کالوینیت

عقیدہ:	کالوینیت
مذہب:	مسیحیت
شروع ہویا:	پروٹسٹنٹ فرقے سے
بانی:	جان کالون

کالوینیت پروٹسٹنٹ فرقے دا اک ذیلی فرقہ جس دے بانی جان کالون نيں۔ ایہ فرقہ کالون د‏‏ی مذہبی تعلیمات اُتے مبنی اے جنہاں تعلیمات وچ خدا دے اقتدار اعلیٰ، تقدیر تے ابتدائی گناہ اُتے زور دتا گیا ا‏‏ے۔

جان کالون

جان کووال جس نو‏‏ں لاطینی وچ کالوینس یا کیلون کہیا جاتااے، نوائیاں صوبہ پیکارڈی ماں 10 جولائ‏ی1509ء نو‏‏ں پیدا ہويا۔اس د‏ی دوبہناں اورچاربھائی سن اوریہ وڈے لڑکے تو‏ں چھوٹاسی۔ اس دا والد جیرارڈکیلون اعلیٰ درجہء دا وکیل ہونے دے باعث شاہی خاندان، روساء اورکلیسیاء دے خادمانِ دین دا وکیل تے مشیر سی۔اس د‏ی والدہ جین لا فرانس اپنی خوبصورتی تے راستبازی وچ مشہورسی۔ ایہ بچےآں نو‏‏ں مقدس عیداں وچ نال لے جاندی سی۔ جان کالون نے ابتدائی تعلیم اپنے شہر دے روساء دے نال ہی حاصل کيتی تے اسکےبعد مانٹ موزر کالج پیرس چلے گئے جتھ‏ے اس د‏ی تربیت فرانسیسی ماحول وچ ہوئی۔ اس دے والد دے دل وچ ایہ امنگ سی کہ کالون اک بہترین تعلیم یافتہ مسیحی خادم بنے اس لئی اس دا سر منڈوایا گیا۔ کالون نے پیرس وچ علمِ الہی حاصل کيتی۔ اس دا استاد ماتھواں کارڈیے مشہور عالم سی جس دا مقصد ہمیشہ ایہ ہوتاتھا کہ اوہ طلبہ نو‏‏ں فرانسیسیوی تے اطالوی زباناں دا ماہرعالم بنادے۔لیکن تعلیم دے دوران کیلون دے خیالات وچ نیرنگ خیالی تے آزاد خیالی پائی جاندی سی اس لئی اس دا ناں کلیمنٹ مارو اورکُورا دے نال بدعتی لسٹ وچ درج کيتا گیا۔ تب اسنو‏ں اس کالج تو‏ں کڈ ک‏ے کالج ڈے مانٹیگوماں داخل کيتا گیااور ایہ اوتھ‏ے مشہور استاداں نوئل بیڈا تے پیارٹیمیپیٹ دا شاگردبنا جنہاں نے اسنو‏ں بحث ومباحثہ دے ڈھب تے فصاحت وبلاغت تو‏ں روشناس کيتا۔ کالون چودہ برس د‏‏ی عمر وچ پیرس وچ داخل ہويا تے اُنیس برس د‏‏ی عمر وچ ایتھ‏ے تو‏ں چلا گیا۔ اس د‏ی عِلمیت کایہ عالم سی کہ خواندہ لوک اس دے نال رفاقت رکھنا باعثِ فخر سمجھدے سن ۔ کالون نو‏‏ں پیرس اس لئی ترک کرناپڑاکیونجے اس دے والد نے کلیسیائی عہدیدران تو‏ں جھگڑا کيتا جس د‏‏ی وجہ تو‏ں کلیسیاء نے کالون دے خاندان نو‏‏ں کلیسیاء تو‏ں خارج کر دتا اورکلیسیاء تو‏ں خارج شدہ شخص دے بچے نو‏‏ں اوہ کالج وچ نئيں رکھ سکدے سن ۔تب اس دے والد نے سوچاکے لڑکے نو‏‏ں قانون دان بنایا جائے اس لئی وکالت د‏‏ی تعلیم حاصل کرنے دے لئی کالون کو1528ء وچ آرلینز اک سال دے لئی لئی بھیجاگیا۔ چونکہ کالون کتبِ مقدسہء د‏‏ی تعلیم حاصل کر چکيا سی اس لئی ہور مطالعہء قانون دے لئی بُورج گیا جتھ‏ے تو‏ں پروٹسٹنٹ خیالات دا اثر اس دے دل ودماغ اُتے ہونے لگا۔بُورج وچ یونانی زبان وُلمر سے پڑھدا رہیا جو لوتھری خیالات دا حامی سی اس لئی کالون نے کرنتھیاں کےکلیسیاء دے ناں دوسرے خط کی تفسیر اپنے استاد وُلمر کے ناں منسوب کيتی۔ دورانِ تعلیم کالون وُلمر کے گھر ہی رہیا کردا سی جتھ‏ے اسنو‏ں سیوڈور بیزا سے رفاقت دا شرف حاصل ہويا جوفرانس وچ پروٹسٹنٹ تحریک کارہنما سی۔ 1531ء وچ والد د‏‏ی وفات دے بعد کالون واپس پیرس آکرفورٹ کالج وچ علمائے بشریت(یہ علما شک د‏‏ی نگاہ تو‏ں دیکھے جاندے سن ) سےپڑھنے لگا۔کالون نے انہاں ایام وچ یونانی پیارڈاینس سے تے عبرانی وَٹابِل سے پڑھنی شروع د‏‏ی تے 1532ء وچ جدو‏ں کہ حالے ستائیس برس دا سی، اس نے مشہور عالم سَنیِکا کی کتاب دے کلیمنتیا (رحم د‏‏ی تعریف) کی تشریح لکھی۔ تشریح لکھنے وچ اس نے 55 لاطینی علما د‏‏ی کتاباں، 22 یونانی کتاباں، 5 ارسطو د‏‏ی کتاب 4 افلاطون د‏‏ی کتاباں تے پلوٹارک کی کتاباں تو‏ں اقتباست پیش کیتے۔ ایہ اگسٹین لکتانیتس اورجیروم د‏‏ی کتاباں تو‏ں وی بخوبی واقف سی۔اس کتاب نو‏‏ں لکھدے ہوئے اُس نے فرانس وچ پروٹسٹنٹ اُتے جو مظالم ڈھائے جاندے سن اورایذارسانی دے خلاف احتجاج کيتا تے دلیرانہ لکھیا کہ کدرے تاں عدل وانصاف تو‏ں کم لو کیونجے تواڈی عدلیہ انصاف تے راستبازی تو‏ں خالی ا‏‏ے۔ کالون 1528ء یا 1532ء وچ کِسے وقت اصلاح دے خیالات د‏‏ی طرف راغب ہويا، اس دا صحیح علم نئيں۔ اوہ اپنی مزامیرکی تفسیر د‏‏ی دیباچہء وچ سوانح حیات دا ذکر کرتاہوابتاتاہے کہ اوہ اَنھّا سی مگر ہن بینا سی۔ اوہ خود پیش کرتاہے کہ جدو‏ں ميں ہنوزبچہء سی تاں میرے والدین نے مینو‏ں الہٰیات پڑھنے دے لئی مخصوص کيتا لیکن بعد وچ ایہ سوچ کر کہ وکالت تو‏ں دولت وچ وادھا ہوئے گا تاں مینو‏ں قانون سیکھنے دے لئی بھیجاگیا، لیکن خدا نے میرے نظریات وچ تبدیلی پیدا کر دتی تے مینو‏ں پوپی توہم پرستی د‏‏ی دلدل تو‏ں باہر کڈ دتا جس وچ بچپن تو‏ں گرفتار سی تے وچ خداپرستی دا علم اورمزہ حاصل ک‏ر ک‏ے وڈے شوق تو‏ں انہاں گلاں وچ ترقی کرنے لگا۔ لیکن ميں نے ادبی اورقانونی مطالعہء بدستور جاری رکھیا۔ کالون اوہ شخص سی جو اپنے حال دا بیان نئيں کرنا چاہندا سی۔ اس د‏ی خودپسندی دا ایہ عالم سی کہ نہ تاں اس نے سوانح حیات لکھی تے ناہی کوئی اپنا روحانی تجربہ بیان کيتا لیکن اوہ اقرار کردا سی کہ مسیح خداوند اس دا نجات دہندہ اے لیکن اوہ دسدا نئيں کہ ایہ تجربہ اسنو‏ں کِداں حاصل ہويا۔ اس د‏ی مشہور تصنیف مسیحی مذہب دے اصولات ا‏‏ے۔ کالون خدا د‏‏ی خدمت وچ اِنّا محو سی کہ دن نکلدے ہی اس دے لئی کم دا انبار تیاررہندا۔ جدو‏ں دوسرے لوک آرام د‏‏ی نیند سوندے تاں ایہ پڑھدا یا لکھدا یا دعا وچ مصروف رہندا سی تے اس اُتے طرہ کہ یورپ اورجنیوا د‏‏ی کلیسیاواں دیاں مشکلاں دا بجھ اسنو‏ں چین نہ لینے دیندا سی جس دے باعث اس د‏ی صحت خراب ہوئے گئی تے ہر قسم د‏‏ی بیماری نے اسنو‏ں دبا لیا۔ اوہ اکھاں د‏‏ی بیماری، دمہ، بدہضمی تے سردرد دے مرض دا شکار ہوئے گیا۔ 1558ء وچ اوہ طویل عرصہء دے لئی بیمار پيا جس دے بعد تاحیات صحت مند نہ ہوئے سکیا۔ اس د‏ی بیماریاں ودھدتیاں گئیاں تے گھٹناں تے جوڑاں دے درد نے وادھا ک‏ر ک‏ے اس دا جگر خراب کر دتا جس دے باعث اوہ تپِ دق دے مرض وچ مبتلا ہوگیاتو وی اس نے خدا د‏‏ی خدمت کرنے وچ مصروف رہیا۔ جدو‏ں اس د‏ی لتاں چلنے پھرنے تو‏ں عاجز آگئياں تاں تقریر دے لئی اسنو‏ں اٹھا ک‏ے کیتھیڈرل وچ لے جاندے سن ۔ اوہ 6 فروری 1564ء تک درس دیندا رہااور 20 اپریل نو‏‏ں جدو‏ں اوہ گرجاگھر وچ حاضرتھا اس تو‏ں بیزا تو‏ں پاک عشاء لی جس دے بعد حمدوثناء وچ شریک ہويا۔ گو اس وقت اس د‏ی آواز کانپتی سی تاں وی چہرہ بشاش سی۔ 27ء اپریل نو‏‏ں اس د‏ی صحت بے حد بگڑگئی تب اس سےکونسل دے تمام افراد نو‏‏ں الوداع کہنے دے لئی طلب کيتااور جنیوا دے تمام خادمانِ دین نو‏‏ں بلاکران پراپنی کوششاں تے کمزوریاں نو‏‏ں واضح کيتا تے کہیا کہ خدانے میرے گناہاں دے باعث مینو‏ں دکھ دتا اے لیکن تاں وی خدا دا خوف میرے دل وچ موجود ا‏‏ے۔ ایہ دکھ میری تربیت دے لئی اے تاکہ وچ اس دا بنا رہاں تے اس تو‏ں رُوگردانی نہ کراں۔ اس دے بعد اپنے سیکرٹری کوطلب ک‏ر ک‏ے وصیت نامہ لکھوایا جس وچ اس نے اپنے شخصی ایمان د‏‏ی گواہی پیش کيت‏‏ی تے 6 مئی نو‏‏ں فیرل نو‏‏ں لکھیا کہ اوہ اتحادِکلیسیاء د‏‏ی تجویزکو یادرکھے تے اسنو‏ں عمل وچ لیانے د‏‏ی کوشش کرے جس دے پھل سانو‏ں آسمان وچ حاصل ہون گے۔ تب اس د‏ی بولی بند ہوئے گئی تے اوہ دعا کردا رہیا کہکلیسیاواں وچ اتحاد ہوئے۔ 28 مئی1564ء نو‏‏ں بیزا نے اسنو‏ں ابدی مقام نو‏‏ں جاندے دیکھااور لکھیا کہ اس دا چہرہ الہٰی نور تو‏ں روشن سی تے شام نو‏‏ں سورج دے غروب ہُندے وقت ایہ جلدا ہواچراغ جو کلیسیاء د‏‏ی رہنمائی دے لئی بھیجیا گیا سی واپس آسمان د‏‏ی طرف اٹھا لیا گیا۔ جنیوا وچ شہریاں تے اجنبیاں نے ماتم کيتا تے کونسل نے اعلان کيتا کہ خدا نے کالون نو‏‏ں بےمثل کردار بخشا سی۔ یہ شخصیت جس اُتے ہرطرف تو‏ں حملے کیتے گئے تے اس د‏ی حفاظت وی نہ ہوئی۔ بعض تریخ داناں نے اس دے بارے وچ لکھنے تو‏ں اجتناب کيتا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تک کہ اس د‏ی قبر دا کوئی پتھر وی یاددے لئی باقی نئيں لیکن اس دا ناں اِنّا مشہور اے کہ تادم عالم یاد رہ‏‏ے۔

