صفوان بن امیہ

صفوان بن امیہ
(عربی وچ: صفوان بن أمية بن خلف بن وهب الجمحي القرشي المكي)
مقام پیدائش	مکہ
وفات	سنہ 661   مکہ
شریک حیات	ناجیہ بنت ولید عاتکہ بنت ولید بن مغیرہ
والد	امیہ بن خلف
بہن/بھائی	ربیعہ بن امیہ
عملی زندگی
پیشہ	محدث
پیشہ ورانہ زبان	عربی

صفوان بن امیہ ایہ امیہ بن خلف مشہور دشمن اسلام دے بیٹے سن ۔

ناں ونسب

صفوان ناں، ابو وہب کنیت، نسب نامہ ایہ اے، صفوان بن امیہ بن خلف بن وہب ابن حمج قرشی،زمانہ جاہلیت وچ صفوان دا خاندان نہایت معزز اورمفتخر سی، ایسار یعنی تیراں تو‏ں پانسا ڈالنے دا عہدہ انہاں ہی دے گھر وچ سی، کوئی پبلک کم اس وقت تک نہ ہوئے سکدا سی، جدو‏ں تک پانسا تو‏ں اس دا فیصلہ نہ ہوئے جائے۔

اسلام نال دشمنی

قریش دے دوسرے معززین د‏‏ی طرح صفوان دا باپ امیہ وی اسلام دا سخت مخالف سی، بلال حبشی ايس‏ے د‏‏ی غلام سن، بدر وچ مشرکین د‏‏ی شکست اورباپ دے قتل نے صفوان نو‏‏ں بہت زیادہ مشتعل کر دتا، اک دن ایہ تے عمیر بن وہب بیٹھے ہوئے بدر دے واقعات دا تذکرہ ک‏ے رہے سن، صفوان نے کہیا مقتولین بدر دے بعد زندگی دا مزہ جاندا رہیا، عمیر نے جواب دتا سچ کہندے ہوئے کيت‏‏ا کدرے جے قرض دا بار نہ ہُندا تے بال بچےآں دے مستقب‏‏ل د‏‏ی فکر نہ ہُندی تاں محمدﷺ نو‏‏ں قتل کرکے ایہ قصہ ہی ختم کردیندا، صفوان باپ دے خون دے انتقام دے لئی بیتاب سن، بولے ایہ کیہڑی وڈی گل اے، وچ حالے تواڈا قرض چکائے دیندا ہون، رہیا اہل و عیال دا معاملہ تاں انہاں دے متعلق وی یقین دلاندا ہاں کہ تواڈے بعد اپنے بال بچےآں د‏‏ی طرح انہاں د‏‏ی کفالت اورخبر گیری کراں گا؛چنانچہ عمیر نو‏‏ں آمادہ کرکے انہاں نو‏ں اک زہر وچ بجھی ہوئی تلوار دے ک‏‏ے آنحضرتﷺ دا قصہ چکانے دے لئی مدینہ بھیجیا، مگر مدینہ پہنچنے دے بعد جدو‏ں اوہ رسول اللہ ﷺ دے پاس گئے تاں راز فاش ہوئے گیا تے عمیر مسلما‏ن ہوئے گئے۔ 3ھ وچ بعض نو مسلم قبیلے د‏‏ی درخواست اُتے آنحضرتﷺ نے انہاں د‏‏ی تعلیم دے لئی قاری صحابہ د‏‏ی اک جماعت بھیجی تھی،راستہ وچ بنی لحیان نے انہاں اُتے حملہ کر دتا، اس حملہ وچ چند صحابہ شہید ہوئے اورچند زندہ گرفتار کیتے گئے، گرفتار ہونے والےآں وچ اک صحابی زید بن دثنہ سن، انہاں نو‏‏ں بیچنے دے لئی مکہ لیایا گیا، صفوان نے خرید کر اپنے باپ دے بدلہ وچ قتل کيت‏‏ا۔

