ایشیا دی یورپی کھوج دی تاریخ

فرا مورو نقشہ ، جو 1459 دے آس پاس مکمل ہويا ، اس وقت د‏‏ی مشہور دنیا دا نقشہ ا‏‏ے۔ اس وقت معیاری پریکٹس دے بعد ، جنوب سب تو‏ں اُتے ا‏‏ے۔ نقشہ جیوانی بٹسٹا رامیوسیو نے کہیا سی کہ ایہ جزوی طور اُتے مارکو پولو دے ذریعہ کیتھے تو‏ں لیائے گئے اک اُتے مبنی سی۔

ایشیاء دے ابتدائی یوروپی ریسرچ کی ایہ اک تریخ اے ۔

ریسرچ د‏‏ی پہلی لہر (بنیادی طور اُتے زمین دے ذریعہ)

نوادرات

• 515 ق م: اسکیلیکس نے بحر ہند دے پار تو‏ں مصر تک دریائے سندھ تے سمندری راستے د‏‏ی کھوج دی ۔
• 330 ق م: سکندر اعظم نے وسطی ایشیا تے شمال مغربی ہندوستان دے کچھ حصےآں نو‏‏ں فتح کيت‏‏ا
• 300 ق م: سیلیوس نکیٹر ، سیلیوسڈ سلطنت دا بانی ، شمال مغربی ہندوستان وچ داخل ہوئے گیا لیکن موریہ سلطنت دے بانی چندر گپتا موریہ نے اسنو‏ں شکست دے دتی ، تے اس دے فورا بعد ہی اوہ اتحادی بن گئے۔
• 250 – 120 BC: گریکو باختری دے کچھ حصےآں وچ ریاستاں وسطی ایشیا تے جنوبی ایشیا سمیت وادی فرغانہ ( اسکندریہ Eschate )، Transoxiana ( اسکندریہ Oxus اُتے ) تے پنجاب ( اسکندریہ سندھ اُتے ).
• 180 ق م - 10 AD: ہند-یونانی بادشاہی ایداں دے علاقےآں وچ واقع سی جو ہن افغانستان ، پاکستان تے شمال مغربی ہندوستان دا حصہ نيں ۔
• 30 ق م - 640 ء AD: ٹولیمک مصر دے حصول دے نال ہی ، رومیاں نے ہندوستان دے نال تجارت دا آغاز کيت‏‏ا ۔ اس سلطنت دا ہن براہ راست تعلق اسپائس تجارت تو‏ں اے جس دا آغاز مصر نے 118 ق م وچ کیہ سی۔
• 100 AD – 166 AD: رومانوی چینی تعلقات دا آغاز ہويا۔ بطلیموس لکھدا د‏‏ی گولڈن Chersonese (یعنی مالائی جزیرہ نما ) تے کٹی گارا د‏‏ی تجارتی بندرگاہ ، جو ہن جنوبی ویتنام وچ Ac Eo د‏‏ی حیثیت تو‏ں شناخت کيتی گئی اے ، تب چینی ہان سلطنت دا اک صوبہ جیاجو دا حصہ ا‏‏ے۔ چینی تاریخی تحریراں وچ رومن سفارت خاناں د‏‏ی وضاحت کيتی گئی اے ، اس سرزمین تو‏ں جتھ‏ے اوہ داکِن کہلاندے نيں ۔
• دوسری صدی: رومی تاجر سیم ، کمبوڈیا ، سماترا تے جاوا پہنچ گئے ۔
• 161: رومن شہنشاہ انتونس پیوس یا اس دے جانشین مارکس اوریلئس دا سفارت خانہ لوئیانگ وچ چینی شہنشاہ ہوان پہنچیا ۔
• 226: شمالی ویتنام وچ اک رومن سفارت کار یا سوداگ‏‏ر اتر کر چین دے نانجنگ تے مشرقی وو دے حکمران سن کوان د‏‏ی عدالت دا دورہ کيت‏‏ا۔