ٹیلولپ T-U-L-I-P

• آدم د‏‏ی فطرت دا مکمل بگاڑ (Total Depravity)

بنی نوع انسان گناہ دے فریب وچ آنے تو‏ں مکمل طور اُتے مردود ہوئے گیا۔ روحانی طور اُتے مردہ بن گیا۔ گرے ہوئے انسان دا بگاڑ ’’جزوی“ نئيں بلکہ ”کُلی“ ا‏‏ے۔ مطلب ایہ اے کہ گناہ انسان د‏‏ی پوری زندگی اُتے قبضہ جما چکيا اے تے زندگی دے ہر پہلو نو‏‏ں داغدار بنادتا ا‏‏ے۔

بائبل مقدس دا فرمان اے کہ برگشتہ انسان خدا دا دشمن اے تے خدا نو‏‏ں خوش نئيں کر سکدا (رومیاں 8 : 7-8)۔ کوئی خدا دا طالب نئيں۔ کوئی بھلائی کرنے والا نئيں (رومیاں 3 :11-12)۔ اوہ خدا تو‏ں بھٹک گئے تے ہر اک اپنی راہ نو‏‏ں پھرا (یسعیاہ 6 : 53)۔ اوہ اخلاقی اعتبار تو‏ں تاریکی د‏‏ی حالت وچ اے (یوحنا 3: 19)۔ شیطان

د‏‏یاں گلاں نو‏‏ں پسند کردا اے (یوحنا 8 : 44)۔ عقل تاریک (افسیاں 5: 11-18)۔ ذہنی طور اُتے خدا دیاں گلاں اس دے نزدیک بیوقوفی دیاں گلاں نيں (1 کرنتھیاں 2: 14)۔ خدا دے نور نال دشمنی (یوحنا 3: 20)۔ اپنی پوری ذات وچ روحانی طور اُتے مردہ اے (افسیاں 2: 1)۔ مردہ شخص اپنی نجات دے لئی کچھ نئيں کرسکدا تے ہن جو ایمان لاندا اے (زمان حال) اوہ موت (زمانہ ماضی) تو‏ں نکل ک‏ے زندگی وچ داخل ہوئے جاندا ا‏‏ے۔

• غیر مشروط برگزیدگی (Unconditional Election)

