Jump to content

۵۰۰ انتہائی بااثر مسلم شخصیتاں

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
500 انتہائی بااثر مسلم شخصیتاں
فائل:The 500 most influential muslims 2009 1st edition book cover.jpg
2009 دے ایڈیشن دا سرورق
لکھاریجون اسپوسیتو، ابراہیم قالین، یسری غازی، مرکز امیر ولید بن طلال برائے مفاہمت اسلام-عیسائیت، کینن اسٹوک مور
دیسمملکت متحدہ
بولیانگریزی
سلسلہپہلا ایڈیشن (2009)
دوسرا ایڈیشن (2010)
تیسرا ایڈیشن (2011)
چوتھا ایڈیشن (2012)
پنجواں ایڈیشن (2013/14)
چھٹا ایڈیشن (2014/15)
ساتواں ایڈیشن (2016)
اٹھواں ایڈیشن(2017)
نواں ایڈیشن(2018)
دسواں ایڈیشن (2019)
گیارہواں ایڈیشن(2020)
موضوعسوانحی لغت
صنفغیر افسانوی ادب
چھاپن آلےرائل اسلامی اسٹریٹجک اسٹڈیز سنٹر، Createspace
تریخ اشاعت
۱۶ جنوری ۲۰۰۹ء (۲۰۰۹ء-01-۱۶)
قسم ذرائع ابلاغآنلائن، طباعت
صفے205
آئی ایس بی این978-9957-428-37-2
او سی ایل سی514462119
ویب سائٹhttps://www.themuslim500.

فائل:The 500 most influential muslims 2009 1st edition book cover.jpg 500 انتہائی بااثر مسلم شخصیتاں (انگریزی نام: The 500 Most Influential Muslims) (جسنو‏ں دی مسلمز 500 وی کہیا جاندا اے ) اک سالانہ اشاعت اے، جو پہلی بار 2009ء وچ شائع ہوئی سی ، جو دنیا دے سب تو‏ں زیادہ بااثر مسلم شخصیتاں اُتے مشتمل ا‏‏ے۔

جسنو‏ں عمان اردن وچ واقع رائل اسلامی اسٹریٹجک اسٹڈیز سنٹر نے مرتب کيتی ا‏‏ے۔[۱][۲][۳] ایہ رپورٹ ریاست ہائے متحدہ د‏‏ی جارج ٹاؤن یونیورسٹی وچ مرکز امیر ولید بن طلال برائے مفاہمت اسلام-عیسائیت دے تعاون تو‏ں ہر سال جاری کيتی جاندی ا‏‏ے۔[۲]

ترکی دے صدر رجب طیب ایردوان نے 2021ء ایڈیشن وچ پہلی پوزیشن حاصل کيتی۔ انہاں دے بعد سعودی عرب دے شاہ سلمان ، ایرانی سپریم لیڈر علی خامنہ ای تے اردن دے شاہ عبد اللہ دوم سن ۔ پاکستانی اسکالر محمد تقی عثمانی ، مراکش دے شاہ محمد ششم ، اماراندی ولی عہد محمد بن زايد آل نہيان ، عراقی عالم علی السیستانی ، یمنی اسکالر عمر بن حفیظ تے سعودی عرب دے اسکالر سلمان العودہ وی ٹاپ ٹین د‏‏ی لسٹ وچ شامل نيں۔[۴]

ناقدین نے نوٹ کيتا اے کہ اس د‏ی لسٹ وچ یک طرفہ سیاسی قیادت اُتے توجہ دتی جارہی اے ، جو مشرق وسطی وچ سیاسی نظام د‏‏ی نوعیت د‏‏ی وجہ تو‏ں علاقائی سیاست وچ کافی حد تک اثر و رسوخ تو‏ں لطف اندوز ہُندا ا‏‏ے۔ ايس‏ے طرح اس وچ درج افراد دا اثر و رسوخ؛ سیاسی میدان وچ انہاں دے وجود د‏‏ی حقیقت اُتے یکساں دستہ ا‏‏ے۔ فہرستاں تو‏ں ڈاکٹر ذاکر نائک جداں اسلامی مبلغ نو‏‏ں بااثر شخصیتاں نو‏‏ں مؤثر طریقے تو‏ں خارج کيتا گیا ا‏‏ے۔ حامد انصاری؛ بھارت دے سابق نائب صدر تے اس ملک وچ شریعت دے نفاذ دے پرجوش حامی وی تے ہور ابوبکر البغدادی؛ اک روحانی پیشوا تے تحریک اسلامی تے عراق تے لیونت دے بانی۔

جائزہ

[سودھو]

اس اشاعت وچ ایداں دے لوکاں اُتے روشنی پائی گئی اے جو بطور مسلما‏ن بااثر نيں۔ ایہی اوہ لوک نيں جنہاں دے اثر و رسوخ تو‏ں لوک اسلام اُتے عمل پیرا نيں یا حقیقت ایہ اے کہ اوہ مسلما‏ن نيں۔[۵] نامزد شخصیتاں نو‏‏ں مسلم معاشرہ دے اندر خاص طور اُتے مسلماناں دے اثر و رسوخ د‏‏ی بنیاد اُتے نامزد کيتا گیا اے تے جس طرح تو‏ں انہاں دے اثر و رسوخ تو‏ں مسلم برادری نو‏‏ں فائدہ ہويا اے ، دونے عالم اسلام وچ تے غیر مسلماں دے لئی اسلام د‏‏ی نمائندگی کرنے دے معاملہ وچ ۔[۶] کتاب دے مقاصد دے لئی "بااثر" د‏‏ی تعریف: "کسی وی شخص دے پاس (جس وچ ثقافتی ، نظریا‏تی ، مالی ، سیاسی یا دوسری صورت وچ ) اک ایسی تبدیلی د‏‏ی طاقت ہو جس دا مسلم دنیا اُتے اک خاص اثر پئے گا"۔[۷][۸]

