نازو توخی
| نازو توخی | |
|---|---|
| جم | سنہ 1651 |
| وفات | سنہ 1717 (65–66 سال)[۱] |
| قومیت | افغانی |
| ہور نام | نازو انا، نازو نایا |
| نسل | پشتون |
| شریک حیات | سلیم خان ہوتک |
| اولاد | میر وایس ہوتک ، عبد العزیز ہوتک |
| عملی زندگی | |
| پیشہ | فارسی شاعری، پشتو شاعری |
| وجہ شہرت | شاعری، افغان اتحاد، بہادری میر ویس ہوتک دی ماں |
ترمیم  | |
نازو توخی (نازو توخۍ)، المعروف نازو انا (پشتو: نازو انا) دا شمار افغانستان نال تعلق رکھنے والے پشتو و فارسی زبان دے چند نامور خاتون شاعر تے ادبی شخصیتاں وچ ہُندا اے [۲] آپ 18 واں صدی دے مشہورافغان بادشاہ میر وایس ہوتک دی والدہ نيں، انہاں نے قندہار دے اک وڈے تے مالدار گھرانے وچ اکھ کھولی۔[۳] نازو توخی نوں افغانستان دی تریخ وچ خاتون جنگجو، انہاں دی بہادری تے وطن دوستی کيتی وجہ توں اچھے لفظاں وچ یاد کیتا جاندا اے تے انہاں دی وطن دے لئی بے لوث تے مثالی خدمات دے اعتراف وچ افغان قوم دا مادر ملت دا اعزاز وی دتا گیا اے۔[۴][۵]
ابتدائی حالات
[سودھو]نازو توخی صوبہ قندہار دے اسپوشمائزگل (جو تھازی دے نیڑے واقع اے ) پنڈ وچ اک متمول تے طاقتور پشتون خاندان وچ اکھ کھولی انہاں دے والد سلطان ملکخیئ توخی افغانستان دے مشہور قبیلے توخی دا سربراہ تے غزنی دا گورنر سن ۔ ا[۶]
شادی
[سودھو]آپ نے شادی افغانستان دے مشہور حکمران سلیم خان ھوتک ولد کرم خان توں دی جو ھوتک سلطنت دے حکمران سن ۔ میرویس ھوتک تے محمود ھوتک انہاں دے وڈے بیٹے سن ۔[۷]
شاعری
[سودھو]نازو توخی اپنی دلنشین شاعری، لوکاں نال محبت تے پیار توں پیش آنے دی وجہ توں مشہور نيں انہاں دی شاعری وچ عام لوکاں نوں موضوع بنایا گیا اے تے نازو انا دی فارسی تے پشتو دونے زباناں وچ شاعری موجود اے۔
اقتباس
[سودھو]| ” | "شبنم دے قطرے
جrsF میری پرنم اکھاں توں آنسو ٹپکدے نيں اے خوبصورتی! میں پوچھدی ہاں کہ کیوں رو رہی او انہاں نے جواب دتا، کہ میری زندگی بہت مختصر اے میری خوبصورتی نوں ايسے لمحے چارچاند لگے نيں تے جے ميں مسکراہٹ دا اظہار کراں تاں فیر میری خوشیاں رفو چکر ہوجاندیاں نيں" "[۸] |
“ |
تعلیم
[سودھو]نازو توخی نے باقاعدہ تعلیم و تربیت تے جنگی مہارت قندہار دے ممتاز علما تے شخصیتاں توں حاصل کيتی اے آپ دی جنگی مہارت تے افغان قبیلے دے حقوق دی آواز بلند کرنے اُتے اس دور دے حکمراناں نے افغان قبیلے دا مادر ملت دے اعزاز توں نوازیا۔ آپ دی پشتو و فارسی شاعری نوں افغانستان وچ سند دا درجہ حاصل اے۔[۴]
انہاں نے پشتون قبیلے دے درمیاں صدیاں توں چلنے والے تنازعات دے حل وچ کردار ادا کیتا خصوصا غلجی تے سدوزئی قبیلے دے درمیاں تنازعات دے پرامن حل وچ نمایان کردار ادا کیتا تے آپ دی افغانستان وچ پشتو و فارسی شاعری تے بولی و ادب دے لئی خدمات نوں اچھے لفظاں وچ یاد کیتا جاندا اے۔
والد دا قتل
[سودھو]جب آپ دے والد سرپہاڑ نامی میدان جنگ وچ قتل کیتا گیا تاں آپ دے بھائی نے میدان جنگ وچ اپنے باپ دے قتل دا بدلہ لینے دا فیصلہ کیتا تاں نال ہی نازو توخی نے وی اپنے بھائی دی مدد دے لئی تلوار اٹھائی تے میدان جنگ وچ اپنے بھائی دے شانہ بشانہ دشمن دے خلاف اپنے بھائی دا نال دتا۔[۹]
خصوصی خواب
[سودھو]جس رات انہاں دے بیٹے میر ویس ھوتک دی پیدائش ہوئی اس رات نازو توخی نے اک خواب دیکھیا :
