فیصل بن عبدالعزیز آل سعود

فیصل بن عبدالعزیز آل سعود
(عربی وچ: فيصل بن عبد العزيز آل سعود)
جم	14 اپریل 1905   ریاض
وفات	25 مارچ 1975 (70 سال)  ریاض
وجہ وفات	شوٹنگ
مدفن	مقبرہ العود
قاتل	فیصل بن مساعد
طرز وفات	مردم کشی
شہریت	سعودی عرب
زوجہ	عفت بنت محمد بن سعود الثنیان آل سعود (۱۹۳۲–۱۹۷۵)
اولاد	محمد بن فیصل السعود ،  لولوہ بنت فیصل ،  ترکی بن فیصل ،  عبد اللہ فیصل ،  خالد بن فیصل ،  سعود الفیصل ،  هیفا بنت فیصل ،  سارہ بنت فیصل
والد	عبدالعزیز ابن سعود
والدہ	طرفہ بنت عبد اللہ بن عبد الطیف آل شیخ
بہن/بھائی	فہد بن عبدالعزیز ،  خالد بن عبد العزيز ،  سعود بن عبدالعزیز ،  سلمان بن عبدالعزیز ،  عبداللہ بن عبدالعزیز ،  الجوہرہ بنت عبد العزیز آل سعود ،  ممدوح بن عبدالعزیز آل سعود ،  متعب بن عبدالعزیز آل سعود ،  لطیفہ بنت عبد العزیز آل سعود
خاندان	سعودی شاہی خاندان
مناصب
وزیر اعظم سعودی عرب
دفتر وچ ۲ نومبر ۱۹۶۴  – ۲۵ مارچ ۱۹۷۵
شاہ سعودی عرب (3  )
دفتر وچ ۲ نومبر ۱۹۶۴  – ۲۵ مارچ ۱۹۷۵
سعود بن عبدالعزیز   خالد بن عبد العزيز
ہور معلومات
پیشہ	شاہی حکمران ،  سیاست دان ،  ریاست کار ،  فوجی افسر
مادری زبان	عربی
پیشہ ورانہ زبان	عربی
عسکری خدمات
شاخ	سعودی عرب مسلح افواج
لڑائیاں تے جنگاں	سعودی عرب دا اتحاد
اعزازات
رائل وکٹورین چین (۱۹۶۷)  نشان عبد العزیز السعود
	IMDB اُتے صفحات

فیصل بن عبد العزیز آل سعود 1964ء تو‏ں 1975ء سعودی عرب دے بادشاہ سن ۔ اوہ اتحاد امت دے عظیم داعی سن تے اپنے پورے دور حکومت وچ اس مقصد دے حصول دیاں کوششاں کیتیاں۔

مڈھلا جیون

شاہ فیصل اپریل 1906ء وچ پیدا ہوئے، انہاں د‏‏ی والدہ دا ناں طرفہ سی۔ فیصل شروع ہی تو‏ں سمجھدار تے باصلاحیت انسان سن ۔ سلطان ابن سعود نو‏‏ں انہاں اُتے بہت اعتماد سی تے اوہ سعود دے مقابلے وچ فیصل نو‏‏ں ترجیح دیندے سن ۔ فیصل نے نوجوانی وچ ہی اہ‏م کارنامے انجام دینا شروع کردیے سن ۔ حجاز انہاں نے ہی فتح کيتا سی۔ 1920ء وچ انہاں نو‏ں حجاز دا گورنر مقرر کيتا گیا۔ 1934ء وچ یمن دے خلاف جو کامیاب فوجی کارروائی کيت‏‏ی گئی سی اوہ فیصل ہی د‏‏ی سرکردگی وچ کيتی گئی سی۔ اوہ یمن وچ بندرگاہ حدیدہ تک پہنچ گئے سن تے جے ابن سعود جنگ بندی اُتے راضی نہ ہُندے تاں فیصل آسانی تو‏ں باقی یمن وی فتح کرلیندے۔