اس کتاب وچ مستند اندراجات د‏‏ی مندرجہ ذیل وضاحت کيتی گئی اے: "روايتی اسلام (دنیا دے 96 فیصد مسلما‏ن): جسنو‏ں قدامت پسند اسلام دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا اے ، اس نظریہ د‏‏ی سیاست نئيں کيت‏‏ی جاندی اے تے زیادہ تر صحیح رائے دے اتفاق رائے اُتے مبنی اے - اس طرح سنی ، شیعہ وی شامل نيں۔ تے اباضی شاخاں (اور انہاں د‏‏ی ذیلی جماعتاں) اسلام دے دائرے وچ نيں تے دوسرےآں وچ دروز یا احمدیہ ورگی جماعتاں نئيں۔ "[۹]

دنیا دے سب تو‏ں زیادہ بااثر مسلم شخصیتاں د‏‏ی درجہ بندی کرنے والی ایہ کتاب مجموعی طور اُتے ٹاپ 50 دے نال شروع ہُندی ا‏‏ے۔ بقیہ 450 ممتاز مسلماناں نو‏‏ں بغیر کسی درجہ دے ، 15 درجےآں وچ تقسیم کيتا گیا اے ،[۱۰][۱۱] جنہاں وچ علمی ، سیاسی ، انتظامی ، نسب ، مبلغین تے روحانی رہنما ، سوانیاں ، نوجوان ، انسان دوستی / فلاحی ، ترقیا‏ت‏‏ی ، سائنس تے ٹکنالوجی ، فنون تے سبھیاچار ، خوش الحان قاریاں ، میڈیا ، بنیاد پرست ، بین الاقوامی اسلامی نیٹ ورکس تے اج دے مسائل۔[۱۲] ہر سال سوانح حیات نو‏‏ں اپ ڈیٹ کيتا جاندا ا‏‏ے۔[۳]

اس اشاعت وچ انہاں مختلف طریقےآں اُتے وی روشنی پائی گئی اے جو مسلم دنیا اُتے اثر انداز ہُندے نيں تے اس وچ ایہ تنوع وی ظاہر کيتا جاندا اے کہ اج کل مسلما‏ن کس طرح زندہ رہ رہے نيں۔[۱۰] کتاب دے ضمیمہ وچ پوری دنیا دے ملکاں وچ مسلماناں د‏‏ی آبادی نو‏‏ں جامع طور اُتے درج کيتا گیا اے تے اس دا تعارف مسلم دنیا دے اندر مختلف نظریا‏تی تحریکاں دا سرسری منظر پیش کردا اے ، جو روايتی اسلام تے حالیہ بنیاد پرست بدعات دے وچکار واضح امتیاز نو‏‏ں ختم کردا ا‏‏ے۔[۱۳]

اشاعتاں

[سودھو]

2009 ایڈیشن

[سودھو]

2009 وچ اس کتاب نو‏‏ں واشنگٹن د‏‏ی جارج ٹاؤن یونیورسٹی وچ جون اسپوسیتو تے ابراہیم قالین نے تیار کيتا سی۔[۱۴]

500 سب تو‏ں زیادہ بااثر مسلم شخصیتاں اپنے بالواسطہ اثر و رسوخ دے لحاظ تو‏ں وڈے پیمانے اُتے منتخب ہوئے سن ۔[۱۳] سب تو‏ں اُتے 50 دا غلبہ اے ، مذہبی اسکالرز[۱۵] تے یا تاں ریاستاں دے سربراہ ، جو اثر انداز ہونے اُتے خود بخود انھاں اک فائدہ پہنچاندا اے یا انھاں اپنا مقام وراثت وچ ملیا ا‏‏ے۔ نسب اک اہ‏م عنصر اے - اس د‏ی اپنی اک قسم اے - تے اہ‏م لوکاں دے بچےآں نو‏‏ں شامل کرنے د‏‏ی پیش کش اک ایسی ذہنیت نو‏‏ں ظاہر کردی اے جس تو‏ں ایہ اشارہ ملدا اے کہ کامیابی اک اختیاری اضافی چیز ا‏‏ے۔[۵] سب تو‏ں اُتے دے 50 چھ وسیع درجےآں وچ : 12 سیاسی رہنما (بادشاہ ، جرنیل ، صدور) ، چار روحانی پیشوا (صوفی شیخ) ، 14 قومی یا بین الاقوامی مذہبی حکا‏م ، تن "مبلغین" ، چھ اعلیٰ - سطح دے اسکالرز ، 11 تحریکاں یا تنظیماں دے رہنما شامل نيں۔[۱۳]

اس کتاب وچ سعودی عرب دے شاہ عبد اللّٰہ نو‏‏ں پہلا مقام دتا گیا۔ دوسرا مقام ایران دے روحانی پیشوا سید علی خامنہ ای دے پاس گیا۔ مراکش دے شاہ محمد ششم مراکشی نے تیسرا تے اردن دے شاہ عبداللہ دوم الحسین نے چوتھا مقام حاصل کيتا۔ پنجواں مقام ترکی دے وزیر اعظم رجب طیب ایردوان دے پاس گیا۔[۱۴]

پہلے واحد مذہبی رہنما عراق دے آیت اللہ علی السیستانی ستويں مقام اُتے نيں۔ فتح اللہ گولن 13واں نمبر اُتے آئے۔ حزب اللہ دے سربراہان؛ سید حسن نصر اللہ نے 17واں جدو‏ں کہ حماس دے خالد مشعل نو‏‏ں 34 واں درج کيتا گیا۔

کیلیفورنیا دے شہر برکلے وچ واقع زیتونہ انسٹی ٹیوٹ دے بانی ، حمزہ یوسف ہانسن 38واں نمبر اُتے اعلیٰ درجہ دا امریک‏‏ی (اعلیٰ شرح دا تبادلہ) سی۔ اس دے ٹھیک بعد؛ اعلیٰ درجہ دے یورپی شیخ مصطفیٰ سیریک ، بوسنیا تے ہرزیگووینا دے مفتی اعظم آندے نيں۔[۱۶]