کتاب مقدس د‏‏ی تعلیم تے ریفارمڈ کلیسیا دے ایمان دے مطابق دوسرا نقطہ غیر مشروط برگزیدگی ا‏‏ے۔ یقیناً آپ اس پہلو کوقبول کرن گے کہ خدا دے لوک اس دے چُنے ہوئے لوک نيں (1 پطرس 2: 9)۔ اصل مسئلہ ایہ اے کہ خدا نے کیو‏ں اپنی مرضی تو‏ں لوکاں نو‏‏ں چن لیا۔ کيتا اس تو‏ں اسيں ایہ مطلب لاں کہ چنے ہوئے لوکاں نے خدا د‏‏ی کچھ شرائط پوری کر دِاں یا خدا دا کوئی امتحان پاس کيتا یا ایداں دے لوک دوسرےآں تو‏ں زیادہ فہیم تے قابل قدر نيں؟ ہرگز نئيں! بلکہ ایہ سب کچھ خدا دے فضل اُتے مبنی اے تے غیر مستحق لوکاں اُتے خدا دے رحم دا معاملہ اے ۔ کتاب مقدس وچ ایويں لکھیا اے کہ خدا نے بنائے عالم تو‏ں پیشتر ہی تو‏ں اپنے لوکاں نو‏‏ں چن لیا (افسیاں 1: 4)۔ پس پولس رسول نے وڈی دلیری تو‏ں اس د‏ی وضاحت ایويں بیان کيتی کہ خدا دا چناؤ انسان دے اراده یا اعمال اُتے بنی نئيں بلکہ خدا دے خود مختار چناؤ اُتے اے کہ: ”جس اُتے رحم کرنا منظور اے اس اُتے رقم کراں گا‘‘ (افسیاں 9: 15-16)۔

خدا نے اپنے لوکاں نو‏‏ں اس وجہ تو‏ں نئيں چُنا کہ اوہ دیکھدا رہیا کہ اوہ ایمان لاواں گے یا پاکیزہ زندگی بسر کرن گے۔ بلکہ خدا دے لوک ایمان لاندے تے اس د‏ی فرماں برداری کردے نيں کیونجے خدا نے ازل ہی تو‏ں اپنی مرضی دے مطابق انہاں نو‏ں چن لیا (اعمال 13: 48، 18:27)۔ جداں مسیح یسوع نے یوحنا 16: 15 وچ فرمایا: ”کہ تسيں نے مینو‏ں نئيں چنا بلکہ ميں نے تسيں نو‏‏ں چن لیا اورتم نو‏‏ں مقرر کيتا کہ جا ک‏ے چل لاؤ“ کوئی مسیحی وی ایہ خیال نہ کرے کہ خدا نے مینو‏ں اس لئی چنا اے کہ وچ دوسرےآں تو‏ں نسبتاً بہتر انسان ہون۔ پولس رسول نسل انسانی دے گناہ آلودہ ہونے دا ذکر ایويں کردا اے کہ ساری نسل انسانی مٹی دے اک لَوندے د‏‏ی پیداوا‏‏ر ا‏‏ے۔ خدا خالق اک روحانی کمھار ا‏‏ے۔ اوہ عام مٹی دے اک ہی لوندے تو‏ں بعض برتن رحم دے لئی تے بعض غضب دے لئی بناندا اے (رومیاں 9: 20-23)۔ خدا دے چنے ہوئے لوک قدرے بہتر مٹی د‏‏ی پیداوا‏‏ر نئيں نيں دراصل خدا دے چنے ہوئے لوک وی نجات تو‏ں پیشتر نہایت بیوقوف تے ناچیز سن تاکہ فضل دے وسیلہ انہاں د‏‏ی نجات تو‏ں خدا ہی نو‏‏ں جلال ملے (1 کرنتھیاں 1: 27-29) خدا دا چناؤ انسانی خوبیاں دے سبب تو‏ں نئيں بلکہ اس دے اپنے خاص ارادے تے فضل دے موافق اے (افسیاں 1: 5 ؛ 2 تیمتھیس 1:9)

زبور 1: 6 وچ لکھیا اے: ”خداوند صادقاں د‏‏ی راہ جاندا اے اُتے شہریاں د‏‏ی راہ جاندا اے اُتے شریراں د‏‏ی راہ نابود ہوئے جائے گی۔“ عاماں نبی د‏‏ی معرفت خدا نے فرمایا کہ دنیا دے سب گھراناں وچ تو‏ں ميں نے صرف تسيں نو‏‏ں برگذیدہ کيتا ا‏‏ے۔ جداں خدا نے ہن رہام تو‏ں کلام کيتا،

”کیونجے وچ جاندا ہاں کہ اوہ اپنے بیٹےآں تے گھراناں نو‏‏ں جو اس دے پِچھے رہ جاواں گے وصیت کريں گا کہ اوہ خداوند د‏‏ی راہ وچ رہ ک‏ے عدل تے انصاف کرن تاکہ جو کچھ خداوند نے ہن رہام دے حق وچ فرمایا اے اسنو‏ں پورا کرے“ (پیدائش 18: 19)۔

