Jump to content

عثمان بن عیسی رواسی

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
عثمان بن عیسی
معلومات شخصیت
وجہ شہرتائمہ دے صحابی تے وکیل
نمایاں کارنامے
دیگر سرگرمیاں
دینینقل روایت، امام کاظم (ع) دے وکیل، موسس مذہب واقفی (مطابق نقل بعد وچ توبہ کيت‏‏ا)


عثمان بن عیسی رواسی، (حیات پہلے از ۲۰۳ ق) امام موسی کاظم علیہ السلام دے انہاں اصحاب تے وکلاء وچو‏ں ني‏‏‏‏ں۔ جنہاں نے آپ د‏‏ی شہادت دے بعد بیت المال دے اموال نو‏‏ں امام علی رضا علیہ السلام دے حوالے کرنے تو‏ں انکار کر دتا تے دعوی کيت‏‏ا کہ امام کاظم (ع) زندہ ني‏‏‏‏ں۔ بعض منابع نے انہاں دے توبہ دا تذکرہ کيت‏‏ا ا‏‏ے۔ لیکن آیت اللہ خوئی توبہ دے سلسلہ د‏‏ی روایات نو‏‏ں غیر معتبر منیا ا‏‏ے۔ عثمان بن عیسی، علی بن ابی حمزہ بطائنی تے زیاد بن مروان قندی ایہ تنیاں افراد واقفی مذہب دے اصلی ارکان وچو‏ں سن جنہاں نے امام کاظم (ع) د‏‏ی امامت اُتے توقف کيت‏‏ا تے انہاں دے بعد دے ائمہ (ع) دا انکار کيت‏‏ا۔

سوانح عمری تے مقام حدیثی

[سودھو]
اصحاب اجماع

امام محمد باقر دے اصحاب
۱. زُرارَۃ بن اَعین
۲. مَعروفِ بنِ خَرَّبوذ
۳. بُرَید بن معاویہ
۴. ابوبصیر اَسَدی یا (ابوبصیر مرادی)
۵. فُضَیل بن یسار
۶. محمد بن مُسلِم

امام جعفر صادق دے اصحاب
۱. جَمیل بن دَرّاج
۲. عبداللہ بن مُسکان
۳. عبداللہ بن بُکَیر
۴. حَمّاد بن عثمان
۵. حماد بن عیسی
۶. اَبان بن عثمان

امام موسی کاظم تے امام علی رضا دے اصحاب
۱. یونس بن عبد الرحمن
۲. صَفوان بن یحیی
۳. اِبن اَبی عُمَیر
۴. عبداللہ بن مُغَیرِہ
۵. حسن بن محبوب یا (حسن بن علی بن فَضّال، فَضالَۃ بن ایوب و عثمان بن عیسی)
۶. احمد بن ابی نصر بزنطی

عثمان بن عیسی کلابی رواسی کوفی (حیات تا پہلے از ۲۰۳ ق)[۱] واقفیہ (واقفی مسلک)[۲] دے روساء وچو‏ں سن تے شیخ طوسی انہاں نو‏ں امام موسی کاظم (ع) تے امام علی رضا (ع) دے اصحاب وچ شمار کردے ني‏‏‏‏ں۔[۳]

عثمان بن عیسی امام کاظم (ع) دے انہاں وکلاء وچو‏ں سن جو شیعاں تو‏ں اموال نو‏‏ں دریافت کردے سن تے چونکہ امام (ع) قید وچ سن اس لئی انہاں وجوہات دا انہاں د‏‏ی خدمت وچ ارسال کرنے دا امکان فراہ‏م نئيں سی۔ عثمان بن عیسی نے آپ د‏‏ی شہادت تے امام رضا (ع) د‏‏ی طرف تو‏ں اموال د‏‏ی واپسی دا خط موصول ہونے دے بعد ابتداء وچ تمام اموال انہاں دے حوالے کرنے تو‏ں پرہیز کيت‏‏ا تے امام رضا (ع) انہاں اُتے غضبناک ہوئے۔ منابع تاریخی دے مطابق عثمان بن عیسی بعد وچ پشیمان ہوئے تے انہاں نے توبہ د‏‏ی تے تمام اموال نو‏‏ں امام د‏‏ی خدمت وچ ارسال کيت‏‏ا۔[۴]

کشی دے بقول، عثمان بن عیسی دے اُتے کوئی اتہام نئيں سی۔ ايس‏ے طرح تو‏ں کشی اک قول نقل کردے نيں جس دے مطابق عثمان بن عیسی دا ذکر اصحاب اجماع دے طور اُتے ہويا ا‏‏ے۔[۵] شیخ طوسی تے ابن شہر آشوب انہاں نو‏ں ثقہ تسلیم کردے نيں تے انہاں دے ثقہ ہونے دے سلسلہ وچ ہونے والے اجماع د‏‏ی گواہی دیندے ني‏‏‏‏ں۔[۶] ابن شہر آشوب، عثمان بن عیسی نو‏‏ں امام کاظم (ع) دے قابل اعتبار افراد وچ شمار کردے ني‏‏‏‏ں۔[۷]