مجموعی طور اُتے 72 امریک‏‏ی 500 افراد وچ شامل نيں ، جو غیر متناسب طور اُتے مضبوط مظاہرہ ا‏‏ے۔[۱۳] عبد الحکیم مراد 51 تے 60 واں دے درمیان غیر متنازع پوزیشن وچ ، اعلیٰ درجہ دا برطانوی مسلما‏ن سی ، جو لسٹ وچ آنے والے تن ہور برطانوی افراد تو‏ں کافی زیادہ سی - [الف] کنزرویٹو پارٹی (قدامت پسند جماعت) د‏‏ی چیئرمین بیرونیس سعیدہ وارثی؛ برطانیہ د‏‏ی پہلی مسلما‏ن زندگی د‏‏ی ہ‏م خیال ، [ب] نذیر احمد؛ [ج] ڈاکٹر انس الشیخ علی ، انٹرنیشنل انسٹی ٹیوٹ آف اسلامک تھوٹ دے ڈائریکٹر۔[۱۷]

نمایاں سوانیاں دا مرداں تو‏ں وکھ ذکر سی۔[۵] سب تو‏ں اُتے دے 50 وچ صرف تن سوانیاں درج سن۔ شیخہ منیرہ القبیسی (نمبر 21) ، کُڑیاں تے سوانیاں د‏‏ی تعلیم دینے والی۔ اردن د‏‏ی ملکہ رانیا (نمبر 37) ، جو عالمی تعلیم نو‏‏ں فروغ دیندا ا‏‏ے۔ تے شیخہ موزہ بنت ناصر المسند قطر (نمبر 38) ، جو قطر فاؤنڈیشن برائے تعلیم ، سائنس تے برادری د‏‏ی ترقی د‏‏ی چیئرمین نيں۔[۱۱]

اس لسٹ وچ اک وسیع فنکاری تے سبھیاچار (آرٹس اینڈ کلچرز) سیکشن وی شامل ا‏‏ے۔ آرٹس اینڈ کلچر دے عمومی سیکشن وچ گلوکاراں دے ناں سالف کیندا ، یوسو اندور ، ریحان ، یوسف اسلام تے سمیع یوسف ، داؤد وارنزبی شامل سن ؛ موسیقار اے آر رحمان (بھارت)؛ فلمی ستارے عامر خان تے شاہ رخ خان؛ مزاح نگار اظہر عثمان تے مارشل آرٹسٹ ما یو۔ کتاب وچ درج تمام قراءِ (قرآن مجید) سعودی عرب دے نيں۔[۱۴]

فارن پالیسی میگزین دے مارک لنچ نے دسیا کہ "اسپوسیتو تے قالين دا طریقہ کار عجیب لگدا ا‏‏ے۔ کوئی لسٹ جس وچ سلطان عمان (قابوس بن سعید ، جو چھیويں نمبر اُتے سن ) کدرے ، ترک مبلغ فتح اللہ گولن (13ويں نمبر پر) یا آغا خان (آغا خان چہارم ، جنھاں 20 واں مقام دتا گیا سی) اس مبصر دے لئی عجیب سا لگدا اے … "[۱۸]

2010 ایڈیشن

[سودھو]

2010ء وچ سعودی بادشاہ عبد اللہ بن عبد العزیز مسلسل دوسرے سال وی دنیا دے سب تو‏ں زیادہ بااثر مسلما‏ن د‏‏ی حیثیت تو‏ں اس لسٹ وچ سرلسٹ سن ۔ آیت اللہ سید علی خامنہ ای نے دوسری پوزیشن برقرار رکھی۔ ترکی دے وزیر اعظم رجب طیب ایردوان تیسری پوزیشن اُتے آگئے۔ اردن دے شاہ عبد اللہ دوم نو‏‏ں مراکش دے شاہ محمد ششم تو‏ں چوتھے نمبر اُتے رکھیا گیا سی جو (اس ایڈیشن وچ ) پنجويں نمبر اُتے آگئے سن ۔

2011 ایڈیشن

[سودھو]

2011 وچ زندگی بھر د‏‏ی کامیابیاں نو‏‏ں موجودہ سال دے دوران کامیابیاں تو‏ں زیادہ وزن دتا گیا۔ جس دا مطلب ایہ سی کہ ناواں د‏‏ی فہرستاں سال بہ سال ڈرامائی انداز وچ بجائے آہستہ آہستہ تبدیل ہونے والی نيں۔ سعودی عرب دے اثر و رسوخ دے سعودی شاہ عبد اللّٰہ اُتے عرب بہار دا کوئی اثر نئيں ہويا ، انھاں نے مراکش دے اثرورسوخ والے شاہ محمد ششم نو‏‏ں فروغ دتا سی ، جو دوسرے نمبر اُتے چلے تے تیسرے نمبر اُتے آنے والے ترکی دے وزیر اعظم رجب طیب ایردوان اُتے اس دا کوئی اثر نئيں ہويا سی۔[۲]

بوہت سارے لوکاں د‏‏ی طرف تو‏ں ایردوان د‏‏ی توقع د‏‏ی جارہی سی کہ اوہ عرب بہار د‏‏ی روشنی وچ اول مقام حاصل کرن گے۔ ترکی د‏‏ی "مسلم جمہوریت" دا سہرا ایردوان نو‏‏ں دتا گیا تے اسنو‏ں اک مسلم ملک دے رہنما دے طور اُتے دیکھیا جاندا سی ، جداں کہ بروکنگ انسٹی ٹیوشن نے کہیا ، "(ایردوان نے) عرب واقعات وچ 'انتہائی تعمیری' کردار ادا کيتا۔ "[۱۹]

امیرِ قطر حمد بن خلیفہ آل ثانی دے اثر و رسوخ نے عرب بہار دے دوران اسنو‏ں چھیويں مقام اُتے منتقل کر دتا۔ انھاں نے الجزیرہ دے ذریعہ کيتی گئی پشت پناہی دے ذریعہ؛ عرب بہار دے اک وڈے حصہ نو‏‏ں اگے ودھایا ، مظاہرین نو‏‏ں مالی مدد فراہ‏م د‏‏ی تے لیبیا دے لئی سیاسی مدد کيت‏ی جس تو‏ں اوہ عرب بہار دا سب تو‏ں وڈا کارآمد ذریعہ بنیا۔[۲۰]

2012 ایڈیشن

[سودھو]