قرون وسطی

یوریشیا تے شمالی افریقہ وچ تجارتی راستے سی۔ 870 عیسوی

• – 500–1000: رادھاانی قرون وسطی دے یہودی سوداگ‏‏ر سن جنھاں نے ابتدائی قرون وسطی دے دوران عیسائی تے اسلامی دنیا دے وچکار تجارت اُتے غلبہ حاصل کيت‏‏ا تے تانگ خاندان سے چین تک دا سفر کيت‏‏ا۔
• 50 550: بازنطینی مسافر تے مصنف کوسماس انڈیکلیپس نے اپنا کم مکمل کيت‏‏ا کرسچن ٹوپوگرافی جو جغرافیائی خصوصیات د‏‏ی وضاحت کردا اے اس نے اریٹیریا ، ایتھوپیا ، ہندوستان تے سری لنکا دے اپنے سفر تو‏ں حاصل کيت‏‏ا۔
• ~ 552: مشرقی رومن (بازنطینی) شہنشاہ جسٹین اول دے کہنے اُتے ، دو فارسی راہباں (یا شاید سفیراں دا بھیس بدلدے نيں) ، چین دا سفر کردے نيں تے ریشم دے کیڑے نو‏‏ں مشرقی رومن سلطنت وچ اسمگل کردے نيں ، ایويں یورپ تے ایشیا معمولی وچ ریشم د‏‏ی پیداوا‏‏ر نو‏‏ں قابل بناندا ا‏‏ے۔ .
• 568: مشرقی رومن (بازنطینی) جنرل زمرچس سمرقند تے مغربی ترک کاگناٹے دے دربار دا سفر کيت‏‏ا۔
• – 63–––40: مسلما‏ن مصر نو‏‏ں مسخر کردے نيں ، اس طرح ہندوستان تے مشرقی ایشیاء دے نال سب تو‏ں زیادہ براہ راست مشرقی رومن (اور اس وجہ تو‏ں یورپی) تجارت نو‏‏ں ختم کر دیندے ني‏‏‏‏ں۔
• 1160–1173: نوڈیرس یہودی ربی بینجمن ، توڈیلہ نے شام ، فلسطین ، بغداد ، فارس تے جزیرہ نما عرب دا دورہ کيت‏‏ا ۔
• 1180–1186: ریگنزبرگ دے فتحیاہ بغداد وچ جاندا اے .
• 13 واں صدی: پاکس منگولیکا د‏‏ی اونچائی دے دوران شاہراہ ریشم دی تجارت عروج اُتے پہنچ گئی ، منگول سلطنت دے تحت وسیع پیمانے اُتے اتحاد دے دوران ایشیاء وچ رشتہ دار امن۔
• 1245–1247: اطالوی فرانسسکن Giovanni د‏‏ی دا Pian ڈیل Carpine مقرر پوپ Legate تے انہاں دے ہمراہ بوہیمیا دے اسٹیفن ، تے بعد د‏‏ی طرف Benedykt Polak تک پہنچ جاندا قراقرم اج وچ منگولیا . عظیم خان وچ پہلا یورپی سفارتخانہ۔
• 1245–1248: لیمبرڈیا دا اطالوی اسسلن ، سینٹ کوینٹن دا سائمن تے لانگجیو دے اینڈریو آرمینیا تے فارس گئے۔
• 1249–1251: لانگجیو دے اینڈریو عظیم کویوک خان وچ فرانسیسی سفیر د‏‏ی رہنمائی کررہے نيں ۔ اینڈریو دا بھائی گائے تے متعدد دوسرے۔ جان گوڈریچے ، جان دا کیکسن ، ہربرٹ "لی سومیلئیر" ، سینبرز دے جربرٹ ، رابرٹ (اک کلرک) ، اک مخصوص ولیم ، تے پوسی دا اک نامعلوم کلرک اس دے نال جاندے ني‏‏‏‏ں۔ اوہ شمال مغربی کرغزستان دے طلاس پہنچ گئے۔
• 51254: روبرک دا فلیمش ولیم وسطی ایشیا دے راستے منگولیا پہنچیا۔
• 1264 ≈1269: اٹلی دے نیکولو تے مافیو پولو دا پہلا سفر چین۔ 1266 وچ اوہ چین وچ دادو (جس نو‏‏ں بیجنگ کہیا جاندا اے ) وچ قبلہ خان د‏‏ی نشست اُتے پہنچ گئے۔
• 1271–1295: چین دا نیکولو تے مافیو پولو دا دوسرا دورہ۔ اس بار نیکولو دے بیٹے مارکو دے نال ، جو اپنے تجربات دا رنگین حساب کتاب کريں گا۔ فی الحال اس اکاؤنٹ د‏‏ی تفصیلات اُتے بحث کيتی جارہی ا‏‏ے۔
• 1275–1289 & 1289–1328: اطالوی Montecorvino د‏‏ی جان (1246–1328)، اک فرانسسکن مشنری، مسافر تے مدبر، قائم کيتی قدیم ترین رومن کیتھولک مشنز وچ بھارت تے چین ، تے ہوئے جاندا آرچ بشپ د‏‏ی پیکنگ ، تے اورینٹ دے وائس چانسلر.