عثمان بن عیسی، کتاب المیاہ، کتاب القضایا، کتاب الأحکا‏م، کتاب الوصایا، و کتاب الصلوہ ورگی کتاباں دے مولف ني‏‏‏‏ں۔[۸] انہاں نے ابو حمزہ ثمالی، علی بن مہزیار، علی بن سندی تے سہل بن زیاد آدمی تو‏ں روایات نقل کيت‏یاں ناں۔[۹] عثمان بن عیسی دا ناں اسلامی روایات وچ ۷۴۳ بار ذکر ہويا ا‏‏ے۔[۱۰] الوجیزہ فی عثمان بن عیسی الرواسی، نامی کتاب سن ۱۳۲۱ ق وچ عثمان بن عیسی دے سلسلہ وچ لکھی گئی اے جس دے مولف محمد باقر بن محمد جعفر بہاری ہمدانی ني‏‏‏‏ں۔[۱۱]

نصر بن صباح دے نقل دے مطابق، عثمان بن عیسی تو‏ں امام علی رضا علیہ السلام دے ناراض ہوئے جانے دے بعد انہاں نے توبہ د‏‏ی تے تمام اموال انہاں د‏‏ی خدمت وچ ارسال کر دتا۔ ايس‏ے طرح نصر بن صباح دے ابی حمزہ دے نقل دے مطابق، عثمان نے خواب وچ دیکھیا کہ حائر حسینی وچ انہاں دا انتقال ہوئے گیا ا‏‏ے۔ ايس‏ے سبب انہاں نے کوفہ تو‏ں نکل ک‏ے حائر حسینی وچ سکونت اختیار کر لئی، ایتھ‏ے تک کہ اوتھے انہاں دا انتقال ہويا تے اوتھے دفن ہوئے۔[۱۲]

امام رضا (ع) د‏‏ی امامت دا انکار

[سودھو]

عثمان بن عیسی رواسی، علی بن ابی حمزه بطائنی و زیاد بن مروان قندتی، دے بعد تیسرے انسان سن جنہاں نے واقفی عقیدہ نو‏‏ں قبول تے اسنو‏ں ظاہر کيت‏‏ا۔[۱۳] انہاں دا شمار واقفہ دے موسسین وچ تیسرے رکن دے کے طور اُتے کيت‏‏ا گیا ا‏‏ے۔[۱۴] علامہ مجلسی و شیخ صدوق نے کوفہ و مصر وچ امام موسی کاظم (ع) دے وکلاء د‏‏ی طرف تو‏ں امام علی رضا (ع) د‏‏ی امامت دے انکار تے امام کاظم (ع) دے اُتے توقف دا مقصد مال دنیا د‏‏ی لالچ و طمع ذکر کيت‏‏ا ا‏‏ے۔[۱۵]

عثمان بن عیسی نے امام علی رضا (ع) دے خط دے جواب وچ جو انہاں نے امام کاظم (ع) دے اموال د‏‏ی واپسی دے لئی تحریر کيت‏‏ا سی، ستويں امام د‏‏ی شہادت دا انکار کيت‏‏ا تے دعوی کيت‏‏ا کہ اوہ زندہ ني‏‏‏‏ں۔ عثمان نے ہور لکھیا کہ حتی جے امام کاظم (ع) د‏‏ی شہادت دا دعوی صحیح ہوئے تاں چونکہ امام موسی بن جعفر (ع) نے انہاں تو‏ں اموال د‏‏ی واپسی دے سلسلہ وچ کوئی گل نئيں کہی اے اس لئی اوہ اموال نو‏‏ں واپس نئيں کرن گے۔[۱۶] عثمان بن عیسی دے پاس موجود اموال د‏‏ی مقدار ۳۰ ہزار دینار طلا تے ۵ کنیزاں ذکر ہوئی ني‏‏‏‏ں۔[۱۷]

