شال پیر بابا
خواجہ نقر الدین شال پیر تے انہاں دے بھائیاں نے چشت افغانستان توں اپنے خاندان عزیز و اقارب قبرستان تے وطن نوں خیرباد کہہ کے صرف خلقِ خدا دی بھلائی و ہدایت دی غرض توں انجان سرزمین دا رخ کيتا تے بلوچستان دے طول و عرض وچ پھیل گئے، گزٹیر آف بلوچستان وچ آپ دا ناں خواجہ ناصر الدین درج اے تے شجرہ جات وچ خواجہ نقر الدین لکھیا اے، البتہ مقامی لوکاں وچ آپ شال پیر تے نوگزہ بابا دے ناں توں مشہور نيں۔ خواجہ نقر الدین شال پیر دی اولاد اج بلوچستان تے سندھ وچ کثیر تعداد وچ آباد اے، حضرت عمر توں روایت اے کہ ميں نے حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم نوں فرماندے ہوئے سُنا اے کہ ( دنیا دا ہر حسب و نسب موت توں محو و نابود ہوئے جاندا اے مگر میرا حسب و نسب موت توں کدی محو و نابود نہ ہوئے گا) -[۱]
تاریخی پس منظر
[سودھو]مختصر تریخ
[سودھو]کوئٹہ دا قدیم تے ابتدائی ناں کوٹہ سی چونکہ قدیم شہر مٹی دے ٹیلے دے اُتے واقع سی، کوٹہ پشتو بولی دا لفظ اے اس دے معنی نيں مٹی دا ڈھیر، افغانستان دے بادشاہ احمد شاہ ابدالی دے دور وچ اسنوں شال کوٹ دا ناں دتا گیا تے ایہ رفتہ رفتہ تبدیل ہُندے انگریز دور وچ ایہ کوئٹہ مشہور ہويا سید خواجہ نقرالدین مودودی چشتی شال پیر 600 برس پہلے چشت افغانستان توں ہجرت کر کے ايسے ٹیلے دے نیڑے آباد ہوئے تے وفات دے بعد اس توں کچھ فاصلے اُتے آپ نوں دفنایا گیا، ایہ علاقہ ہن فوجی چھاونی وچ شامل اے کوئٹہ دا قدیم ناں شال کوٹ سی۔ اس دے توسط توں آپ دا لقب شال پیر بابا مشہور ہويا۔ آپ دا مزار اقدس پاکستان دے صوبہ بلوچستان دے راجگڑھ کوئٹہ چھاونی دے علاقہ قلعہ میری خان قلات دے نیڑے واقع اے، آپ دی آمد دے وقت کوئٹہ اک چھوٹا جہا قصبہ سی۔ آپ دے والد محترم دا ناں نصرالدین خواجہ ولید[ مودودی چشتی اے، جنہاں دا مزار چشت ھرات، افغانستان وچ اے، آپ ایتھے دے مقامی لوکاں وچ نوگزہ بابا دے ناں توں مشہور نيں، جو آپ دے قبر دی طوالت دی وجہ توں اے، خواجہ نقر الدین مودودی چشتی دے جم تریخ و وفات دے بارے وچ درست علم نئيں اے مگر آپ دے بھائی خواجہ ابراہیم یکپاسی[ دا جم تریخ 1359ء تے موت تریخ 1455ء دسی گئی اے، جس دے حساب توں آپ دی عمر 96 برس بندی اے، آپ دے دوسرے بھائی خواجہ نظام الدین علی دی جم تریخ 1308ء تے وفات 1405ء دسی گئی اے، جس دے حساب توں آپ دی عمر 97 برس بندی اے، آپ دے فرزند حضرت خواجہ ولی مودودی چستی کرانی دے مقام اُتے دفن نيں-[۲][۳]
ہجرت