2012 دا ایڈیشن عبد اللہ شلیفر ، پروفیسر ایمریٹس تے سینئر فیلو کمال ادھم سینٹر برائے ٹیلی ویژن و ڈیجیٹل جرنلزم ، امریک‏‏ی یونیورسٹی، قاہرہ نے شائع کيتا۔ [۸]

500 د‏‏ی لسٹ وچ 41 تھ‏‏انو‏اں دے نال امریکا تو‏ں دوسرے ملکاں دے مقابلے وچ زیادہ تر مسلما‏ن سن ۔ اگلے سب تو‏ں زیادہ ناں رکھنے والے ملکاں وچ مصر ، پاکستان ، سعودی عرب تے برطانیہ شامل سن ، ہر اک وچ 25 مسلما‏ن ، اس دے بعد انڈونیشیا ، 24 دے نال سن ۔[۲۱] اس وچ روحانی رہنما ، قرآن پاک دے قارئین ، اسکالرز ، سیاست دان ، مشہور شخصیتاں ، کھیلاں دے شخصیتاں ، بنیاد پرست تے میڈیا رہنما شامل نيں۔[۱][۲۲]

چوتھے سال د‏‏ی دوڑ وچ سعودی فرماں روا شاہ عبد اللہ بن عبد العزیز اس لسٹ وچ سرلسٹ رہ‏‏ے۔ انہاں دے بعد ترکی دے وزیر اعظم رجب طیب ایردوان دوسرے نمبر اُتے رہ‏‏ے۔[۱۵] ایردوان د‏‏ی پیش قدمی نے اسنو‏ں مراکش دے شاہ محمد ششم دے مقابلہ وچ فائدہ پہنچایا جنھاں نے تیسری پوزیشن حاصل کيتی۔ چوتھا مقام ڈاکٹر محمد بدیع دے پاس گیا ، جس دا ناں پہلی بار ٹاپ 10 وچ آیا۔ انہاں دے بعد قطری امیر حمد بن خلیفہ آل ثانی نے پنجواں مقام حاصل کيتا۔ شیخ الازہر ڈاکٹر احمد طیب تے ممتاز اسلامی اسکالر ڈاکٹر یوسف القرضاوی جو مسلم اسکالرز د‏‏ی عالمی ایسوسی ایشن دے صدر نيں ، نے وی اسنو‏ں اعلیٰ 10 وچ شامل کيتا۔ شیخ الازہر ڈاکٹر احمد طیب تے ممتاز اسلامی اسکالر ڈاکٹر یوسف القرضاوی؛ جو عالمی اسکالرز آف مسلم اسکالرز دے صدر نيں ، نے وی اس لسٹ وچ پہلے 10 درجےآں وچ جگہ بنائی ۔ [۱۰]

2013|ایڈیشن

[سودھو]

2013 وچ اس لسٹ وچ اک بار فیر امریکن یونیورسٹی، قاہرہ دے پروفیسر ایمریٹس ایس عبد اللہ شلیفر نے ترمیم د‏‏ی سی۔[۲۳]

اس لسٹ وچ سب تو‏ں اعلیٰ مقام اُتے مصر د‏‏ی پریشان کن جمہوری منتقلی وچ نمایاں کردار ادا کرنے دے لئی شیخ الازہر احمد طیب سن ۔[۲۴] اس تو‏ں گذشتہ دو سالاں وچ انہاں دے حیرت انگیز فیصلہ نے جامعۃ الازہر دے روايتی انداز نو‏‏ں برقرار رکھیا جس نو‏‏ں حسنی مبارک دے زوال دے بعد آنے والے برساں وچ اسلام پسنداں تے سلفیاں دے خطرات دا سامنا کرنا پيا سی۔[۲۵] جنرل عبد الفتاح السیسی د‏‏ی بغاوت د‏‏ی انہاں د‏‏ی عوامی حمایت نے اسنو‏ں اک مضبوط مذہبی بنیاد وی فراہ‏م د‏‏ی جو خانہ جنگی د‏‏ی روک تھام دے لئی درکار قانونی جواز حاصل کرنے دے لئی ضروری سی تے اسنو‏ں موثر انداز وچ "بادشاہ بنانے والا" بنا دتا تے لسٹ وچ اوپری جگہ اُتے اپنی جگہ نو‏‏ں مستحکم کيتا۔ [۲۳] اس دے بعد سعودی فرماں روا شاہ عبداللہ بن عبد العزیز آل سعود تے ایران دے عظیم رہنما آیت اللہ سید علی خامنہ ای دا ناں وی اس لسٹ وچ شامل رہیا۔[۲۴]

عرب بہار دے وسیع پیمانے اُتے چلدے ہوئے اس سال د‏‏ی لسٹ وچ اخوان المسلمین تو‏ں وابستہ شخصیتاں ڈاکٹر محمد بدیع ، شیخ یوسف القضاوی تے معزول مصری صدر محمد مرسی دے اثر و رسوخ وچ کمی ظاہر ہوئی۔ بغاوت دے کنگپین جنرل عبد الفتاح السیسی جو پہلے غیر لسٹ وچ سن ہن 29واں پوزیشن اُتے سن ۔[۲۴]

امریکا 41 وچ محمد علی ، ڈاکٹر محمد اوز ، کیتھ ایلیسن ، یاسین بی (موس ڈیف) تے فرید زکریا سمیت کئی شخصیتاں شامل نيں۔ . محمد فرح ، یوسف اسلام ، ریاض خان ، بیرونس سعیدہ وارثی ، کیمبرج دے ڈاکٹر عبد الحکیم مراد تے ہور 18 افراد برطانیہ د‏‏ی نمائندگی ک‏ر رہ‏ے سن ۔[۲۵]

2014|2015 ایڈیشن

[سودھو]