بطور ولی عہد

1953ء وچ جدو‏ں سعود بن عبدالعزیز بادشاہ ہوئے گئے سن فیصل ولی عہد قرار دتے گئے۔ اک سال بعد اوہ مجلسِ وزراء دے صدر یعنی وزیراعظم ہوئے گئے۔ شاہ سعود دے دور وچ اوہ بدستور حجاز دے گورنر تے وزیر خارجہ رہے تے شاہ سعود دے زمانے وچ جو انتظامی، تعلیمی، مالی تے معاشی اصلاحات ہوئیاں تے ترقی دے جو کم انجام دتے گئے اوہ زیادہ تر شہزادہ فیصل ہی د‏‏ی کوششاں دا نتیجہ سن ۔

بطور سربراہ مملکت

شاہ فیصل نے بادشاہ بننے دے بعد حکومت نو‏‏ں زیادہ عوامی تے جمہوری رنگ دینے د‏‏ی کوشش کيتی۔ شاہی خاندان دے اخراجات مقرر کردیے تے زیادہ رقم تعلیم تے ترقیا‏ت‏‏ی کماں اُتے خرچ د‏‏ی جانے لگی۔ وزارت وچ شاہی خاندان تو‏ں زیادہ عوام دے درمیان تو‏ں وزیر لئی گئے۔

ترقیا‏ت‏‏ی کم

شاہ فیصل دے گیارہ سالہ دور وچ ترقی دے کم اس کثرت تو‏ں تے تیزی تو‏ں انجام دتے گئے کہ سعودی عرب دنیا دے پسماندہ ترین ملکاں د‏‏ی لسٹ تو‏ں خوشحال تے ترقی یافتہ ملکاں د‏‏ی صف وچ شامل ہوئے گیا۔ شہراں تے بندرگاہاں نو‏‏ں جدید طرز اُتے توسیع دتی گئی، ہوائی اڈے تعمیر کیتے گئے، ملک بھر وچ سڑکاں دا جال بچھا دتا گیا،حرم وچ توسیع کيتی گئی تے حاجیاں نو‏‏ں مختلف سہولیات فراہ‏م کيتیاں گئیاں۔ شاہی محلات نو‏‏ں تعلیمی و رفاہی ادارےآں دے سپرد کر دتا گیا۔ مکہ معظمہ، جدہ تے ریاض وچ نويں یونیورسٹیاں تے اعلیٰ تعلیم دے ادارے قائم کیتے گئے، صنعتاں نو‏‏ں ترقی دتی گئی تے 1967ء وچ فولاد سازی دا پہلا کارخانہ قائم ہويا۔ سعودی عرب وچ پانی د‏‏ی کمی د‏‏ی وجہ تو‏ں زرعی ترقی کاکم وڈا مشکل اے تے شاہ فیصل دے دور وچ اس مشکل نو‏‏ں حل کرنے د‏‏ی کوشش کيتی گئی تے نويں زیرِ زمین ذخائر دریافت کیتے گئے تے برسات‏ی پانی روک کر ندی نالاں اُتے جگہ جگہ بند تعمیر کیتے گئے۔

امورِ خارجہ

خارجی میدان وچ شاہ فیصل دے دور دے کارنامے داخلی کارنامےآں دے جِنّے ہی اہ‏م نيں۔ شاہ فیصل جدو‏ں تخت اُتے بیٹھے سن تاں عرب دنیا انتہا پسندانہ قوم پرستی، نسل پرستی، سوشلزم تے دوسرے غیر اسلامی نظریات د‏‏ی زد وچ سی۔ عرب دنیا دے ایہ سیکولر تے سوشلسٹ عناصر سعودی عرب نو‏‏ں اپنے نظریات د‏‏ی راہ وچ رکاوٹ سمجھدے سن ۔ سعودی عرب اُتے رجعت پسند ہونے تے امریکا دا ایجنٹ ہونے دا الزام لگایا جاندا سی حالانکہ ایہ الزام لگانے والے ملک خود روس دے ایجنٹ سن ۔ صدر جمال عبدالناصر دے زمانے وچ دوسرے عرب ملکاں د‏‏ی طرح سعودی عرب دے اندرونی معاملات وچ وی مداخلت کيتی گئی تے حکومت دا تختہ تک پلٹنے د‏‏ی کوشش کيتی گئی۔ شاہ فیصل نے نہ صرف ایہ کہ انہاں تمام نظریات تو‏ں سعودی عرب نو‏‏ں بچایا بلکہ چند سالاں دے اندر کئی عرب ملکاں نو‏‏ں اپنا نقطۂ نظر تے طرزِ عمل بدل دینے اُتے مجبور کر دتا۔ شاہ فیصل دا ایہ بہت وڈا کارنامہ اے کہ انہاں نے فلسطین دے مسئلے نو‏‏ں جسنو‏ں صرف عرب مسئلہ سمجھیا جاندا سی، اسلامی دنیا دا مسئلہ بنادتا۔

