ہرنام سنگھ ٹنڈیلاٹ
| جم: | 1 مارچ 1882 پنڈ کوٹلہ نودھ سنگھ[۱]، ضلع ہشیارپور، پنجاب |
|---|---|
| موت: | ستمبر ۱۸, ۱,۹۶۲ (عمر 80 سال) |
| شہریت: | ہندوستانی |
| بولی: | پنجابی |
| دور: | 20ویں صدی دی پہلی چوتھائی |
| دھرم: | سکھ |
| تحریک: | بھارت آزادی سنگرام، غدر سازش |
ہرنام سنگھ ٹنڈیلاٹ اک مہان غدری ہوئے ہن۔ آپ نے دیس نوں غلامی دیاں زنجیراں توں نجات دواؤن لئی بھر جوانی دے بیش قیمتی ورھے دیش-ودیش دیاں جیلھاں دیاں کال-کوٹھڑیاں وچ بتیت کیتے۔
جیون
[سودھو]غدر پارٹی دے مہان جنگجو دا جم 1 مارچ 1882 ء وچ کسان دا دھندا کردے گردتّ سنگھ دے سیارہ وکھے پنجاب دے ضلع ہشیارپور دے پنڈ کوٹلہ نودھ سنگھ وکھے ہویا۔ ہرنام سنگھ نے مڈھلی سکھیا پنڈ دی دھرم شالہ سکول وچوں حاصل کیتی۔ آپ 12 جولائی 1906 نوں کینیڈا، 1909 نوں کیلیپھورنیا رہن لگے۔
ٹنڈیلاٹ
[سودھو]غدر پارٹی دیاں سرگرمیاں ماتحت جدوں 5 جولائی، 1914 ء نوں ہرنام سنگھ دا بمب دے پھٹن نال کھبا ہتھ اڈ گیا اتے بانہہ گٹّ دے اپروں کٹنی پئی۔ اس توں پچھوں اس دے ناں دے نال 'ٹنڈیلاٹ' پکے طور اُتے جڑ گیا۔
غدر پارٹی
[سودھو]سن 1912 دے شروع وچ پرواسی ہندوستانیاں نال مل کے غدر پارٹی دا قیام وچ یوگدان پایا۔ پہلا عالمی لڑائی دے شروع ہون نال غدری بابا ہرنام سنگھ 24 دسمبر، 1914 ء نوں واپس پنجاب پرط آیا۔ ایہناں پنجاب پہنچدیاں ہی رمتے سادھو دے روپ وچ ہر پنڈ اتے شہر وچ غدر پارٹی دے پرچار لئی رات-دن اک کر دتا۔ آپ نے بہت سارے پنڈ جویں کہ راولپنڈی، نوشہرا، پشاور وچ تعینات نوکری کر رہے فوجیاں نال رابطہ بنا لیا، تاں جو بغاوت دا جھنڈا بلند کیتا جا سکے پر جدوں انگریز حکومت نوں اس گل دی سوہ لگ گئی تاں ہرنام سنگھ افغانستان ول جان وچ کامیاب ہو گیا۔
جیل
[سودھو]ہرنام سنگھ باقی ساتھیاں سمیت انڈیمان، مدراس، پونا، ممبئی، منٹگمری آدی وچ جیل کٹّ کے 1945 ء نوں جیل توں باہر آئے۔ ایہہ انکھی جنگجو 80 سال دی عمر بھوگ کے 18 ستمبر 1962 ء نوں سانوں سدیوی وچھوڑا دے گیا۔
