فیصل بن عبدالعزیز آل سعود
| |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
(عربی وچ: فيصل بن عبد العزيز آل سعود) | |||||||
جم | 14 اپریل 1905 [۱] | ||||||
وفات | 25 مارچ 1975 (70 سال)[۳][۴][۵][۶][۷][۸] | ||||||
وجہ وفات | شوٹنگ [۹] | ||||||
مدفن | مقبرہ العود | ||||||
قاتل | فیصل بن مساعد | ||||||
طرز وفات | مردم کشی | ||||||
شہریت | سعودی عرب | ||||||
زوجہ | عفت بنت محمد بن سعود الثنیان آل سعود (۱۹۳۲–۱۹۷۵) | ||||||
اولاد | محمد بن فیصل السعود ، لولوہ بنت فیصل ، ترکی بن فیصل ، عبد اللہ فیصل ، خالد بن فیصل ، سعود الفیصل ، هیفا بنت فیصل ، سارہ بنت فیصل | ||||||
والد | عبدالعزیز ابن سعود | ||||||
والدہ | طرفہ بنت عبد اللہ بن عبد الطیف آل شیخ | ||||||
بہن/بھائی | فہد بن عبدالعزیز ، خالد بن عبد العزيز ، سعود بن عبدالعزیز ، سلمان بن عبدالعزیز ، عبداللہ بن عبدالعزیز ، الجوہرہ بنت عبد العزیز آل سعود ، ممدوح بن عبدالعزیز آل سعود ، متعب بن عبدالعزیز آل سعود ، لطیفہ بنت عبد العزیز آل سعود
| ||||||
خاندان | سعودی شاہی خاندان | ||||||
مناصب | |||||||
وزیر اعظم سعودی عرب | |||||||
دفتر وچ ۲ نومبر ۱۹۶۴ – ۲۵ مارچ ۱۹۷۵ |
|||||||
شاہ سعودی عرب (3 ) | |||||||
دفتر وچ ۲ نومبر ۱۹۶۴ – ۲۵ مارچ ۱۹۷۵ |
|||||||
| |||||||
ہور معلومات | |||||||
پیشہ | شاہی حکمران ، سیاست دان ، ریاست کار ، فوجی افسر | ||||||
مادری زبان | عربی | ||||||
پیشہ ورانہ زبان | عربی | ||||||
عسکری خدمات | |||||||
شاخ | سعودی عرب مسلح افواج | ||||||
لڑائیاں تے جنگاں | سعودی عرب دا اتحاد | ||||||
اعزازات | |||||||
IMDB اُتے صفحات | |||||||
ترمیم |
فیصل بن عبد العزیز آل سعود 1964ء توں 1975ء سعودی عرب دے بادشاہ سن ۔ اوہ اتحاد امت دے عظیم داعی سن تے اپنے پورے دور حکومت وچ اس مقصد دے حصول دیاں کوششاں کیتیاں۔
مڈھلا جیون
[سودھو]شاہ فیصل اپریل 1906ء وچ پیدا ہوئے، انہاں دی والدہ دا ناں طرفہ سی۔ فیصل شروع ہی توں سمجھدار تے باصلاحیت انسان سن ۔ سلطان ابن سعود نوں انہاں اُتے بہت اعتماد سی تے اوہ سعود دے مقابلے وچ فیصل نوں ترجیح دیندے سن ۔ فیصل نے نوجوانی وچ ہی اہم کارنامے انجام دینا شروع کردیے سن ۔ حجاز انہاں نے ہی فتح کيتا سی۔ 1920ء وچ انہاں نوں حجاز دا گورنر مقرر کيتا گیا۔ 1934ء وچ یمن دے خلاف جو کامیاب فوجی کارروائی کيتی گئی سی اوہ فیصل ہی دی سرکردگی وچ کيتی گئی سی۔ اوہ یمن وچ بندرگاہ حدیدہ تک پہنچ گئے سن تے جے ابن سعود جنگ بندی اُتے راضی نہ ہُندے تاں فیصل آسانی توں باقی یمن وی فتح کرلیندے۔
بطور ولی عہد
[سودھو]1953ء وچ جدوں سعود بن عبدالعزیز بادشاہ ہوئے گئے سن فیصل ولی عہد قرار دتے گئے۔ اک سال بعد اوہ مجلسِ وزراء دے صدر یعنی وزیراعظم ہوئے گئے۔ شاہ سعود دے دور وچ اوہ بدستور حجاز دے گورنر تے وزیر خارجہ رہے تے شاہ سعود دے زمانے وچ جو انتظامی، تعلیمی، مالی تے معاشی اصلاحات ہوئیاں تے ترقی دے جو کم انجام دتے گئے اوہ زیادہ تر شہزادہ فیصل ہی دی کوششاں دا نتیجہ سن ۔