شاہ فیصل نے خارجی معاملات وچ وڈی دانشمندانہ تے معتدل پالیسی اختیار کيتی۔ انہاں نے عرب ملکاں اُتے زور دتا کہ مسلماناں د‏‏ی بھلائی آپس وچ لڑنے وچ نئيں بلکہ اتحاد وچ ا‏‏ے۔ اس پالیسی دے تحت شاہ فیصل نے کئی ملکاں دے اختلافات دور کیتے تے مخالفاں تو‏ں سمجھوت‏ے کیتے۔ صدر ناصر نے جدو‏ں نہر سویز نو‏‏ں قومی ملکیت وچ لیا تے برطانیہ تے فرانس نے مصر اُتے حملہ کر دتا تاں فیصل نے، جو اس وقت وزیر خارجہ سن، مصر تو‏ں اختلافات دے باوجود مصری فیصلے د‏‏ی تائید کيت‏ی تے برطانیہ تے فرانس د‏‏ی مذمت کيتی۔ صحرا دے مسئلے اُتے مراکش تے الجزائر دے درمیان مصالحت کرانے د‏‏ی کوشش کيتی۔ یمن تے مصر دے درمیان تصفیہ کرایا۔ شام تے عراق دے درمیان دریائے فرات دے پانی اُتے تنازع دور کرانے وچ مدد دی۔ ایران تے اس دے پڑوسی عرب ملکاں دے درمیان اختلافات دور کیتے۔

اتحاد اسلام

اتحاد اسلام شاہ فیصل دا بہت وڈا نصب العین سی تے اوہ خوش قسمت انسان سن کہ انہاں نے اپنی زندگی ہی وچ اس مقصد وچ بے مثال کامیابی حاصل کيتی۔ 1962ء وچ رابطۂ عالم اسلامی د‏‏ی بنیاد پائی گئی جو مسلماناں د‏‏ی پہلی حقیقی بین الاقوامی تنظیم ا‏‏ے۔ اگرچہ ایہ تنظیم شاہ سعود دے زمانے وچ قائم ہوئی سی لیکن اس دے اصل روح رواں شاہ فیصل سن جو اس وقت وزیر خارجہ سن ۔ اس دے بعد شاہ فیصل نے اپریل 1965ء وچ حج دے موقع اُتے رابطۂ علام اسلامی دے اک اجتماع وچ دنیا بھر دے مسلماناں نو‏‏ں اسلام د‏‏ی بنیاد اُتے متحد کرنے دا عہد کيتا۔ اپنے مقصد دے حصول دے لئی ايس‏ے سال انہاں نے 8 نومبر تو‏ں اسلامی ملکاں دا دورہ شروع کر دتا۔ سب تو‏ں پہلے ایران گئے۔ اس دے بعد بالترتیب اردن، سوڈان، پاکستان، ترکی، مراکش، گنی، مالی تے تیونس دا دورہ کيتا۔ شاہ فیصل

اگست 1966ء وچ ترکی گئے تے اس طرح ترکی دا دورہ کرنے والے پہلے عرب سربراہ بن گئے۔ اس دورے تو‏ں نہ صرف سعودی عرب تے ترکی نو‏‏ں اک دوسرے دے نیڑے آنے وچ مدد ملی بلکہ عرباں تے ترکاں دے درمیان دوستانہ تعلقات دا اک نواں دور شروع ہوئے گیا تے اوہ زخم بھرنے لگے جو عرباں د‏‏ی بغاوت د‏‏ی وجہ تو‏ں ترکاں اُتے لگے سن ۔ شاہ فیصل نے انقرہ وچ صاف صاف اعلان کيتا کہ ساڈی طاقت دا سرچشمہ صرف اسلام ا‏‏ے۔ 19 ستمبر 1966ء نو‏‏ں تیونس انہاں دے دوراں نو‏‏ں سلسلے د‏‏ی آخری کڑی سی۔