| ” | یہ 1673 دی گل اے کہ اس رات جدوں میرویش ھوتک پیدا ہويا تاں اس دی ماں نازو انا نے خواب وچ شیخ بیت نیکا (جو پشتون قبیلے دا جدامجد تھا) نوں دیکھیا تاں انہاں نے نازو توخی نوں ہدایت دی کہ اپنے پیدا ہونے والے بچےکا اچھی طرح خیال رکھنا تے انہاں دی اچھی تربیت کرنا جدوں ایہ بچہ وڈا ہوئے گا تاں ایہ ملک دے لئی نیک نامی دا باعث بنے گا تے پورا ملک اس بچے اُتے فخر کريں گا، تاں نازو توخی نے خواب وچ دتے گئے ہدایات دے مطابق اپنے بچے دی صحیح سمت وچ تربیت دی تے اپنے بچے نوں اس خواب دے بارے وچ وی دسیا، بچے نے وی ماں دی ہدایات اُتے عمل کردے ہوئے خواب نوں سچ کردکھایا۔ [۳] | “ |
وفات
[سودھو]سن 1717ء وچ نازو توخی دا 66 سال دی عمر وچ انتقال ہوئے گیا، ماں دے انتقال دے صرف دو سال بعد انہاں دے بیٹے میرویش ھوتک دا وی انتقال ہوئے گیا، نازو انا دے انتقال دے بعد آپ دے کم نوں افغان امیر احمد شاہ درانی دی ماں زرغونہ نے اگے ودھایا۔
خاتون ہیرو
[سودھو]نازو انا نوں افغانستان دے خاتون ہیرو دا اعزاز وی حاصل اے، آپ دے انتقال دے بعد افغانستان وچ بے شمار اسکول تے ہور ادارے آپ دے ناں توں منسوب کیتے گئے۔[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]
ہور ویکھو
[سودھو]
حوالے
[سودھو]- ↑ http://www.poemhunter.com/nazo-tokhi/biography/
- ↑ Anjuman-i Tārīkh-i Afghānistān (1967). Afghanistan, Volumes 20-22. Historical Society of Afghanistan, 53. ISBN 0-7787-9335-4. Retrieved on 2010-08-22.
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ Mirwais Neeka
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ «Tribal Law of Pashtunwali and Women's Legislative Authority» (PDF). ہارورڈ یونیورسٹی. ۲۰۰۳. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۶. دریافتشده در ۲۰۱۰-۰۹-۳۰.
- ↑ (1997) Pat̲a k̲h̲azana. United States: University Press of America, 30. ISBN 9780761802655. Retrieved on 2010-09-27.
- ↑ Anjuman-i Tārīkh-i Afghānistān (2009). The Kingdom of Afghanistan: A Historical Sketch. BiblioBazaar, LLC, 36. ISBN 9781115584029. Retrieved on 2010-08-22.
- ↑ «Nazo Anaa». Afghanan Dot Net. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۶. دریافتشده در ۲۰۱۰-۰۹-۳۰.
- ↑ «Naz o Ana by Mohammad Osman Mohmand». Khyber.org. ۲۰۰۳. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۶. دریافتشده در ۲۰۱۱-۰۸-۲۰.
- ↑ The Hidden Treasure: A Biography of Pas̲htoon Poets By Muḥammad Hotak, ʻAbd al-Ḥayy Ḥabībī، p.135
- ↑ «Nazo Ana Primary School in Afghanistan». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۶. دریافتشده در ۲۰۱۰-۰۹-۳۰.
- ↑ Nazo Ana High School for girls in Kandahar, Afghanistan
- ↑ «Nazo Ana Clinic in Kabul, Afghanistan». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۰-۰۲-۲۳. دریافتشده در ۲۰۱۹-۱۱-۰۸.
- ↑ http://www.pajhwok.com/viewstory.asp?lng=eng&id=72917
باہرلے جوڑ
[سودھو] |
وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: نازو توخی |
- Nazo Ana Primary School in Afghanistan Archived 2018-12-26 at the وے بیک مشین
- Nazo Ana High School for girls in Kandahar, Afghanistan
- Nazo Ana Clinic in Kabul, Afghanistan Archived 2010-02-23 at the وے بیک مشین