[سودھو]چونکہ آپ دے چشت توں کوئٹہ ہجرت دے وقت دا درست تعین نئيں ہوئے سکدا مگر آپ تِناں بھائیاں دے ولادت تے وفات دے تواریخ دے حساب توں ایہ افغانستان دے بادشاہ امیر تیمور دا زمانہ سی، جو تیمور لنگ دے ناں توں وی مشہور سن (پیدائش: ـ 1335ء، وفات: ـ 1405ء) امیر تیمور دا شمار سکندر اعظم تے چنگیز خان دے نال دنیا دے تن سب توں وڈے فاتح سپہ سالاراں وچ ہُندا اے۔ اس دے فتوحات دا سلسلہ اس دی موت تک پورے 37 سال جاری رہیا۔ 1374ء وچ کاشغر تے 1379ء وچ خوارزم اُتے قابض ہوئے گیا۔
1381ء وچ ہرات دے خاندان نوں اطاعت اُتے مجبور کيتا اگلے سال نیشاپور تے اس دے نواح اُتے قبضہ کيتا اور1383ء وچ قندھار تے سیستان اُتے قبضہ کيتا۔ 1386ء وچ اس نے ایران دی مہم دا آغاز کيتا 1391ء وچ تیمور نے خان توقتمش دے خلاف لشکر کشی دی 1392ء وچ ایران وچ نويں لشکر کشی دا آغاز کيتا 1395ء نوں توقتمش نوں اک ہور شکست فاش دی۔ دسمبر 1398ء وچ دہلی نوں فتح کرنے بعد اوہ میرٹھ گیا 1399ء وچ سمرقند توں روانہ ہويا تے تبریز پہنچیا 1402ء انقرہ نوں فتح کيتا 18 فروری 1405ء نوں اس دا انتقال ہوئے گیا۔ اس دی لاش نوں سمرقند لیا کے دفنایا گیا۔ امیر تیمور دے زمانے وچ کوئٹہ تے چشت ہرات اک ہی ملک دا حصہ سن - خواجہ نقرالدین شال پیر تے اس دے بھائیاں نے ايسے دور وچ چشت افغانستان توں بلوچستان ہجرت دی سی،[۴]
جاگیر
[سودھو]تریخ شال کوٹ
[سودھو]کوئٹہ دا قد یم ناں شال کوٹ سی۔ اس دے توسط توں آپ دا لقب شال پیر بابا مشہورہويا، احمد شاہ درانی دی دورے سلطنت ( 1747ء توں 1823ء) تک افغانستان اُتے رہی۔ 1765 دا زمانہ آیا سکھاں نے پنجاب وچ قتل و غارت گری دا بازار گرم کیہ ہویا سی۔ اک مہم اُتے خان آف قلا ت میر نصیر خان وی احمد شاہ ابدالی دے ہمرا سکھاں دی سرکوبی دے لئی پنجاب دی طرف روانہ ہوئے گئے۔ اس کامیاب مہم توں واپسی دے بعد احمد شاہ ابدالی نے میر نصیر خان نوں ہڑند تے داجل دے علا قے بطور انعام دیے۔ ايسے زمانے وچ جدوں احمد شاہ ابدالی مشرقی ایران دی مہم توں واپس ہوئے تاں اس نے میر نصیر خان دی والدہ بی بی مریم نوں کوئٹہ دا علا قہ ایہ کہندے ہوئے دتا کہ ایہ آپ دی شال اے ( شال دا مطلب دوپٹہ ہُندا اے )۔ ايسے دن توں کوئٹہ دا ناں شال کوٹ مشہور ہويا تے ایہ ریاست قلات دا حصہ بن گیا۔ اس توں پہلے کوئٹہ صوبہ قندھار دا اک ضلع سی،
علاقہ دشت و میان غنڈی توں شیخ ماندہ