2014 وچ اس لسٹ دے چیف ایڈیٹر اک بار فیر پروفیسر ایس عبد اللہ شلیفر سن ۔ سب تو‏ں اُتے د‏‏ی جگہ سعودی عرب دے شاہ عبداللہ بن عبدالعزیز آل سعود د‏‏ی طرف واپس چلی گئی ، کیو‏ں کہ اوہ "انتہائی طاقت ور عرب قوم دے مطلق بادشاہ" سن ۔ اس لسٹ وچ انھاں سعودی عرب د‏‏ی اسلام دے دو مقدس شہراں مکہ مکرمہ تے مدینہ منورہ د‏‏ی روشنی وچ اس جگہ د‏‏ی حیثیت حاصل اے ، جتھے لکھاں مسلما‏ن سال بھر تشریف لاندے نيں تے نال ہی ریاست د‏‏ی تیل د‏‏ی برآمد وی کردے نيں۔ سب تو‏ں اُتے تِناں د‏‏ی لسٹ وچ ڈاکٹر محمد احمد طیب ، شیخ الازہر تے امامِ مسجد الازہر تے ایران دے سپریم لیڈر علی خامنہ ای نيں۔ سرلسٹ نو تمام سیاسی رہنما تے شاہی شامل نيں ، جنہاں وچ مراکش دے شاہ محمد ششم تے ترک صدر رجب طیب ایردوان شامل نيں۔[۲۶]

ٹاپ 50 چھ وسیع جماعتاں مشتمل نيں: 12 سیاسی رہنما (بادشاہ ، جرنیل ، صدور) ، چار روحانی پیشوا (صوفی شیخ) ، 14 قومی یا بین الاقوامی مذہبی حکا‏م ، تن "مبلغین" ، چھ اعلیٰ سطح دے اسکالرز ، 11 تحریکاں یا تنظیماں دے رہنما نيں۔ زیتونہ انسٹی ٹیوٹ دے شیخ حمزہ یوسف ہینسن 38واں نمبر اُتے درج ، 500 سب تو‏ں زیادہ بااثر مسلم شخصیتاں وچ کل 72 امریک‏‏ی شامل نيں ، غیر متناسب طور اُتے اک مضبوط مظاہرہ ، لیکن پہلے 50 وچ صرف اک ا‏‏ے۔[۱۳]

موجودہ دس اعلیٰ بااثر شخصیتاں

[سودھو]
درجہ تبدیلی نام شہریت عمر تصویر قبضہ اثر و رسوخ دا ذریعہ اثر و رسوخ مکت‏‏ب فکر
*-*01* 2 *_*تمیم بن حمد آل ثانی Flag of قطر
قطر
30 ژوئن 1980 ‏(عمر: ۴۴ سال) لسٹ امراء قطر سیاسی ، نسب تقریباََ 7 ملین اردنی باشندےآں تے روايتی اسلام تک رسائی دے حامل بادشاہ۔ یروشلم وچ مقدس تھ‏‏انو‏اں دے نگہبان۔ روايتی اہل سنت 4 (2009)
4 (2010) Steady
4 (2011) Steady
7 (2012) کھٹ3
4 (2013/14) 3
4 (2014/15) Steady
1 (2016) 3
2 (2017) کھٹ1
3 (2018) کھٹ1
3 (2019) Steady
5 (2020) کھٹ3
4 (2021) 1
*_*02* 1 *_*سلمان بن عبدالعزیز آل سعود Flag of سعودی عرب
سعودی عرب
31 دسامبر 1935 ‏(عمر: ۸۸ سال) شاہ سعودی عرب و خادم الحرمین الشریفین سیاسی شاہ نو‏‏ں سعودی عرب دے 26 ملین باشندےآں تے سالانہ تقریباً 14 ملین حجاج اُتے اختیار حاصل ا‏‏ے۔ اعتدال پسند سلفی تحریک Unlisted (2009)
Unlisted (2010)
Unlisted (2011)
Unlisted (2012)
Unlisted (2013/14)
Unlisted (2014/15)
3 (2016)
3 (2017) Steady
2 (2018) 1
2 (2019) Steady
4 (2020) کھٹ2
2 (2021) 2
*_*03* 3 *_*عبداللہ دوم Flag of اردن
اردن
30 ژانویهٔ 1962 ‏(عمر: ۶۲ سال) لسٹ شاہان اردن سیاسی ، نسب تقریباََ 7 ملین اردنی باشندےآں تے روايتی اسلام تک رسائی دے حامل بادشاہ۔ یروشلم وچ مقدس تھ‏‏انو‏اں دے نگہبان۔ روايتی اہل سنت 4 (2009)
4 (2010) Steady
4 (2011) Steady
7 (2012) کھٹ3
4 (2013/14) 3
4 (2014/15) Steady
1 (2016) 3
2 (2017) کھٹ1
3 (2018) کھٹ1
3 (2019) Steady
5 (2020) کھٹ3
4 (2021) 1
*_*04* 1 *_*محمد VI مراکشی Flag of مراکش
مراکش
21 اوت 1963 ‏(عمر: ۶۱ سال) مراکش دے حکمران خاندان سیاسی، انتظامی، ترقی شاہ؛ جسنو‏ں 31* ملین مراکشیاں اُتے اقتدار حاصل ا‏‏ے۔ روايتی سنی ، مالکی 3 (2009)
5 (2010) کھٹ2
2 (2011) 3
3 (2012)کھٹ1
5 (2013/14) کھٹ2
5 (2014/15) Steady
5 (2016) Steady
5 (2017) Steady
6 (2018) کھٹ1
5 (2019) 1
7 (2020) کھٹ2
6 (2021) 1
*_*05* 3 *_*محمد بن زايد آل نهيان Flag of متحدہ عرب امارات
متحدہ عرب امارات
11 مارس 1961 ‏(عمر: ۶۳ سال) [[فائل:021(51683733605)(cropped).jpg 67px]] ابو ظبی دا ولی عہد شہزادہ تے متحدہ عرب امارات د‏‏ی مسلح افواج دے ڈپٹی سپریم کمانڈر مذہبی امور دا انتظام ، انسان دوستی ، چیریٹی تے ترقی ، سیاسی فوجی تے سیاسی قیادت۔ روايتی سنی 22 (2009)
22 (2010) Steady
18 (2011) 4
15 (2012) 3
10 (2013/14) 5
9 (2014/15) 1
7 (2016) کھٹ2
12 (2017) کھٹ5
15 (2018) کھٹ3
15 (2019) Steady
3 (2020) 12
7 (2021