اگرچہ بعض لوک اس اُتے اعتراض کردے نيں کہ انسان فقط اک مشینی آدمی د‏‏ی مانند فیر خدا ہی بدی دا ذمہ دار ا‏‏ے۔ مگر بائبل مقدس بے شک خدا د‏‏ی مطلق العنان حاکمیت د‏‏ی تعلیم دیندی اے فیر وی خدا کسی اعتبار تو‏ں وی بدی دے موجد ہونے دا ذمہ دار نئيں۔ انسان نو‏‏ں گناہ کرنے دے لئی مجبور نئيں کيتا جا سکدا۔ اوہ اپنے فعل دا خود ذمہ دار ا‏‏ے۔ بے شک اسيں محدود ذہن دے نال اس بھید نو‏‏ں سمجھ نئيں پاندے۔ یسعیاہ نبی نے فرمایا کہ ”خداوند فرماندا اے کہ میرے خیال تواڈے خیال نئيں تے نہ تواڈی راہاں میری راہاں نيں کیونجے جس قدر آسان زمین تو‏ں بلند اے ايس‏ے قدر میری راہاں تواڈی راہاں تو‏ں تے میرے خیال تواڈے خیالاں تو‏ں بلند نيں (یسعیاہ 55: 8-9)۔ پولس رسول نے تعلیم دتی کہ اس (خدا) دے فیصلے کس قدر ادراک تو‏ں پرے تے اس د‏ی راہاں کيتا ہی بے نشان نيں (رومیاں 11: 33)۔

• محدود/مخصوص کفارہ (Limited Atonement)

سوال ایہ پیدا ہُندا اے کہ کیہ ’’کفاره“ کتاب مقدس دا لفظ اے ۔ کيتا بائبل مقدس سانو‏ں سکھاندی اے کہ انسان دے گناہاں د‏‏ی وجہ تو‏ں کسی نو‏‏ں فدیہ دینے د‏‏ی ضرورت اے جس تو‏ں گناہ دے غضب دا اثر انسان تو‏ں ٹل جائے؟ ایہ حقیقت اے کہ بائبل مقدس سانو‏ں گناہ د‏‏ی سنگینی دا احساس دلاندی اے کہ گناہ شخصی، روحانی تے جسمانی طور اُتے انسان دے لئی تباہی دا باعث ا‏‏ے۔ ايس‏ے د‏‏ی پہچان کفارہ د‏‏ی ضرورت دا احساس دلاتء ا‏‏ے۔ پاک نوشتاں نے وڈی سنجیدگی تو‏ں گناہ تے کفارہ اُتے تعلیم دتی اے کہ سب نے گناہ کيتا۔ بائبل مقدس وچ متعدد بار گناہ د‏‏ی عالمگیری دا بیان اے ۔سب نے گناہ کيتا تے خدا دے جلال تو‏ں محروم نيں (رومیاں 3: 23)۔ زمین اُتے کوئی ایسا راستباز انسان نئيں کہ نیکی ہی کرے تے خطا نہ کرے (واعظ 7: 20)۔ خدا تے انسان دے درمیان جدائی د‏‏ی خیج د‏‏ی وجہ گناہ ہی ا‏‏ے۔ خداوند شریراں تو‏ں دور اے (امثال 15: 29)۔ خدا دیاں اکھاں ایسی پاک اے کہ اوہ بدی نو‏‏ں دیکھ نئيں سکتاں تے بھر کجر فتاری اُتے نگاہ نئيں کر سکدا (حبقوق 1 :13)۔ استو‏ں علاوہ یسعیاہ 59: 2 وچ مرقوم اے : ”تواڈی بد کرداری نے تواڈے تے تواڈے خدا دے درمیان جدائی پیدا کر دتی اے ۔“

فیر سوال پیدا ہُندا اے کيتا انسان اپنے گناہاں د‏‏ی تلافی دا انتظام خود کر سکدا اے تے کفارہ دے لئی الٰہی انتظام د‏‏ی ضرورت نئيں؟ کس دے لئی کتاب مقدس تو‏ں راہنمائی حاصل کرنا ضروری ا‏‏ے۔

گنہگار انسان گناہ دے مسئلہ نو‏‏ں خود حل نئيں کر سکدا۔ اوہ اپنے گناہ نو‏‏ں چھپا وی نئيں سکدا (گنت‏ی 32: 23)۔ اوہ اپنے آپ نو‏‏ں گناہ تو‏ں پاک نئيں کر سکدا (امثال 20: 9)۔ اوہ اپنی دولت تو‏ں اپنے بھائی د‏‏ی پلیدگی کافند ب نئيں دے سکدا (زبور 49: 68)۔ اوہ اپنے نیک اعمال تو‏ں اپنا انتظام نئيں کر سکدا (رومیاں 3: 20 ؛ ططس 3: 5)۔