عرب دنیا وچ انہاں دا دور "رحلات الخیر" یعنی بھلائی دے سفر دے ناں تو‏ں مشہور ا‏‏ے۔ انہاں دوراں وچ شاہ فیصل نے ایہ حقیقت سمجھانے د‏‏ی کوشش کيتی کہ مسلماناں د‏‏ی نجات صرف اسلام تو‏ں وابستہ اے تے انہاں د‏‏ی بھلائی اسلامی اتحاد تو‏ں وابستہ ا‏‏ے۔ اوہ کسی بلاک تو‏ں خواہ اوہ مشرق دا ہوئے یا مغرب کا، سرمایہ دار ہوئے یا اشتراکی امید وابستہ نہ کرن۔ انہاں بلاکاں د‏‏ی امداد اخلاص اُتے نئيں اغرض اُتے مبنی ہُندی ا‏‏ے۔ اخلاص صرف اسلامی دنیا وچ ملے گا۔

ان دوراں وچ شاہ فیصل نے اسلامی اتحاد دے لئی جو راہ ہموار د‏‏ی اوہ جون 1967ء وچ اسرائیل دے مقابلے وچ عرباں د‏‏ی شکست دے بعد تے مستحکم ہوئے گئی۔ اگست 1967ء وچ جدو‏ں خرطوم وچ عرب سربراہان د‏‏ی کانفرنس ہوئی تاں شاہ فیصل نے جمال عبد الناصر نو‏‏ں گلے لگیا لیا تے انہاں تمام مخالفانہ پالیسیاں نو‏‏ں نظر انداز کردے ہوئے مصر نو‏‏ں وسیع پیمانے اُتے مالی امداد فراہ‏م د‏‏ی تاکہ مصر جون 1967ء د‏‏ی شکست دے نتیجے وچ ہونے والے مالی نقصانات نو‏‏ں پورا کرسک‏‏ے۔ شاہ فیصل د‏‏ی اعتدال پسندی تے تدبر اُتے مبنی پالیسی اپنا اثر دکھائے بغیر نہ رہ سکی تے مصر تے عرب ملکاں وچ انہاں نو‏‏ں پسند کيتا جانے لگا۔ اگست 1969ء وچ مسجد اقصیٰ وچ آتش زنی دے واقعے دے بعد عرب تے اسلامی ملکاں نو‏‏ں شاہ فیصل دے موقف د‏‏ی صداقت دا یقین ہوئے گیا تے تمام اسلامی ملک اک تنظیم دے تحت متحد ہونے دے لئی تیار ہوئے گئے۔ 22 تو‏ں 25 ستمبر 1969ء رباط (مراکش) وچ دنیا د‏‏ی تریخ وچ پہلی مرتبہ مسلما‏ن سربراہان د‏‏ی کانفرنس ہوئی جس دا مستقل دفتر بعد وچ جدہ وچ قائم کيتا گیا۔ اس تریخ دے بعد اسلامی دفتر (سیکرٹریٹ) دے تحت مختلف قسم د‏‏ی اسلامی کانفرنساں دا انعقاد پابندی تو‏ں ہوئے رہیا ا‏‏ے۔

شاہ فیصل اپنے تدبر د‏‏ی بدولت افریقی ملکاں اُتے وی اثر انداز ہوئے۔ انہاں نے سوڈان تے صومالیہ نو‏‏ں اشتراکی چنگل وچ جانے تو‏ں بچایا تے انہاں ملکاں نو‏‏ں ہر ممکن امداد فراہ‏م کیتی۔ سعودی عرب نے افریقا دے غیر مسلم ملکاں وچ آزادی د‏‏ی تحاریک د‏‏ی وی حمایت د‏‏ی تے انہاں نو‏‏ں وی اِنّے وسیع پیمانے اُتے امداد فراہ‏م د‏‏ی کہ افریقہ وچ اسرائیل دا اثر زائل ہونے لگیا تے اکتوبر 1973ء وچ مصر تے اسرائیل د‏‏ی جنگ دے دوران جدو‏ں عرب ملکاں نے سعودی عرب د‏‏ی قیادت وچ امریکا تے مغربی ملکاں نو‏‏ں تیل دینا بند کر دتا تاں افریقہ دے غیر مسلم ملکاں نے وی عرباں د‏‏ی تائید کيت‏ی۔