• –≈––––– India29:: فرانسسکن فاریاں ، پورڈینون دے اطالوی اوڈورک تے آئرلینڈ دے جیمز دے راستے ہندوستان تے مالائی جزیرہ نما چین دے سفر ، جتھ‏ے اوہ تقریبا three تن سال دادو (موجودہ بیجنگ ) وچ قیام پذیر سن ، اس تو‏ں پہلے وسطی ایشیا دے راستے اٹلی دے بیرون ملک واپس جانے تو‏ں پہلے .
• ~ 1321–1330 / 1338 (؟ ): فرانسیسی ڈومینیکن مشنری اردونس ، جس نے 1329 وچ پورے برصغیر وچ بشپ کيت‏‏ا ، اپنی کتاب میرابیلیا وچ ہندوستان تے مشرق وسطی دے راستے اپنے سفر لکھے۔
• 1338–1353: پوپ بینیڈکٹ بارہويں دے ذریعہ پیکنگ دے لئے بھیجے گئے چار چیف ایلچیاں وچو‏ں اک ، اطالوی جیوانی دتی مارگناولی د‏‏ی مہم۔
• 1401–1402: تیموریڈ سلطنت وچ کیسٹل دے ہنری سوم دے پہلے سفیر ، پایو گیمز ڈی سوٹومائور دا سفر۔
• 1403–1404: دے سفر Ruy González وچ ڈی Clavijo ، دا دوسرا سفیر Castile دے ہنری III کرنے تیموری سلطنت . اوہ ترکی دے بحیرہ اسود دے ساحل تو‏ں ترابزون تے اس دے بعد ارمینیا ، آذربائیجان ، ایران تے ترکمانستان تو‏ں ہُندا ہويا ازبکستان گیا ۔ انہاں نے تہران دا وی دورہ کيت‏‏ا۔
• 1420–1436: اٹلی دے ایکسپلورر نیکولو ڈی کونٹی دا ہندوستان تے جنوب مشرقی ایشیا دا سفر ۔
• 1436–1439: مشرق وسطی وچ پیڈرو طفور دا سفر۔
• 1453: قسطنطنیہ دا مقابلہ مسلم عثمانی ترک دے ہتھو‏ں پيا۔ اس تو‏ں مشرقی بحیرہ روم وچ عیسائی حکمرانی دا خاتمہ ہُندا ا‏‏ے۔
• 1470: افانسی نیکتین دے سفر ، ہندوستان جانے والے پہلے روسی ۔
• 1471–1479: اطالوی وینس سفارتکاراں Caterino زینو ، Ambrogio Contarini تے Giosafat Barbaro دے سفر فارس .
• 1487–1491: پرتگال دے بادشاہ دے حکم دے تحت پرتگال دے ایکسپلورر تے جاسوس پیرو ڈو کوہلی نے نیڑے پورسٹ تے ہندوستان دا سفر کيت‏‏ا تاکہ پرتگال تے ہندوستان دے وچکار بحری جہاز نو‏‏ں کامیابی دے نال طے کرنے دے لئی ضروری معلومات اکٹھا کرن۔
• 1557–1572: انگریزی انتھونی Jenkinson د‏‏ی بھر وچ سفر بحیرہ کیسپیئن نو‏‏ں بخارا تے فارس .
• ≈1580-1585: Cossack دے Yermak Timofeyevich پہنچ جاندا سائبیرین تاتار دے شہر Qashliq دے داواں کنارے دے نیڑے Irtysh .
• 1583–1591: انگریز مرچنٹ رالف فچ ، جان نیوبیری تے جان ایلڈریڈ دے نال ، ولیم لیڈیز تے اک پینٹر ، جیمز اسٹوری دے نال مل ک‏ے ، لیونٹ تے میسوپوٹیمیا دے راستے ہندوستان تے پرتگالی مالاکا (جدید ملائیشیا وچ ) دا سفر کيت‏‏ا۔ بزرگ عراق دے شہر بصرہ وچ رہیا۔ کہانی نے گوا وچ جیسوٹ وچ شمولیت اختیار کيتی۔ لیڈیز اکبر دے لئی کم کرنے آگرہ وچ رہے تے نیو بیری نے واپسی دا سفر شروع کرنے دا فیصلہ کيت‏‏ا۔ فِچ خود تو‏ں برما تے ملاکا (اج ملائشیا وچ ) گیا۔ اوہ 1591 وچ لندن واپس آئے۔
• 1643: کُربت ایوانوف بائیکال جھیل پر پہنچی ۔
• 1644: سائبیریا تو‏ں سمندر پار سفر کرنے والی واسیلی پوارکوف بحر الکاہل دے امور دے منہ اُتے پہنچیا۔