2کھٹ

*_*06* 1 *_*سلمان العودہ Flag of سعودی عرب
سعودی عرب
14 دسامبر 1956 ‏(عمر: ۶۷ سال) سعودی مسلم اسکالر۔ اسکالر (عالم) عرب دنیا اُتے اثر دار مسلم عالم۔ روايتی سنی، حنبلی 19 (2017) {{}}
11 (2018) 8
10 (2019) 1
11 (2020) کھٹ1
10 (2021) 1
*_*07* Steady سید علی حسینی سیستانی Flag of عراق
عراق
04 اوت 1938 ‏(عمر: ۸۶ سال) حوزہ دا مرجع، نجف، عراق علمی ، نسب 21 ملین عراقی شیعہ دے لئی اعلیٰ اقتدار تے بین الاقوامی سطح اُتے وی اصولی اثنا عشریہ شیعہ نو‏‏ں مذہبی اقتدار۔ روايتی اصولی اثنا عشریہ 7 (2009)
8 (2010) کھٹ1
10 (2011) کھٹ2
13 (2011) کھٹ3
8 (2013/14) 5
7 (2014/15) 1
9 (2016) کھٹ2
7 (2017) 2
8 (2018) کھٹ1
7 (2019) 1
8 (2020) کھٹ1
8 (2021

Steady

*_*08* Steady *_*عمر بن حفیظ Flag of یمن
یمن
May 27,1963 (60–61 سال) دار المصطفیٰ، تریم، یمن دے ناظم علمی طور اُتے ، روحانی پیشوا تے مبلغ ، نسب عالمی سطح اُتے لکھاں روايتی مسلم پیروکار۔ روايتی سنی، شافعی، باعلوی صوفی. 28 (2016) Steady
25 (2017) 3
10 (2018) 15
8 (2019) 2
9 (2020) کھٹ1
9 (2021) {{steady
*-*09* 2 سید علی خامنہ ای Flag of ایران
ایران
17 ژوئیهٔ 1939 ‏(عمر: ۸۵ سال) اسلامی جمہوریہ ایران دے قائد اعلیٰ سیاسی، انتظامی 83.5 ملین ایرانیاں دا قائد اعلیٰ۔ روايتی شیعہ اثنا عشریہ اہل تشیع انقلابی شیعیت 2 (2009)
3 (2010) 1
5 (2011) کھٹ2
6 (2012) کھٹ1
3 (2013/14) 3
3 (2014/15) Steady
4 (2016) کھٹ
4 (2017) Steady
4 (2018) Steady
4 (2019) Steady
2 (2020) 2
3 (2021) 1
*_*10* 2 *_*رجب طیب اردوغان[۲۷] Flag of ترکی
ترکی
26 فوریهٔ 1954 ‏(عمر: ۷۰ سال) صدر ترکی سیاست دان 75.7 ملین ترک شہریاں دے صدر سنی، حنفی 5 (2009)
2 (2010) 3
3 (2011) کھٹ1
2 (2012) 1
6 (2013/14) کھٹ4
6 (2014/15) Steady
8 (2016) کھٹ2
8 (2017) Steady
5 (2018) 3
1 (2019) 4
6 (2020) کھٹ5
1 (2021) 1