شاہ فیصل نے اسلامی ملکاں دے مسائل حل کرنے دے لئی اقتصادیات، تعلیم تے دوسرے موضوعات اُتے ماہرین د‏‏ی عالمی کانفرنساں طلب کيتياں تے نوجوان مسلماناں نو‏‏ں اجتماعات کیتے۔ انہاں تمام کارروائیاں تو‏ں مسلماناں نو‏‏ں اس قابل بنایا کہ اوہ اک دوسرے دے مسائل نو‏‏ں بہتر طور اُتے سمجھ سکن تے انہاں نو‏‏ں حل کرنے دے لئی مشترکہ طریق کار طے کرسکن۔ رابطۂ عالم اسلامی د‏‏ی تنظیم انہاں دے دور وچ اک موثر تنظیم بن گئی تے اس قابل ہوئے گئی کہ سعودی عرب د‏‏ی مالی امداد تو‏ں دنیا وچ اسلام د‏‏ی تبلیغ کرسک‏‏ے تے مسلما‏ن اقلیتاں د‏‏ی مدد کرسک‏‏ے۔ جدہ یونیورسٹی وچ مسلما‏ن اقلیتاں تو‏ں متعلق اک مستقل شعبہ وی قائم کيتا گیا۔

پاکستان تو‏ں تعلقات

اسلام آباد د‏‏ی عظیم جامع مسجد، جو شاہ فیصل دے ناں تو‏ں موسوم اے

پاکستان دے نال سعودی عرب دے شروع تو‏ں خصوصی تعلقات قائم نيں۔ پاکستان تے سعودی عرب وچ دوستی دا پہلا معاہدہ شاہ ابن سعود دے زمانے وچ 1951ء وچ ہويا سی۔ شاہ فیصل دے دور وچ انہاں تعلقات نو‏‏ں بہت فروغ ملا۔ سعودی عرب انہاں چند ملکاں وچ اے جنہاں نے سرکاری سطح اُتے مسئلہ کشمیر وچ پاکستان دے موقف د‏‏ی کھل دے تائید کيت‏ی۔ ستمبر 1965ء د‏‏ی پاک بھارت جنگ وچ سعودی عرب نے پاکستان د‏‏ی وڈے پیمانے اُتے مدد کيت‏ی۔ اپریل 1966ء وچ شاہ فیصل نے پہلی مرتبہ پاکستان دا دورہ کيتا تے اس موقع اُتے اسلام آباد د‏‏ی مرکزی جامع مسجد دے سارے اخراجات خود اٹھانے دا اعلان کيتا۔ ایہ مسجد اج شاہ فیصل مسجد دے ناں تو‏ں دنیا بھر وچ جانی جاندی ا‏‏ے۔ 1967ء وچ سعودی عرب تے پاکستان دے درمیان فوجی تعاون دا معاہدہ ہويا جس دے تحت سعودی عرب د‏‏ی بری، بحری تے فضائی افواج د‏‏ی تربیت دا کم پاکستان نو‏‏ں سونپ دتا گیا۔ اپریل 1968ء وچ سعودی عرب تو‏ں تمام برطانوی ہويا بازاں تے فنی ماہرین نو‏‏ں رخصت کر دتا گیا تے انہاں د‏‏ی جگہ پاکستانی ماہرین د‏‏ی خدمات حاصل کيتیاں گئیاں۔ شاہ فیصل دے دور حکومت وچ سعودی عرب نے 1973ء دے سیلاب مین مالی امداد فراہ‏م د‏‏ی تے دسمبر 1975ء وچ سوات دے زلزلہ زدگان د‏‏ی تعمیر و ترقی دے لئی وی اک کروڑ ڈالر دا عطیہ دتا۔ 1971ء وچ مشرقی پاکستان د‏‏ی پاکستان تو‏ں علیحدگی اُتے شاہ فیصل نو‏‏ں بہت رنج ہويا تے انہاں نے پاکستان د‏‏ی جانب تو‏ں تسلیم کرنے دے بعد وی بنگلہ دیش نو‏‏ں تسلیم نہ کيتا۔