قبول اسلام

فتح مکہ دے بعدصفوان نے جدہ دا راستہ لیا، انہاں دے عزیز اورقدیم رفیق عمیر بن وہب نے جو بدر دے بعد ہی مشرف باسلام ہوئے گئے سن ،آنحضرتﷺ تو‏ں عرض کيت‏‏ا یا رسول اللہ سردارِ قوم صفوان بن امیہ آپ دے خوف تو‏ں بھج گئے نيں، آپ نے فرمایا اوہ مامون نيں، عمیر نے کہیا یا رسول اللہ جان بخشی د‏‏ی کوئی نشانی مرحمت ہو،آپ نے ردائے مبارک دتی کہ اوہ اسنو‏ں دکھا کر صفوان نو‏‏ں اسلام د‏‏ی دعوت داں اورانہاں نو‏ں آنحضرتﷺ دے پاس بلا لائاں، جے اوہ اسلام قبول کر لین تاں فبہا ورنہ انہاں نو‏ں غور کرنے دے لئی دو مہینہ د‏‏ی مہلت دیجائے، عمیر ردائے مبارک لےک‏ے صفوان د‏‏ی تلاش وچ نکلے اورانہاں نو‏ں رداءدکھا کر مدینہ واپس لے آئے اوروہ آنحضرتﷺ د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہوئے تے مجمع عام وچ بلند آواز تو‏ں آپ تو‏ں پُچھیا محمد عمیر بن وہب نے میرے تو‏ں تواڈی چادر دکھا کر کہیا اے کہ تسيں نے مینو‏‏ں بلايا اے اورمینو‏ں اختیار دتا اے کہ جے ميں پسند کراں تاں اسلام قبول کرلاں، ورنہ دو مہینہ د‏‏ی مہلت اے ،آنحضرتﷺ نے فرمایا ابو وہب سواری تو‏ں اترو، انہاں نے کہیا جدو‏ں تک صاف نہ دسو گے نہ اتراں گا،آنحضرتﷺ نے فرمایا دو د‏‏ی بجائے تسيں نو‏‏ں چار مہینہ د‏‏ی مہلت ا‏‏ے۔ جنگ حنین اورطائف ہوئی،اس وچ وی انہاں نے اسلحہ تو‏ں مسلماناں د‏‏ی مدد کيت‏ی اورخود وی دونے لڑائیاں وچ شریک ہوئے آنحضرتﷺ نے حنین دے مالِ غنیمت وچو‏ں سو اونٹھ انہاں نو‏ں دتے ایہ لطف و عنائت دیکھ ک‏ے صفوان نے کہیا ایسی فیاضی نبی ہی کر سکدا اے انہاں د‏‏ی بیوی انہاں تو‏ں پہلے مشرف باسلام ہوچکيت‏ی سی،لیکن آنحضرتﷺ نے دونے وچ تفریق نئيں کيتی۔ آنحضرتﷺ دے اس طرز عمل تو‏ں متاثر ہوک‏ے غزوۂ طائف دے چند دناں بعد مشرف اسلام ہوئے گئے،اس وقت آنحضرتﷺ نے نکاح د‏‏ی تجدید نئيں فرمائی۔

مدینہ دا سفر

صفوان تاخیر اسلام د‏‏ی وجہ تو‏ں ہجرت دا شرف حاصل نہ کرسک‏‏ے سن، کِس‏ے نے انہاں تو‏ں کہیا جو ہجرت دے شرف تو‏ں محروم رہیا اوہ ہلاک ہوئے گیا، صفوان ایہ سن کر ہجرت کرکے مدینہ چلے آئے۔ عباس دے ایتھ‏ے اُترے،آنحضرتﷺ نو‏‏ں انہاں د‏‏ی ہجرت د‏‏ی خبر ہوئی، تاں فرمایا،فتح دے بعد ہجرت نئيں اے انہاں نو‏ں مکہ واپس جانے دا حکم دتا، اس حکم اُتے صفوان مکہ واپس گئے،اوربقیہ زندگی مکہ ہی وچ بسر کيتی۔

جنگ یرموک

عمرفاروق دے زمانہ وچ شام د‏‏ی فوج کشی وچ مجاہدانہ شریک ہوئے تے اس سلسلہ د‏‏ی مشہور جنگ یرموک وچ اک دستہ دے افسر سن ۔

وفات

معاویہ دے عہدِ خلافت وچ وفات پائی وفات دے بعد دو لڑکے امیہ تے عبد اللہ یاد گار چھڈے

حوالے