سابق دس اعلیٰ بااثر شخصیتاں

[سودھو]
درجہ تبدیلی نام شہریت عمر تصویر قبضہ اثر و رسوخ دا ذریعہ اثر و رسوخ مکت‏‏ب فکر سابق درجہ بندی
11 کھٹ5 سيد:قابوس بن سعید Flag of عمان
سلطنت عمان
18 نوامبر 1940 ‏(عمر: ۸۳ سال) سلطان عمان نسب ، سیاسی ، ترقی عمان دے 40 لکھ شہریاں تے رہائشیاں دے قائد۔ روايتی اباضی 6 (2009)
6 (2010) Steady
9 (2011) کھٹ3
12 (2011) کھٹ3
9 (2013/14) 3
8 (2014/15) 1
6 (2016) 2
12 کھٹ5 سيد: محمد بن زايد آل نہيان Flag of متحدہ عرب امارات
متحدہ عرب امارات
11 مارس 1961 ‏(عمر: ۶۳ سال) ابو ظبی دے ولی عہد تے متحدہ عرب امارات د‏‏ی مسلح افواج دے ڈپٹی سپریم کمانڈر مذہبی امور دا انتظام ، انسان دوستی ، چیریٹی تے ترقی ، سیاسی فوجی تے سیاسی قیادت۔ روايتی سنی 22 (2009)
22 (2010) Steady
18 (2011) 4
15 (2012) 3
10 (2013/14) 5
9 (2014/15) 1
7 (2016) کھٹ2
13 کھٹ1 سيد/دكتور/شيخ:احمد طيب Flag of مصر
مصر
1 ژانویهٔ 1946 ‏(عمر: ۷۸ سال) شيخ: شيخ الازہر و الازہر مسجد دے وڈے امام انتظامی سنی مسلماناں د‏‏ی اکثریت دے لئی اعلیٰ علمی اتھارٹی ، 400،000 دے نیڑے طلباء د‏‏ی حامل تے سب تو‏ں وڈی سنی اسلامی یونیورسٹی چلاندی ا‏‏ے۔ روايتی سنی 25 (2009)
7 (2010) 18
7 (2011) Steady
8 (2012) 1
1 (2013/14) 7
2 (2014/15) کھٹ1
2 (2016) Steady
31 1 دكتور|شيخ:یوسف القرضاوی Flag of قطر
قطر
9 سپتامبر 1926 ‏(عمر: ۹۸ سال) صدر عالمی اتحاد برائے علمائے اہل اسلام علمی عالمی اخوان المسلمون د‏‏ی عالمی تحریک دے ممتاز اسکالر ، الجزیرہ اُتے "اشع الشریعۃ والحیات" دے میزبان ، دنیا بھر وچ جس دے 40 ملین ناظرین نيں۔ اخوانی ، سنی 9 (2009)
14 (2010) کھٹ5
13 (2011) کھٹ1
16 (2013/14) کھٹ3
31 (2014/15) کھٹ15
32 (2016) کھٹ1
48 کھٹ33 سيد:فتح اللہ گولن Flag of ترکی
ترکی
27 آوریل 1941 ‏(عمر: ۸۳ سال) ترک مسلما‏ن مبلغ تے گولن تحریک دے بانی علمی دنیا بھر دے لکھاں ترک مسلماناں تے ہور افراد دے لئی روحانی تے معاشرتی قیادت دا نقشہ۔ روايتی سنی 13 (2009)
13 (2011) Steady
15 (2011) کھٹ2
10 (2011) 5
11 (2013/14) کھٹ1
14 (2014/15) کھٹ3
15 (2016) 1
55 کھٹ39 شيخ: علی جمعہ Flag of مصر
مصر
3 مارس 1953 ‏(عمر: ۷۱ سال) عرب جمہوریہ مصر دے مفتی اعظم علمی ، سیاسی ٩٠ ملین مصریاں دے لئی قانونی اختیار۔ روايتی سنی، شافعی 10 (2009)
10 (2010) Steady
12 (2011) کھٹ2
14 (2013/14) کھٹ2
15 (2014/15) کھٹ1
16 (2016) 1
Top 450 Steady دكتور:محمد بدیع Flag of مصر
مصر
7 اوت 1943 ‏(عمر: ۸۱ سال) اخوان المسلمون دے عظیم قائد انتظامی ، سیاسی ، بین الاقوامی اسلامی نیٹ ورکس مصر تے مشرق وسطی ، افریقہ ، برطانیہ ، تے ریاست ہائے متحدہ امریکا وچ اک بین الاقوامی تحریک دے رہنما۔ روايتی سنی، اخوانی Unlisted (2009)
12 (2010)
8 (2011) کھٹ4
4 (2012) 4
36 (2013/14) کھٹ32
Top 450 (2014/15) کھٹ414
Top 450 (2016) Steady
غیر مندرج لسٹ کھٹ450 حمد بن خلیفہ آل ثانی Flag of قطر
قطر
1 ژانویهٔ 1952 ‏(عمر: ۷۲ سال) لسٹ امراء قطر سیاسی ، انتظامی ، نسب ، انسان دوستی تیل تو‏ں مالا مال قطر دے 15 لکھ تو‏ں زیادہ باشندےآں دا سیاسی رہنما۔ اعتدال پسند سلفی Unlisted (2009)
21 (2010)
6 (2011) 15
5 (2011) کھٹ1
Unlisted (2013/14) کھٹ
Top 450 (2014/15)
Top 450 (2016) Steady
غیر مندرج لسٹ کھٹ صدر سوسیلو بامبانگ یودهویونو Flag of انڈونیشیا
انڈونیشیا
9 سپتامبر 1949 ‏(عمر: ۷۵ سال) صدر انڈونیشیا سیاسی ، ترقی 233.5 ملین شہریاں تے انڈونیشیا دے باشندےآں دے رہنما۔ روايتی سنی Unspecified (2009)
9 (2010)
11 (2011) کھٹ2
9 (2011) 2
7 (2013/14) کھٹ2
Unlisted (2014/15)
Unlisted (2016)کھٹ
غیر مندرج لسٹ فوت شدہ عبداللہ بن عبدالعزیز آل سعود Flag of سعودی عرب
سعودی عرب
اگست 1, 1924(1924-08-01) – جنوری ۲۳, ۲,۰۱۵(2015-01-23) (عمر 90 سال) شاہ سعودی عرب و خادم الحرمین الشریفین سیاسی ، انتظامی ، نسب اک ایسا بادشاہ؛ جس نو‏‏ں سعودی عرب دے 26 ملین باشندےآں ، سالانہ 2.4 ملین حجاج کرام تے تقریباً 14 ملین عمرہ زائرین اُتے اختیار حاصل سی۔ اعتدال پسند سلفی 1 (2009)
1 (2010) Steady
1 (2011) Steady
1 (2012) Steady
2 (2013/14) کھٹ1)
1 (2014/15) 1
Unlisted (2016)کھٹ