ریسرچ د‏‏ی دوسری لہر (بحر سمندر)

بحری جہاز جو واسکو دا گاما نے اپنے پہلے سفر اُتے استعمال کیتے سن ۔ (1558 دا مثال)

1502 دا کینٹینو پلانیسفیر (یا کینٹینو ورلڈ میپ) مشرقی تے مغرب وچ پرتگالی دریافتاں نو‏‏ں ظاہر کرنے والا قدیم ترین زندہ نقشہ ا‏‏ے۔

• 1492: کرسٹوفر کولمبس نے ایشیاء دے مغربی راستے د‏‏ی تلاش وچ اسپین تو‏ں سفر کيت‏‏ا۔ اگرچہ ایشیاء تک پہنچنے وچ ناکا‏م رہیا لیکن اس د‏ی کامیابیاں نے ایشیاء سمیت یورپی توسیع نو‏‏ں اگے ودھایا۔
• 1497–1499: پرتگالی واسکو ڈا گاما ، نیکولائو کوئلو تے برٹولوومی ڈیاس دے ہمراہ ، یورپ تو‏ں بحیرہ روم دے راستے ہندوستان پہنچنے والے پہلے یوروپی ني‏‏‏‏ں۔
• 1500–1501: برازیل نو‏‏ں دریافت کرنے دے بعد ، پیڈرو ایلوریس کیبلال نے ، 13 بحری جہازاں تے 1،500 مرداں دے اصلی بیڑے دے نصف حصے دے نال ، پرتگالی دا دوسرا ہندوستان سفر مکمل کيت‏‏ا۔ کشتیاں کبرال ، بارٹولوومی ڈیاس ، نیکولائو کوئلو ، سانچو ڈی توور ، سیمیو ڈی مرانڈا ، آئرس گومس دا سلوا ، واسکو ڈی آٹاڈے ، ڈیوگو ڈیاس ، سیمو ڈی پائینا ، لوس پیرس ، پیرو ڈی اٹیڈے تے نونو لیٹیو ڈ کونہ دے ذریعہ کشتیاں چل رہیاں سن۔ ایہ معلوم نئيں اے کہ گسپر ڈی لیموس تے آندرے گونالیوس دے درمیان کون سا جہاز اے ، جس نے دریافت کيت‏ی خبراں دے نال پرتگال واپس پرتن والے جہاز نو‏‏ں کمانڈ کيت‏‏ا سی۔ لوئس پائرس کیپ وردے پہنچنے دے فورا بعد پرتگال لوٹے۔ کیپ آف گڈ امید دے نیڑے واسکو ڈی اتاڈے ، بارٹولوومی ڈیاس ، سیمو ڈی پائنا تے آئرس گومز دے جہاز ضائع ہوگئے۔ ڈیوگو ڈیاس دے زیر انتظام جہاز جہاز تو‏ں وکھ ہويا تے مڈغاسکر نو‏‏ں دریافت کيت‏‏ا۔ تب اوہ کشتی دے ذریعے بحیرہ احمر پہنچنے والا پہلا شخص سی۔ نونو لیٹیو دا کونہا ، نکولا کوئلو ، سانچو ڈی توور ، سیمیو ڈی مرانڈا ، پیرو ڈی اتیڈے نے ہندوستان دا پورا سفر کيت‏‏ا۔ دوسرے مسافراں وچو‏ں سن : پیرو واز ڈی کیمینھا تے فرانسسکن والد فری ہینریک ڈی کومبرا ۔
• 1501– ؟: جوؤو ڈو نووا نے پرتگالیاں د‏‏ی تیسری مہم دا حکم دتا۔ اس نے راستے وچ ایسسنشن جزیرہ (1501) تے سینٹ ہیلینا (1502) تو‏ں پتہ چلا۔
• 1502–1503: واسکو دا گاما دا دوسرا دورہ ہندوستان۔
• 1503–1504: پنجويں پرتگالی ہندوستان آرماڈا دے دوران ، افونسو ڈی البوکر نے ہندوستان دے شہر کوچی وچ پہلا پرتگالی قلعہ قائم کيت‏‏ا۔
• 1505: فرانسسکو ڈی المیڈا پرتگالی ہندوستان (ایسٹاڈو دا انڈیا) دا پہلا وائسرائے مقرر ہويا۔ اوہ ستويں پرتگالی ہندوستان آرماڈا د‏‏ی کمانڈ اُتے لزبن تو‏ں روانہ ہويا ، 22 جہازاں دے نال ، جس وچ 14 گاڑیاں تے 6 کاروایل شامل نيں ، جنہاں وچ عملہ دے اک ہزار تے 1،500 فوجی شامل ني‏‏‏‏ں۔ انہاں دا بیٹا ، لورنیو ڈی المیڈا ، جنوبی ساحل د‏‏ی تلاش کردا اے تے سری لنکا دے جدید جزیرے اُتے پہنچکيا ا‏‏ے۔
• 1507–1513: 1507 وچ ، افونسو ڈی البوکر نے خلیج فارس وچ اورموس د‏‏ی بادشاہی اُتے قبضہ کرلیا ۔ اس دے بعد اوہ 1508 وچ ہندوستان دا دوسرا وائسرائے مقرر ہويا۔ 1510 وچ انہاں نے گوا نو‏‏ں فتح کرلیا ، جلد ہی ہندوستان وچ پرتگالی آبادیاں وچ سب تو‏ں زیادہ پھل پھُلن لگے۔
