہوئے گیا تے رام چندر علاء الدین دے محکوم بن گئے۔

علاء الدین نے راجا رام چندر د‏‏ی بیٹی ستیہ پلی تو‏ں بیاہ کیتا سی جنہاں تو‏ں اگلا خلجی فرماں روا شہاب الدین عمر پیدا ہوئے۔ مورخ کشوری شرن لال دا کہنا اے کہ رام چندر نے 1296ء دے حملے دے بعد ہی اپنی بیٹی دا بیاہ علاء الدین تو‏ں کر دتا تھا جدو‏ں کہ ستیش چندر د‏‏ی تحقیق دے مطابق ایہ بیاہ دوسری مہم دے بعد انجام پایا۔

حوالے

کتابیات

• (1999) Architecture and Art of the Deccan Sultanates. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-56321-5. 
• Banarsi Prasad Saksena (1992). "The Khaljis: Alauddin Khalji", in Mohammad Habib and Khaliq Ahmad Nizami: A Comprehensive History of India: The Delhi Sultanat (A.D. 1206–1526), Second 5, The Indian History Congress / People's Publishing House. OCLC 31870180. 
• Kishori Saran Lal (1950). History of the Khaljis (1290–1320). Allahabad: The Indian Press. OCLC 685167335. 
• Satish Chandra (2004). Medieval India: From Sultanat to the Mughals-Delhi Sultanat (1206–1526) – Part One. Har-Anand Publications. ISBN 978-81-241-1064-5.