[سودھو]غنڈی فارسی زبان دا لفظ اے اس دے معنی چھوٹی پہاڑی دے نيں ـ تے میان غنڈی دو پہاڑیاں دے درمیان وچ دا علاقہ اے، ایہ علاقہ ہزار گنجی نیشنل پارک کوئٹہ توں شروع ہوکے ہوائی گرونڈ دشت کمبیلان اُتے مشتمل سی جس دا رقبہ ہزاراں ایکڑ تھاـ ایہ علاقہ قیام پاکستان توں پہلے انگریز حکومت نے ایر پورٹ دے لئی سادات توں جبراً لے لی تے اوتھے اُتے ایر پورٹ تعمیر دی قیام پاکستان دے بعد اس ایرپورٹ نوں ترک کيتا گیا تے نواں ایرپورٹ بمقام سمنگلی ایربیس بنایا گیا مگر سادات دی زمین انہاں نوں واپس نہ کيتی گئی تے اس رقبہ اُتے بلوچ اقوام بزور طاقت قابض ہوئے گئے سادات مودودی چشتیہ دی جاگیر موضع شیخ ماندہ توں شروع ہوئے کے تیرہ سنگ میل واقع مستونگ روڈ تک پھیلا ہويا سی جس وچ میان غنڈی، ہزار گنجی، کوہ چلتن، موضع خشکابہ سادات، موضع شمو زائی، شادین زائی، سردار کاریز، موضع خلی، گلزار، موضع کرانی، کرخسہ، بروری، شیخ ماندہ توں سمنگلی دے علاقے شامل سن تے اج وی ایہ ریکارڈ لینڈ ریونیو وچ موجود اے تے تحصیل کوئٹہ وچ زیرکار اے ـ
سادات دی زیادہ اراضی بلوچ اقوام نے غصب دی جس دی موجودہ مثال موضع خشکابہ سادات وچ اج وی دیکھی جا سکدی اے جتھے بلوچستان دے نواباں سرداراں منسٹرز توں لےکے عام لینڈ مافیا تک سب قبضہ گری وچ مصروف نظر آندے نيں، بلکہ خود حکومت پاکستان نے وی نیو سبزی منڈی، نیو بس اڈا، نیو ٹرک اڈا، ہزار گنجی نیشنل پارک دے ناں اُتے ہزاراں ایکڑ رقبہ غصب کيتاـ 1223ھ بمطابق 1808ء دا اک سند جاری شدہ از خان آف قلات محراب خان جس وچ تحریر اے کہ آز حد تپہ سفیتک یعنی حد تیرہ میل توں حد کرخسہ بروری سادات دی ملکیت وچ دست اندازی توں اقوام ریسانی نوں منع کيتا گیا اے ـ[۵]
کوہ چلتن
[سودھو]چلتن دا شمار بلوچستان دے سب توں اُچی چوٹیاں وچ ہُندا اے ـ ہزار گنجی تے چلتن دے پہاڑی علاقے اک دوسرے دے نال واقع نيں۔ جنگلی حیات دے لئی کوہ چلتن نوں محفوظ کر دتا گیا اے ہزار گنج چلتن نیشنل پارک پاکستان دا اک خوبصورت نیشنل پارک اے۔ چلتن پہاڑ دے ناں دے بارے وچ کئی من گھڑت کہانیاں مشہور نيں مگر جو گل تریخ سے ثابت اے اوہ ایہ کہ خواجہ قطب الدین مودود چشتیؒ دے اولاد وچوں انہاں دے تن نواساں نے چھ سو برس پہلے چشت ہرات افغانستان توں سوئے بلوچستان ہجرت دی جنہاں وچوں اک بھائی خواجہ نظام الدین علی نے پشین منزدی ميں سکونت اختیار کيتی دوسرے بھائی خواجہ ابراہیم یکپاسیؒ نے مستونگ بلوچستان دا رخ کيتا تے اوتھے سکونت اختیار کيتی تے تیسرے بھائی خواجہ نقرالدین شال پیر بابا نے کوئٹہ وچ سکونت اختیار کيتی خواجہ نقرالدین شال پیر بابا نوں افغانستان دے بادشاہاں دی طرف توں وادی کوئٹہ دا مغربی حصہ دتا گیا خواجہ نقرالدین شال پیر بابا دے فرزند خواجہ ولی مودودی چستی کرانیؒ دے مقام اُتے آباد ہوئے کرانی ايسے جاگیر دے