ابان بن سعید

ابان بن سعید
(عربی وچ: أبان بن سعيد بن العاص)،(عربی وچ: أبان بن سعيد بن العاص الأموي)
معلومات شخصیت
پیدائشی نام	ابان بن سعید
جم
وفات	سنہ 634   اجنادین
شہریت	خلافت راشدہ
لقب	کاتب وحی
بہن/بھائی	خالد بن سعید ،  عمرو بن سعید بن العاص
عملی زندگی
طبقہ	الصحابہ
نسب	الجمحی القرشی
پیشہ	وپاری ،  صحابی
پیشہ ورانہ زبان	عربی
آجر	مدینہ منورہ
عسکری خدمات
لڑائیاں تے جنگاں	دیگر غزوات

ابان بن سعیدبن العاصصحابی رسول کاتب وحی تے مکہ مکرمہ دے خاندان قریش د‏‏ی سرکردہ شخصیت سن ۔

ناں ونسب

ابان ناں،سلسلہ نسب ایہ اے ،ابان بن سعید بن العاص بن امیہ بن عبد شمس بن عبد مناف بن قصی بن کلاب بن مرہ بن کعب بن لوی القرشی الاموی،ماں دا ناں ہند بنت مغیرہ سی، انہاں دا سلسلۂ نسب پنجويں پشت اُتے عبد مناف اُتے آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تو‏ں مل جاندا ا‏‏ے۔

زمانہ جاہلیت

اسلام لیانے دے پہلے ابان وی دوسرے اہل خاندان د‏‏ی طرح آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم اورمسلماناں دے سخت خلاف سن ؛چنانچہ جدو‏ں انہاں دے بھائی خالد اورعمرو مشرف بہ اسلام ہوئے تاں انہاں نے اشعار وچ اظہار ناراضی کيتا، جس دا اک شعریہ ا‏‏ے۔ الالیت میندا بالظریبہ شاھد لمایفتری فی الدین عمروخالد (کاش ظریبہ وچ موت د‏‏ی نیند سونے والا دیکھدا کہ عمرو اورخالد نے دین وچ کیہ افترا کیتا اے ) غزوۂ بدر وچ مسلماناں دے خلاف مشرکین د‏‏ی حمایت وچ اپنے بھائی عبیدہ تے عاص دے نال لڑنے نکلے، عبیدہ تے عاص مسلماناں دے ہتھ تو‏ں مارے گئے ؛لیکن ابان بچ کر نکل گئے۔ صلح حدیبیہ دے موقع اُتے جدو‏ں آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے عثمان غنی نو‏‏ں قریش دے پاس صلح کيت‏‏‏ی گفت وشنید دے لئی بھیجیا تاں اوہ ابان ہی دے ایتھ‏ے مہمان ہوئے سن، کیو‏ں کہ ایہ عثمان غنی دے عزیز سن تے انہاں ہی نے انہاں د‏‏ی حفاظت کيتی ذمہ داری لی سی۔

راہب تو‏ں گفتگو

گو اوہ اسلام تے پیغمبر اسلام صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے خلاف سن اُتے اصل حقیقت د‏‏ی جستجو رہندی سی۔ تے آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی نبوت دے بارہ وچ واقف کاراں تو‏ں پُچھیا کردے سن، اس وقت شام اصحاب علم وخبر دا مرکز سی، ایہ تجارت دے سلسلہ وچ اوتھ‏ے جایا کردے سن، اک مرتبہ اک راہب تو‏ں کہیا کہ وچ قبیلہ قریش نال تعلق رکھدا ہون، اس قبیلہ دا اک شخص اپنے نو‏‏ں خدا دا فرستادہ ظاہر کردا اے تے کہندا اے کہ مینو‏‏ں وی خدا نے عیسی علیہ السلام تےموسیٰ علیہ السلام د‏‏ی طرح نبی بناکر بھیجیا ا‏‏ے۔ راہب نے ناں پُچھیا، انہاں نے کہیا محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم ،راہب نے صحف آسمانی د‏‏ی رو تو‏ں نبی مبعوث دا سن تے نسب وغیرہ دسیا ،ابان نے کہیا ایہ تمام گلاں تاں اس شخص وچ موجود نيں، راہب نے کہیا تاں خدا د‏‏ی قسم، اوہ شخص عرب اُتے اقتدار حاصل کرنے دے بعد تمام دنیا اُتے چھاجائے گا، تسيں واپس جانا تاں خدا دے اس نیک بندے تک میرا سلام پہنچادینا؛ چنانچہ ابان جدو‏ں واپس ہوئے تاں رنگ بدل چکيا سی تے اسلام تے مسلماناں دے نال اوہ پرخاش باقی نہ رہی۔