بطور سربراہ مملکت
[سودھو]شاہ فیصل نے بادشاہ بننے دے بعد حکومت نوں زیادہ عوامی تے جمہوری رنگ دینے دی کوشش کيتی۔ شاہی خاندان دے اخراجات مقرر کردیے تے زیادہ رقم تعلیم تے ترقیاتی کماں اُتے خرچ دی جانے لگی۔ وزارت وچ شاہی خاندان توں زیادہ عوام دے درمیان توں وزیر لئی گئے۔
ترقیاتی کم
[سودھو]شاہ فیصل دے گیارہ سالہ دور وچ ترقی دے کم اس کثرت توں تے تیزی توں انجام دتے گئے کہ سعودی عرب دنیا دے پسماندہ ترین ملکاں دی لسٹ توں خوشحال تے ترقی یافتہ ملکاں دی صف وچ شامل ہوئے گیا۔ شہراں تے بندرگاہاں نوں جدید طرز اُتے توسیع دتی گئی، ہوائی اڈے تعمیر کیتے گئے، ملک بھر وچ سڑکاں دا جال بچھا دتا گیا،حرم وچ توسیع کيتی گئی تے حاجیاں نوں مختلف سہولیات فراہم کيتیاں گئیاں۔ شاہی محلات نوں تعلیمی و رفاہی ادارےآں دے سپرد کر دتا گیا۔ مکہ معظمہ، جدہ تے ریاض وچ نويں یونیورسٹیاں تے اعلیٰ تعلیم دے ادارے قائم کیتے گئے، صنعتاں نوں ترقی دتی گئی تے 1967ء وچ فولاد سازی دا پہلا کارخانہ قائم ہويا۔ سعودی عرب وچ پانی دی کمی دی وجہ توں زرعی ترقی کاکم وڈا مشکل اے تے شاہ فیصل دے دور وچ اس مشکل نوں حل کرنے دی کوشش کيتی گئی تے نويں زیرِ زمین ذخائر دریافت کیتے گئے تے برساتی پانی روک کر ندی نالاں اُتے جگہ جگہ بند تعمیر کیتے گئے۔
امورِ خارجہ
[سودھو]خارجی میدان وچ شاہ فیصل دے دور دے کارنامے داخلی کارنامےآں دے جِنّے ہی اہم نيں۔ شاہ فیصل جدوں تخت اُتے بیٹھے سن تاں عرب دنیا انتہا پسندانہ قوم پرستی، نسل پرستی، سوشلزم تے دوسرے غیر اسلامی نظریات دی زد وچ سی۔ عرب دنیا دے ایہ سیکولر تے سوشلسٹ عناصر سعودی عرب نوں اپنے نظریات دی راہ وچ رکاوٹ سمجھدے سن ۔ سعودی عرب اُتے رجعت پسند ہونے تے امریکا دا ایجنٹ ہونے دا الزام لگایا جاندا سی حالانکہ ایہ الزام لگانے والے ملک خود روس دے ایجنٹ سن ۔ صدر جمال عبدالناصر دے زمانے وچ دوسرے عرب ملکاں دی طرح سعودی عرب دے اندرونی معاملات وچ وی مداخلت کيتی گئی تے حکومت دا تختہ تک پلٹنے دی کوشش کيتی گئی۔ شاہ فیصل نے نہ صرف ایہ کہ انہاں تمام نظریات توں سعودی عرب نوں بچایا بلکہ چند سالاں دے اندر کئی عرب ملکاں نوں اپنا نقطۂ نظر تے طرزِ عمل بدل دینے اُتے مجبور کر دتا۔ شاہ فیصل دا ایہ بہت وڈا کارنامہ اے کہ انہاں نے فلسطین دے مسئلے نوں جسنوں صرف عرب مسئلہ سمجھیا جاندا سی، اسلامی دنیا دا مسئلہ بنادتا۔