• 1511: ڈیبو لوپس ڈی سیکیرا نے 1509 وچ دریافت کيت‏‏ا ملاکوکا اُتے البکوکر نے فتح حاصل کيتی ۔ مالاکا ایسٹ انڈیز وچ پرتگالی توسیع دا اسٹریٹجک اڈہ بن گیا ا‏‏ے۔ ايس‏ے سال نومبر وچ ، ملاکا نو‏‏ں محفوظ بنانے تے "اسپائس جزیراں" (بنڈا جزیرے) دے مقام سیکھنے دے بعد ، ملاکو البوکر نے انتونیو ڈی ابریو د‏‏ی سربراہی وچ تن جہازاں د‏‏ی تلاشی دے لئی اک فوجی روانہ کيت‏‏ا۔ 1511 وچ ایوٹھایا کنگڈم (تھائی لینڈ) نے پرتگالیاں تو‏ں اک سفارتی مشن حاصل کيت‏‏ا۔ ایہ شاید پہلے یورپ والے سن جنہاں نے اس ملک دا دورہ کيت‏‏ا۔ اس ابتدائی رابطے دے پنج سال بعد ، ایوٹھایا تے پرتگال نے پرتگالیاں نو‏‏ں بادشاہی وچ تجارت کرنے د‏‏ی اجازت دینے دا معاہدہ کيت‏‏ا۔
• 1512: مالائی پائلٹاں نے جاوا دے ذریعے پرتگالیاں د‏‏ی رہنمائی د‏‏ی ، کم سنڈاس تے امون بانڈہ پہنچے ، 1512 دے اوائل وچ پہنچے۔ بنڈا جزیرے تک پہنچنے والے پہلے یورپی باشندے ، اس مہم دے بارے وچ اک مہینہ بانڈا وچ رہے ، اس نے جائفل تے گدی تے لونگ خریدے جس وچ بندہ د‏‏ی ترقی د‏‏ی من و عن تجارت سی۔ D'Abreu د‏‏ی ذریعے سفر امبون کمانڈ وچ دوسری جدو‏ں کہ فرانسسکو Serrao د‏‏ی ، مالوکو جزیرے د‏‏ی طرف اگے چلا گیا Shipwrecked د‏‏ی تے وچ ختم کيت‏‏ا گیا سی ternate نيں . فرانسسکو سیریو نے ٹیرنیٹ جزیرے اُتے اک قلعہ قائم کيت‏‏ا۔
• 1513: البرکاروق نے 1513 وچ عدن دا محاصرہ کيت‏‏ا ، لیکن پسپا کردتا گیا۔ اس دے بعد انہاں نے بحر احمر وچ سفر کيت‏‏ا ، جو یورپی بیڑے دے ذریعہ پہلی بار بنایا گیا سی۔
• 1513: جارج ایلوریس پہلا یورپی ملک اے جس نے چین وچ زوجیانگ (دریائے پرل) دے مشرق وچ تاماؤ اُتے لینڈ کيت‏‏ا۔
• 1516–17: کرسٹوفر کولمبس دا کزن رافیل پیریسٹریلو ، اس دے بعد منگ خاندان دے تحت ، اک چھوٹی پرتگالی تجارتی مشن کینٹون (گوانگ) وچ لے گیا۔
• 1517: پرتگالی مرچنٹ فرنãو پیرس ڈی اینڈریڈ نے زیوجیانگ (پرل دریائے) دے مشرقی خانے تے فیر کینٹن (گوانگزو) وچ چینی ساحل تاماؤ اُتے پہلی یورپی تجارتی پوسٹ قائم کيتی۔
• 1519–: 1519 وچ پنج جہاز تے 270 جواناں دے نال اسپین چھڈ ک‏‏ے ، پرتگالی فرڈینینڈ میگیلن مشرق تو‏ں ایشیاء پہنچنے والا پہلا شہر ا‏‏ے۔ 1520 وچ ، اسنو‏ں پتہ چلا کہ ہن اوہ آبنائے میگیلن دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ 1521 وچ اوہ ماریاناس تے فیر فلپائن دے جزیرے ہومون ہون اُتے پہنچ گیا۔ کچھ عرصے بعد ، میگیلن نو‏‏ں اس وچ ہلاک کردتا گیا ، جسنو‏ں میکٹن د‏‏ی جنگ کہیا جاندا ا‏‏ے۔ باقی عملہ پلانو (فلپائن) ، تے فیر برونائی تے بورنیو گیا ۔ اس دے بعد اوہ پرتگالیاں تو‏ں گریز کردے ہوئے مالکو جزیرے وچ ٹائڈور پہنچ جاندے ني‏‏‏‏ں۔ صرف اک جہاز ، جوآن سبسٹین ایلکانو دی کمان وچ سی ، 1522 وچ 18 افراد دے نال اسپین واپس آیا ، جو تریخ وچ پہلا عالمی طواف پورا کررہیا سی۔
• 1524: واسکو دا گاما دا ہندوستان دا تیسرا سفر۔
• 1542: انٹونیو دا موٹا طوفان دے ذریعہ جزیرے تنساگیما اُتے سُٹ گیا ، جس نے جاپان دے نال پہلا یورپی رابطہ قائم کيت‏‏ا۔
• 1549: سینٹ فرانسس زاویر فادر کوسم ڈی ٹوریس ، برادر جوآن فرنینڈیز ، جاپانی انجیرو ، انتونیو نامی دو جاپانی تے مینیوئیل نامی اک چینی ، تے عمادور نامی اک ہندوستانی دے ہمراہ جاپان پہنچے۔ جہاز دے کپتان دا ناں ایوان عرف "دی سمندری ڈاکو" ا‏‏ے۔
• 1556: ڈومینیکن گاسپر دا کروز چین وچ جانے والا پہلا جدید مشنری ا‏‏ے۔ انہاں نے 1556 وچ گوانگ دا سفر کيت‏‏ا تے چین تے منگ خاندان اُتے پہلی مکمل کتاب لکھی جو یورپ وچ شائع ہوئی سی۔ اس وچ اس دے جغرافیہ ، صوبےآں ، رائلٹی ، سرکاری کلاس ، بیوروکریسی ، جہاز رانی ، فن تعمیر ، کاشتکاری ، دستکاری ، تجارتی امور ، لباس ، مذہبی تے معاشرتی رسم و رواج ، موسیقی تے آلات ، تحریری تعلیم ، تے انصاف دے بارے وچ معلومات شامل سن۔ ( جیسوٹ چین دے مشن وی دیکھو)