حوالے

[سودھو]
  1. ۱.۰ ۱.۱ Sacirbey, Omar (November 29, 2012). "World's '500 Most Influential Muslims' 2012 Dominated By U.S.". ہف پوسٹ. http://www.huffingtonpost.com/2012/11/29/worlds-500-most-influential-muslims-2012_n_2208667.html. 
  2. ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ "World's 500 Most Influential Muslims". OnIslam. December 3, 2011. https://web.archive.org/web/20130322160959/http://www.onislam.net/english/news/global/454883-worlds-500-most-influential-muslims.html. Retrieved on
    ۱۰ مئی ۲۰۲۱. 
  3. ۳.۰ ۳.۱ Sacirbey, Omar (November 27, 2012). "'The Muslim 500: The World's Most Influential 500 Muslims'". PR Newswire. http://www.prnewswire.com/news-releases/the-muslim-500-the-worlds-most-influential-500-muslims-180970281.html. 
  4. The World's 500 Most Influential People, 2021, عمان: رائل اسلامی اسٹریٹجک اسٹڈیز سنٹر, 66–86. ISBN 978-9957-635-56-5. 
  5. ۵.۰ ۵.۱ ۵.۲ Butt, Riazat (November 19, 2009). "The world's most influential Muslims?". دی گارڈین. http://www.guardian.co.uk/commentisfree/belief/2009/nov/19/500-influential-muslims-list. 
  6. Hasni, Areeb (May 9, 2012). "The Top 500 Most Influential Muslims: Nominations open for 2012!". The News Tribe. https://web.archive.org/web/20200429101831/https://www.thenewstribe.com/2012/05/09/the-top-500-most-influential-muslim-nominations-open-for-2012/. Retrieved on
    ۱۰ مئی ۲۰۲۱. 
  7. Fitriat, Afia R (December 5, 2012). "Accomplished Women in 500 Most Influential Muslims 2012". Aquila Style. http://www.aquila-style.com/focus-points/500-most-influential-muslims-2012/. 
  8. ۸.۰ ۸.۱ Swier, Dr. Richard (January 24, 2013). "Who are the 10 Most Influential Muslims in the World?". WatchdogWire. https://web.archive.org/web/20140101164217/http://watchdogwire.com/florida/2013/01/24/who-are-the-top-10-most-influential-muslims-in-the-world/. Retrieved on
    ۱۰ مئی ۲۰۲۱. 
  9. Alim, Abdul (November 29, 2012). "World's '500 Most Influential Muslims' 2012 Dominated By U.S.". The Muslim Times. http://www.themuslimtimes.org/2012/11/islam-2/worlds-500-most-influential-muslims-2012-dominated-by-u-s. 
  10. ۱۰.۰ ۱۰.۱ ۱۰.۲ Yasin, Susan (November 24, 2012). "World's 500 Most Influential Muslims". OnIslam.net. http://www.onislam.net/english/news/global/460164-worlds-500-most-influential-muslims.html. 
  11. ۱۱.۰ ۱۱.۱ Haqqie, Azra (November 26, 2012). "Making the '500 Most Influential Muslims' this year". timesunion.com. https://web.archive.org/web/20121203040845/http://blog.timesunion.com/muslimwomen/making-the-500-most-influential-muslims-this-year/4368/. Retrieved on
    ۱۰ مئی ۲۰۲۱. 
  12. "500 Most Influential Muslims: Science and Technology". Examiner.com. December 29, 2009. 
  13. ۱۳.۰ ۱۳.۱ ۱۳.۲ ۱۳.۳ ۱۳.۴ James, Adil (November 17, 2009). "Muslim 500 – A Listing of the 500 Most Influential Muslims in the World". The Muslim Observer. https://web.archive.org/web/20111002213841/http://muslimmedianetwork.com/mmn/?p=5366. Retrieved on
    ۱۰ مئی ۲۰۲۱. 
  14. ۱۴.۰ ۱۴.۱ ۱۴.۲ "Book lists '500 Most Influential Muslims': Top 20 inclusions seem to be less convincing and dictated". Islamic Voice. December 2009. https://archive.ph/20130701061221/http://islamicvoice.com/December2009/THEMUSLIMWORLD/. Retrieved on
    ۱۰ مئی ۲۰۲۱. 
  15. ۱۵.۰ ۱۵.۱ Moosa, Ebrahim (December 4, 2012). "Nine South Africans on 500 Most Influential Muslims list". Cii Broadcasting. http://www.ciibroadcasting.com/2012/12/04/nine-south-africans-on-500-most-influential-muslims-list/. 
  16. Heneghan, Tom (November 17, 2009). "POLL: The world's top 500 Muslims? Read and vote". روئٹرز. https://web.archive.org/web/20130726205008/http://blogs.reuters.com/faithworld/2009/11/17/poll-the-worlds-top-500-muslims-read-and-vote. Retrieved on
    ۱۰ مئی ۲۰۲۱. 
  17. "Timothy Winter: Britain's most influential Muslim – and it was all down to a peach". The Independent. August 20, 2010. https://www.independent.co.uk/news/people/profiles/timothy-winter-britains-most-influential-muslim--and-it-was-all-down-to-a-peach-2057400.html. 
  18. Ungerleider, Neal (November 19, 2009). "The world's 500 most influential Muslims". True/Slant. http://trueslant.com/nealungerleider/2009/11/19/the-worlds-500-most-influential-muslims/. 
  19. Leslie, Liz (November 29, 2011). "World's 500 Most Influential Muslims". Muslim Voices. https://web.archive.org/web/20170620085554/http://muslimvoices.org/muslim-500-list-names-influential-muslims/. Retrieved on
    ۱۰ مئی ۲۰۲۱. 
  20. Heneghan, Tom (November 28, 2011). "World's top Muslims list appears with Erdogan only #3. Who should be #1?". روئٹرز. https://web.archive.org/web/20140102082734/http://blogs.reuters.com/faithworld/2011/11/28/worlds-top-muslims-list-appears-with-erdogan-only-3-who-should-it-be/. Retrieved on
    ۱۰ مئی ۲۰۲۱. 
  21. Renouard, Chelynne (December 3, 2012). "U.S. dominates list of world's '500 Most Influential Muslims'". Deseret News. http://www.deseretnews.com/article/765616747/US-dominates-list-of-worlds-500-Most-Influential-Muslims.html. 
  22. Sacirbey, Omar (November 28, 2012). "World's '500 Most Influential Muslims' 2012 Dominated By U.S.". دی واشنگٹن پوسٹ. https://archive.today/20130419110624/http://articles.washingtonpost.com/2012-11-28/national/35511535_1_nihad-awad-muslim-women-lawyers-azizah-al-hibri. Retrieved on
    ۱۰ مئی ۲۰۲۱. 
  23. ۲۳.۰ ۲۳.۱ "Influencing Muslims: The 500 Most Influential Muslims". PR Newswire. December 2, 2013. http://www.prnewswire.co.uk/news-releases/influencing-muslims-the-500-most-influential-muslims-234026621.html. 
  24. ۲۴.۰ ۲۴.۱ ۲۴.۲ "2013 list of 'World's Most Influential Muslims' released". Cii Broadcasting. November 27, 2013. http://www.ciibroadcasting.com/2013/11/27/2013-list-of-worlds-most-influential-muslims-released/. 
  25. ۲۵.۰ ۲۵.۱ "Influencing Muslims: The 500 Most Influential Muslims". CNW Group. December 2, 2013. https://web.archive.org/web/20150101035304/http://www.newswire.ca/en/story/1272211/influencing-muslims-the-500-most-influential-muslims. Retrieved on
    ۱۰ مئی ۲۰۲۱. 
  26. Ansari, Saffiya (October 3, 2014). "Politics to pop royalty: World's 500 influential Muslims unveiled". Al Arabiya News. https://web.archive.org/web/20200922235451/https://english.alarabiya.net/en/perspective/features/2014/10/03/Politics-to-pop-royalty-World-s-500-influential-Muslims-unveiled.html. Retrieved on
    ۱۰ مئی ۲۰۲۱. 
  27. «The Top 50». دریافت‌شده در ۱۶ فروری ۲۰۲۱.
 ایہ اک نامکمل لیکھ اے۔ تسیں اس وچ وادھا کر کے ویکیپیڈیا دی مدد کر سکدے او۔