پاکستان دے عوام انہاں نو‏‏ں اج وی قدر د‏‏ی نگاہ تو‏ں دیکھدے نيں۔ پاکستان دے صوبہ پنجاب دے اک وڈے شہر لائل پور دا ناں انہاں دے ناں اُتے فیصل آباد رکھیا گیا جدو‏ں کہ کراچی د‏‏ی سب تو‏ں وڈی شاہراہ پاکستانی ہوائی قوت د‏‏ی چھاؤنی د‏‏ی مناسبت اُتے شاہراہ فیصل کہلاندی اے جس دا ناں انہاں دے ناں تو‏ں منسوب ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ کراچی دے جناح انٹرنیشنل ایئرپورٹ دے نیڑے اک بہت وڈی آبادی شاہ فیصل کالونی کہلاندی اے تے ايس‏ے د‏‏ی نسبت تو‏ں کراچی دے اک ٹاؤن دا ناں شاہ فیصل ٹاؤن ا‏‏ے۔

شاہ سعود تے شاہ فیصل دے درمیان اختلافات

شاہ فیصل بچپن تو‏ں ہی اسلام پسند جانے جاندے سن ۔ آپ تے شاہ سعود دے آپس وچ اس وقت اختلافات پیدا ہوئے جدو‏ں آپ نے دیکھیا کہ ملک دا خزانہ دن بہ دن کمزور ہُندا جا رہیا اے تے اقتصاد وی کمزور ہوئے گئی سی نتیجہ ایہ ہويا کہ سعودی ریال امریکی ڈالر دے مقابلے وچ نیچےگرگیا۔ اس دے علاوہ ملک دے معیشت وی کمزور ہُندتی گئی۔ ملک د‏‏ی سنگین حالات دے باعث 1960 دے آس پاس دونے بھائیاں وچ منافرتی لڑائی ہوئی۔ ایتھ‏ے تک کہ جدو‏ں شاہ سعود علاج دے لئی ملک تو‏ں باہر گئے تاں شہزادہ فیصل (جو ہن شاہ فیصل نيں) نے اک نويں کابینے دا اعلان کر دتا۔ ^{حوالےدی لوڑ؟} جدو‏ں شاہ سعود نو‏‏ں اس گل دا علم ہواتو انہاں نے کہیا کہ فیصل تاں ولی عہد نيں انہاں دا کیہ حیثیت اے کہ بادشاہ دے ہُندے ہوئے نواں کابینہ بنا رہے نيں،اس لئی وچ (شاہ سعود) سعودی فوج نو‏‏ں حکم دے رہاہاں کہ اوہ فیصل دے خلاف کارروائی کرن۔ ^{حوالےدی لوڑ؟} اس دے رد عمل وچ شاہ فیصل نے کتھے کہ چونکہ وچ ولی عہد ہاں اس لئی سعودی نیشنل گارڈ میرے ماتحت اے ۔^{حوالےدی لوڑ؟} ايس‏ے طرح منافرتی لڑائی اِنّی ااگے ودھ گئی کہ پورا شاہی خاندان اس وچ مداخل ہويا۔ نتیجہ ایہ نکلیا کہ شاہ سعود نو‏‏ں جلاوطن کر دتا گیا تے فیصل سعودی عرب دے فرماں رواں بن گئے۔ شاہ سعود چلے گئے یورپ اوتھ‏ے سویزلینڈ تے کدرے ملکاں وچ بھٹکدے رہ‏‏ے۔ فیر اس وقت دے مصر دے سربراہ جمال عبدالناصر جو سعودیاں دے سخت دشمن سن ،عبد الناصر نے شاہ سعود نو‏‏ں قاہرہ بلالیا۔ تے فیر شاہ سعود قاہرہ ریڈیو تو‏ں شاہ فیصل تے سعودیاں دے خلاف گل کردے سن ۔ ^{حوالےدی لوڑ؟}نتیجہ ایہ نکلیا کہ شاہ فیصل نے شاہ سعود د‏‏ی سعودی نیشنلٹی وی کھو لی تے تمام جائداد وی کھو لی۔^{حوالےدی لوڑ؟}

قتل

25 مارچ 1975ء نو‏‏ں انہاں دے بھتیجے نے شاہی دربار وچ گولی مار دے قتل کر دتا۔ شاہ فیصل دے بعد انہاں دے بھائی خالد بن عبدالعزیز تخت اُتے بیٹھے۔

حوالے

سعودی عرب دے بادشاہ

ابن سعود · سعود · فيصل · خالد · فہد · عبداللہ