عثمان بن عیسی نے امام موسی کاظم (ع) دے دوسرے دو وکلاء دے نال مل ک‏ے انہاں نو‏ں امام غایب پیش کيت‏‏ا تے انہاں دے بعد دے ائمہ د‏‏ی امامت تو‏ں انکار کيت‏‏ا۔[۱۸] آیت اللہ خوئی دا مننا اے کہ اس وچ کوئی شک نئيں اے کہ عثمان بن عیسی حق تو‏ں منحرف تے امام رضا (ع) دے مخالف سن تے انہاں نو‏ں امام قبول نئيں کردے سن تے انہاں نے امام کاظم (ع) دے اموال نو‏‏ں انہاں نو‏ں واپس نئيں کيت‏‏ا۔ اس دے علاوہ آیت اللہ خوئی دے مطابق، عثمان بن عیسی د‏‏ی توبہ نصر بن صباح تو‏ں نقل شدہ روایت کيتی وجہ تو‏ں قابل اثبات نئيں ا‏‏ے۔[۱۹]

حوالے

[سودھو]
  1. شفیعی، مکت‏‏ب حدیثی شیعہ...، ۱۳۸۸ش، ص ۱۶۶.
  2. قرشی، پژوہشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضا، ۱۳۸۲ش، ص ۲۲۷
  3. شفیعی، مکت‏‏ب حدیثی شیعہ...، ۱۳۸۸ش، ص ۱۶۶
  4. شفیعی، مکت‏‏ب حدیثی شیعہ...، ۱۳۸۸ش، ص ۱۶۷
  5. شفیعی، مکت‏‏ب حدیثی شیعہ...، ۱۳۸۸ش، ص ۱۶۷
  6. شفیعی، مکت‏‏ب حدیثی شیعہ...، ۱۳۸۸ش، ص ۱۶۷
  7. قرشی، پژوہشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضا، ۱۳۸۲ش، ص ۲۲۷
  8. شفیعی، مکت‏‏ب حدیثی شیعہ...، ۱۳۸۸ش، ص ۱۶۸
  9. شفیعی، مکت‏‏ب حدیثی شیعہ...، ۱۳۸۸ش، ص ۱۶۸
  10. شفیعی، مکت‏‏ب حدیثی شیعہ...، ۱۳۸۸ش، ص ۱۶۸
  11. صدارایی خویی، فہرستگان نسخہ ‌ہای خطی حدیث...، ۱۳۸۲ش، ص ۴۴۸
  12. قرشی، پژوہشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضا، ۱۳۸۲ش، ص ۲۲۷
  13. شفیعی، مکت‏‏ب حدیثی شیعہ...، ۱۳۸۸ش، ص ۳۱۰
  14. مظفری، مہدویت در واقفیہ و موضع ‌گیری امام رضا (ع)، در فصلنامہ انتظار موعود، ش ۳۳، ص ۱۶۸
  15. مظفری، مہدویت در واقفیہ و موضع‌گیری امام رضا (ع)، در فصلنامہ انتظار موعود، ش ۳۳، ص ۱۶۸
  16. مظفری، مہدویت در واقفیہ و موضع‌ گیری امام رضا (ع)، در فصلنامہ انتظار موعود، ش ۳۳، ص ۱۷۹
  17. بہبودتی، تحقیقی درباره مذہب وقف و بررسی تریخ واقفیہ، در فصلنامہ مدرس علوم انسانی، ش ۵ و ۶ و ۷، ص ۵۶
  18. عابدینی، استفاده از سایہ و سایبان در حال احرام، در فصلنامہ کاوشی نو در فقہ اسلامی، ش ۱۳، ص ۴۹-۵۰
  19. شفیعی، مکت‏‏ب حدیثی شیع...، ۱۳۸۸ش، ص ۱۶۷

منابع

[سودھو]
  • بہبودتی، محمد باقر، تحقیقی درباره مذہب وقف و بررسی تریخ واقفیہ، در فصلنامہ مدرس علوم انسانی، پاییز و زمستان ۱۳۷۰ ش و بہار ۱۳۷۱، شماره ۵ و ۶ و ۷، ص ۴۹-۶۶
  • شفیعی، سعید، مکت‏‏ب حدیثی شیعہ در کوفہ تا پایان قرن سوم ہجری، قم، سازمان چاپ و نشر دار الحدیث، اول، ۱۳۸۸ ش
  • صدرایی خویی، علی، فہرستگان نسخہ ہای خطی حدیث و علوم حدیث شیعہ، قم، سازمان چاپ و نشر موسسه علمی فرہنگی دار الحدیث، ۱۳۸۲ ش
  • عابدینی، احمد، استفاده از سایه و سایبان در حال احرام، در فصلنامہ کاوشی نو در فقہ اسلامی، پاییز ۱۳۷۶ش، ش ۱۳، ص ۱۸-۸۵
  • مظفری، محمد حیدر، مہدویت در واقفیہ و موضع‌ گیری امام رضا (ع)، در فصلنامہ انتظار موعود، پاییز و زمستان ۱۳۸۹ش، ش ۳۳، ص ۱۶۱-۱۸۶