شاہ فیصل نے خارجی معاملات وچ وڈی دانشمندانہ تے معتدل پالیسی اختیار کيتی۔ انہاں نے عرب ملکاں اُتے زور دتا کہ مسلماناں دی بھلائی آپس وچ لڑنے وچ نئيں بلکہ اتحاد وچ اے۔ اس پالیسی دے تحت شاہ فیصل نے کئی ملکاں دے اختلافات دور کیتے تے مخالفاں توں سمجھوتے کیتے۔ صدر ناصر نے جدوں نہر سویز نوں قومی ملکیت وچ لیا تے برطانیہ تے فرانس نے مصر اُتے حملہ کر دتا تاں فیصل نے، جو اس وقت وزیر خارجہ سن، مصر توں اختلافات دے باوجود مصری فیصلے دی تائید کيتی تے برطانیہ تے فرانس دی مذمت کيتی۔ صحرا دے مسئلے اُتے مراکش تے الجزائر دے درمیان مصالحت کرانے دی کوشش کيتی۔ یمن تے مصر دے درمیان تصفیہ کرایا۔ شام تے عراق دے درمیان دریائے فرات دے پانی اُتے تنازع دور کرانے وچ مدد دی۔ ایران تے اس دے پڑوسی عرب ملکاں دے درمیان اختلافات دور کیتے۔
اتحاد اسلام
[سودھو]اتحاد اسلام شاہ فیصل دا بہت وڈا نصب العین سی تے اوہ خوش قسمت انسان سن کہ انہاں نے اپنی زندگی ہی وچ اس مقصد وچ بے مثال کامیابی حاصل کيتی۔ 1962ء وچ رابطۂ عالم اسلامی دی بنیاد پائی گئی جو مسلماناں دی پہلی حقیقی بین الاقوامی تنظیم اے۔ اگرچہ ایہ تنظیم شاہ سعود دے زمانے وچ قائم ہوئی سی لیکن اس دے اصل روح رواں شاہ فیصل سن جو اس وقت وزیر خارجہ سن ۔ اس دے بعد شاہ فیصل نے اپریل 1965ء وچ حج دے موقع اُتے رابطۂ علام اسلامی دے اک اجتماع وچ دنیا بھر دے مسلماناں نوں اسلام دی بنیاد اُتے متحد کرنے دا عہد کيتا۔ اپنے مقصد دے حصول دے لئی ايسے سال انہاں نے 8 نومبر توں اسلامی ملکاں دا دورہ شروع کر دتا۔ سب توں پہلے ایران گئے۔ اس دے بعد بالترتیب اردن، سوڈان، پاکستان، ترکی، مراکش، گنی، مالی تے تیونس دا دورہ کيتا۔ شاہ فیصل
اگست 1966ء وچ ترکی گئے تے اس طرح ترکی دا دورہ کرنے والے پہلے عرب سربراہ بن گئے۔ اس دورے توں نہ صرف سعودی عرب تے ترکی نوں اک دوسرے دے نیڑے آنے وچ مدد ملی بلکہ عرباں تے ترکاں دے درمیان دوستانہ تعلقات دا اک نواں دور شروع ہوئے گیا تے اوہ زخم بھرنے لگے جو عرباں دی بغاوت دی وجہ توں ترکاں اُتے لگے سن ۔ شاہ فیصل نے انقرہ وچ صاف صاف اعلان کيتا کہ ساڈی طاقت دا سرچشمہ صرف اسلام اے۔ 19 ستمبر 1966ء نوں تیونس انہاں دے دوراں نوں سلسلے دی آخری کڑی سی۔
عرب دنیا وچ انہاں دا دور "رحلات الخیر" یعنی بھلائی دے سفر دے ناں توں مشہور اے۔ انہاں دوراں وچ شاہ فیصل نے ایہ حقیقت سمجھانے دی کوشش کيتی کہ مسلماناں دی نجات صرف اسلام توں وابستہ اے تے انہاں دی بھلائی اسلامی اتحاد توں وابستہ اے۔ اوہ کسی بلاک توں خواہ اوہ مشرق دا ہوئے یا مغرب کا، سرمایہ دار ہوئے یا اشتراکی امید وابستہ نہ کرن۔ انہاں بلاکاں دی امداد اخلاص اُتے نئيں اغرض اُتے مبنی ہُندی اے۔ اخلاص صرف اسلامی دنیا وچ ملے گا۔
ان دوراں وچ شاہ فیصل نے اسلامی اتحاد دے لئی جو راہ ہموار دی اوہ جون 1967ء وچ اسرائیل دے مقابلے وچ عرباں دی شکست دے بعد تے مستحکم ہوئے گئی۔ اگست 1967ء وچ جدوں خرطوم وچ عرب سربراہان دی کانفرنس ہوئی تاں شاہ فیصل نے جمال عبد الناصر نوں گلے لگیا لیا تے انہاں تمام مخالفانہ پالیسیاں نوں نظر انداز کردے ہوئے مصر نوں وسیع پیمانے اُتے مالی امداد فراہم دی تاکہ مصر جون 1967ء دی شکست دے نتیجے وچ ہونے والے مالی نقصانات نوں پورا کرسکے۔ شاہ فیصل دی اعتدال پسندی تے تدبر اُتے مبنی پالیسی اپنا اثر دکھائے بغیر نہ رہ سکی تے مصر تے عرب ملکاں وچ انہاں نوں پسند کيتا جانے لگا۔ اگست 1969ء وچ مسجد اقصیٰ وچ آتش زنی دے واقعے دے بعد عرب تے اسلامی ملکاں نوں شاہ فیصل دے موقف دی صداقت دا یقین ہوئے گیا تے تمام اسلامی ملک اک تنظیم دے تحت متحد ہونے دے لئی تیار ہوئے گئے۔ 22 توں 25 ستمبر 1969ء رباط (مراکش) وچ دنیا دی تریخ وچ پہلی مرتبہ مسلمان سربراہان دی کانفرنس ہوئی جس دا مستقل دفتر بعد وچ جدہ وچ قائم کيتا گیا۔ اس تریخ دے بعد اسلامی دفتر (سیکرٹریٹ) دے تحت مختلف قسم دی اسلامی کانفرنساں دا انعقاد پابندی توں ہوئے رہیا اے۔
شاہ فیصل اپنے تدبر دی بدولت افریقی ملکاں اُتے وی اثر انداز ہوئے۔ انہاں نے سوڈان تے صومالیہ نوں اشتراکی چنگل وچ جانے توں بچایا تے انہاں ملکاں نوں ہر ممکن امداد فراہم کیتی۔ سعودی عرب نے افریقا دے غیر مسلم ملکاں وچ آزادی دی تحاریک دی وی حمایت دی تے انہاں نوں وی اِنّے وسیع پیمانے اُتے امداد فراہم دی کہ افریقہ وچ اسرائیل دا اثر زائل ہونے لگیا تے اکتوبر 1973ء وچ مصر تے اسرائیل دی جنگ دے دوران جدوں عرب ملکاں نے سعودی عرب دی قیادت وچ امریکا تے مغربی ملکاں نوں تیل دینا بند کر دتا تاں افریقہ دے غیر مسلم ملکاں نے وی عرباں دی تائید کيتی۔
شاہ فیصل نے اسلامی ملکاں دے مسائل حل کرنے دے لئی اقتصادیات، تعلیم تے دوسرے موضوعات اُتے ماہرین دی عالمی کانفرنساں طلب کيتياں تے نوجوان مسلماناں نوں اجتماعات کیتے۔ انہاں تمام کارروائیاں توں مسلماناں نوں اس قابل بنایا کہ اوہ اک دوسرے دے مسائل نوں بہتر طور اُتے سمجھ سکن تے انہاں نوں حل کرنے دے لئی مشترکہ طریق کار طے کرسکن۔ رابطۂ عالم اسلامی دی تنظیم انہاں دے دور وچ اک موثر تنظیم بن گئی تے اس قابل ہوئے گئی کہ سعودی عرب دی مالی امداد توں دنیا وچ اسلام دی تبلیغ کرسکے تے مسلمان اقلیتاں دی مدد کرسکے۔ جدہ یونیورسٹی وچ مسلمان اقلیتاں توں متعلق اک مستقل شعبہ وی قائم کيتا گیا۔
پاکستان توں تعلقات
[سودھو]پاکستان دے نال سعودی عرب دے شروع توں خصوصی تعلقات قائم نيں۔ پاکستان تے سعودی عرب وچ دوستی دا پہلا معاہدہ شاہ ابن سعود دے زمانے وچ 1951ء وچ ہويا سی۔ شاہ فیصل دے دور وچ انہاں تعلقات نوں بہت فروغ ملا۔ سعودی عرب انہاں چند ملکاں وچ اے جنہاں نے سرکاری سطح اُتے مسئلہ کشمیر وچ پاکستان دے موقف دی کھل دے تائید کيتی۔ ستمبر 1965ء دی پاک بھارت جنگ وچ سعودی عرب نے پاکستان دی وڈے پیمانے اُتے مدد کيتی۔ اپریل 1966ء وچ شاہ فیصل نے پہلی مرتبہ پاکستان دا دورہ کيتا تے اس موقع اُتے اسلام آباد دی مرکزی جامع مسجد دے سارے اخراجات خود اٹھانے دا اعلان کيتا۔ ایہ مسجد اج شاہ فیصل مسجد دے ناں توں دنیا بھر وچ جانی جاندی اے۔ 