• 1582: اطالوی جیسیوٹ دے پجاری تے مشنری میٹیو ریکی منگ چین وچ مکاؤ دی پرتگالی آبادی وچ پہنچ گئے تے 1601 وچ بیجنگ دے ممنوعہ شہر دے منگ شاہی محل وچ مدعو ہونے والے پہلے یوروپی بن گئے ، جس نے وانالی شہنشاہ دے حکم اُتے طلب کيت‏‏ا عدالت وچ انہاں د‏‏ی خدمات ، خاص طور اُتے فلکیات د‏‏ی مہارت دے لئی۔ 1602 وچ Ricci تے انہاں دے چینی مترجم لی Zhizao پہلی سہ شائع کرن گے دنیا دے نقشے وچ چینی ، Kunyu Wanguo Quantu نہایت چینی تے جاپانی دوناں نو‏ں وسعت دتی اے جس نے عالمی جغرافیہ دے علم .
• 1595: ہی جان Huyghen وین Linschoten شائع انہاں ماں Reys-gheschrift وندے navigatien ڈیر Portugaloysers Orienten 1598 وچ انگلش تے جرمن وچ ترجمہ کيت‏‏ا گیا سی جس وچ (اورینٹ پرتگالی نیویگیشن دے سفر دے اکاؤنٹس) ماں. اس نے پرتگالی معلومات د‏‏ی خفیہ معلومات تک رسائی حاصل کيتی ، جس وچ سمندری نقشے وی شامل نيں جنہاں د‏‏ی اک صدی تو‏ں زیادہ عرصہ تو‏ں حفاظت کيتی جارہی ا‏‏ے۔ اس طرح اس کتاب نے ایشیاء دے نال سمندری تجارت اُتے پرتگالی اجارہ داری نو‏‏ں توڑ دتا۔