اندر واقع اے کوہ چلتن نوں چلتن دا ناں خواجہ نقرالدین شال پیر بابا دے دور وچ ملیا اس دے علاوہ میان غنڈی تے دشت نوں وی ايسے دور ایہ ناں ملے کیونجے ایہ وی خواجہ نقرالدین شال پیر بابا دے جاگیر دا حصّہ سن چشت ہرات افغانستان وچ وی چلتن [۶] دے ناں توں اک پہاڑ مشہور اے کیونجے ایہ اولیاء چشت شریف توں ہجرت کر کے آئے سن اور چشت شریف وچ وی ايسے ناں توں بالکل ايسے مشباہہت دی اک چوٹی موجود اے اس لئی سادات چشتیہ نے اپنے سابقہ وطن تے اجداد دی محبت وچ اس پہاڑ نوں وی چلتن دا ناں دتا چونکہ چشت تے کرانی دے موسم وی اک جداں نيں اس لئی دونے اسيں ناں پہاڑاں دے درخت تے پودے وی اک جداں نيں ،[۷]
قدیم اسناد
[سودھو]لیکھ لڑی |
-
سادات دی حکومت توں اپنی جاگیر دے لئی درخواست
-
سادات دی حکومت توں اپنی جاگیر دے لئی درخواست
-
برطانیہ دور دا نوٹیفیکیشن-1890ء
-
حکم نامہ خان آف قلات میر محراب خان-1223ھ
تصاویر
[سودھو]-
مزار خواجہ ولیؒ-2008.
-
خواجہ ولی چستی کرانیؒ، کوئٹہ
-
احمد شاہ ابدالی دی ہمشیرہ دا مقبرہ احاطہ مزار خواجہ ولی چستی کرانی، کوئٹہ
-
احاطہ مزار خواجہ ولی خواجہ میر شہدا مودودی چستی کرانیؒ، کوئٹہ
-
احاطہ مزار خواجہ ولی خواجہ میر شہداد مودودی چستی کرانیؒ، کوئٹہ
-
خواجہ ولی مودودی چستی کرانی دے مزار دا نقشہ
-
کرانی کوئٹہ بلوچستان پاکستان 1985۔
-
کرانی کوئٹہ بلوچستان پاکستان 2008۔
-
کرانی کوئٹہ بلوچستان پاکستان 2008۔
-
مزار خواجہ مودود چشت
-
مزار خواجہ مودود چشت
-
مزار شال پیر بابا کوئٹہ چھاونی
شجرہ
[سودھو]شجرہ جات
[سودھو]شجرہ نسب خواجہ نقرالدین مودودی چشتی
[سودھو]- سید امام حسین علیہ السلام (4ہجری 60 ہجری)
- سید امام زین العابدین علیہ السلام (ہجری 94 ہجری)
- سید امام محمد باقر علیہ السلام (ہجری 114ہجری)
- سید امام جعفر صادق علیہ السلام (80ہجری 148 ہجری)
- سید امام موسی کاظم علیہ السلام (128ہجری 183 ہجری)
- سید امام علی رضا علیہ السلام (153ہجری 203 ہجری)
- سید امام محمد تقی علیہ السلام (195ہجری 220ہجری)
- سید امام علی نقی علیہ السلام (214ہجری 254ہجری)
- سید حسن ؒاصغر رحمت اللہ علیہ
- سید عبداللہ علی اکبر رحمت اللہ علیہ 238(ہجری 292ہجری)
- سیدابومحمدالحسینعلیہ سلام (295ہجری 352 ہجری)
- سید ابو عبداللہ محمد رحمت اللہ علیہ (270ہجری 394 ہجری)
- سیدابوجعفرابراہیم رحمت اللہ علیہ (ہجری 370ہجری)
- سیدابو نصر محمد سمعان رحمت اللہ علیہ (ہجری 398ہجری)
- سید خواجہ ابو یوسف ناصر الدین ایوسف چشتی رحمت اللہ علیہ (375ہجری 459 ہجری)