1967ء وچ سعودی عرب تے پاکستان دے درمیان فوجی تعاون دا معاہدہ ہويا جس دے تحت سعودی عرب دی بری، بحری تے فضائی افواج دی تربیت دا کم پاکستان نوں سونپ دتا گیا۔ اپریل 1968ء وچ سعودی عرب توں تمام برطانوی ہويا بازاں تے فنی ماہرین نوں رخصت کر دتا گیا تے انہاں دی جگہ پاکستانی ماہرین دی خدمات حاصل کيتیاں گئیاں۔ شاہ فیصل دے دور حکومت وچ سعودی عرب نے 1973ء دے سیلاب مین مالی امداد فراہم دی تے دسمبر 1975ء وچ سوات دے زلزلہ زدگان دی تعمیر و ترقی دے لئی وی اک کروڑ ڈالر دا عطیہ دتا۔ 1971ء وچ مشرقی پاکستان دی پاکستان توں علیحدگی اُتے شاہ فیصل نوں بہت رنج ہويا تے انہاں نے پاکستان دی جانب توں تسلیم کرنے دے بعد وی بنگلہ دیش نوں تسلیم نہ کيتا۔
پاکستان دے عوام انہاں نوں اج وی قدر دی نگاہ توں دیکھدے نيں۔ پاکستان دے صوبہ پنجاب دے اک وڈے شہر لائل پور دا ناں انہاں دے ناں اُتے فیصل آباد رکھیا گیا جدوں کہ کراچی دی سب توں وڈی شاہراہ پاکستانی ہوائی قوت دی چھاؤنی دی مناسبت اُتے شاہراہ فیصل کہلاندی اے جس دا ناں انہاں دے ناں توں منسوب اے۔ اس دے علاوہ کراچی دے جناح انٹرنیشنل ایئرپورٹ دے نیڑے اک بہت وڈی آبادی شاہ فیصل کالونی کہلاندی اے تے ايسے دی نسبت توں کراچی دے اک ٹاؤن دا ناں شاہ فیصل ٹاؤن اے۔
شاہ سعود تے شاہ فیصل دے درمیان اختلافات
[سودھو]شاہ فیصل بچپن توں ہی اسلام پسند جانے جاندے سن ۔ آپ تے شاہ سعود دے آپس وچ اس وقت اختلافات پیدا ہوئے جدوں آپ نے دیکھیا کہ ملک دا خزانہ دن بہ دن کمزور ہُندا جا رہیا اے تے اقتصاد وی کمزور ہوئے گئی سی نتیجہ ایہ ہويا کہ سعودی ریال امریکی ڈالر دے مقابلے وچ نیچےگرگیا۔ اس دے علاوہ ملک دے معیشت وی کمزور ہُندتی گئی۔ ملک دی سنگین حالات دے باعث 1960 دے آس پاس دونے بھائیاں وچ منافرتی لڑائی ہوئی۔ ایتھے تک کہ جدوں شاہ سعود علاج دے لئی ملک توں باہر گئے تاں شہزادہ فیصل (جو ہن شاہ فیصل نيں) نے اک نويں کابینے دا اعلان کر دتا۔ حوالےدی لوڑ؟ جدوں شاہ سعود نوں اس گل دا علم ہواتو انہاں نے کہیا کہ فیصل تاں ولی عہد نيں انہاں دا کیہ حیثیت اے کہ بادشاہ دے ہُندے ہوئے نواں کابینہ بنا رہے نيں،اس لئی وچ (شاہ سعود) سعودی فوج نوں حکم دے رہاہاں کہ اوہ فیصل دے خلاف کارروائی کرن۔ حوالےدی لوڑ؟ اس دے رد عمل وچ شاہ فیصل نے کتھے کہ چونکہ وچ ولی عہد ہاں اس لئی سعودی نیشنل گارڈ میرے ماتحت اے ۔حوالےدی لوڑ؟ ايسے طرح منافرتی لڑائی اِنّی ااگے ودھ گئی کہ پورا شاہی خاندان اس وچ مداخل ہويا۔ نتیجہ ایہ نکلیا کہ شاہ سعود نوں جلاوطن کر دتا گیا تے فیصل سعودی عرب دے فرماں رواں بن گئے۔ شاہ سعود چلے گئے یورپ اوتھے سویزلینڈ تے کدرے ملکاں وچ بھٹکدے رہے۔ فیر اس وقت دے مصر دے سربراہ جمال عبدالناصر جو سعودیاں دے سخت دشمن سن ،عبد الناصر نے شاہ سعود نوں قاہرہ بلالیا۔ تے فیر شاہ سعود قاہرہ ریڈیو توں شاہ فیصل تے سعودیاں دے خلاف گل کردے سن ۔ حوالےدی لوڑ؟نتیجہ ایہ نکلیا کہ شاہ فیصل نے شاہ سعود دی سعودی نیشنلٹی وی کھو لی تے تمام جائداد وی کھو لی۔حوالےدی لوڑ؟
