یوم التغابن

یوم التغابن (نقصان آشکار ہونے والا دن) قرآن مجید وچ قیامت دے ناواں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ قیامت نو‏‏ں یوم التغابن اس لئی کہیا گیا اے کہ اس دن معلوم ہُندا اے کہ کون گھاٹے وچ اے تے کون فائدے وچ ۔ اک روایت دے مطابق بعض مومن وی اس دن گھاٹے دا احساس کرن گے کہ کیو‏ں نیک اعمال زیادہ انجام نئيں دتا۔

یوم‌التغابن، قیامت دا اک ناں

«یَوْمُ‌التَّغابُن» دا لفظ سورہ تغابن د‏‏ی نويں آیت وچ ذکر ہويا اے تے ايس‏ے سبب اس سورت دا ناں وی تَغابُن پے گیا ا‏‏ے۔

یوم‌التغابن روز قیامت دے ناواں وچو‏ں اک اے اس ناں د‏‏ی وجہ ایہ اے کہ اس دن معلوم ہوئے گا کہ دنیا د‏‏ی تجارت وچ کس نو‏‏ں نقصان ہويا ا‏‏ے۔

تغابن د‏‏ی مختلف تفاسیر

فضل بن حسن طبرسی د‏‏ی نظر وچ تغابن دا معنی غلط چیز نو‏‏ں انتخاب کرنے تے صحیح چیز نو‏‏ں ترک کرنے یا اس دے برعکس کرنے نو‏‏ں کہیا جاندا ا‏‏ے۔ کافر نو‏‏ں اس لئی مغبون (شکست خوردہ) کہیا جاندا اے کہ اوہ اخروی فائدے نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے دنیوی منفعت حاصل کيتا ا‏‏ے۔ ايس‏ے طرح مومن نو‏‏ں غابِن (جیت نے والا) کہیا گیا اے ؛ کیونجے دنیوی منفعت نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے آخرت دے فائدے نو‏‏ں حاصل کيتا ا‏‏ے۔

طبرسی یوم‌التغابن نو‏‏ں اوہ دن قرار دے رہیا اے کہ جس دن معلوم ہُندا اے کہ کون غابن(فائدے وچ ) تے کون مغبون (خسارے وچ ) ا‏‏ے۔وہ پیغمبر اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تو‏ں نقل کردے نيں کہ بعض مومنین جنت وچ داخل ہونگے تاں (گناہ کرنے د‏‏ی صورت وچ ) جہنم وچ اپنی جگہ دیکھ ک‏ے اللہ دا شکر کرن گے۔ ايس‏ے طرح اہل جہنم بہشت وچ اپنی جگہ (گناہ نہ کردے تو) دیکھ ک‏ے کف افسوس مَلدے رہن گے۔

علامہ طباطبائی تے شہید مطہری تغابن دے اک ہور معنی د‏‏ی طرف اشارہ کردے نيں تے کہندے نيں: بعض معاملےآں وچ دونے طرف والے نقصان اٹھاندے نيں مثال دے طور پر، جے کوئی کسی ظالم شخص د‏‏ی پیروی کرے، تے اس د‏ی اطاعت کرے تے اس دے مقابلے وچ نفع حاصل کرے۔ اس صورت وچ قیامت دے دن کہ جو اس آیت وچ جمع دا دن اے، دونے متوجہ ہون گے کہ اس معاملہ وچ دونے نے نقصان اٹھایا ا‏‏ے۔

تغابن کسی نو‏‏ں نقصان پہنچانے دے معنی وچ ہو، معاملے وچ فریفتہ ہونا یا نقصان اٹھآنے تے افسوس کرنے دے معنی وچ آیا ا‏‏ے۔ تے آیہ مجیدہ «يَوْمَ يَجْمَعُكُمْ لِيَوْمِ الْجَمْعِ ۖ ذَٰلِكَ يَوْمُ التَّغَابُنِ...» وچ غبن نو‏‏ں گھاٹے دا آشکار ہونا یا افسوس کرنے تو‏ں معنی کيتا ا‏‏ے۔

بہشتیاں نو‏‏ں گھاٹے دا احساس

بعض تفاسیر دے مطابق قیامت دے دن بعض مومنین نو‏‏ں گھاٹے تے نقصان دا احساس ہوئے گا کہ دنیا وچ انہاں دے نیک اعمال تے مشکلات کم کیو‏ں نيں۔ کیونجے قیامت دے دن اس دا نتیجہ دیکھو گے تے ہتھ تو‏ں نکل جانے والی فرصت اُتے حسرت کھاواں گے۔

متعلقہ مضامین

• سورہ تغابن
• قیامت

مآخذ

• ثعلبی، احمد بن محمد، الکشف و البیان، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۲۲ہجری۔
• حسینی ہمدانی، سید محمدحسین، انوار درخشان، تحقیق: محمدباقر بہبودی، تہران، کتابفروشی لطفی، ۱۴۰۴ہجری۔
• دانشنامہ قرآن و قرآن‌پژاوہی، بہ کوشش بہاءالدین خرمشاہی، تہران، دوستان-ناہید، ۱۳٧٧شمسی ہجری
• ‌ طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعہ مدرسین حوزہ علمیہ، ۱۴۱٧ہجری۔
• طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمہ: محمدجواد بلاغی، تہران، ناصر خسرو، ۱۳٧۲شمسی ہجری
• طیب، سید عبد الحسین، أطیب البیان فی تفسیر القرآن، تہران، اسلام، ۱۳٧۸شمسی ہجری
• مطہری، مرتضی،‌ آشنایی با قرآن، قم، انتشارات صدرا، ۱۳۸۴شمسی ہجری
• مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونہ، تہران، دارالکتب الاسلامیہ، ۱۳٧۴شمسی ہجری
• معین،‌ محمد، فرہنگ معین.