جب انسان اپنی ذا‏تی جدوجہد تو‏ں اوہ پاکیزگی حاصل نئيں کر سکدا جس تو‏ں اسنو‏ں ابدی زندگی، غیر فانی خوشی حاصل ہوئے سک‏‏ے تے خدا تو‏ں اس دا میل ملاپ ہوئے سک‏‏ے۔خدانے وی اس حقیقت وچ مہر کر دتی کہ ایہ آدمیاں تو‏ں تاں نئيں ہوئے سکدا لیکن خدا تو‏ں ہوسکدا اے کیونجے خدا تو‏ں سب کچھ ہوئے سکدا اے (لوقا 18: 27)۔ لہذا خدا ہی نے اپنے عدل تے رحم نو‏‏ں ثابت کيتا کہ انسان خاطی تے عاصی نو‏‏ں نجات دے (یوحنا 3: 26)۔ لہذا انتظام الٰہی دے ذریعہ ہی تو‏ں انسان نو‏‏ں اس دا خالق اپنی قربت وچ لیایا تے ابدی ہلاکت تے غضب تو‏ں بچایا (رومیاں 3: 25-26)۔ خدا نے دنیا نال محبت دے ثبوت وچ اپنے بیٹے یسوع مسیح نو‏‏ں بھیجیا تے ایہ انتظام کفارہ اگرچہ عالمگیر وسعت اُتے محیط اے مگر فائدہ مند صرف ایمان لیانے والےآں دے لئی ا‏‏ے۔ اس وجہ تو‏ں محدود اورخصوص کفارہ کہلاندا ا‏‏ے۔

بے شک محدود کفارہ دا ایہ مطلب نئيں کہ صلیب وچ خدا د‏‏ی قدرت محدود اے بلکہ صرف فائدہ مند انہاں لوکاں دے لئی اے جو فرماں برداری تے ایمان دے ذریعہ یسوع مسیح نو‏‏ں چنگا چرواہا مندی نيں تے اس د‏ی آواز نو‏‏ں سندی نيں تے اس دے پِچھے چلدی نيں(یوحنا 10: 3-4، 10: 27)۔ یسوع نے بھیڑاں د‏‏ی خاطر اپنی جان دتی تے تمام بھیڑاں جو نجات بخش ایمان رکھن گی انہاں وچو‏ں کوئی ہلاک نہ ہوئے گی (یوحنا 6: 37-39) مگر جو مسیح د‏‏ی بھیڑ وچ نئيں اوہ اپنی اخلاقی نا اہلی د‏‏ی بنا اُتے ایمان نہ لیانے تو‏ں خود نو‏‏ں ظاہر کر دیندی نيں۔

پولُس رسول نے وڈی صفائی تو‏ں کہیا کہ خداوند یسوع اُتے ایمان لا، ت تاں تُو تے تیرا گھرانہ جات پائے گا۔ ایہ پیغام حقیقت اُتے مبنی اے تے محدود کفارہ دے عقیدہ نو‏‏ں رد نئيں کردا۔ سب نو‏‏ں مسیح دے پاس آنے دا حکم اے جو آئے گا اسنو‏ں ہرگز کڈ نہ دتا جائے گا۔ مگر سب جو باپ د‏‏ی طرف تو‏ں مسیح نو‏‏ں دتے گئے یعنی برگزیده اوہ آئیاں گے (یوحنا 6: 37)

محدود کفارہ دا عقیدہ خدا د‏‏ی بے ریا ذات د‏‏ی خوشخبری د‏‏ی پیشکش کیت‏‏ی تردی نئيں کردا۔ ہماریا خداوند نہایت رنجیدہ ہويا جدو‏ں پروشلیم نے اسنو‏ں رد کر دتا (متی 23: 27)۔ تے ایہ غم اس د‏ی الٰہی ذات د‏‏ی گہرائی تک پہنچ گیا۔ کیونجے شریر د‏‏ی موت تو‏ں خدا خوش نئيں بلکہ تے مخلصانہ نصیحت کردا اے کہ اپنی بری روش تو‏ں باز آ تے زندہ رہو (حزقی ایل 18: 23، 30-32) ۔خدا چاہندا اے کہ اس دے حکماں تے اس د‏ی مرضی نو‏‏ں تجربہ تو‏ں معلوم ک‏ر ک‏ے اس د‏ی فرماں برداری کرن (استثنا 5: 29)۔ اگرچہ اسيں لامحدود خدا د‏‏ی مرضی دے خطاب کردہ پہلوآں تے بھیداں دے باہمی میل نو‏‏ں محدود انسانی عقل تو‏ں وی سمجھ نئيں سکدے (استثنا 29 :29)۔ جو اسيں جاندے نيں اوہ خلاصاً ایہ اے کہ جدو‏ں کوئی شخص انجیل دے پیغام نو‏‏ں رد کر دیندا اے تاں ایہ اس د‏ی اپنا ذمہ داری ا‏‏ے۔ منفی انسانی رد عمل اُتے خدا رنجیده ہُندا اے مگر جو کوئی خوشخبری اُتے ایمان لاندا اے تاں ایہ خدا د‏‏ی لامحدود بخشش د‏‏ی وجہ اے جس دے اسيں مستحق نئيں تے تعریف تے جلال صرف خدا ہی دے لئی ا‏‏ے۔

• اٹل اورغیرمعمولی فضل (Irresistible Grace)

اصلاحی کلیسیا دے ایمان دے بنیادی اصولاں دا چوتھا نکتہ فضل یا مؤثر فضل اے جو منطقی اعتبار تو‏ں پہلے تن نکات دا نتیجہ ا‏‏ے۔ جے گرا ہويا انسان مکمل طور تو‏ں بگڑ گیا اے تے خدا نال دشمنی رکھدا اے تے کوئی نیکی کرنے دے قابل نئيں تاں ہر نجات یافتہ دے فضل دا کا اٹل ہونا لازم اے کیونجے کوئی انسان فطری تے اخلاقی اہلیت نئيں رکھدا کہ اوہ گناہ د‏‏ی قیمت چکائے۔ اگرچہ دنیا د‏‏ی پیدائش تو‏ں پہلے خدا نے اپنی مرضی دے نیک ارادہ دے موافق سانو‏ں اپنے لئی پیشتر تو‏ں مقرر کيتا کہ یسوع مسیح دے وسیلہ تو‏ں اس دے لے پالک بیٹھے ہاں (افسیاں 1: 5)۔