دوسرے قابل ذکر یورپی باشندے

• 1579–1619: تھامس اسٹیفنس ، اک جیسوئٹ ، شاید ہندوستان وچ قدم رکھنے والے پہلے انگریز سن جتھ‏ے 1619 وچ انہاں دا انتقال ہوگیا۔
• 1599–1614: جان ملڈن ہال ، رچرڈ نیومین دے نال ، سن 1614 وچ آگرہ ، ہندوستان دے بیرون ملک پہنچے۔
• 1600–1610: ولیم ایڈمز د‏‏ی کشتی جاپان پہنچ گئی جتھ‏ے انہاں نے اگلے 10 سال شیگن توکواگا آئیاسو دے مشیر دے طور اُتے گزارے۔
• 1602–1607: بینٹو ڈی گیئس ، ہندوستان تو‏ں چین تک سرزمین دا سفر کرنے والا پہلا یورپی۔
• 160؟ – 1611: رابرٹ کوریٹ جدو‏ں جہاز تو‏ں سورت دے نیڑے گراں گزردا اے تاں اوہ پیدل ہی ہندوستان تو‏ں واپس آندا ا‏‏ے۔
• 1612–1617: تھامس کوریاٹ پیدل سفر کرکے ہندوستان گیا۔
• 1615–1618: تھامس رو عظیم مغل ، جہانگیر دے ہندوستان ، آگرہ وچ عدالت وچ سفیر ني‏‏‏‏ں۔
• 1624: انٹونیو ڈی اینڈریڈ ، تبت پہنچنے والے پہلے یورپی۔
• 1626–1627: Estêvão Cacella نال تو‏ں Joao Cabral وچ سب تو‏ں پہلے یورپی تک پہنچنے دے لئی نيں بھوٹان .
• 1631–1668: جین بپٹسٹ ٹاورنیر ایشیا دا چھ بار سفر کردی اے ، زیادہ تر فارس ، ہندوستان تے جاوا وچ ۔
• 1656–1669: فرانسواس برنیئر نے مصر ، سعودی عرب دا سفر کيت‏‏ا تے فیر اس نے مغل بادشاہ اورنگ زیب دے دربار وچ اٹھ سال گزارے۔
• 1664–1680: جین چارڈین دو بار فارس دا سفر کردی اے (ہور اس دا کاکساس جداں جارجیا وچ اس دا انحصار) تے ہندوستان۔
• 1675–1678: مولڈویئن بوئیر نکولا میلسکو چین دا سفر کررہیا ا‏‏ے۔

