پاکستان دا ہندو، بدھ تے جین تعمیراتی ورثہپاکستان وچ آباد کاری تے رہتل دی اک طویل توں ریخ دا حصہ اے۔ وادی سندھ دی رہتل دوسری صدی ق م دے وسط وچ منہدم ہوگئی تے اس دے بعد ویدک رہتل دا آغاز ہويا، جو شمالی ہندوستان تے پاکستان دے بیشتر حصےآں تک پھیلی ہوئی سی۔
ویدک دور ( ت 1500 – تقریباً 500 BCE ) ۱۵۰۰ ق م توں ۸۰۰ ق م دے دوران تشکیل دتا گیا سی۔ جداں کہ ہند آریائی ہجرت کرکے وادی سندھ وچ آباد ہوئے، انہاں دے نال انہاں دی مخصوص مذہبی روایات تے رسومات وی آئیاں جو مقامی سبھیاچار دے نال مل گئياں۔ [۱] انڈو-آریائیاں دے مذہبی عقائد تے بیکٹیریا توں مرگیانہ سبھیاچار تے سابقہ وادی سندھ دی رہتل دے مقامی ہڑپہ انڈس عقائد نے بالآخر ویدک سبھیاچار تے قبیلے نوں جنم دتا۔ [۲][۴] ابتدائی ابتدائی ویدک سبھیاچار اک قبائلی، چراگاہی معاشرہ سی جس دا مرکز وادی سندھ وچ سی، جو اج پاکستان اے۔ اس عرصے دے دوران وید ، ہندو مت دے قدیم ترین صحیفے ، oمرتب ہوئے۔ [۶]
اس عرصے دے دوران کئی ابتدائی قبیلے تے سلطنتاں وجود وچ آئیاں تے انہاں وکھ وکھ قبیلے دے درمیان باہمی فوجی جھگڑے عام سن ۔ جداں کہ رگ وید وچ بیان کيتا گیا اے، جو اودوں تحریر کيتا جا رہیا سی، اس طرح دے تنازعات وچ سب توں ودھ قابل ذکر دس بادشاہاں دی لڑائی سی۔ ایہ جنگ ۱۴ويں صدی ق م (۱۳۰۰ ق م) وچ دریائے راوی دے کنارے ہوئی سی۔ ایہ جنگ بھارتاس قبیلے تے دس قبیلے دے کنفیڈریشن دے درمیان لڑی گئی سی۔
گندھارا اک قدیم علاقے دا ناں اے جو موجودہ شمال مغربی پاکستان تے شمال مشرقی افغانستان دے کچھ حصےآں وچ واقع اے۔ [۷][۸][۹] ایہ خطہ وادی پشاور تے دریائے سوات دے گرد مرکز سی، حالانکہ "گریٹر گندھارا" دا ثقافتی اثر دریائے سندھ دے پار پوٹھوہار مرتفع وچ ٹیکسلا دے علاقے تک تے مغرب دی طرف افغانستان دی وادی کابل تک، تے شمال دی طرف قراقرم دے سلسلے تک پھیلا ہويا اے۔ [۱۰][۱۱]
ھطططھب اپنے منفرد گندھارن طرز دے فن دے لئی مشہور اے جو کہ کلاسیکی یونانی تے ہیلینسٹک اسلوب توں بہت ودھ متاثر اے، گندھارا نے پہلی صدی توں ۵ويں صدی عیسوی تک کشان سلطنت دے تحت اپنی بلندی حاصل کيتی، جس دا راجگڑھ پشاور ( پروشپورہ ) سی۔ گندھارا "ہندوستان، وسطی ایشیا تے مشرق وسطیٰ دے سنگم اُتے پروان چڑھا،" تجارتی رستےآں نوں جوڑدا تے متنوع تہذیباں دے ثقافتی اثرات نوں جذب کردا۔ ایہ یہ یہ، بدھ مت اٹھويں یا نويں صدیاں تک پروان چڑھدا رہیا، جدوں اسلام نے پہلی بار اس خطے وچ اپنا غلبہ حاصل کرنا شروع کيتا۔ [۱۲] ایہ ویدک تے بعد وچ ہندو مت دی شکلاں دا مرکز وی، ایہ یہ یہ،تھا۔ [۱۳]
دسمبر ۲۰۱۷ وچ ، چیف جسٹس آف پاکستان میاں ثاقب نثار نے چکوال وچ کٹاس راج مندر توں متعلق کیس دی سماعت کردے ہوئے زور دتا، "یہ مندر صرف ہندو برادری دے لئی ثقافتی اہمیت دی جگہ نئيں اے، بلکہ ساڈے قومی ورثے دا وی اک حصہ اے۔ سانوں اس دی راکھی کرنی اے۔" کیس دی سماعت دے دوران ججاں دی بنچ نے مندراں توں مورتیاں نوں ہٹائے جانے اُتے برہمی دا اظہار کردے ہوئے ایہ جاننے دا مطالبہ کيتا کہ شری رام تے ہنومان دے مندراں وچ مورتیاں کیوں نئيں نيں۔ بنچ نوں دسیا گیا کہ متروکہ وقف املاک بورڈ (ای ٹی پی بی) دے اک سابق چیئرمین نے کرپشن توں [اپنے دور وچ ] کروڑاں روپے کمائے تے فیر [پاکستان توں] بھج گئے۔
↑Oberlies (1998:155) gives an estimate of 1100 ق م for the youngest hymns in book 10. Estimates for a terminus post quem of the earliest hymns are more uncertain. Oberlies (p. 158) based on 'cumulative evidence' sets wide range of 1700–1100
↑The precise time span of the period is uncertain. Philological and linguistic evidence indicates that the Rigveda, the oldest of the Vedas, was composed roughly between 1700 and 1100 ق م, also referred to as the early Vedic period.[۵]
↑Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
↑Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
↑Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
↑Schmidt, Karl J. (1995). An Atlas and Survey of South Asian History, p.120: "In addition to being a center of religion for Buddhists, as well as Hindus, Taxila was a thriving center for art, culture, and learning."