- سید خواجہ قطب الدین مودود چشتیرحمت اللہ علیہ (430ہجری 527 ہجری) بمطابق ( پیدائش 1038 ء وفات 1142ء )
- سید خواجہ نجم الدین احمد مشتاق مودودی چشت ہرات( 492ہجری 577 ہجری) بمطابق ( پیدائش 1098 ء وفات 1181ء )
- سید خواجہ رکن الدین مودودی چستی ( 545ہجری 635ہجری) بمطابق ( پیدائش 1150 ء وفات 1237 ء)
- سید قدودین خواجہ محمد مودودی چستی ( 584ہجری 624 ہجری) بمطابق ( پیدائش 1188 ء وفات 1226 ء )
- سید خواجہ قطب دین محمد ابن خواجہ محمد مودودی چستی ( 602ہجری 680ہجری) بمطابق ( پیدائش 1205 ء وفات 1288ء )
- سید اودالدین خواجہ ابواحمد سید محمد مودودی چستی ( 635ہجری 710ہجری) بمطابق ( پیدائش 1237 ء وفات 1307ء )
- سید تقی الدین خواجہ یوسف مودودی چستی ( 662ہجری 745ہجری) بمطابق ( پیدائش 1263 ء وفات 1353 ء )
- سید نصرالدین خواجہ ولید مودودی چستی ( 727ہجری 820 ہجری) بمطابق (پیدائش 1326 ء وفات 1417 ء)
- سید خواجہ نقرالد ین چشتی مودودی المعروف شال پیر بابا تقریباً دور حیات ( 1421ء ) [۸]
اولاد
[سودھو]- سید خواجہ نقرالد ین چشتی مودودی المعروف شال پیر بابا تقریباً دور حیات ( 1421ء )
- سیدخواجہ ولی مودودی چستی کرانی رحمت اللہ علیہ تقریباً دور حیات ( 1470 ء)
- سید خواجہ میر شہداد مودودی چشتی کرانی تقریباً دور حیات (1519 ء )
- سید قاسم شاہ مودودی چشتی کرانی تقریباًﹰ دور حیات ( 1558 ء)
حوالہ کتاباں
[سودھو]- ↑ کتاب کشف المحجوب سید علی بن عثمان ہجویریؓ ترجمہ حکیم قاری حبیب احمد صفہ ۔393
- ↑ بحوالہ ڈسٹرکٹ گزٹیرز آف بلوچستان ڈائریکٹوریٹ آف آرکائیو وال یوم 9/12
- ↑ [۱] تذكار يكپاسى
- ↑ بحوالہ کتاب خواجہ براہیم یک پاسی تحریر پروفیسر سید احمد سعید ہمدانی،
- ↑ لینڈ روینیو ریکرڈ تحصیل کويٹہ
- ↑ [۲] Archived 2009-04-04 at the وے بیک مشین کوہ چھلتن واقع چشت افغانستان
- ↑ [۳] در چشت شریف یک کوہ بنام چهلتن یاد می کنند
- ↑ سجرہ موروثی سادات کرانی
حوالے
[سودھو]- [۴] Chishti Tariqa
- [۵] Archived 2009-06-02 at the وے بیک مشین Soofie(Sufi)
- en:Chishtia Chishti Order
- [۶] Archived 2011-08-10 at the وے بیک مشین خواجگان چشت سيرالاقطاب: زندگينامہ هاي مشايخ چشتيہ
- [۷] طريقۀ چشتيہ در هند و پاكستان و خدمات پيرواناين طريقہ بہ فرهنگهاى اسلامى و ايرانى
- ( خزینہ الاصفیاء: مفتی غلام سرور لاہوری رحمة الله عليه )
- تذکرہ سید مودودی ادارہ معارف اسلامی لاہور
- سیر ال اولیاء
- مرا تہ الاسرار
- تریخ مشائخ چشت
- سفینہ ال عارفین
- تذکرہ غوث و قطب
- شجرہ موروثی سادات کرانی