Jump to content

پہلا صفہ

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
سارے صفحے ا ب بھ پ پھ ت تھ ٹ ٹھ ث ج جھ چ چھ ح خ د دھ ڈ ڈھ ذ ر ڑ ز ژ
س ش ص ض ط ظ ع غ ف ق ک کھ گ گھ ل ݪ م ن ݨ و ۋ ھ ء ی ے

چونواں مضمون

تاشقند دا طائرانہ منظر
تاشقند دا طائرانہ منظر

تاشقند ازبکستان دا راجگھر تے سب توں وڈا شہر ہے ۔ ایہہ صوبہ تاشقند دا صدرمقام وی ہے ۔ 2006ء دے سرکاری اعداد و شمار دے مطابق شہر دی آبادی 31 لکھ جد کہ غیر سرکاری اعداد شمار دے مطابق 40 لکھ توں وی ودھ ہے ۔ قرون وسطی چ ایہہ شہر چچ دے ناں نال جاݨیا جاندا سی جیہڑا بعد وچ چچ قند یا چش قند اَتے فیر تاشقند بݨ گیا ۔ ترک زبان وچ تاش دا مطلب پتھر ہے قند شہر لئی استعمال ہوندا ہے جداں قوقند ، سمرقند وغیرہ ۔ ناں دی ایہہ تبدیلی 16ویں صدی عیسوی دے بعد عمل وچ آئی ۔

تاشقند سویت دور ج سویت یونین دا وسطی ایشیا اِچ اہم شہر اَتے پورے وسطی ایشیا دا غیر اعلانیہ صدرمقام وی رہیا ۔ تاشقند شہر دے موجودہ ہجے " تاشکینت" وی روسی اثرات ظاہر کردے نیں ۔

سن 1219ء وچ چنگیز خان نے حملہ کرکے شہر نوں تباہ کردتا ۔ تیموریاں تے شیبانیاں دے دور وچ اس شہر نے خوب ترقی کیتی تاہم اس عرصے وچ ایہہ ازبکاں ، قازقاں ، فارسیاں تے منگولاں دے حملیاں دا نشانہ بݨدا رہیا ۔

1809ء چ تاشقند خانان قوقند دے قبضے وچ چلا گیا ، اُس ویلے تاشقند دی آبادی ہِک لکھ سی اَتے ایہہ وسطی ایشیا دا خوشحال ترین شہر سی ۔ مئی 1865ء چ جنرل میخائیل چرنیائيف نے شہر تے حملہ کرکے اسنوں فتح کرلیا ، عددی برتری اَتے مضبوط حصار حاصل ہون دے باوجود خانان قوقند دی فوجاں 2 دن وی روسی سلطنت دی فوج دے سامنے ٹھہر نا سکِیاں اَتے شہر روسیاں دے قبضے وچ چلا گیا۔ چرنیائيف جیہڑا کہ شیر تاشقند دے ناں نال مشہور ہویا، نے عوام دے دل جتن لئی خانان دے لگائے ہوۓ سارے ناجائز محصولات اک سال ختم کر دتے اَتے عام لوکاں دے مسائل دے خاتمے دے اپرالے کیتے۔ اسنوں زار روس ولوں تاشقند دا گورنر بنائیا گئیا تے اسنے زار الیگزینڈر II کول ایہہ سفارش وی کیتی کہ تاشقند نوں روسی سلطنت دے زیر تحفظ اک آزاد ریاست بݨا دتا جاوے ۔ زار نے چرنیائیف تے اسدے سپاہیاں نوں اعزازات تے تمغیاں نال نوازیا پر جنرل نے ایہہ حملہ زار دی اجازت باجھوں کیتا سی اس لئی اوہ زیادہ عرصہ اپݨا عہدہ برقرار رکھن اچ ناکام رہیا اَتے چھیتی ہی اسدی جگہ قسطنطین پیترووچ وان کوف مین نوں مقرر کردتا گیا اتے تاشقند نوں اک ازاد ریاست تصور کرن دی بجائے اسنوں روسی ترکستان دا راجگھر بݨا دتا گیا ۔ جیہدا پہلا گورنر جنرل کوف مین سی ۔ پرانے شہر دے نیڑے اک چھاؤنی اَتے روسی آبادی بݨائی گئی اَتے ملک دے کئی علاقیاں توں روسی لوکاں تے تاجراں نوں ایتھے آباد کیتا گیا ۔ وسط ایشیا تے اپݨا اثر و رسوخ رکھن لئی روس تے برطانیہ دے وچکار ہوݨ والے تنازعے جسنوں وڈی کھیڈ آکھیا جاندا ہے دے دوران ایہہ شہر جاسوسی دا گڑھ بݨ گیا ۔ 1889ء وچ ٹرانس کیسپیئن ریلوے دی پٹری ایتھے پہنچی اَتے جنھاں کارکناں نے پٹری تعمیر کیتی اوہ ایتھے ہی آباد ہوگئے تے جنھاں نے بالشویک انقلاب (انقلاب روس) دی نین٘ہہ وی ایتھے رکھی ۔۔۔۔


