سرہند

سرہند
سرہند
	شہر
دیس	بھارت
بھارت دے راج اتے مرکزی شاست پردیش	پنجاب، بھارت
ضلع	ضلع فتح گڑھ صاحب
آبادی (2013)
• کل	۶۰,۸۵۲
بولی
• سرکاری	پنجابی
منطقۂ وقت	IST (UTC+5:30)
	[۱]

سرہند

انتظامی تقسیم

ملک

بھارت

^[۱]^[۲]

تقسیم اعلیٰ

ضلع فتح گڑھ صاحب

متناسقات

30°22′00″N 76°14′00″E / 30.366666666667°N 76.233333333333°E

مزید معلومات

اوقات

بھارت دا معیاری وقت

جیو رمز

1256087^[۳]

[مکمل اسکرین پر]

سرہند پنجاب دا اک پرانا تریخی شہر اے ۔ ایہ شہر ضلع فتح گڑھ صاحب وچ اے ۔ ایہ پٹیالا توں شمال ول 23 کلومیٹر دی دوری تے واقع اے ۔ تریخ داناں دا مننا اے کہ ایہ شہر آریا لوکاں نے وسایااے ۔ ایس نگر نوں 3 دفعہ تباہ کیتا گیا ۔ سن 1011 وچ محمود غزنوی نے سرہند توں تھانیسر تک سارا علاقا تباہ کر دتا ۔ دوجی واری سن 1710 وچ بندہ سنگھ بہادر نے ایہی اٹ نال اٹ کھڑکا دتی ۔ تیجی واری 1763 وچ خالصا دل نے سرہند دے نواب زین خان نوں ہرا کے نگر نوں خوب لٹیا ۔ اس نگر دے آبادی 60852 اے۔ جس وچ مردا 54% اتے عورتاں 46% ہن۔^[۴]

تریخ

سرہند دی تریخ صدیاں پراݨی اے ۔ ایہ کسے سمیں لہور تے دلی دے وچکار طاقت دا مرکز رہیا سی ۔ ایس نگر وچ 360 مسجداں، مقبرے، سراواں تے کھوہ سن ۔ اکبر دے سمیں پرسدھ ہوئے سرہند دے شاعر ناصر علی سرہندی ولوں فارسی وچ لکھی اک کتاب مطابق ہنسلا دریا دے کنارے تے ایہہ نگر 3 کوہ تک وسیا ہویا سی ۔ اچیاں کندھاں نال گِھرے ایس نگر دے چار وڈے تے چار چھوٹے دروازے سن ۔ دریا دے کنارے بݨیا قلعا شہر دے بلکل وچکار سی ۔ ایہ سرنگ نال شاہی باغ نال جڑیا ہویا سی ۔^[۵] چین دا بنیا سامان اتھے دے بازاراں وچ وکدا سی ۔ ایہدے دو چوک تے 20 محلے سن ۔ ہنسلا دریا ہن سرہند چوں ہٹ چکیا اے ۔ قلعے دی تھاں تے ہن اک تھیہ آ جیہدے تھلے پراݨے قلعے دے نشان دِکھ جاندے نیں ۔ شاہی باغ وچ کچھ کھنڈر نما عمارتاں دکھائی دیندیاں نیں ۔ قلعے توں شاہی باغ تک آؤݨ والی سرنگ دا کوئی وجود نہیں ملدا۔ سرہند ہن چھوٹا جیہا نگر اے ۔

سرہند اتے پنجاب وچ سکھ سامراج

گرو گوبند سنگھ دے چھوٹے صاحبزادیاں دی شہادت مگروں اتھوں دے مغرور حکمراناں نوں سبق سکھاؤن لئی سن 1710 وچ بابا بندہ سنگھ بہادر نے اس ’تے حملہ کیتا۔ 12 مئی نوں چپڑ چڑی دے میدان وچ اتھوں دے صوبیدار وزیر خاں نوں مارن مگروں 14 مئی نوں سنگھاں نے سرہند ’تے قبضہ کر لیا اتے باز سنگھ نوں اتھوں دا حکمران تھاپ دتا۔ سکھ جرنیل جسا سنگھ آہلووالیا نے 14 جنوری 1764 نوں سرہند ’تے حملہ کیتا۔ نیڑے دے پنڈ منہیڑا وچ اتھوں دے صوبیدار جین خاں نوں مار کے اوہناں سرہند ’تے قبضہ کر لیا۔ پھر گرو گوبند سنگھ جی دے شبداں نوں سچ کر وکھاؤندیاں اتھوں دی اٹّ نال اٹّ کھڑکا دتی۔ کافی دیر تک سکھ اتھوں دیاں اٹاں لجا کے ستلج اتے یمنا دریاواں وچ سٹنا اپنا پرم دھرم سمجھدے رہے پر ایہہ سکھاں دی فراکھدلی سی کہ اوہناں نے مذہبی ستھاناں نوں کوئی نقصان نہیں پہنچایا۔ ایہناں وچوں کئی مذہبی تھاں اج وی سرہند نیڑے ویکھے جا سکدے ہن۔