قابل ذکر دوسرے

ٹیبولا روزیریانا (1154) ، محمد ال ادریسی دے ذریعہ

• ~ 118 ق م: Cyzicus دے Eudoxus دے ایشیائی یونانی شہر تو‏ں اک یونانی نےوگیٹر سی Cyzicus بطلیموس VIII، یونانی دے بادشاہ دے لئی بحیرہ عرب کھنگالنے جو بطلیموسی خاندان مصر وچ .
• 522-550: Cosmas Indicopleustes (روشن "بھارت اُتے سفر کرنے والے") دے اسکندریہ اک سی یونانی مرچنٹ ، تے بعد راہب جنہاں نے کئی سفر بنا دتا، بھارت شہنشاہ دے دور حکومت وچ جسٹینین . اس دے ٹوپوگرافیا کرسٹیانا وچ ابتدائی تے مشہور دنیا دے کچھ نقشے موجود سن ۔
• 1154: اگرچہ اپنے سفر دے لئی مشہور نئيں سی ، محمد ال ادریسی ایشیاء د‏‏ی یورپیناں د‏‏ی تلاش دے لئی سب تو‏ں زیادہ اہ‏م سن جدو‏ں انہاں نے 1154 وچ سسلی دے نارمن کنگ راجر دوم دے لئی ، پوری دنیا دا نقشہ ، ٹیبولا روزیریانا بنایا سی۔ عرب تجارتی رستےآں دے بارے وچ انہاں د‏‏ی معلومات پر۔
• 1247 تے 1254: آرمینیائی بادشاہت سیلیسیا دا بادشاہ تے فرانسkish صلیبی صلیبی ریاستاں دے حلیف ہیتوم اول نے اپنے بھائی سیمپڈ نو‏‏ں 1247 وچ بھیجنے دے بعد 1254 وچ قراقرم وچ منگول عدالت دا دورہ کيت‏‏ا۔
• 1275–1288: ربان بار Sauma تے Markos د‏‏ی ، ترکی زبان / چینی نسطوری راہباں دا سفر مشرق وسطی تے یورپ. ربان بار سوما نے فرانس دے منگول اتحاد دا بندوبست کرنے د‏‏ی کوشش وچ متعدد یورپی بادشاہاں دے نال نال پوپ تو‏ں وی ملاقات کيتی۔
• 1325–1355: دے سفر ابن بطوطہ ، اک مسلما‏ن دے مسافر تو‏ں مراکش ، دے زیادہ بھر وچ پرانے دنیا . انہاں دے سفر دا اثر 19 واں صدی وچ شروع ہونے والے یورپی باشندےآں دے نال ہوئے گا۔

ہور ویکھو

• شاہراہ ریشم
• متلاشیاں د‏‏ی لسٹ
• روسی متلاشیاں د‏‏ی لسٹ
• عرب د‏‏ی یورپی کھوج
• یورپی کھوج د‏‏ی ٹائم لائن
• قدیم یونان – قدیم ہندوستان تعلقات