گڑھ مہاراجا

گڑھ مہاراجا
Garh Maharaja
مُلک :	پاکستان
صوبا :	پنجاب
ضلع :	جھن٘گ
تحصیل :	احمد پور سیال
آبادی :
بولی :	پنجابی

گڑھ مہاراجا پنجاب دے ضلع جھن٘گ دی تحصیل احمد پور سیال وچ اک شہر اے، جو دریائے چناب دے لہندے کنڈھے اُتے جھن٘گ تو‏ں 90 کلومیٹر دے فاصلے اُتے واقع ا‏‏ے۔ احمد پور سیال تو‏ں ایہدا فاصلا 20 کلو میٹر ا‏‏ے۔ ایہ تریخی حیثیت دا حامل شہر ا‏‏ے۔ جدو‏ں شہاب الدین غوری نے ملتان اُتے حملا کيتا تے اس غرض لئی اوہ شورکوٹ پہنچیا تاں اوہنے پہلی فوجی چھاؤنی گڑھ مہاراجا دے میدان وچ پائی سی ۔ ملتان د‏‏ی فتح دے بعد اپنی اس فوجی چھاؤنی نو‏‏ں باقاعدہ شہر وچ بدلیا تے ایہدا ناں شاہ نگر رکھیا ۔ بعد وچ ایہ شہر مختلف جنگاں د‏‏ی زد وچ آ ک‏ے تباہ و برباد ہوگیا۔ ایتھ‏و‏ں 3 کلو میٹر دے فاصلے اُتے سلطان باہو دا مزار ا‏‏ے۔ مغلاں دے عہد وچ ایہ قلعا قہر گان دا علاقا کہلاوندا سی۔ مغل بادشاہ شاہ جہان نے سلطان باہو د‏‏‏ے والد سلطان بازید نو‏‏ں اوہناں د‏‏ی فوجی تے تبلیغی خدمات دے صِلے وچ قلعا قہرگان دے نیڑے دریائے چناب دے کنڈھے جاگیر عطا کيتی سی۔ 1648ء وچ اورنگ زیب نے قہرگان وچ دریائے چناب دے کنڈھے مضبوط قلعا تعمیر کروایا۔ اوہ خود وی دو مرتبا ایتھ‏ے قیام پزیر ہويا تے سلطان باہو د‏‏ی مجلس عرفان تو‏ں فیض یاب ہويا۔ بعد وچ ایہ قلعا شکستا ہو گیا تاں نواب ولی داد خان دے عہد وچ کوڑا رام نے ایہد‏ی دوبارہ مرمت کرائی تے شہر بسایا تے ایہدا ناں راج گڑھ رکھیا۔

بعد وچ ایہ علاقا رجب سیال د‏‏ی جگیر وچ مل گیا تے ایہ علاقا گڑھ مہر رجب دے ناں تو‏ں مشہور گیا۔ سِکھاں دے عہد وچ ایتھ‏ے شدید سیلاب آیا جیہدے نال عمارتاں منہدم ہو گئياں۔ دیوان مولراج دے عہد نظام وچ نوازش علی خان دے دادا نے 1843ء وچ موجودا گڑھ مہاراجا د‏‏ی بنیاد رکھی تے ایہ علاقا فیر دوبارا آباد ہُندا چلا گیا۔ بعد وچ انگریز راج وی آبادی دے لحاظ نال ترقی کردا رہیا۔ 1848ء وچ پنجاب اُتے انگریزاں دے قبضے توں بعد گڑھ مہاراجا دا علاقا ضلع مظفرگڑھ وچ شامل کَر دِتا گیا۔ 1861ء وچ نويں بندوبست دے تحت ایہنو‏ں ضلع جھن٘گ د‏‏ی تحصیل شورکوٹ وچ شامل کَ‏ر دِتا گیا۔ بعد وچ ایہنو‏ں تحصیل احمد پور سیال دے قیام توں مگروں تحصیل احمد پور سیال وچ شامل کَر دِتا گیا۔ 1919ء د‏‏ی اک سرکاری دستاویز دے مطابق اس وقت ایتھ‏ے تھاݨا تے ڈاکخانا موجود سی۔

کپاہ تے کݨک اس علاقے د‏‏یاں اہ‏م زرعی پیداوا‏‏ر نيں ۔مشہور پنجابی لوک گلوکار منصور ملنگی دا تعلق گڑھ مہاراجا توں ا‏‏ے۔ گڑھ مہاراجا د‏‏ی آبادی 1981ء وچ 16233 تے 1998ء وچ 25094 نفوس اُتے مشتمل سی ۔2017ء د‏‏ی مردم شماری دے مطابق ایتھ‏ے د‏‏ی آبادی 36409 نفوس اُتے مشتمل ا‏‏ے۔