قتل
[سودھو]25 مارچ 1975ء نوں انہاں دے بھتیجے نے شاہی دربار وچ گولی مار دے قتل کر دتا۔ شاہ فیصل دے بعد انہاں دے بھائی خالد بن عبدالعزیز تخت اُتے بیٹھے۔
حوالے
[سودھو]- ↑ https://artsandculture.google.com/entity/wp/m01dfc0
- ↑ https://afroasian.mediaplaygrounds.co.uk/
- ↑ وصلة : https://d-nb.info/gnd/11868583X — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۷ اپریل ۲۰۱۴ — اجازت نامہ: Creative Commons CC0 License
- ↑ Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/14817822 — subject named as: King Faisal — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
- ↑ Encyclopædia Britannica Online ID: https://www.britannica.com/biography/Faysal — subject named as: Faysal — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — عنوان : Encyclopædia Britannica
- ↑ Brockhaus Enzyklopädie online ID: https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/feisal-ibn-abd-al-asis-ibn-saud — subject named as: Feisal Ibn Abd al-Asis Ibn Saud
- ↑ Gran Enciclopèdia Catalana ID (former scheme): https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0026201.xml — subject named as: Fayṣāl II d’Aràbia — عنوان : Gran Enciclopèdia Catalana — ناشر: Grup Enciclopèdia
- ↑ Munzinger person ID: https://www.munzinger.de/search/go/document.jsp?id=00000001416 — subject named as: Faisal bin Abdul Asis bin Saud — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
- ↑ http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/march/25/newsid_4233000/4233595.stm
|
- صفحات مع خاصیت P227
- مضامین جنہاں وچ لاطینی بولی دا متن شامل اے
- مضامین جنہاں وچ کاتالان بولی دا متن شامل اے
- مضامین جنہاں وچ عربی بولی دا متن شامل اے
- 1905 دے جم
- 14 اپریل دے جم
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- 1975 دیاں موتاں
- 25 مارچ دیاں موتاں
- صفحات مع خاصیت P157
- صفحات مع خاصیت P103
- شعبہ عسکری ویکی ڈیٹا سے ماخوذ
- 1906 دے جم
- آل سعود
- ویہويں صدی دی عرب شخصیتاں
- سربراہان ریاست
- سرد جنگ دے رہنما
- سعودی سیاست دان
- سعودی شخصیتاں
- سعودی شہزادے
- سعودی عرب دے وزرائے اعظم
- سعودی عرب دے ولی عہد
- سعودی عرب وچ آتشاں اسلحہ توں اموات
- شاہان سعودی عرب
- ضد صیہونیت
- عبد العزیز آل سعود دے بیٹے
- عرب سیاست دان
- قبرستان عود وچ مدفون شخصیتاں
- کامنز گٹھ جس دا ربط ویکی ڈیٹا اُتے اے
- مسلم بادشاہ
- مقتول سربراہان ریاست
- مقتول سعودی سیاست دان
- مقتول شاہان
- وزرائے سعودی عرب
- سعودی عرب
- سعودی عرب دے بادشاہ