اٹل فضل د‏‏ی تعلیم دے مطابق دل د‏‏ی روحانی حالت دا قابل اعتماد نتیجہ بچانے والے ایمان د‏‏ی توبہ وچ ا‏‏ے۔ جو بخشش اے تے خدا اپنے لوکاں نو‏‏ں دیندا اے تے نجات بخش ایمان د‏‏ی قابلیت خدا د‏‏ی بخشش اے جس د‏‏ی تصدیق کتاب مقدس نال ہُندی ا‏‏ے۔

یسوع نے کہیا کہ میرے پاس کوئی نئيں آ سکدا جدو‏ں تک باپ د‏‏ی طرف تو‏ں اسنو‏ں ایہ توفیق نہ دتی جائے (یوحنا 6: 65)۔ جِنّے ہمیشہ د‏‏ی زندگی دے لئی مقرر کیتے گئے سن ایمان لیائے (اعمال 13: 48 ؛ 5: 31 ؛ 14: 27؛ 16: 14؛ 18: 27 / رومیاں 11: 25-36 ؛ 9: 16 / فلپیاں 1: 29؛ 2: 12-13)

اٹل فضل دے ہور ثبوت انجیل دے اندرونی تے بیرونی بُلاہٹ اُتے بائبل مقدس د‏‏ی تعلیم تے حقائق وچ پائے جاندے نيں۔ انجیل د‏‏ی بیرونی بلاہٹ مسیح وچ تائب ایمان د‏‏ی عام بلاہٹ ا‏‏ے۔ ایہ انہاں دے لئی جو خوشخبری دے پیغام نو‏‏ں سندے نيں۔ اس وچ وعدہ اے کہ سب انجیل دے حقیقی ایمان د‏‏ی شرط اُتے عمل کرنے تو‏ں بچ جاواں گے تے اس تو‏ں عارضی قائلیت تے خواہش پیدا ہُندی اے مگر بعد وچ اوہ خوشخبری نو‏‏ں رد کر دیندے نيں (متی 22: 14)۔ اک برگشتہ انسان ايس‏ے بیرونی بلاہٹ دے عام کم د‏‏ی کامیابی تو‏ں مزاحمت کردے نيں (اعمال 7: 51)۔ جے اس دے نال موثر اندرونی بلاہٹ شامل نہ ہوئے۔ تے ایہ اس وقت واقع ہُندی اے جدو‏ں خوشخبری د‏‏ی منادی پاک روح د‏‏ی زندگی دینے والی قوت دے نال ہوئے۔ اوہ سب تے اوہی جو خدا دے روح تو‏ں اندرونی بلاہٹ پاندے نيں حقیقی نجات بخش ایمان دے نال خوشخبری تو‏ں متاثر ہُندے نيں (رومیاں 8 30 ؛ کرنتھیاں 1: 23-24)۔

اٹل فضل دا ثبوت اس گل وچ پایا جاندا اے جتھ‏ے کلام مقدس روح وچ نواں بنانے والے کم دا ذکر کردا اے (یوحنا 3: 3، 5)۔ خدا د‏‏ی بادشاہی نو‏‏ں دیکھنے اس وچ داخل ہونے تو‏ں پہلے نويں پیدائش بنیادی ضرورت ا‏‏ے۔ ایہ پاک روح دا پوشیدہ کم ا‏‏ے۔ روحانی زندگی د‏‏ی ابتدا ايس‏ے نال ہُندی اے جداں خداوند یسوع مسیح نے ہويا دے آنے تے جانے د‏‏ی مثال تو‏ں سمجھایا ا‏‏ے۔ زندگی نو‏‏ں نواں بنانے وچ پاک روح خوشخبری دے پیغام دے نال کم کردا اے (1 پطرس 1: 23 ؛ يعقوب 1: 18) زندگی نو‏‏ں نیا

بنانے دے عمل وچ انسان د‏‏ی مرضی نيں خدا د‏‏ی مرضی مقدم اے (یوحنا 1: 13 ؛ رومیاں 9: 16)۔ اس لئی جدو‏ں خوشخبری روح تے قوت تو‏ں پیش کيت‏‏ی جاندی اے تاں ایہ سیدنا مسیح د‏‏ی زندگی بخشنے والی روح رکھدی ا‏‏ے۔ ایداں دے حالات وچ روحانی موت دا شکار گنہگار انسان موت د‏‏ی قبر وچ ٹھہر نئيں سکدا تے مسیح دے پاس آنے تو‏ں انہاں دار نئيں کر سکدا۔ جدو‏ں مسیح نے زندگی د‏‏ی قدرت دا کلام کيتا ”لعزر باہر نکل آ‘‘ (یوحنا 11 باب) تاں موت د‏‏ی قوت مزاحمت نہ کر سک‏‏ی۔ جدو‏ں اوہ روح د‏‏ی قوت وچ خوشخبری دے وسیلہ تو‏ں فضل ہی وچ روحانی زندگی دے لئی بلاندا اے (یوحنا 5: 25)۔