پنجابی بولی

تسیں جاندے او

اسماعیل الجزری
اسماعیل الجزری

 • … کہ اسماعیل الجزری (تصویر وچ )جو اک مسلم عالم، موجد، مکینیکل انجینئر، کاریگر، آرٹسٹ تے ریاضی دان سن ۔ اُنھاں نو‏ں جدید دور د‏‏ی انجینئری دے '"روبوٹکس دا باپ"' کہیا جاندا ہے اَتے اُنھاں نے 50 تو‏ں ودھ مکینیکل آلات ایجاد کيتے؟
 • …کہ دنیا دے چھ آباد براعظماں دے ناں عربی اتے انگریزی وچ اک ہی اکھر اُتّے مُکدے نيں؟
 • … کہ دریائے کانگو مغربی اتے وچکارلے افریقا دا سب تو‏ں وڈا دریا ہے۔ اس د‏ی کل لمبائی 4374 کلومیٹر (2718 میل) ہے۔ ایس پاروں ایہہ دریائے نیل دے بعد افریقا دا دوجا سب تو‏ں لمّا دریا ہیگا؟
 • …کہ دنیا دا پہلا ایس ایم ایس 3 دسمبر 1992ء نو‏‏ں نیل پاپ ورتھ نے میری کرسمس لکھ ک‏ے بھیجیا؟

اج کل دیاں خبراں

یحییٰ سنوار
  • کوئٹہ دے ریلوے اسٹیشن تے بلوچستان لبریشن آرمی دے خودکش حملے اِچ 32 افراد ہلاک ہو گئے۔
  • ڈونلڈ ٹرمپ (تصویر وچ) دوجی واری امریکا دے صدر منتخب ہوئے۔
  • کیمیا دا نوبل انعام مشترکہ طور اُتے ڈیمس ہاسابیس اَتے جان ایم جمپر نو‏‏ں پروٹین د‏‏ی ساخت د‏‏ی پیشن گوئی تے ڈیوڈ بیکر نو‏‏ں کمپیوٹیشنل پروٹین ڈیزائن اُتے کم دے لئی دِتّا گیا ہے۔
  • نیپال وچ سیلاب تو‏ں 200 تو‏ں ودھ افراد ہلاک ہو گئے نيں، جنھاں وچ ملک دے راجگڑھ کھٹمنڈو وچ 37 افراد وی شام‏ل نيں۔

اج دا شبد

عام طور تے پنجابی وچ: انگریزی لفظ ‏Melon لئی اردو لفظ خربوزہ ورتیا جاندا ہے
پر پنجابی وچ :خربوزے لئی رِبھڑ لفظ ہے اَتے نِکّے خربوزے لئی رِبھڑی ہے
اینچ ہی: تربوز لئی ہدوانا، ہندوانا اَتے متیرا لفظ ہے
اس لفظ نوں ورتنا چاہیدا ہے۔

اج دی گل

پنجابی بولی نوں قومانتری پدھر اُتّے لیاون لئی سانوں پنجابی وچ لکھن اَتے پڑھن دی کوشش کرنی چاہیدی ہے!

سہ ماہی منصوبہ

اج دا دن

اج: بدھ، ۱۸ دسمبر ۲۰۲۴ عیسوی بمطابق ۱۶ جمادی الثانی ۱۴۴۶ ہجری (متناسق عالمی وقت)

  • 1987ء - آصف علی زرداری نے بے نظیر بھٹو نال شادی کيتی ۔
  • 1998ء - عراق اُتے امریکی بمباری دے باعث روس نے احتجاجاً امریکا تو‏ں اپنے سفارتکار واپس بلا لئی ۔
  • 1996ء - صومالیہ وچ گراوہی تنازعات دے باعث تن سو تو‏ں ودھ افراد قتل ہوئے گئے ۔
  • 1398ء - تیمورلنگ نے سلطان ناصرالدین تغلق نو‏‏ں شکست دینے دے بعد دہلی کوتاراج کر دتا ۔

جم

  • 1878ء - سوویت یونین دے رہنما جوزف اسٹالن جارجیا وچ پیدا ہوئے ۔
  • 1856ء - جے جے تھامسن برطانوی طبعیات دان
  • 1928ءمرزا طاہر احمد مرزا غلام احمد قادیانی کےپو‏تے تے مرزا بشیر الدین محمود احمد دے بیٹے
  • 1946ء - سٹیفن سپلبرگ اک امریکی ہدایتکار تے مصنف
  • 1951ء - الون اے روتھ نوبل انعام یافتہ امریکی ماہر اقتصادیات
  • 1975ء - آصف محمود پاکستان کرکٹ ٹیم دے سابق کھلاڑی
  • 1976ء - رونالڈو برازیلی فٹ بال کھلاڑی
  • 1984ء - مصطفیٰ زاہد پاکستانی گلوکار

موتاں

  • پاکستان دا جھنڈا - 1973ءعلامہ رشید ترابی (نامور خطیب، شاعر و عالم دین)
  • 1967ء - پاکستان دے نامور موسیقار رشید عطرے انتقال کر گئے ۔
  • 1645ء - مغل شہنشاہ جہانگیر د‏‏ی اہلیہ ملکہ نورجہاں دا لاہور وچ انتقال ہويا ۔
  • 1111ء - جید عالم دین، فقہی تے فلسفی امام غزالی رحمت اللہ علیہ دا طوس ،ایران، وچ انتقال ہويا ۔
  • 1973ء - ممتاز عالم دین تے خطیب علامہ رشید ترابی کراچی وچ انتقال کر گئے ۔
→ پچھلا دناگلا دن ←
دسمبر دے چُنویں واقعات – ہور دن...'