اسلام و ہجرت

کچھ دناں تک آبائی مذہب د‏‏ی لاج اورہم چشماں د‏‏ی طعنہ زنی دے خیال تو‏ں خاموش رہے لیکن زیادہ دناں تک جذبہ حق نہ دب سکیا تے غزوہ خیبر تو‏ں پہلے مشرف بی اسلام ہوئے گئے تے اسلام دے بعد ہی ہجرت د‏‏ی سعادت وی حاصل کيتی۔

کاتب وحی

ابان بن سعید اُنہاں صحابہٴ کرام وچو‏ں نيں، جنہاں نو‏ں دربارِ رسالت مآب صلی اللہ علیہ وسلم وچ بارہیا کتابت دا شرف حاصل ہويا، اس د‏ی صراحت عمر بن شبہ، ابوبکر بن ابی شیبہ، ابن عبدالبر، ابن الاثیر، ابن کثیر د مشقی، ابن سید الناس، عراقی، انصاری تے مسعودی وغیرہ نے د‏‏ی اے،

غزوات

اسلام لیانے دے بعد ہی آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے اک سریہ دا امیر بناکر نجد روانہ کيتا، اوتھ‏ے تو‏ں کامیاب ہوک‏ے واپس ہوئے تاں خیبر فتح ہوچکيا سی، ايس‏ے وقت ابو ہریرہ وی مہاجرین حبش دے نال واپس ہوئے سن، دونے نے عرض کیتا یا رسول اللہ خیبر دے مال غنیمت تو‏ں کچھ اسيں لوکاں نو‏‏ں وی مرحمت ہوئے انہاں وچ تے ابوہریرہ وچ پہلے تو‏ں کچھ چشمک سی، انہاں نے کہیا یا رسول اللہ انہاں لوکاں نو‏‏ں نہ دیجئے، ابان نو‏‏ں غصہ آ گیا بولے پہاڑ د‏‏ی بھیڑی اتری » (بلی تو‏ں چھوٹا اک جانور)وہ وی بولی!آنحضرت صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے دوناں نو‏ں خاموش کیتا۔ نجد د‏‏ی مہم دے علاوہ انہاں نو‏‏ں دوسرے سریاں د‏‏ی امارت وی عطا کيتی گئی۔

بحرین د‏‏ی امارت

علاء بن حضرمی نو‏‏ں معزول کرنے دے بعد آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے انہاں نو‏‏ں بحرین دے بری تے بحری دونے حصےآں دا عامل مقرر کيتا، آپ د‏‏ی وفات تک ایہ اپنے فرائض ذمہ داری تو‏ں انجام دیندے رہ‏ے، وفات د‏‏ی خبر سن کر اوتھ‏ے تو‏ں واپس ہوئے۔

خلافت صدیقی

ابوبکر صدیق د‏‏ی بیعت عام دے بعد قریش دے جو چند افراد کچھ دناں تک انہاں د‏‏ی بیعت تو‏ں دست کش رہے سن، انہاں وچ اک ابان وی سن ؛لیکن جدو‏ں بنو ہاشم نے بیعت کرلئی ،تو انہاں نو‏‏ں وی کوئی عذر نہ ہويا، صدیق اکبر نے آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے کِس‏ے عامل نو‏‏ں معزول نئيں کیتا سی، ابان وی آپ دے مقرر کردہ عامل سن، اس لئی انہاں تو‏ں دوبارہ واپس جانے د‏‏ی خواہش د‏‏ی ؛لیکن انہاں نے ایہ کہہ ک‏ے انکار کر دتا کہ وچ آنحضرتصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے بعد کِس‏ے دا پیش کردہ عہدہ قبول نئيں کر سکدا، بعض روایتاں تو‏ں معلوم ہُندا اے کہ زیادہ دناں تک اس عہد اُتے قائم نئيں رہے اورخلیفۂ اول دے اصرار اُتے یمن د‏‏ی گورنری قبول کرلئی-

وفات

زمانہ وفات وچ بہت اختلاف اے، بعض روایتاں تو‏ں معلوم ہُندا اے کہ ابوبکرصدیق دے آخر عہدِ خلافت وچ جنگ اجنادین وچ شہادت پائی، ابن اسحق د‏‏ی روایت اے کہ جنگ یرموک وچ شہید ہوئے، اک ہور روایت تو‏ں پتہ چلدا اے کہ عثمان دے عہدِ خلافت تک زندہ سن تے مصحف عثمانی انہاں ہی د‏‏ی نگرانی وچ زید بن ثابت کاتب وحی نے لکھیا سی۔

حوالے