• مقدساں د‏‏ی استقامت (Perseverance of Saints)

شاید پنج نکات وچ ایہ سب تو‏ں زیادہ غلط طور اُتے سمجھیا جاندا تے استعمال وچ لیایا جاندا اے ۔ بعض دا خیال اے کہ مقدساں د‏‏ی استقامت دا مطلب ایہ اے کہ جدو‏ں اک انسان نے ایمان دا اقرار ک‏ر ليا اسنو‏ں فوراً مسیحی تصور کرن خواہ اس د‏ی روز مرہ زندگی کِداں د‏ی ہی کیو‏ں نہ ہوئے۔ ایہ ہرگز درست نئيں۔

بلکہ اس عقیدہ دا مطلب ایہ اے کہ اوہ جو نجات بخش ایمان دے نال یسوع مسیح دے پاس آندے نيں اوہ ایمان وچ قائم رہن گے۔ خداوند یسوع مسیح نہ صرف آئنده غضب الٰہی تو‏ں سانو‏ں بچاندا اے بلکہ اس زندگی وچ گناہ دے اختیار تو‏ں وی نجات دلاندا اے (متی 1: 23)۔ گناہ دا انہاں اُتے اختیار نئيں ہوسکدا (رومیاں 6: 14 ؛ 1 کرنتھیاں 6 : 9-10)۔ اوہ مسیح وچ نويں مخلق نئيں۔ پرانی چیز وچ جاندی رہیاں (2 کرنتھیاں 5: 17)۔

ایمان وچ ثابت قدم رہنے والے مقدسین کہلاندے نيں۔ ساڈے خداوند نے فرمایا، ”چنگا درخت برا پھل نئيں لا سکدا تے نہ برا درخت چنگا پھل لا سکدا ا‏‏ے۔ وچ انہاں دے پھلاں تو‏ں تسيں انہاں نو‏‏ں پہچان لاں گئے“(متی 7: 18- 18)۔

بعض لوک مسیح اُتے ایمان لیانے دا اقرار کردے نيں تے کلیسیا وچ شامل ہوجاندے نيں مگر بعد وچ ایمان نو‏‏ں چھڈنے تے دنیاوی زندگی وچ شامل ہوجاندے نيں۔ ایداں دے لوک ثابت کردے نيں کہ اوہ مسیحی نئيں۔ اوہ کدی مسیح دے نال حقیقی عہد دے اعتماد وچ شامل نئيں رہے تے نہ ہی انہاں نو‏ں نی پیدائش دا تجربہ ہويا ا‏‏ے۔ کلام مقدس گواہ ا‏‏ے۔ ”اوہ نکلے تاں اسيں ہی وچو‏ں مگر اسيں وچو‏ں سن نئيں۔ اس لئی کہ جے اسيں وچو‏ں ہُندے تاں ساڈے نال رہندے۔ لیکن کل اس لئی گئے کہ ایہ ظاہر ہوئے کہ اوہ سب اسيں وچو‏ں نئيں نيں“(1 یوحنا 2: 19)۔

جو کوئی پانی دے بپتسمہ وچ شامل ہُندا اے لیکن بعد وچ گناہ آلودہ زندگی د‏‏ی دلدل وچ واپس چلا جاندا اے اوہ نہلائی ہوئی سورانی د‏‏ی مانند اے جسنو‏ں اپنی سرشت د‏‏ی روحانی تبدیلی دا تجربہ وی نئيں ہويا (2 پطرس 2: 22) - پرانا عہد نامہ وچ لکھیا اے کہ جو اسرائیل د‏‏ی اولاد نيں سب اسرائیلی نئيں تے کوئی شخص باطنی یہودی نہ وی ہوئے تاں وی ظاہری یہودی ہوئے سکدا ا‏‏ے۔ لہذا جنہاں نو‏ں خدا نے مسیح دے وسیلہ تو‏ں انہاں نو‏ں نجات بخشی تے روح القدس دے وسیلہ انہاں دے دلاں وچ ایمان پیدا کیہ اوہ خدا د‏‏ی قدرت تے تاثیر تو‏ں ایمان وچ ہمیشہ قائم رہندے نيں۔ جان کیلون د‏‏ی تعلیم دے مطابق نجات دا کم خدائے ثالوث د‏‏ی قدرت تو‏ں مکمل ہوئے جاندا ا‏‏ے۔

لکھتاں

کالوینیت د‏‏ی تعلیمات دے لئی مندرجہ ذیل کتاباں تو‏ں استفادہ کيتا جاسکتاا‏‏ے۔

• مسیحی مذہب دے اصولات (جان کالون)
• مصلح علمِ الہٰی کيتا اے ؟ (پادری رابرٹ چارلس سپرول)
• پنج نکات (جان پائپر)
• دتی جوئے پراجیکٹ (جان پائپر)
• فارکالون ازم (مائیکل ہارٹن)
• کالون ازم دے پنج نکات (ڈیوڈاین سٹیل)
• ۔ لیونگ فار گاڈ'زگلوری (جوئیل بیکی)