اج دیاں مورتاں

سانچہ:اج دی مورت/ دسمبر

کیہ تسیں لکھنا چاہندے او؟

پنجابی شاہ مکھی وکیپیڈیا 24 اکتوبر 2008ء نوں شروع ہویا تے 13 اگست 2009ء نوں انکوبیٹر وِچوں نِکݪ کے ایہنے اک مکمّل وکیپیڈیا دا درجہ حاصل کرلیا۔

پنجابی وکیپیڈیا اُتے اِس ویلے ۷۳,۶۲۰ لیکھ موجود نیں۔ کِسے وی موضوع اُتے لیکھ لِکھݨ توں پہلاں اِس صفحہ تلاش اُتے جا کے عنوان لِکھ کے لبّھݨ دی کوشش کرو، مُمکن اے مطلوبہ لیکھ پہلاں توں موجود ہووے۔ جے لیکھ موجود نہ ہووے تاں تھلے خانّے وچ عنوان لِکھ کے نواں لیکھ تحریر کیتا جا سَکدا اے۔


وکیپیڈیا وچ لبھو

ویکیپیڈیا ورتن والے

ویکیپیڈیا ورتوں کار یا ورتنوالے اوہ لوک نیں جیہڑے ویکیپیڈیا وچ اپݨا کھاتہ بݨاندے نیں، اس وچ لکھن اَتے سنوارن دا کم کردے نیں اَتے انسائیکلوپیڈیا دی بہتری لئی اس وچ لیکھ لکھن ، کیٹاگریاں بنان اَتے ہور دوجے کم کرن چ لگے ہوئے نیں۔ ویکیپیڈیا نوں ہر لحاظ نال اک کُھلا انسائیکلوپیڈیا دی شکل دین لئی اج دوجے نوں تعاون دیندے نیں۔
پنجابی ویکیپیڈیا ورتن والیاں دی گݨتی ہُݨ تک ۳۹,۷۰۵ ہوچکی ہے۔ پر ایہناں چوں اک گھٹ گݨتی ہی مستقل پابندی نال اس منصوبہ وچ شریک ہے۔ اس توں وکھ غیر اندراج ہوئے ویکیپیڈیا ورتن والیاں دی اک وڈی گݨتی ہے جو اس منصوبہ وچ کدی کدی شریک ہوندی ہے۔

ویکیپیڈیا دا حصہ بنو!

ویکیپیڈیا اک آزاد انسائیکلوپیڈیا ہے جیہڑا وکھ وکھ بولیاں وچ ہے اَتے جس وچ اسیں سارے رل مل کے لکھدے ہاں اَتے رل مل کے اسنوں سنواردے ہاں ۔ منصوبۂ ویکیپیڈیا دی شروعات جنوری ۲۰۰۱ وچ ہوئی، جدونکہ پنجابی ویکیپیڈیا دا مُڈھ اکتوبر ۲۰۰۸ نوں انکیوبیٹر وچ رکھیا اَتے ۱۳ اگست ۲۰۰۹ نوں ایہنوں نارمل کر دتا گیا۔ ہُݨ تک اس ویکیپیڈیا وچ پنجابی دے ۷۳,۶۲۰ لیکھ موجود نیں۔

مڈھلی سائنس
فلكیات · بیالوجی · زمین دی سائنس · جیومیٹری · سٹیٹ · جیون پڑھت · فزکس · ریاضی · کیمسٹری · جغرافیہ

جانکاری سائنس
کمیونیکیشن · اکنامکس · دوائی · کمپیوٹر· قنون· ٹیکنالوجی · وائی بیجی · انجینرنگ

ادب
ساہت · آثار قدیمہ · تريخ · اسلام دی تریخ· مذاہب تے عقیدے· نفسیات · بولیاں · سماج · فلاسفی

سوہنے کم
معماری · ناچ· کھیڈ· پینٹنگ · ساہت · موسیقی · فلم

پاکستان بولیاں دے وکیپیڈیا

اردو وکیپیڈیا سرائیکی وکیپیڈیا • سندھی وکیپیڈیا • پشتو وکیپیڈیا • کشمیری وکیپیڈیا • ‏جهلسری بلوچی وکیپیڈیا • کھوار وکیپیڈیا • ‏روچ کپتین بلوچی


ویکیپیڈیا ہور بولیاں چ

ہور وکیمیڈیا منصوبے

ساڈے نال رابطہ کرو مدد دی لوڑ اے؟ ساڈے نال رابطہ کرو!

ساڈے نال سماجی رابطےآں دیاںویب سائٹاں اتے رلو: تے